Constantini imperatoris oratio ad coetum sanctorum

Κωνσταντῖνος Σεβαστὸς τῷ τῶν ἁγίων συλλόγῳ.

Τὸ τηλαυγέστερον ἠμέρας τε καὶ Ἡλίου φέγγος, προοίμιον μὲν ἀναστάσεως, ἀρμογὴ δὲ νέα τῶν πονηςάντων ποτὲ σωμάτων, ἕρμα θ’ὑποσχέσεως, καὶ ἀτραπὸς ἐπὶ τὴν αἰωνίαν ζωὴν ἄγουσα, ἡ τοῦ παθήματος ἡμέρα πάρεστιν, ὧ προσφιλέστατοι καθηγηταί, ψίλοι Θ’οἱ λοιποὶ ξύμπαντες ἄνδρες, μακαριώτερα πολλῷ πλήθει τε τυγχάνει Τῶν θρησκευόντων καὶ αὐτῷ τῷ τῆς θρησκείας θεῷ διὰ τῶν ἐντὸς αἰσθήσεων τῆς ἐκάστου δι’ ἐκφωνητηρίων ἀδιαλείπτως ὑμνούντων θεσπίσμασι προσαγορευόμενος.

σὺ δ’, ὦ παμμήτειρα φύσις, τί τοιοῦτον τῷ κόσμῳ συντετέλεκας πώποιτε; Ποῖον δ’ ὅλως σὸν δμηιούργημα, Εἴπερ ὁ τῶν πάντων αἴτοις καὶ τῆς σῆς οὐσίας; Οὖτος γάρ σε ἐκόσμησεν, ἐπὲι κόαμος φύσεως ἠ κατὰ φύσιν ζωή. ἐπικεκράτηκε γὰρ οὐ μετρίως ἄ παρὰ φύσιν τὸν τῶν πάντων θεὸν κατ’ἀξίαν σέβειν μηδένα, νομίζεσθαί τε μὴ ἐκ προνοίας ἀλλ’ὠς ἔτυχον ἐτάκτως τε καὶ πλημθείας τὰ πάντα συνεστάναι

καὶ ταῦτα ἐξαγγελλούσης καθ’ ἕκαστα Θείας ἐπιπνοίας διὰ προφητῶν, οἶς, δόν πείθεσθαι, ἀνθίστατο παντοίαται Μηχαναῖς ἀδικία δυσσβής, διαβεβλημένη μὲν πρὸς τὸ τῆς ἀληθείας Φῶς, ἀσπαζομένη δὲ τὸ δυςέλεγκτον τοῦ σκότους. ἀλλ’ οὐδὲ τοῦτο [*](14 vgl. Plat. Tim. 30 a.) [*](Βασιλέως —συλλόγῳ dieser Title findet sich in VJMA | 1 κωνστο. —συλλόγω Λόγω nur in V | 2 τηλαυγέστατον HKl (nicht wil.) | 3 ἕρμα Val., ἐρμαῖον V, ὁρμαὶ JME ἑρμαὶ A | 6 μακαρ. — 9 προσαγορευομ.: der text stark verdorben. Washrschhinlich meheren lücken anzunehmen. In cod. N. in folgender weise emendiert: Μακάρια τε πολλὰ πλήθη τῶν θρησκευότνων καὶ αὐτὸν τὸντ ῆς θρησκείας Θεὸν διὰ τῶν εντὸς ἀισθήσενως ἐκάστον καὶ δι’ ἐκφωνητηρίων ἀδιαλείπτως ὑμνοούντων κατὰ τὰ ἐν θεστπίσμασι προσαγορευόμενα |6 πλήθει VJ, πλήθη MAE| 11 αἴτιος steht hier in V, nach οὐσίας in JMAE | 11 οὐσίας] ὁσίας A | 12 nach Ζωὴ wahrsch. Lücke H kl (nicht wil) | 13 α παρὰ φύσιν HSS, τὸ πρὰ φύσιν wil., ἄ περ παρὰ φύασιν. Τὸ Hkl | τὸν — θεὸν ] τῶν θεὼ v | 14 ἔτυχον VJ, ἔτυχεν MAE | 15 παρ’ ἔκαστα v| 16 διὰ Α, gestrichen in E | δέον v, ἔσει JMAE| 17 μὲν Α.)

τί δὴ μετὰ ταῦτα ἡ ἄφρων τῶν ἐθνῶν ἐμηχανᾶτο πονηρία;

ἐπετήδευε τὰς Τοῦ χριστοῦ χάριτας ἐκβάλλουσα καὶ τὴν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν πάντων Συσταθεῖσαν ἐκκληςίαν πορθοῦσα, ἀνέτρεπε δὲ τὴν οἰκείαν δεισιδαιμονίαν, ὅπως αὖθις στάσεις, πόλεμοι, μάχαι, δυστράπελος βίου Παρασκενή, χρημάτων ἔρως, (ὅ καὶ οὐ φυσικῶς ἴδιον πονηρίας,) Ποτὲ μὲν ἀλπίσι κακαλλωπισμέναις θέλγοι, ποτὲ δὲ φόβῳ καταπλήττοι. ἀλλ’ αὕτη μὲν χαμαὶ κείσθῳ ἡ ττηθεῖσα ὑπ’ ἀρετῆς, ᾗ θέμις, διαρρηγνυμένη σπαρττομένη τε ὑπὸ μεταμελείας. ἡμῖν νῦν τὰ προσστκοντα τῷ θείῳ λόγῳ ῥητέον.