Νοῦ πρὸς Ἑρμῆν

Hermetica

Hermetica. The Ancient Greek and Latin Writings which Contain Religious or Philosophic Teachings Ascribed to Hermes Trismegistus, Vol. I. Scott, Walter, editor. Oxford: Oxford University Press, 1924 (printing).

[[κατάσχες οὖν τοῦ λόγου, ὦ τρισμέγιστε Ἑρμῆ, καὶ μέμνησο τῶν λεγομένων.

ὡς δέ μοι ἐπῆλθεν εἰπεῖν οὐκ ὀκνήσω. ἐπεὶ πολλὰ πολλῶν καὶ ταῦτα διάφορα περὶ τοῦ παντὸς καὶ τοῦ θεοῦ εἰπόντων

ἐγὼ τὸ ἀληθὲς οὐκ ἔμαθον, σύ μοι περὶ τούτου, δέσποτα, διασάφησον· σοὶ γὰρ ἂν καὶ μόνῳ πιστεύσαιμι τὴν περὶ τούτου φανέρωσιν. [ὁ χρόνος.] ἄκουε, ὦ τέκνον, ὡς ἔχει ὁ θεὸς καὶ τὸ πᾶν.]]

⟨ὁ⟩ θεός, ὁ αἰών, ὁ κόσμος, ὁ χρόνος, ἡ γένεσις.

ὁ θεὸς ⟨τὸν⟩ αἰῶνα ποιεῖ,

ὁ αἰὼν δὲ τὸν κόσμον,

ὁ κόσμος δὲ τὸν χρόνον,

ὁ χρόνος δὲ τὴν γένεσιν.

τοῦ δὲ θεοῦ [ὥσπερ] οὐσία ἐστὶ τὸ ἀγαθόν, [τὸ καλόν, ἡ

εὐδαιμονία, ἡ σοφία,]

τοῦ δὲ αἰῶνος, ἡ ταυτότης,

τοῦ δὲ κόσμου, ἡ τάξις,

τοῦ δὲ χρόνου, ἡ μεταβολή,

τῆς δὲ γενέσεως, ἡ ζωή [καὶ ὁ θάνατος].

ἐνέργειαι δὲ τοῦ θεοῦ νοῦς καὶ ψυχή,

τοῦ δὲ αἰῶνος, ἀθαΝαϲία καὶ ΔιαΜΟΝΉ,

τοῦ δὲ κόσμου, ἀποκατάστασις καὶ ἀνταποκατάστασις,

τοῦ δὲ χρόνου, αὔξησις καὶ μείωσις,

τῆς δὲ γενέσεως, ποιότης ⟨καὶ ποσότης⟩.

ὁ οὖν αἰὼν ἐν τῷ θεῷ,

ὁ δὲ κόσμος ἐν τῷ αἰῶνι,

ὁ δὲ χρόνος ἐν τῷ κόσμῳ,

ἡ δὲ γένεσις ἐν τῷ χρόνῳ.

καὶ ὁ μὲν αἰὼν ἕστηκε περὶ τὸν θεόν,

ὁ δὲ κόσμος κινεῖται ἐν τῷ αἰῶνι,

ὁ δὲ χρόνος περαιοῦται ἐν τῷ κόσμῳ,

ἡ δὲ γένεσις γίνεται ἐν τῷ χρόνῳ.

πηγὴ μὲν οὖν πάντων ὁ θεός, [οὐσία δὲ ὁ αἰών, ὕλη δὲ ὁ

κόσμος,] δύναμις δὲ τοῦ θεοῦ ὁ αἰών, ἔργον δὲ τοῦ αἰῶνος ὁ κόσμος, γενόμενος οὔποτε, καὶ ἀεὶ γινόμενος ὑπὸ τοῦ αἰῶνος. διὸ οὐδὲ φθαρήσεταί ποτε· αἰὼν γὰρ ἄφθαρτος. οὐδὲ ἀπολεῖταί τι τῶν ἐν τῷ κόσμῳ, τοῦ κόσμου ὑπὸ τοῦ αἰῶνος ἐμπεριεχομένου. [ἡ δὲ τοῦ θεοῦ [[σοφία]] ⟨οὐσία⟩ τί[ς] ἐστι;

τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ καλόν.] [καὶ ἡ ⟨⟨σοφία⟩⟩ εὐδαιμονία καὶ [ἡ] πᾶσα ἀρετή.]

καὶ ὁ αἰὼν κοσμεῖ [οὖν] τὴν ⟨ὕλην⟩, ἀθανασίαν καὶ διαμονὴν ἐνθεὶς τῇ ὕλῃ· [ἡ γὰρ ἐκείνης γένεσις] [[ἤρτηται ἐκ τοῦ αἰῶνος, καθάπερ καὶ ὁ αἰὼν ἐκ τοῦ θεοῦ·]] ἡ γὰρ γένεσις [καὶ ὁ χρόνος ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν γῇ εἰσιν

ὄντες] διφυΉς, ἐν μὲν οὐρανῷ ἀμεταβλήτωΝ καὶ ἀφθάρτωΝ, ἐν δὲ γῇ μεταβλητῶN καὶ φθαρτῶΝ. ⟨ὁ κόσμος οὖν⟩ ⟨⟨ἥρτηται ἐκ τοῦ αἰῶνος, καθάπερ καὶ ὁ αἰὼν ἐκ τοῦ θεοῦ·⟩⟩ καὶ τοῦ μὲν αἰῶνος ⎡ἡ ψυχὴ⎤ ὁ θεός, τοῦ δὲ κόσμου ὁ αἰών [τῆς δὲ γῆς ὁ οὐρανός].

[καὶ ὁ μὲν θεὸς ἐν τῷ νῷ, ὁ δὲ νοῦς ἐν τῇ ψυχῇ, ἡ δὲ ψυχὴ ἐν τῇ ὕλῃ.] [πάντα δὲ ταῦτα διὰ τοῦ αἰῶνος.] τὸ δὲ πᾶν τοῦτο σῶμα, ἐν ᾧ τὰ πάντα ἐστὶ σώματα, ⟨ψυχῆς πλῆρές ἐστιν· ἡ δὲ⟩ ψυχὴ πλήρης τοῦ νοῦ, καὶ ⟨ὁ νοῦς⟩ τοῦ θεοῦ. ⟨ψυχὴ δὲ⟩ ἐντὸς μὲν αὐτὸ πληροῖ, ἐκτὸς δὲ περιλαμβάνει,

ζωοποιοῦσα τὸ πᾶν, ἐκτὸς μὲν τοῦτο τὸ μέγα καὶ τέλειον ζῷον [τὸν κόσμον], ἐντὸς δὲ πάντα τὰ ζῷα, καὶ ἄνω μὲν ἐν τῷ οὐρανῷ διαμένουσα ⟨ἐν⟩ τῇ ταυτότητι, κάτω δὲ ἐπὶ τῆς γῆς ⟨ἅμα⟩ τ῀ιΗ γενέσει μεταβάλλουσα.

συνέχει δὲ τοῦτο ⟨τὸ πᾶ⟩ν ὁ αἰών,—εἴτε [δι᾽] ἀνάγκην,

εἴτε πρόνοιαν, εἴτε φύσιν, [καὶ] εἴ⟨τε⟩ τι ἄλλο οἴεται ἢ οἰηθήσεταί τις,—τοῦτο ἔστι [πᾶ]ν, ὁ θεὸς ἐνεργῶν. ἡ δὲ ἐνέργεια ⟨τοῦ⟩ θεοῦ δυνάμει [οὖσα] ἀνυπέρβλητος, ᾗ οὔτε τὰ ἀνθρώπεια οὔτε τὰ θεῖα παραβάλλοι ἄν τις. διό, ⟨ὦ⟩ Ἑρμῆ, μή[δεπο]τε τῶν κάτω μήτε τῶν ἄνω ὅμοιόν τι ἡγήσῃ τῷ θεῷ·

ἐπεὶ τῆς ἀληθείας ἐκπεσῇ· οὐδὲν γὰρ ὅμοιον τῷ [ἀνομοίῳ καὶ] μόνῳ καὶ ἑνί. [καὶ] μηδὲ ἄλλῳ τινὶ ἡγήσῃ τῆς δυνάμεως ἐκχωρεῖν· τίς γὰρ κατ’ ἐκεῖνον; ⟨τίς ἄλλος αἴτιος⟩ [εἴτε] ζωῆς, καὶ ἀθανασίας καὶ μεταβολῆς ποιΗτήc; τί δὲ αὐτο῀Υ ἄλλο ⟨ἔργον ἢ⟩ τὸ ποιεῖΝ; οὐ γὰρ ἀργὸς ὁ θεός· ἐπεὶ πάντα

ἂν ἦν ἀργά. ἅπαντα γὰρ πλήρη τοῦ θεοῦ. ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐν τῷ κόσμῳ ἐστὶν ἀργία οὐδαμοῦ [οὐδὲ ἔν τινι ἄλλῳ]· ἀργία γὰρ ὄνομα κενόν ἐστι, καὶ τοῦ ποιοῦντος καὶ τοῦ γινομένου.

πάντα δὲ δεῖ γίνεσθαι καὶ ἀεὶ καὶ καθ᾽ ἕκαστοΝ τόποΝ [ῥοπήν]. ὁ γὰρ ποιῶν ἐν πᾶσίν ἐστιν, οὐκ ἔν τινι ἱδρυμένος,

οὐδὲ ἕν τι ποιῶν, ἀλλὰ πάντα, ⟨πανταχοῦ⟩ ⟨⟨ὢν ἐνεργής⟩⟩. δύναμις γὰρ [[ὢν ἐνεργὴς]] οὐκ αὐτάρκης ἐστὶ τοῖς γινομένοις, ἀλλὰ τὰ γινόμενα ὑπ᾽ αὐτῷ.

⟨⟨κατάσχες οὖν τοῦ λόγου, ὦ τρισμέγιστε Ἑρμῆ, καὶ μέμνησο τῶν λεγομένων.⟩⟩

⟨⟨. . . ὡς δέ μοι ἐπῆλθεν εἰπεῖν οὐκ ὀκνήσω. ἐπεὶ πολλὰ πολλῶν καὶ ταῦτα διάφορα περὶ τοῦ παντὸς καὶ τοῦ θεοῦ εἰπόντων ἐγὼ τὸ ἀληθὲς οὐκ ἔμαθον, σύ μοι περὶ τούτου, δέσποτα, διασάφησον· σοὶ γὰρ ἂν καὶ μόνῳ πιστεύσαιμι τὴν

περὶ τούτου φανέραωσιν—

[ὁ χρόνος] Ἄκουε, ὦ τέκνον, ὡς ἔχει ὁ θεὸς καὶ τὸ πᾶν.⟩⟩

θέασαι δῊ δι᾽ ἐμοῦ τὸν κόσμον ὑποκείμενον τῇ σῇ ὄψει, [τό τε κάλλος αὐτοῦ ἀκριβῶς κατανόησον,] σῶμα [μὲν] ἀκήρατον, καὶ οὗ παλαιότερον οὐδέν ἐστ[α]ι, διὰ παντὸς δὲ

ἀκμαῖον καὶ νέον [καὶ μᾶλλον ἀκμαιότερον].

ἴδε καὶ τοὺς ὑποκειμένους ἑπτὰ κόσμους, κεκοσμημένους τάξει αἰωνίῳ, καὶ

δρόμῳ διαφόρῳ τὸν αἰῶνα ἀναπληροῦντας. φωτὸς δὲ πάντα πλήρη, πῦρ δὲ οὐδαμοῦ ⟨. . .· τ⟩ῇ γὰρ φιλίᾳ ⟨⟨τῶν ἐναντίαων⟩⟩ καὶ ⟨τ⟩ῇ συγκράσει [[τῶν ἐναντίων]] [καὶ] τῶν ἀνομοίων ⟨τὸ πῦρ⟩ φῶς γέγονε, καταλαμπόμενον ὑπὸ τῆς τοῦ [θεοῦ] ⟨ἡλίου⟩ ἐνεργείας, ⟨τοῦ⟩ παντὸς ἀγαθοῦ γεννήτορος, καὶ πάσης

τάξεως ἄρχοντος, καὶ ἡγεμόνος τῶν ἑπτὰ κόσμων. σελήνην ⟨ἴ⟩δε, ἐκείνων πρόδρομον πάντων, ὄργανον τῆς φύσεως, τὴν κάτω ὕλην μεταβάλλουσαν· τήν τε γῆν, μέσην τοῦ παντὸς ⟨⟨ἱδρυμένην⟩⟩, ὑποστάθμην τοῦ καλοῦ κόσμου [[ἱδρυμένην]], τροφὸν καὶ τιθήνην τῶν ἐπιγείων. θέασαι δὲ καὶ τὸ πλῆθος

τῶν ἀθανατων ζῴων ὅσον ἐστί, καὶ τὸ τῶν θνητῶν, μέσην δὲ ἀμφοτέρων [τῶν τε ἀθανάτων καὶ τῶν θνητῶν] τὴν σελήνην περιπορευομένην.

πάντα δὲ πλήρη ψυχῆς, καὶ πάντα κινούμενα, τὰ μὲν περὶ τὸν οὐρανόν, τὰ δὲ περὶ τὴν γῆν. [καὶ μήτε τὰ δεξιὰ ἐπὶ τὰ ἀριστερὰ μήτε τὰ ἀριστερὰ ἐπὶ τὰ δεξιά,

μήτε τὰ ἄνω κάτω μήτε τὰ κάτω ἄνω.]

καὶ ὅτι πάντα ταῦτα γεννητά, ὦ φίλτατε Ἑρμῆ, οὐκέτι ἐμοῦ χρῄζεις μαθεῖν. καὶ γὰρ σώματά ἐστι, καὶ ψυχὴν ἔχει, ⟨ᾗ⟩ καὶ κινεῖται· ταῦτα δὲ εἰς ἓν συνελθεῖν ἀδύνατον χωρὶς τοῦ συναγόντος. δεῖ οὖν ⟨τοιοῦτόν⟩ τινα εἶναι, ⟨⟨καὶ⟩⟩ τοῦτον

[[καὶ]] πάντως ἕνα.

[ἐν] διαφόρων γὰρ καὶ πολλῶν οὐσῶν τῶν κινήσεων, καὶ τῶν σωμάτων οὐχ ὁμοίων, μιᾶς δὲ κατὰ πάντων τάξεως τετα[γ]μένης, ἀδύνατον δύο ἢ πλείους ποιητὰς εἶναι. μία γὰρ ἐπὶ πολλῶν οὐ τηρεῖται τάξις· ζῆλος δὲ τοῖς πολλοῖς παρέψεται, ⟨. . .⟩ τοῦ κρείττονος, καὶ ἐριοῦσι. καὶ

εἰ ἕτερος ἦν ὁ ποιητὴς τῶν μεταβλητῶν [ζῴων] καὶ θνητῶν, ἐπεθύμησεν ἂν καὶ ἀθανάτους ποιῆσαι, ὥσπερ καὶ ὁ τῶν ἀθανάτων θνητούς. φέρε δέ, εἰ καὶ δύο εἰσί, μιᾶς οὔσης τῆς ὕλης καὶ μιᾶς τῆς ψυχῆς, παρὰ τίνι [ἂν] αὐτῶν ἡ χορηγία [τῆς ποιήσεως]; εἰ δὲ καὶ παρὰ ἀμφοτέροις, παρὰ τίνι τὸ

πλεῖον μέρος;

οὕτω δὲ νόει, ὡς παντὸς σώματος ζῶντος ἐξ ὕλης καὶ ψυχῆς τὴν σύστασιν ἔχοντος, καὶ τοῦ ἀθανάτου καὶ τοῦ θνητοῦ, καὶ τοῦ ⟨λογικοῦ καὶ τοῦ⟩ ἀλόγου. πάντα γὰρ σώματα ζῶντα ἔμψυχα, τὰ δὲ μὴ ζῶντα ὕλη [πάλιν] καθ᾽ ἑαυτήν ἐστι· καὶ ψυχὴ ὁμοίως καθ᾽ ἑαυτήν, τῷ ποιητῇ

παρακειμένη, τῆς ζωῆς ο᾽Υϲία. [[τῆς δὲ ζωῆς πᾶς αἴτιος ὁ τῶν ἀθανάτων.]] πῶς οὖν [[καὶ τὰ θνητὰ ζῷα]] ⟨ἡ τῶν ἀθανάτων ζωὴ⟩ ἄλλΗ ⟨τῆς⟩ τῶν θνητῶν; πῶς δὲ ⟨εὔλογον τὸν⟩ τὰ ἀθάνατα [καὶ ἀθανασίαν] ποιοῦντα ζῷα μὴ ⟨⟨καὶ τὰ θνητὰ ζῷα⟩⟩ ποιεῖν; ⟨⟨τῆς δῊ ζωῆς πάσ⟨ης⟩ αἴτιος ὁ ⟨τῆς⟩ τῶν

ἀθανάτων.⟩⟩

καὶ ὅτι μὲν ἔστι τις ὁ ποιῶν ταῦτα, δῆλον. ὅτι δὲ καὶ εἷς, φανερώτατον· καὶ γὰρ μία ψυχή, καὶ μία ζωή, καὶ μία ὕλη. τίς δὲ οὗτος; τίς δὲ ἂν ἄλλος ⟨εἴη⟩, εἰ μὴ εἷς ὁ θεός; τίνι γὰρ ἂν ἄλλῳ πρέποι [ζῷα] ἔμψυχα ποιεῖν, εἰ μὴ μόνῳ τῷ

θεῷ; [εἷς οὖν θεός. γελοιότατον.] καὶ τὸν μὲν κόσμον ὡμολόγησας ἕνα εἶναι, καὶ τὸν ἥλιον ἕνα, καὶ τὴν σελήνην μίαν, καὶ [θειότητα] ⟨τὴν γῆν⟩ μίαν· αὐτὸν δὲ τὸν θεὸν πόστον εἶναι θέλεις; [πάντα οὖν αὐτὸς ποιεῖ.] εἰ πολλοί, γελοιότατον.

⟨⟨εἷς ἄρα καὶ ὁ θεός. καὶ πάλιν, εἰ πάντα ζῷά

ἐστι, καὶ τὰ ἐν οὐρανῷ καὶ τὰ ἐν τῇ γῇ, μία δὲ κατὰ πάντων ζωή, ⟨ζωὴ δὲ⟩ ὑπὸ τοῦ θεοῦ γίνεται, [καὶ αὕτη ἐστὶ θεός,] ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἄρα γίνεται πάντα.⟩⟩

καὶ τί μέγα τῷ θεῷ [ζωὴν καὶ ψυχὴν] καὶ ἀθανασίαν καὶ μεταβολὴν ποιεῖν, σοῦ τοσαῦτα ποιοῦντος; καὶ γὰρ βλέπεις,

καὶ λαλεῖς, καὶ ἀκούεις, καὶ ὀσφραίνῃ, καὶ ἅπτῃ, καὶ περιπατεῖς, καὶ νοεῖς, καὶ πνεῖς. καὶ οὐχ ἕτερος μέν ἐστιν ὁ βλέπων, ἕτερος δὲ ὁ ἀκούων, ἕτερος δὲ ὁ λαλῶν, ἄλλος δὲ ὁ ἁπτόμενος, ἄλλος δὲ ὁ ὀσφραινόμενος, ἄλλος δὲ ὁ περιπατῶν, καὶ ἄλλος ὁ νοῶν, καὶ ἄλλος ὁ ἀναπνέων· ἀλλὰ εἷς ὁ

ταῦτα πάντα ⟨ποιῶν⟩.

ἀλλὰ οὐδὲ δυνατὸN [[ἐκεῖνα]] χωρὶς τοῦ ⟨⟨ἐκεῖνα⟩⟩ ⟨ποιεῖν τὸν⟩ θεὸΝ εἶναι. ὥσπερ γάρ, ἂν τούτων καταργηθῇς, οὐκέτι ζῷον εἶ, οὕτως, [οὐδ᾽] ἂν ἐκείνων καταργηθῇ, ὁ θεός, ὃ μὴ θέμις ἐστὶν εἰπεῖν, οὐκέτι ἐστὶ θεός.