In Aristotelis Sophisticos Elenchos Commentarius [Sp.]

[*](p. 165b 38)

Ἔτι τὸν αὐτὸν καθῆσθαι καὶ ἑστάναι καὶ κάμνειν καὶ ὑγιαίνειν.

Καὶ ταῦτα τρόπον τινὰ τὰ συμπεράσματά εἰσι τῶν παραλογισμῶν. αἱ δὲ ἀγωγαὶ τῶν σοφισμάτων τοιαῦται· οὐχὶ ὁ καθήμενος ἀνίσταται; ναί· τί δέ, οὐχ ὁ ἀνιστάμενος ἕστηκε; καὶ πῶς γὰρ οὔ; ὁ ἄρα καθήμενος ἕστηκε. πάλιν οὐχὶ ὁ ὑγιαζόμενος ὑγιαίνει; ὁμολογουμένως· οὐχὶ ὁ κάμνων ὑγιάζεται; ναί· ὁ ἄρα κάμνων ὑγιαίνει, ὅπερ ἄτοπον. ἐν ἑκατέρῳ οὖν τούτων τῶν συλλογισμῶν τὴν ἀπάτην ἡ μείζων ἔχει πρότασις· τὸ γὰρ τὸν ἀνιστάμενον ἑστηκέναι καὶ τὸν ὑγιαζόμενον ὑγιαίνειν διττόν· τὸ μὲν ὅτι ἅμα ἤρξατο ἀνίστασθαι καὶ ἑστηκώς ἐστι, καὶ ἅμα ἤρξατο ὑγιάζεσθαι καὶ ὑγιεινός ἐστιν, ἅπερ οὐ δοτέον· ψευδῆ γάρ εἰσι· τὸ δὲ ὅτι ἐνδέχεται τὸν πρότερον ὑγιαζόμενον καὶ πρότερον ἀνιστάμενον νῦν ὑγιαίνειν καὶ ἵστασθαι, ἐφ’ ὧνπερ καὶ τὸ ναὶ φατέον. διὸ κατὰ μὲν τὸ ἑστηκέναι τὸν ἀνιστάμενον, ὅτε ἤρξατο ἀνίστασθαι, ἐστὶ τὸ ἀδύνατον, καὶ οὐ δεῖ ἐπ’ αὐτοῦ συγχωρεῖν τὸ ναί· κατὰ δὲ τὸ νῦν ἑστηκέναι τὸν πρῴην ἀνιστάμενον τὸ [*](1 καὶ a: om. I 3 χρῆσθαι I: κρᾶσθαι a 5 οὑν om. Α ἐλάττω a1 6 τοῦ AI: om. a 6. 7 ἀναγκαίου λαβὼν Α 7. 8 μάστιγες — φονεῖς om. Α 1) ἀγαθὸν prius I: ἀγαθοῦ aA εἴληπται om. A 9. 10 an συμπεπέρανται? 12 ἤγουν AI: ἤτοι a 13 φημι corr. e φησι I: om. Α 15 τὸ a 16 ἐστι al: om. Α 18 οὐχὶ alterum aA: οὐχ I 10 ὁ ἀετὸς Α: om. al 20 παραδείγματος a 21 ἱστάναι a 24 σοφισμῶν pr. m. I 27 ἑκατέρῳ a: ἑκατέρων I 33 φατέον aKQR: φατέ I)

δυνατόν, καὶ δεῖ ἐπ’ αὐτοῦ συγχωρεῖν τὸ ναί. ὁμοίως καὶ ἐπὶ τῷ τὸν ὑγιαζόμενον ὑγιαίνειν· τὸ μὲν γὰρ ὅτι | ἅμα ὑγιάζεταί τις καὶ ὑγιαίνει [*](f. 10r) ἀδύνατον καὶ οὐ συγκαταθετέον τῷ λέγοντι· τὸ δ’ ὅτι ὁ πέρυσιν ὑγιαζόμενος ὑγιαίνει ἀληθές, καὶ ἐπὶ τούτου τὸ συγκαταθέσθαι οὐκ ἄλογον. παρὰ οὖν τὴν ὁμωνυμίαν ἐν τοῖς λόγοις τούτοις ὁ ἔλεγχος ἢ καὶ τὴν ἀμφιβολίαν· κοινωνοῦσι γὰρ αὗται ἀλλήλαις, ὥσπερ καὶ πρότερον εἴρηται καὶ προιόντες μαθησόμεθα. ὡς ἔχει καὶ τὸ νῦν προβαλλόμενον· ἆρ’ οὐχ ὁ δικαστὴς χρᾶται τῷ ἔργῳ τοῦ νομοθέτου; ναί· τί δ’, οὐχ ὁ χρώμενος τῷ τινος ἔργῳ ἀοͅχ͂ιτεκτονεῖν ἐκείνου λέγεται; πάντως γε· ὁ δικαστὴς ἄρα τοὐ νόμου ἀρχιτεκτονεῖ. διττὸν γὰρ κἀνταῦθα τὸ χρᾶσθαι τῷ τινος ἔργῳ, τὸ μὲν ὡς ὀργάνῳ, ὅπερ οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἐπὶ τοὐ δικαστοῦ, τὸ δὲ ὡς ἀρχῇ τῆς οἰκείας συστάσεως, ὅπερ οὐ κεκώλυται διὰ τοῦτο καὶ ὑπὸ τὸν νομοθέτην εἶναι καὶ ὑπάγεσθαι αὐτῷ καὶ ἀρχιτεκτονεῖσθαι ἢ ἀρχιτεκτονεῖν. εἰπὼν δὲ τὰς μείζους καὶ ἐλάττους προτάσεις τῶν παραλογισμῶν, τὰς μὲν μείζους ἐν οἷς λέγει ὅσπερ ἀνίστατο, ἕστηκε, καὶ ὅσπερ ὑγιάζετο, ὑγιαίνει, τὰς δὲ ἐλάττους ἐν οἷς φησιν ὅτι ἀνίστατο ὁ καθήμενος καὶ ὑγιάζετο ὁ κάμνων, ἐπάγει τὸ γὰρ τὸν κάμνοντα ὁτιοῦν ποιεῖν ἢ πάσχειν οὐχ ἓν σημαίνει· ὅπερ δηλοῖ ὅτι οὐχ ἕν ἐστι καὶ ἓν σημαίνει τὸ ὑγιάζετο ὁ ὑγιαίνων καὶ ἀνίστατο ὁ ἑστηκώς, ἀλλ’ ὁμώνυμόν ἐστιν. ἔστι δὲ τὸ μὲν ποιεῖν μηνυτικὸν τοῦ καθῆσθαι ἢ μᾶλλον τοῦ ἀνίστασθαι, ἢ τάχα καὶ ἀμφοτέρων, τὸ δὲ πάσχειν τοῦ κάμνειν. ἦν δ’ ἂν σαφέστερον, εἰ οὕτω ἔκειτο· τὸ γὰρ ὑγιαίνειν τὸν κάμνοντα καὶ ἑστηκέναι τὸν ἀνιστάμενον οὐχ ἓν σημαίνει, διότι ὁτὲ μὲν διὰ τοῦ λόγου τοῦ λέγοντος ὅτι ὁ ὑγιαζόμενος ὑγιαίνει σημαίνεται ὅτι ὁ ὑγιαζόμενος νῦν ὑγιαίνει, ὅπερ ἐστὶ καὶ ψευδές ἀδύνατον γάρ ἐστιν ἐνεργείᾳ ἔχειν τὴν ὑγίανσιν τὸν νῦν ὑγιαζόμενον καὶ τὴν ὑγείαν κατ’ ὀλίγον προσκτώμενον), ὁτὲ δὲ σημαίνεται πάλιν διὰ τούτου ὅτι ὃς ὑγιάζετο πρὸ δέκα τυχὸν ἡμερῶν, τουτέστι πρὸς τὴν ὑγείαν ἀνήγετο, νῦν ὑγιαίνει. ταῦτα εἰπὼν ἐπάγει πλὴν ὑγιάζετο μὲν καὶ κάμνων καὶ ὁ κάμνων καὶ τὰ ἑξῆς, ἅπερ ὡς λύσις ἐστὶ τῶν σοφισμάτων. ἔστι δὲ ὃ λέγει τοιοῦτον· ὑγιάζεσθαι μὲν λέγεται καὶ ὁ κάμνων νῦν καὶ ὁ κάμνων πάλαι, ὑγιαίνειν δὲ οὐχ ὁ νῦν ὑγιαζόμενος ἀλλ’ ὅστις πάλαι ὑγιάζετο. κάμνων δὲ εἴληπται τῷ Ἀριστοτέλει ὁ νῦν κάμνων, ὁ κάμνων δὲ ὁ ποτὲ κάμνων. ὑγιαίνει δὲ οὐχὶ ὁ κάμνων νῦν ἀλλὰ ὁ κάμνων πρότερον καὶ οὐ νῦν. ἵνα δὲ καὶ ἔτι σαφέστερον γένηται τὸ λεγόμενον, ῥητέον οὕτως· καὶ ὁ κάμνων νῦν καὶ ὁ κάμνων πρότερον πρὸς] ὑγείαν ἀνακτώμενοι λέγοιντο ἂν ὑγιάζεσθαι· πλὴν ὑγιάζετο μὲν ὁ κάμνων, ὅτι ἔκαμνεν, ὑγιαίνει δέ, ὅτι οὐ κάμνει.

[*](2 ἅμα a2: ἄλλα a1I 4 τούτου I: τούτω a 6 εἴρηται] p. 21,8sq. 7 προιόντες] p. 166 a 14 sq. 12 οὐ κεκώλυται I: οὐκ ἐκώλυτο a διὰ τοῦτο καὶ scripsi: καὶ διὰ τοῦτο a I 15 ἀνίστατο a Arist.: ἀνίσταται I 16.17 ἀνίστατο — ὑγιάζετο Arist.: ἀνίσταται — ὑγιάζεται al 17 κάμνοντα] κάμν corr. I ποιεῖν a Arist.: εἰπεῖν I 21 ἀμφότερον a1 27 πρὸ I: πρὸς a 28 post ταῦτα add. δὲ a 29 ὑγιάζετο a Arist.: ὑγιάζεται I 35 πρὸς delere quam ἀναγόμενοι (cf. vs. 28) aut προσκτώμενοι (cf. vs. 26) scribere malui 36 ἀνακτώμενοι λέγοιντο I: ἀνακτώμενος λέγοιτο a ὑγιάζετο a: ὑγιάζεται I)

[*](p. 166a 14)

Εἰσὶ δὲ τρεῖς τρόποι τῶν παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν καὶ τὴν ἀμφιβολίαν.

Εἴρηκε μὲν ἐκ τῶν δέκα καὶ τριῶν τρόπων, καθ’ οὓς γίνονται οἱ παραλογισμοί, μόνους τοὺς δύο, τόν τε παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν καὶ τὸν παρὰ τὴν [*](3 διαλαβὼν I: καὶ λαβὼν a 6 ἔταξε] p. 165b26 6. 7 τίθησι δὲ σαφῆ λίαν Α 8 συλλογιζομένῳ Α: — μένους I: — μένου a 11 ἐγκρατῆ Α 12 γένοιτο—ἐμέ] Nauck2 fr. ἀδἐσπ. 188 cf. Alex. in Top. 378,3 13 σφᾶς αὐτοὺς] ἡ ἐμὲ ἢ τὸν σῦν v 14 τις γινώσκει A 15 ὁ λίθος ἄρα γινώσκει Α 19 λίθος Arist.: λίθον I 19 — 22 ἔχει — λέγειν (ante οὕτω) a: 21.22 τὸ δὲ — λέγειν KQR: om. I 22 Εὐθύδημος] c. 26 p. 300 B.C memoriter citat 22.23 οὔ A 23 λίθον—ξύλον Α λέγεις a 24 ἐς a 25 σιγῶντα λέγειν; οὔ Α δὲ AI: om. a πάντα aA Plat.: πάντως I 26 post σιγᾷς alterum add. πάνυ γε Α 28 λεγόμενα Κ: λέγοντα al 31 εἴρηκε μὲν om. Α 13. 32 καθ’ — παραλογισμοί al: διδάξας Α 32 τὸν alt. om. Α)

ἀμφιβολίαν. πρὸ δὲ τοῦ καὶ τοὺς ἑξῆς ἐκθεῖναι, κατὰ ποίους καὶ πόσους τρόπους ἥ τε ὁμωνυμία καὶ ἡ ἀμφιβολία γίνεται, διδάσκει, καὶ φησὶ τρεῖς εἶναι καθ’ οὓς γίνονται οἱ κατὰ ταύτας παραλογισμοί. καὶ εἷς μέν ἐστιν, ὅταν ὁ λόγος ἢ τὸ ὄνομα κυρίως σημαίνῃ πλείω· ὃ γίνεται καὶ ἐν τοῖς παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν καὶ ἐν τοῖς παρὰ τὴν ἀμφιβολίαν παραλογισμοῖς. καὶ ἐπὶ μὲν τοῖς παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν τὸ ὄνομα πλείω σημαίνει ὡς ἐπὶ τῶν ὁμωνύμων, ὡς ἀετὸς καὶ κύων καὶ κόραξ καὶ κλεῖς· ἐπὶ δὲ τοῖς παρὰ τὴν ἀμφιβολίαν, ὡς εἴρηκε, πλείω σημαίνει ὁ λόγος. ἐπεὶ γὰρ ὁ λόγος σύνθεσίς ἐστιν ὀνομάτων ῥητέον δὲ καὶ νῦν, ὡς πολλάκις εἴπομεν, ὀνόματα καὶ τὰ ῥήματα), τὸ διττὸν ἢ ἔν τισι τούτων τῶν ὀνομάτων ἐστὶν ἢ ἐν αὐτῷ τῷ λόγῳ· ἐν γὰρ τῷ ὃ ὁρᾷ τις, τοῦτο ὁρᾷ καὶ ὃ γινώσκει, τοῦτο γινώσκει ἐν τῷ λόγῳ εὑρίσκεται τὸ διττόν. δεύτερος δὲ τρόπος, καθ’ ὃν πάλιν οἱ παρὰ ἀμφότερα παραλογισμοὶ γίνονται, ὅταν εἰώθαμεν οὕτως ὀνομάζειν αὐτὰ ἐκεῖνα τὰ ὀνομαζόμενα. εἰωθότων γὰρ ἡμῶν λέγειν σιγῶντα καὶ τὸν σιγῶντα ἄνθρωπον καὶ τὰ σιγώμενα εὑρίσκει χώραν ὁ παραλογισμὸς καὶ ἀπατᾷ τὸν ἀκούοντα· εἰ δὲ σιγῶντα μόνως ἐλέγομεν τὸν σιγῶντα ἄνθρωπων, ὁμοίως δὲ καὶ τὰ σιγώμενα μόνως σιγώμενα ἐλέγομεν, οὐ μὴν ἐπετίθεμεν τούτοις ποτὲ καὶ τὸ σιγῶντα, οὐκ ἄν ἐγίνετο ὁ παραλογισμός. οὐ μόνον δὲ καὶ οὗτος ὁ τρόπος τοὺς παρὰ τὴν ἀμφιβολίαν ἀποτίκτει παραλογισμοὺς ἀλλὰ καὶ τοὺς παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν. εἰώθαμεν γὰρ λέγειν κύνα καὶ τὸν ἀστρῷον καὶ τὸν χερσαῖον· εἰ γοῦν μὴ τῷ αὐτῷ ὀνόματι τὸν ἀστέρα καὶ τὸ χερσαῖον ζῷον καλεῖν εἰώθαμεν, οὐκ ἄν ποτε ἡμᾶς ἠπατήκει τὸ ὄνομα ἐφ’ ἑνὶ μόνῳ κείμενον. τρίτον τρόπον φησὶ τῶν παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν καὶ ἀμφιβολίαν σοφισμάτων, ὅταν αὐτὰ μὲν καθ’ αὑτὰ τὰ ὀνόματα ἁπλᾶ τυγχάνῃ, συντεθέντα δὲ διττόν τινα ἐκφαίνωσι νοῦν. τά τε γὰρ γράμματα κεχωρισμένως τεθέντα οὐδὲν ἡμῖν διττὸν ἀποτίκτουσιν, ὁμοίως δὲ καὶ τὸ ἐπίσταται· συμπλακέντα δὲ καὶ συνηνωμένως ἐκφωνηθέντα διττὰ ἀποκυίσκουσι τὰ νοήματα.

[*](p. 166a 23)

Παρὰ δὲ τὴν σύνθεσιν τὰ τοιάδε, οἷον τὸ δύνασθαι.

Διακόψας τὸν λόγον ὁ Ἀριστοτέλης καὶ καθ’ ὅσους τρόπους ἔν τε ὁμωνυμίᾳ καὶ ἀμφιβολίᾳ τὰ σοφίσματα γίνεται μεταξὺ παραθεὶς καὶ διαλαβὼν [*](1 δὲ om. Α τοῦ aA: om. Ι τοὺς ἑξῆς ἐκθεῖναι al: περὶ τῶν λοιπῶν διαλαβεῖν Α 2 τρόπους om. Α διδάσκει ante 1 κατὰ collocat Α 3 καθ’ — παραλογισμοί al: om. Α 4 κυρίως σημαίνῃ πλείω ΑΙ: πλείω σημαίνει a ὃ — σημαίνει (6) om. a1 καὶ in ras. Α 5. 6 καὶ ἐν — ὁμωνυμίαν a2A: om. I 9 δὲ AI: om. a ὡς — εἴπομεν om. Α πολλάκις] velut p. 13,7 9. 10 καὶ τὰ ῥήματα ὀνόματα Α 11 τις — ὁρᾶ om. a1 13 ἀμφότερα AI: ἀμφότερον οἱ a 17 δὲ om. Α 18 τὸ aA: τὸν I 21 τὸν alterum AI: om. a ante τὸν tertium add. καὶ Α 22 ἀστέρα ΑΙ: ἀστρῷον a τὸ aA: τὸν I εἰώθειμεν scripserim, at cf. p. 31,14 27 συνηνωμένως a: συνωνύμως I 31 ὁμωνυμίας — ἀμφιβολίας α1 περιθεὶς a)

περὶ τούτων καὶ τρεῖς αὐτοὺς εἰπὼν εἶναι, νῦν ἀνάγει τὸν λόγον εἰς τὴν ἀκολουθίαν καὶ τὸν τρίτον τρόπον τῶν παρὰ τὴν λέξιν σοφισμάτων ἔστι δὲ οὗτος ὁ παρὰ τὴν σύνθεσιν) ἐκτίθεται. ὀνομάζεται δὲ παρὰ τὴν σύνθεσιν, ὡς τῆς μὲν ἐννοίας τοῦ λεγομένου συνθέτως δυναμένης νοεῖσθαι καλῶς, παρὰ τὴν σύνθεσιν δὲ τιθεμένου τινὸς καὶ τὸν παραλογισμὸν ἀποτίκτοντος. οἷον τί φημι; ἔστι συλλογισμὸς τοιοῦτος· ὁ καθήμενος δύναται βαδίζειν· ὁ Σωκράτης κάθηται· ὁ Σωκράτης ἄρα βαδίζει· ἀλλὰ μὴν καὶ κάθηται· βαδίζει ἄρα καὶ οὐ βαδίζει. γέγονεν οὗτος ὃ παραλογισμὸς παρὰ τὴν σύνθεσιν· ἔδει γὰρ συντεθῆναι καὶ τὸ ‘δύναται᾿ τούτου γὰρ προστεθέντος καὶ τοιούτου τοῦ συμπεράσματος ἐξενηνεγμένου ‘ὁ Σωκράτης | ἄρα [*](f. 11r) δύναται βαδίζειν᾿ οὐδὲν ἄν συνήγετο ἄτοπον. νῦν δὲ παρὰ τὸ μὴ συντεθῆναι καὶ τὸ ‘δύναται᾿ τὸν παραλογισμὸν ἔχει ὁ ἔλεγχος. τοιοῦτος μὲν καὶ ὁ τρόπος οὗτος. ἴδωμεν δὲ καὶ τὰ τοῦ φιλοσόφου ῥητά· παρὰ δὲ τὴν σύνθεσιν τὰ τοιάδε, οἷον τὸ δύνασθαι καθήμενον βαδίζειν καὶ μὴ γράφοντα γράφειν. τοῦτο οὐ συμπέρασμά ἐστιν ἄτοπόν τι συνάγον, ἀλλ’ ἡ πρότασίς ἐστιν ἡ ἀληθὴς ἡ προσληφθεῖσα· καὶ εἰ ἀληθὴς ἡ ‘ὁ Σωκράτης κάθηται᾿, ἐὰν μὴ παρὰ τὴν σύνθεσιν γένηται, ἐξενεχθείη ἂν τὸ ἀληθὲς συμπέρασμα τὸ ‘ὁ Σωκράτης δύναται βαδίζειν᾿ . ὅμοιον τούτῳ καὶ τὸ μὴ γράφοντα γράφειν· ἐλλειπτικὸν γάρ ἐστι καὶ συνεφέλκον τὸ δύνασθαι. δεικτικὰ δέ εἰσι τοῦ ὅτι οἱ σοφιζόμενοι τοιαύτας μὲν τὰς προτάσεις λαμβάνοντες, εἶτα παρὰ τὴν σύνθεσιν ποιοῦντες ἀποτελοῦσι τὸν σοφισμόν. ἀλλὰ γὰρ πρότερον ἑκάστου τῶν σοφισμάτων τὴν ἀγωγὴν εἴπωμεν, καὶ τότε καὶ τὸ τῆς λέξεως διασαφήσωμεν ἀσαφές. εἰσὶ δὲ τοιαῦτα· οὐχὶ ὁ καθήμενος δύναται βαδίζειν; ναί· οὐχὶ ὁ Σωκράτης κάθηται; ναί· ὁ Σωκράτης ἄρα βαδίζει· ἀλλὰ μὴν καὶ κάθηται· ὁ Σωκράτης ἄρα βαδίζει καὶ οὐ βαδίζει. πάλιν ἆρά γε ὁ μὴ γράφων δύναται γράφειν; ναί· ὁ δὲ Πλάτων’ οὐ γράφει· ὁ Πλάτων’ ἄρα γράφει. πάλιν ἆρά γε ὁ ἐπιστάμενος γράμματα δύναται μανθάνειν νῦν γράμματα; τί δέ, ὁ Σωκράτης νῦν ὑπνώττων οὐχὶ ἐπίσταται γράμματα; ναί· ὁ Σωκράτης ἄρα μανθάνει νῦν γράμματα· ἀλλὰ καὶ οὐ μανθάνει· κοιμᾶται γάρ. πάλιν ἐρωτᾷ· ὁ ἓν μόνον δυνάμενος φέρειν δύναται καὶ πολλὰ φέρειν; ναί· ἀλλὰ μὴν ὁ Ἀλκιβιάδης ἓν μόνον φέρει· ὁ Ἀλκιβιάδης ἄρα πολλὰ φέρει· ἀλλὰ μὴν καὶ οὐ πολλά· ἓν γὰρ φέρει. ἔστι δὲ καὶ οὕτως ἐρωτῆσαι· οὐχὶ ὁ πολλὰ δυνάμενος φέρειν καὶ ἓν δύναται φέρειν; ναί· ὁ Ἀλκιβιάδης πολλὰ φέρει· ὁ Ἀλκιβιάδης ἄρα ἓν φέρει. αἱ μὲν οὖν ἀγωγαὶ τῶν σοφισμάτων, ἅπερ εἰς παράδειγμα τίθησι τοῦ παρὰ τὴν σύνθεσιν παραλογισμοῦ, [*](9 et 11. 12 συντεθεῖναι a 9 et 12 δύναται AI: δυνατὸν a 9. 10 συντεθέντος Α 13 βῆτά I: βήματα a 16 εἰ scripsi: ἡ al 23 εἴπωμεν scripsi: εἴπομεν al διασαφήσωμεν a: διασαφήσομεν I 25. 26 ἀλλὰ—ἄρα βαδίζει a: οm. I 27 ναί om. Α ante πάλιν add. καὶ Α 31 ἐρωτῶσιν ἐρωτῶ σε Κ) ἀρά γε ὁ KQR 33 ἀλλὰ μὴν—ἓν φέρει (35) om. a1 ἓν γὰρ AI: ἓν γὰρ μόνον a2 34 δύνασθαι (post ἓν) a2 35 αἱ μὲν—τινες (p. 30,1) al: τοιαῦται οὖν αἱ τῶν σοφισμάτων ἀγωγαί, ἅπερ—παραλογισμοῦ Α οὖν KQR: οm. al 36 παραδείγματα A,Ipr.) τοιαῦταί τινες. τὸ δὲ οὐ γὰρ ταὐτὸν σημαίνει, ἄν διελών τις εἴπῃ καὶ συνθείς τοιοῦτόν ἐστιν· ὅταν τὸ δύνασθαι βαδίζειν διέλῃ τις καὶ ποτὲ μὲν κατηγορήσῃ μόνον τὸ βαδίζειν ποτὲ δὲ τὸ δύνασθαι βαδίζειν κατὰ τοῦ Σωκράτους, οὐ ταὐτὸν σημαίνει· οὐ γάρ ἐστι ταὐτὸν τὸ ‘ὁ Σωκράτης βαδίζει᾿ τῷ ‘ὁ Σωκράτης δύναται βαδίζειν᾿ . ὥστε παρὰ τὴν σύνθεσιν γίνεται τὸ σόφισμα· ἔδει γὰρ συνθέντα καὶ συνάψαντα τὸ δύνασθαι καὶ τὸ βαδίζειν κατὰ τοῦ Σωκράτους εἰπεῖν ἀλλ’ οὐχὶ τὸ βαδίζειν μόνον. κολοβῶς οὖν καὶ οἷον εἰπεῖν ἠκρωτηριασμένως τῆς συνθέσεως γεγονυίας καλῶς εἴρηται παρὰ τὴν σύνθεσιν εἶναι τὸ σόφισμα. σημειωτέον δὲ ὅτι σύνθεσιν λέγει ὁ Ἀριστοτέλης καὶ τὸ χωρὶς τοῦ δυνατοῦ τὸ βαδίζειν κατηγορεῖσθαι. εἰπὼν οὖν ὅτι οὐ ταὐτὸν σημαίνει, ἂν τὸ βαδίζειν χωρὶς τοῦ δύνασθαι κατὰ τοῦ καθημένου κατηγορήσῃ, ὅπερ διὰ τοῦ ἂν διελών τις εἴπῃ ἐσήμανε, καὶ ὅταν αὖθις τὸ βαδίζειν μετὰ τοῦ δύνασθαι (διὰ τοῦ συνθείς, ὡς δυνατὸν τὸν καθήμενον), τοῦ μὲν ἑνὸς τρόπου, καθ’ ὃν τὸ βαδίζειν μετὰ τοῦ δύνασθαι κατηγοροῦμεν, παράδειγμα τέθεικε τὸ ὡς δυνατὸν τὸν καθήμενον βαδίζειν καὶ τὸν μὴ γράφοντα γράφειν, ἐν ᾧ καὶ αὐτῷ προσυπακούειν δεῖ τὸ ‘δυνατόν᾿, ἵνα ᾖ ‘καὶ δυνατὸν τὸν μὴ γράφοντα γράφειν᾿ . τοῦ δὲ λοιποῦ τρόπου, καθ’ ὃν συντίθεμεν τῷ καθημένῳ τὸ βαδίζειν χωρὶς τοῦ δυνατοῦ, μηνυτικὸν ἐπήγαγε τὸ καὶ τοῦθ’ ὡσαύτως, ὅταν συνθῇ τὸν μὴ γράφοντα γράφειν. ταῦτα θεὶς τῶν δύο τρόπων, τοῦ τε ἔχοντος τὸ βαδίζειν μετὰ τοῦ δυνατοῦ κατηγορούμενον καὶ τοῦ μὴ τὸ δυνατὸν ἔχοντος, σαφηνίζων τίνος ἐστὶν ἑκάτερος δηλωτικός, ἐπήγαγε λέγων σημαίνει γὰρ ὡς ἔχει δύναμιν τοῦ μὴ γράφων γράφειν καὶ τὰ ἑξῆς. ἔστι δὲ ὃ λέγει δυνάμει τοιοῦτον. ὁ μὲν γὰρ τὸ βαδίζειν μετὰ τοῦ δυνατοῦ κατηγορῶν κατὰ τοὐ καθημένου καὶ λέγων ὡς ὁ καθήμενος δύναται βαδίζειν σημαίνει ὅτι ὁ καθήμενος οὐ βαδίζει, οὐδὲ ὁ μὴ γράφων γράφει, δύναται δὲ μετὰ ταῦτα βαδίσαι καὶ γράψαι· ὅπερ ἐστὶν ἀληθές. ἐὰν δὲ μὴ τῷ βαδίζειν ἢ τῷ γράφειν συνθῇ ὅτι 〈ἔχει〉 δύναμιν καὶ ἀμφότερα κατὰ τοῦ καθημένου καὶ μὴ γρά|φοντος κατηγορήσῃ, ἀλλὰ [*](f. 11v) τὸ βαδίζειν μόνον καὶ τὸ γράφειν, οὗτος οὐ λέγει ὅτι δύναμιν ἔχει ὁ μὴ γράφων νῦν ἢ ὁ καθήμενος ὕστερον γράψαι ἢ βαδίσαι, ἀλλ’ ὅτι νῦν, ὅτε οὐ γράφει, δύναμιν ἔχει τοῦ γράφειν, τουτέστι νῦν, ὅτε οὐ γράφει, γράφει· τὸ γὰρ ἔχει δύναμιν, ὅτε οὐ γράφει, τοῦ γράφειν ὡς ἴσον εἴληπται τῷ ‘δύναμιν ἔχει ἅμ τε καὶ κατὰ ταὐτὸν καὶ γράφειν καὶ οὐ γράφειν᾿, ὅπερ ἀδύνατον· ἐν ἄλλῳ μὲν γὰρ χρόνῳ γράφειν καὶ ἐν ἄλλῳ μὴ γράφειν [*](3 κατηγορήσῃ AI: κατηγορήσει a δύνασθαι a: δύναται AI 3. 4 κατὰ τοῦ σωκράτους οm. Α 8 εἰπεῖν om. a1 16 τὸν prius a I (T i f, corr. c): τὸ ornisso seq. τὸν Arist. γράφοντα a Arist.: γράφειν I 17 ἐν ᾦ—βαδίζειν (19) om. a1 αὐτῷ a2: αὐτὸ I 20 τὸν a I (T c u f): τὸ Arist. 22 δηλωτικὸν I pr. 23 δύναμιν a Arist.: δυνάμει I γράφων a Arist.: γράφειν I 24 ὃ λέγει a2I: ὁ λόγος a1 27 δὲ KQR: om. al 28 συνθῆ a Arist.: συνθήσει I ἔχει v Arist.: om. al 29 ἀμφότερον a κατηγορήσῃ KQR: κατηγορήσει I: κατηγορῇ a 33 post γράφει add. δύναμιν ἔχει a 34 ἔχει Kv ἔχειν al τε καὶ KQR: τό I: καὶ a 35 γὰρ om. a γράφει utrobique a) δυνατόν, ὁμοίως καὶ βαδίζειν καὶ μὴ βαδίζειν. τὸ δὲ μανθάνειν νῦν γράμματα, εἴπερ ἐμάνθανεν ἃ ἐπίσταται ἀπολύτως εἴρηκε καὶ καθ’ αὑτό· ἔστι δὲ παράδειγμα τοῦ συνάγοντος σοφίσματος τὸν κοιμώμενον μανθάνειν νῦν γράμματα.