Enchridion de Metris

Hephaestion

Hephaestion. Hephaestionis Enchiridion. Consbruch, Maximilian, editor. Leipzig: Teubner, 1906.

(1) Τῆς δὲ κατ’ ἀντιπάθειαν μίξεως νῦν τὰ πυκνότατα παραθησόμεθα. Ἐπιχοριαμβικὸν μὲν οὖν τὸ Σαπφικὸν καλούμενον ἑνδεκασύλλαβον, οἷον (Sapph. 1)

Ποικιλόθρον’ ἀθανάτ’ Ἀφρόδιτα·
τοῦτο δὲ τὴν μὲν πρώτην συζυγίαν ἔχει τροχαϊκὴν ἑξάσημον ἢ ἑπτάσημον, τὴν δὲ δευτέραν χοριαμβικήν, τὴν δὲ κατάκλειδα ἐξ ἰάμβου καὶ τῆς ἀδιαφόρου· ὥστε εἶναι τὰ πάντα δύο σχήματα περὶ τὴν τετάρτην συλλαβήν, πῆ μὲν βραχεῖαν γινομένην, πῆ δὲ μακράν. θάτερον μὲν οὖν σχῆμα, τὸ
Ποικιλόθρον, ἀθανάτ’ Ἀφρόδιτα
πρόκειται· θάτερον δέ (Sapph. 1, 5)
ἀλλὰ τυίδ’ ἔλθ’ αἴ ποτα κἀτέρωτα·
ὥστ’ εἶναι τὸν κανόνα τοιοῦτον,
βαβα βααβ αββ βαββ βααβ αβα
ἔστι δὲ καὶ παρ’ Ἀλκαίῳ - καὶ ἄδηλον ὁποτέρου ἐστὶν εὕρημα, εἰ καὶ Σαπφικὸν καλεῖται - οἷον (Alc. 5, 1)
χαῖρε Κυλλάνας ὃ μέδεις, σὲ γάρ μοι.
τοιούτοις χρῶνται τρισὶν εἰς ἑκάστην στροφήν· εἶτα ἐπιφέρουσι τὸ τέταρτον πεντασύλλαβον, χοριαμβικὸν πενθημιμερές, συνεμπίπτον δακτυλικῷ τῷ εἰς δεύτερον τροχαῖον, οἷόν ἐστι τὸ (Sapph. 1, 4)
πότνια θυμόν.
Τοῦτο μὲν οὖν πότνια θυμόν.

(2) Τοῦτο μὲν οὖν ἀπὸ τροχαϊκῆς ἐστὶν ἐπιχοριαμβικόν, ἀπὸ δὲ ἀντισπαστικῆς τὸ καλούμενον Πινδαρικὸν ἑνδεκασύλλαβον, ὃ τὴν μὲν πρώτην ἀντισπαστικὴν ἔχει, τὰ δὲ λοιπὰ ὁμοίως τῷ Σαπφικῷ χοριαμβικὴν καὶ ἰαμβικὴν κατάκλειδα, οἷον

Ὁ Μουσαγέτας με καλεῖ χορεῦσαι (Pind. fr. 116) - ἄγοις ὦ κλυτὰ θεράποντα Λατοῖ (Pind. fr. 117).

(3) Ἐπιωνικὸν δὲ ἀπὸ μείζονος τρίμετρον καταληκτικόν ἐστι, τὸ καλούμενον Ἀλκαϊκὸν ἑνδεκασύλλαβον, ὃ τὴν μὲν πρώτην συζυγίαν ἔχει ἰαμβικήν, ἤτοι ἑξάσημον ἢ ἑπτάσημον, τὴν δὲ δευτέραν ἰωνικὴν ἀπὸ μείζονος ἢ δευτέραν παιωνικήν, τὴν δὲ κατάκλειδα ἐκ τροχαίου καὶ τῆς ἀδιαφόρου, οἷον

ὧ’ ναξ Ἄπολλον, παῖ μεγάλω Δίος
(Alc. 1) -
Μέλαγχρος αἰδῶς ἄξιος εἰς πόλιν (Alc. 21).
ὥστε εἶναι σχήματα μὲν αὐτοῦ τέσσαρα, κανόνα δὲ τοιόνδε·
αβαβ ββαα βααᵝ ββας ββαα βααᵝ αβαβ αβαα βααᵝ ββαβ αβαα βααᵝ

(4) Τρίμετρον δὲ ἀκατάληκτον τὸ τούτου περιττεῦον συλλαβῇ τῇ τελευταίᾳ, καλούμενον δὲ Ἀλκαϊκὸν δωδεκασύλλαβον, οἷον (Alc. 55) ἰόπλοκ’, ἁγνά, μελλιχόμειδε Σαπφοῖ, οὗ κανὼν οὗτος.

αβαβ ββαα βαβαᵝ ββαβ αβαα βαββᵅ

(5) Τετράμετρον δὲ καταληκτικὸν ἐπιωνικόν, ὃ τὴν μὲν πρώτην ἔχει ἰαμβικήν, ἤτοι ἑξάσημον ἢ ἑπτάσημον, τὴν δὲ δευτέραν ἰωνικὴν ἢ δευτέραν παιωνικήν, τὴν δὲ τρίτην τροχαϊκὴν ἑξάσημον ἢ ἑπτάσημον, εἶτα τὴν ἐκ τροχαίου καὶ τῆς ἀδιαφόρου κατάκλειδα, οἷον

τοοῦτος εἰς Θήβας πάϊς ἁρμάτεσσ’ ὀχήμενος
(fr. lyr. ad. 51) -
Μᾶλις μὲν ἔννη λεπτὸν ἔχοισ’ ἐπ’ ἀτράκτῳ λίνον (fr. lyr. ad. 52).
κανὼν δὲ αὐτοῦ
αβαβ ββαα βαβα βααᵝ ββαβ αβαα βαββ βαβᵅ.

(6) Ἀπ’ ἐλάσσονος δὲ ἐπιωνικὸν τρίμετρον ἀκατάληκτόν ἐστι παρ’ Ἀλκμᾶνι, ὃ τὴν μὲν πρώτην ἔχει ἰαμβικὴν ἑξάσημον ἢ ἑπτάσημον, τὰς δὲ ἑξῆς δύο ἰωνικὰς ἑξασήμους καθαράς, οἷον

περισσόν. αἳ γὰρ Ἀπόλλων ὁ Λύκηος
(Alcm. 83) ―
Ἰνὼ σαλασσομέδοισ’ ἅν ἀπὸ μάσδων (Alcm. 84).
κανὼν δὲ αὐτοῦ
αβαβ ααββ ααββᵅ ββαβ ααββ ααββᵅ.

(7) Καθαροῦ μὲν ὄντος τοῦ ἰωνικοῦ τοῦτο· ἀνακλωμένου δὲ ὄντος αὐτοῦ, προταχθεῖσα ἰαμβικὴ ἑξάσημος ἢ ἑπτάσημος ποιεῖ τὸ τοιοῦτον, οἷον παρὰ Σαπφοῖ

ἔχει μὲν Ἀνδρομέδα καλὰν ἀμοιβάν (58) ― Ψάπφοι τί τὰν πολύολβον Ἀφροδίταν (59)·
κανὼν δὲ αὐτοῦ
αβαβ ααβα βαββᵅ ββαβ ααβα βαββᵅ.