Asclepius (verba Graeca solum)

—Trism. Haec est enim merces pie sub deo, diligenter cum mundo viventibus. Secus enim inpieque qui vixerint, et reditus denegatur in caelum, et constituitur in corpora alia, indigna animo sancto, [et] foeda migratio.Ascl. —Ut iste rationis sermo processit, o Trismegiste, futurae aeternitatis spe animae in mundana vita periclitantur.—Trism. Sed aliis incredibile, aliis fabulosum, aliis forsitan videatur esse deridendum. Res enim dulcis est in hac corporali vita qui capitur de possessionibus fructus: quae res animam obtorto, ut aiunt, detinet collo, ut in parte sui qua mortalis est inhaereat.

Nec sinit partem divinitatis agnoscere invidens inmortalitate malignitas. Ego enim tibi quasi praedivinans dixero nullum post nos habiturum dilectum simplicem [qui est] philosophiae, quae sola est in cognoscenda divinitate frequens obtutus et sancta

—Trism. O Asclepi, hoc modo: in varias disciplinas nec conprehensibiles eam callida commentatione miscentes, ἀριθμητικὴν et musicen et geometriam. Puram autem philosophiam, eamque ⟨e⟩ divina tantum religione pendentem, tantum intendere in reliquas oportebit, ut apocatastasis astrorum, stationes praefinitas cursu⟨u⟩mque commutationes numeris constare miretur; terrae vero dimensiones, [[qualitates, quantitates,]] maris profunda, ⟨aeris . . . ⟩, ignis vim, et horum omnium ⟨⟨qualitates, quantitates,⟩⟩ effectus naturasque cognoscens miretur, adoret atque conlaudet artem mentemque divinam. Musicen vero nosse nihil aliud est nisi cunctarum [omnium] rerum ordinem scire, quaeque sit ⟨omnes res⟩ divina ratio sortita: ordo enim rerum singularum in unum omnium artifici ratione conlata⟨rum⟩ concentum quendam melo divino a dulcissimum verissimumque confici[e]t.

Qui ergo homines post nos erunt, sophistarum calliditate decepti, a vera, pura sanctaque philosophia avertentur. Simplici enim mente et anima divinitatem colere eiusque facta venerari, agere etiam dei voluntati gratias, quae est bonitatis sola plenissima, haec est nulla animi inportuna curiositate violata philosophia.

[Et de his sit hucusque tractatus: de spiritu vero et de his similibus hinc sumatur exordium.]

Fuit deus et ὕλη ⎡quem Graece credimus mundum⎤. [Et mundo comitabatur spiritus, vel inerat mundo spiritus, sed non similiter ut deo: nec deo ⟨. . .⟩.] Haec, de quibus mundus, idcirco non erant, qu⟨i⟩a n⟨a⟩ta non erant; sed in eo iam tunc

Quaecunque ergo sunt quibus inest natura generandi, haec et generabilia sunt: de quibus nasci potest ⟨aliquid⟩, tametsi e ex se nata sunt. Neque enim dubitatur ex his quae ex se nata sunt facile nasci posse ⟨. . .⟩. ⟨. . .⟩ de quibus cuncta nascuntur.

Deus ergo sempiternus, deus aeternus: nec nasci potest nec potuit: hoc est, hoc fuit, hoc erit semper. Haec ergo est, quae ex se tota est, natura dei.

ὕλη autem ⟨vel mundi natura⟩ [et spiritus], quamvis nata non videa[n]tur, a principio tamen in se nascendi procreandique vim posside[n]t atque naturam. Fecunditatis etenim initium in qualitate [naturae] ⟨materiae⟩ est, quae et conceptus et partus in se possidet vim atque [materiam] ⟨naturam⟩. Haec itaque sine alieno conceptu est sola generabilis, ⟨⟨quae utique in se vim totius naturae habet.⟩⟩

At vero ea, quae vim solam concipiendi habent ex alterius commixtione naturae, ita discernenda sunt, ut ⟨. . .⟩. Sic locus mundi cum his quae in se sunt vide[a]tur esse non natus [[qui utique in se vim totius naturae habet]]: locum autem dico in quo sint omnia. Neque enim haec omnia esse potuissent, si locus deesset qui omnia sustinere potuisset. Omnibus enim rebus quae fuerint praecavendum est loco: nec qualitates etenim nec

Sic ergo et mundus quamvis natus non sit, in se tamen omnium naturas habet, utpote qui his omnibus ad concipiendum fecundissimos sinus praestet.

Hoc est ergo totum qualitatis ⟨diversae, prout natura est⟩ materiae, quae creabilis est, tametsi creata non est. Sicuti enim [in] natura materiae [qualitas] ⟨bonitatis⟩ fecunda est, sic et malignitatis eadem est aeque fecunda.

Ne ergo dix⟨er⟩i⟨tis⟩, o Asclepi et ⟨Tat et⟩ Hammon, quod a multis dicitur: ⟨⟨dicunt enim [ipsi] deum debuisse omnifariam mundum a malitia liberare.⟩⟩ [[Non poterat deus incidere atque avertere a rerum natura malitiam.]] Quibus respondendum nihil omnino est: vestri tamen causa et haec prosequar quae coeperam, et rationem reddam. ⟨⟨Non poterat deus incidere atque avertere a rerum natura malitiam⟩⟩: [[dicunt enim ipsi deum debuisse omnifariam mundum a malitia liberare:]] ita enim in mundo est, ut quasi membrum ipsius esse videatur. Provisum cautumque est, quantum rationabiliter potuisset, a summo deo, tunc cum sensu, disciplina, intellegentia mentes hominum est munerare dignatus. Hisce enim rebus, quibus ceteris antestamus animalibus, solis possumus malitiae fraudes, dolos, vitiaque vitare. Ea enim qui, antequam his inplicitus est, ex aspectu vitarit, is homo est divina intellegentia prudentiaque munitus: fundamentum est enim disciplinae in summa bonitate consistens. [Spiritu autem ministrantur omnia et vegetantur in mundo] [[qui quasi organum vel machina summi dei voluntati subiectus est.]]

[Itaque ⟨haec⟩ hactenus a nobis intellegantur.]

Mente sola intellegibilis, summus qui dicitur, deus rector gubernatorque est sensibilis dei eius, qui in se circumplectitur

Spiritu vero, ⟨⟨qui quasi organum vel machina summi dei voluntati subiectus est,⟩⟩ agitantur sive gubernantur omnes in mundo species, unaquaeque secundum naturam suam a deo distributam sibi. ὕλη autem (vel mundus) omnium est ⟨formarum⟩ receptaculum; omniumque agitatio atque frequentatio ⟨. . .⟩. Quorum deus gubernator, dispensans omnibus [[quantum]] rebus mundanis ⟨⟨quantum⟩⟩ unicuique necessarium est: spiritu vero inplet omnia, ut cuiusque naturae qualitas est inaltata.

[[Est enim cava mundi rotunditas in modum sphaerae, ipsa sibi qualitatis vel formae suae causa invisibilis tota; quippe cum quemcumque in ea summum subter despiciendi causa delegeris locum, ex eo, in imo quid sit, videre non possis: propter quod multis loci[s] instar qualitatemque habere creditur. Per formas enim solas specierum, quarum imaginibus videtur insculpta, quasi visibilis creditur, cum depicta monstratur: re autem vera est sibi ipsi invisibilis semper. Ex quo eius imum, vel pars ⟨ima⟩, si locus ⟨imus⟩ est in sphaera, Graece Ἅιδης dicitur, siquidem ἰδεῖν Graece videre dicatur, quo⟨d⟩ visu imum sphaerae careat. Unde et ideae dicuntur species, quod sint visibiles formae. Ab eo itaque quod visu priventur, Graece Ἅιδης, ab eo quod in imo sphaerae sint, Latine inferi nuncupantur.]]

Haec ergo sunt principalia et antiquiora et quasi capita ⟨vel initia⟩ omnium, quia sunt in his aut per haec aut de his ⟨⟨mundana, ut ita dixerim,⟩⟩ omnia.

> [[ Haec ergo ipsa ut dicis quae est o Trismegiste]] [[mundana ut ita dixerim]] [[specierum omnium quae insunt uniuscuiusque sicuti est tota substantia.]]

⟨⟨De inani vero, quod etiam magnum videtur esse quam plurimis,

[[Dico nunc daemonas quos credo commorari nobiscum, et heroas, quos inter aeris purissimam partem supra nos et in terram, ubi nec nubilis locus est nec nubibus, nec ex signorum aliquorum agitatione commotio.]]

Propter quod, Asclepi, inane nihil dixeris, nisi cuius rei sit inane hoc, quod dicis inane, praedixeris, ut inane ab igni, ab aqua, et his similibus; quod, etsi contigerit videri quid ⟨inane, quod⟩

Similiter vero de loco dicendum est; quod vocabulum solum intellectu caret. Locus enim ex eo cuius est quid sit apparet: principali enim dempto, nominis significatio mutilatur. Quare aquae locus, ignis locus, aut his similium, recte dicemus. Sicuti enim inane esse aliquid inpossibile est, sic et locus solus quid sit dinosci non potest. Nam si posueris locum sine eo cuius est, inanis videbitur locus; quem in mundo esse non credo. Quod si inane nihil est, nec per se quid sit locus apparet. [[nisi ei aut longitudinis aut latitudinis aut altitudinis addideris ut corporibus hominum signa.]] ⟩⟩

⟨. . .⟩ Mundus itaque nutrit corpora, animas spiritus. Sensus autem ⟨his accedit⟩, quo dono caelesti sola felix sit humanitas; neque enim omnes, sed pauci, quorum ita mens est, ut tanti beneficii capax esse possit. Ut enim sole mundus, ita mens humana isto clarescit lumine, et eo amplius. Nam sol quicquid inluminat, aliquando terrae interiectu interveniente nocte eius privatur lumine: sensus autem cum semel fuerit animae commixtus humanae, fit una ex bene coalescente commixtione [materia] ⟨natura⟩, ita ut numquam huiusmodi mentes caliginum impediantur erroribus.

Unde iuste sensum deorum animam dixerunt. Ego vero nec eorum dico omnium, sed magnorum quorumdam et principalium.

—Ascl. Quos dicis [vel rerum capita vel initia primordiorum], o Trismegiste?—Trism. Magna tibi pando, et divina nudo mysteria, cuius rei initium facio exoptato favore caelesti. Deorum genera multa sunt, eorumque omnium pars intellegibilis, alia vero sensibilis. Intellegibiles dicuntur non ideo, quod putentur non subiacere sensibus nostris; magis enim ipsos sentimus quam eos quos visibiles nuncupamus, sicuti disputatio perdocebit, et tu, si intendas, poteris pervidere. Sublimis etenim ratio [[eoque]] divin[i]or⟨um⟩, ⟨⟨eoque⟩⟩ ultra hominum mentes intentionesque consistens, si non attentiore aurium obsequio verba loquentis acceperis, transvolabit et transfluet, aut magis refluet suique se fontis liquoribus miscebit.—

⟨⟨Ascl. Haec ergo ipsa ⟨divinorum⟩, ut dicis, ⟨ratio⟩ quae est, o Trismegiste?—⟩⟩

—⟨⟨Trism. [His ergo sic se habentibus] O Asclepi [et vos qui adestis], scito[te] intellegibilem mundum, id est, qui mentis solum obtutu dinoscitur, esse incorporalem, nec eius naturae misceri aliquid posse corporale, id est, quod possit qualitate, quantitate, numerisque dinosci: in ipso enim nihil tale consistit,⟩⟩ ⟨⟨nisi ei aut longitudinis aut latitudinis aut altitudinis addideris, ut corporibus [hominum], signa.⟩⟩

⟨. . .⟩ Sunt ergo omnium ⎡specierum⎤ principes dii ⟨intellegibiles⟩ ⟨⟨quorum est [princeps] ⟨appellatio⟩ οὐσιά⟨ρχαι⟩.⟩⟩ Hos consecuntur dii [[quorum est princeps οὐσία]] hi sensibiles, utriusque originis consimiles suae, qui per sensibilem naturam

Caeli, vel quidquid est quod eo nomine conprehenditur, οὐσιάρχης est Iuppiter ⟨ὕπατος⟩; per caelum enim Iuppiter omnibus praebet vitam.

> [Solis οὐσιάρχης lumen est; bonum enim luminis per orbem nobis solis infunditur.]

⟨Decanorum⟩ [[XXXVI quorum vocabulum est Horoscopi]], id est, eodem loco semper defixorum siderum ⟨⟨XXXVI quorum vocabulum est Horoscopi⟩⟩, horum οὐσιάρχης (vel princeps) est quem Παντόμορφον (vel Omniformem) vocant, qui [diversis] speciebus ⟨singulis⟩ diversas formas facit.

Septem sphaerae quae vocantur habent οὐσιάρχΗΝ, id est sui principem, quam Fortunam dicunt aut Εἱμαρμένην, ⟨a⟩ qua immutantur omnia lege naturae, stabilitate firmissima sempiterna agitatione variata.

Aer vero organum est vel machina omnium, per quam omnia fiunt; est autem οὐσιάρχης huius secundus ⟨vitae⟩