περὶ ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων

Ammonius Grammaticus

Ammonius Grammaticus. Ammonii Qui Dicitur Liber De Adfinium Vocabulorum Differentia. Nickau, Klaus, editor. Leipzig: Teubner, 1966.

πρυτανεῖα τὰ καταβαλλόμενα ὑπὸ τῶν διωκόντων τὴν δίκην· ἦν δέ τὰ ἐπιδέκατα τοῦ τιμήματος τῆς δίκης. | πρυτανεία δέ θηλυκῶς ὁ χρόνος· διῄρητο γὰρ παρὰ τοῖς [*](120 Va.) Ἀθηναίοις ὁ ἐνιαυτὸς εἰς δέκα πρυτανείας, ὅσαι καὶ φυλαὶ ἦσαν, καὶ ἐπρυτάνευον ἐν ἑκάστῃ φυλῇ κατ’ ἐνιαυτὸν ἅπαξ· ὅθεν καὶ τούς μισθούς καὶ τὰ ἐνοίκια κατὰ τὰς πρυτανείας, οὐ κατὰ μῆνα, ἐτέλουν.

πρὸ μοίρας καὶ πρὸ ὥρας διαφέρει. πρὸ μοίρας μέν ὁ βιαίως ἀποθανών, πρὸ ὥρας δέ ὁ ἐν νεότητι.

108

πρεσβεύονται καὶ πρεσβεύουσι διαφέρει. πρεσβεύονται μέν γὰρ οἱ τοὺς πρέσβεις χειροτονοῦντες καὶ πρεσβεύουσι δέ οἱ χειροτονούμενοι καὶ πεμπόμεπέμποντες, νοι ἐπὶ τὴν πρεσβείαν.

πρέσβεις οἱ πρεσβευταί. πρέσβις δέ οὐδέποτε λέγεται· τὸ γὰρ ἑνικὸν πρεσβευτὴς ἀνέγνωσται.

πρότερος καὶ πρῶτος διαφέρει. πρότερος μὲν ἐπὶ δυοῖν τάσσεται, ὡς Ὅμηρος ἐπὶ Τληπολέμου καὶ Σαρπηδόνος (E 632)· [*](121 Va.)

  • ‘τὸν καὶ Πληπόλεμος πρότερος’.
  • τὸ δέ πρῶτος ἐπὶ πολλῶν (H 162)·
  • ‘ὦρτο πολὺ πρῶτος ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων’.
  • πρωτότοκος καὶ πρωτοτόκος διαφέρει. πρωτότοκος μέν γὰρ προπαροξυτόνως ὁ πρῶτον τεχθείς, πρωτοτόκος δέ παροξυτόνως ἡ πρῶτον τεκοῦσα.

    προσπταίειν μὲν λέγεται τοῖς κάτω μέρεσι, ποδὶ κνήμῃ· προσκρούειν κρούειν δέ τοῖς ἀνωτέρω καὶ κεφαλῇ.

    πείθεσθαι μέν τὸ ἑκουσίως συγκατατίθεσθαι, πειθαρχεῖν δέ τὸ κελεύοντι πεισθῆναι.

    109

    Πυθὼν θηλυκῶς καὶ ὀξυτόνως ὁ τόπος· βαρυτόνως δέ καὶ ἀρσενικῶς ὁ δράκων.

    πῦς καὶ πεῖ καὶ ποῖ καὶ πῶ διαφέρει παρὰ τοῖς Δωριεῦσι. τὸ μέν γὰρ πῦς καὶ ποῖ τὴν εἰς τόπον σημασίαν δηλοῖ τὸ δέ πεῖ τὴν ἐν τόπῳ τὸ δέ πῶ τὴν | ἐκ τόπου, ὁμοίως δέ [*](122 Va.) καὶ τοῦτο. ὥσθ᾿ οἱ Δωρίζοντες καὶ λέγοντες ‘πεῖ πορεύῃ ἁμαρτάνουσι· δέον γὰρ ‘πῦς πορεύῃ τὸ γὰρ πεῖ τὴν ἐν τόπῳ σχέσιν δηλοῖ. Σώφρων φησί (fr. 5 Kaibel ═ pap. PSI 1214 a 8) ‘πεῖ γὰρ ἁ ἄσφαλτος;’. (fr. 5 Kaibel)· ‘ποῖος εἰλισκοπεῖται·’, ἀντὶ τοῦ ποῦ. ὅταν δʼ εἰς τόπον θέλῃ εἰπεῖν, φησί (fr. 75 Kaibel) ‘πῦς ἐς μυχὸν καταδύῃ;’ τουτέστιν ἀντὶ τοῦ ‘εἰς τίνα μυχόν’.

    ῥάφανον καὶ ῥαφανὶς διαφέρει. ῥάφανον μέν γὰρ Ἀττικοὶ λέγουσι τὴν παῤ ἡμῖν κράμβην, ῥαφανίδα δέ τὴν παῤ ἡμῖν ῥάπανον.

    110

    ῥέφανον καὶ ῥάφανον διαφέρειν--- παρʼ Ἴωσι καὶ Ἀττικοῖς. ἑέφανον εἶναι ἣν καὶ ἡμεῖς φαμεν, ῥάφανον δέ τὴν κράμβην.

    ῥεῖθρον ῥρεύματος διαφέρει. ῥεῖθρον μέν γάρ ἐστιν ὁ τόπος διʼ οὗ φέρεται τὸ ῥεῦμα, ῥεῦμα δέ αὐτὸ τὸ ὕδωρ.

    ῥᾴδιον μὲν τὸ εὐοδοῦν, τὸ ῥᾷστα τῇ ὀδῷ ἐπι†μ†ελούμενον· εὐχερές δέ τὸ ταῖν χεροῖν ταχέως ἐπιτελεσθέν εὐπετές δέ τὸ συμπεσὸν εἰς εὐμάρειαν.

    [*](123 Va.)

    ῥὶς καὶ ῥύγχος διαφέρει. ῥίς μέν γὰρ λέγεται ἐπὶ ἀνθρώπου, ῥύγχος δέ ἐπὶ ἀλόγου ζῴου.

    ῥὶς καὶ μυκτὴρ διαφέρει. ῥίς μὲν γὰρ λέγεται ἡ ἀπὸ τοῦ μεσοφρύου καταγωγὴ μέχρι τοῦ χείλους, μυκτῆρες δέ αἱ τῶν ῥινῶν κατατρήσεις διʼ ὧν ἔξεισι τὸ ὑγρὸν ἀπομυσσομένων.

    ῥοιὰ μέν μετὰ τοῦ ῑ τὸ δένδρον, ῥόα δέ ὁ καρπός.

    111

    ῥόδον καὶ ῥοδωνιὰ καὶ ῥοδῆ διαφέρει. ῥόδον μὲν γὰρ τὸ ἄνθος, ῥοδωνιὰ δέ ὁ τόπος, ῥοδῆ δὲ τὸ φυτόν. Ἀρχίλοχος (fr. 25, 1—2 D.3)·

  • ‘ἔχουσα θαλλὸν μυρσίνης ἐτέρπετο
  • ῥοδῆς τε καλὸν ἄνθος.’
  • ῥύεσθαι καὶ ἑρ{ρ}ύεσθαι διαφέρει. Ἀριστόξενος (fr. 113 Wehrli) ἐν τῷ πρώτῳ Τραγῳδοποιῶν περὶ νεωτέρων οὕτω φησὶ κατὰ λέξιν ‘ῥύεσθαι καὶ ἐρ{ρ}ύεσθαι διαφορὰν ἔχει πρὸς ἄλληλα. τὸ μὲν γὰρ ῥύεσθαί ἐστιν ἐκ θανάτου ἕλκειν, τὸ δʼ ἐρ{ρ}ύεσθαι φυλάσσειν᾿ .

    ῥύγχος καὶ ὄψις διαφέρει. ῥύγχος μέν γὰρ ἐπὶ τῶν τετραπόδων πτηνῶν, ὄψις δέ καὶ πρόσωπον ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων.