De anima libri mantissa

καὶ γὰρ οὐδὲ ἄνευ τοῦ ἔξω δυνατὸν ὁρᾶν ἐστιν.

εἶτα διὰ τί νύκτωρ καὶ σκότους οὐχ ὁρῶμεν;

αὐτὸ γὰρ τὸ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν ἐκπῖπτον φῶς κανὸν [*](5 διαφέρει Ka 9 εἴδει ex. Vict.: εἴδη VKa 10 διαφέρει Ka 23—24 ἄλλῳ usque sad σύμβολον om. Ka 24 δύναται εἶναι ἢ Ka cf. ind. 27 διὰ τῶν Ka τὸ ὁρᾶν λέγοντας Ka γίνεσθαι om. Ka 33—34 εἰ μὲν—ἀέρος] cf. Al. de sens. comm. 64,10—11 35 μὲν] fortasse μένει sed cf. Ind. 36 εἶτα διὰ τί κτλ.] cf. Al. de sens. 65,6—11)

οὕτως ἐστὶν ἰσχυρόν.

εἰ δέ ἐστιν ἀσθενέστερον τοῦ μεθημερινοῦ φωτός, ἐχρῆν τοσούτῳ μᾶλλον νύκτωρ μὲν καὶ σκότους ὁρᾶν, ἡμέρας δὲ μή.

τὸ γὰρ ἧττον ἀεὶ φῶς ὑπὸ τοῦ λαμπροτέρου φωτὸς μαραίνεται·

οὕτως γοῦν καὶ λάμπει ἔνια νυκτός, τῆς ἡμέρας δὲ ἐπισκοτεῖται τὸ λάμπον αὐτῶν, ὡς ὀστέα τινὰ καὶ κεφαλαὶ ἰχθύων καὶ αἱ πυγολαμπίδες λεγόμεναι.

ἔτι πῶς, εἰ ἀσθενές ἐστι τὸ ἐκπεμπόμενον, ἅμα πολλῶν εἰς ταὐτὸ συνελθόντων σκότους, τί δή ποτε οὐχ ἱκανὸν γίνεται τὸ ἐκ πάντων μιχθέν, ὥσπερ καὶ τὸ ἀπὸ λύχνων πλειόνων φωτίζει πλέον, ὧν ἕκαστος οὐκ ἦν αὐτάρκης, φωτίζειν τοσοῦτον;

ἔτι εἰ τὸ φῶς ὁρατόν ἐστιν, πῶς τὰς ἀλλήλων ὄψεις οὐχ ὁρῶμεν οὔτε ἡμέρας οὔτε ἐν σκότῳ;

εἰ δὲ μήτε ἀήρ ἐστι τὸ ἐκπεμπόμενον μήτε φῶς, λείπεται πῦρ εἶναι.

εἰ πῦρ ἐστιν, εἴη ἂν θερμόν τε καὶ καυστικόν.

οὐκ ἔστι δέ·

ὥστ᾿ οὐδὲ πῦρ.

εἰ γὰρ μὴ καυστικόν, φῶς πάλιν ἐροῦσιν.

τί δή ποτε ἔσται τοῦτο τὸ φῶς;

πυρὸς μὲν γὰρ ἀπόρροια οὐκ ἔστιν, ὡς οἴονται·

καὶ γὰρ ἄλλα τινὰ φωτίζει οὐκ ὄντα πῦρ.

ἔτι εἰ πῦρ ἐστι τὸ ἐκπεμπόμενον, πῶς οὐκ ἀποσβεσθήσεται ἐν ὕδατι;

ὁρῶμεν δὲ καὶ ἐν ὕδατι, ὁρᾷ δὲ καὶ τὰ ἐν τῷ ὕδατι ζῷα.

ἔτι εἰ πῦρ τὸ ἐκπεμπόμενόν ἐστι, κατὰ φύσιν ἂν εἴη αὐτῷ ἡ εἰς τὸ ἄνω κίνησις.