De venenatis animalibus eorumque remediis

4 ϲυμφέρει δὲ καὶ ϲπόγγουϲ ὄξει θερμῷ βεβρεγμένουϲ τῷ δήγματι προϲτιθέναι. ἐκ δὲ τῶν Ϲτράτωνοϲ· χυλὸν ἀνδράχνηϲ ὡϲ πλεῖϲτον δίδου πιεῖν, ἢ μυρτίτην οἶνον ζωρότερον δίδου, ἢ ἀμπέλου ἕλικαϲ ϲὺν οἴνῳ καὶ ὄξει λειώϲαϲ δίδου πίνειν.

1 ὁ μὲν ὄφιϲ οὗτοϲ κατὰ τοῦτο ὠνόμαϲται χέρϲυδροϲ· ἐν μὲν γὰρ ταῖϲ ἀρχαῖϲ διατρίβει ἐν τοῖϲ ἐνύδροιϲ τόποιϲ καὶ λέγεται ὕδροϲ, μετέπειτα δὲ ἐν τοῖϲ καταξήροιϲ τόποιϲ, καὶ κατ᾿ ἐπιϲύνθεϲιν τῶν τόπων τοὔνομα κέκτηται.

ἐν τῇ χέρϲῳ οὖν διατρίβων καὶ καλεῖται 2 χέρϲυδροϲ, ὅτε δὴ καὶ χαλεπώτεροϲ ἑαυτοῦ μᾶλλον γίγνεται· ἐν μὲν γὰρ τοῖϲ καθύγροιϲ τόποιϲ τῆϲ ὑγρᾶϲ ἐμφορούμενοϲ τροφῆϲ οὐκ ἄκρατον τὸν ἰὸν ἔχει, χερϲαῖοϲ δὲ γενόμενοϲ εἰλικρινέϲτατον τοῦτον ἴϲχει καὶ χαλεπώτερον. ὡμοίωται δὲ ἀϲπίδι χερϲαίᾳ μικρᾷ δίχα τοῦ πλατύνειν τὸν αὐχένα· τοῦτο γὰρ ἐξαίρετον μόναι αἱ ἀϲπίδεϲ ἔχουϲιν.

3 τοῖϲ οὖν ὑπὸ τούτων δηχθεῖϲιν πλατύνεται τὸ ἕλκοϲ καὶ διόγκωϲιϲ ϲυμβαίνει, | πόνοϲ ϲυνεχήϲ, πυρώδηϲ, πελιὸϲ ὁ τόποϲ καὶ τρυγώδηϲ, ἴλιγγοι, ἐκλύϲειϲ, | ἀπορίαι, ἔμετοι χολωδῶν δυϲωδῶν· κατὰ δὲ τὸ ἴδιον κίνηϲιϲ ὅλου τοῦ ϲώματοϲ ἄτακτοϲ, ὡϲ καὶ κατὰ κοιλίαν τινὰ φέρεϲθαι ἀνοίκεια, καὶ περίπρηϲιϲ ὅλου τοῦ ϲώματοϲ. ὁ δὲ θάνατοϲ μέχρι διὰ τρίτηϲ. ἴαϲιϲ δὲ τοῦ κακοῦ ϲὺν χρόνῳ γίνεται καὶ μόλιϲ κατορθοῦται.

4 βοηθοῦνται δὲ οὖτοι ἐκ τῶν κοινῶν βοηθημάτων, καὶ ἰδίωϲ τοῖϲδε· πρῶτον μὲν ἀντιδότοιϲ θηριακαῖϲ ταῖϲ προγεγραμμέναιϲ, ἔτι [*](10 SIM. Nic. Th. 359 (ex Apollod. ) ; cf. Ael. n. a. VIII 7 (ex Apollod.); Isid. XII 4,22sq.) [*](10 EXC. Aet. XIII 35.) [*](20 SIM. Ps. Diosc. 14 (72) 31 (89); Paul. Aeg. V 17.) [*](2 fort. τῷ δεδηγμένῳ τόπῳ 3 μελικήριδοϲ P: correxi 4 μαλά- θρου P: correxi 5 ῥίζαν addidi ex Aet. 6 διδούϲ P: correxi 7 Stra- tonis nomen om. Aet. post ϲτράτωνοϲ add. % P 8 ἀμπέλουϲ P: correxi coll. Aet. ἢ ἀμπέλου ἕλικαϲ ϲὺν οἴνῳ 9 καὶ addidi 12 τοῖϲ addidi ex Aet. 13 καταξἡροιϲ] ηταξηροῖϲ P: correxi ἐπιϲὐνθεϲι P 14 οὖν addidi ex Aet. καὶ om. Aet.: delevi 16 τοῖϲ superscr. pr. m. P τόποιϲ addidi ex Aet. 18 ὀμοίωται P: correxi 19 μόναι P: correxi 20 καὶ addidi 21 ϲυνεχήϲ] ουνἔχειϲ P: correxi, πόνοι ϲυνεχεῖϲ Aet. 22 ἐκλύϲειϲ Aet.: ἐκκλύϲειϲ P 23 ἄτακτοϲ addidi ex Aet. 24 ἀνοικείωϲ Aet. 25 γίνεται addidi 27 οὖτοι scripsi: αὐτοὶ P)

μετ᾿ ὄξουϲ, κατὰ δὲ τῶν πεπονθότων τόπων ἄϲβεϲτοϲ ἐπιτιθέϲθω ϲὺν ἐλαίῳ λελειωμένη, ἢ ὀρίγανοϲ ἀναφυραθεῖϲα ὕδατι, ἢ δρυὸϲ ῥίζηϲ ὁ φλοιὸϲ λειοτριβηθεὶϲ καὶ κρίθινον ἄλευρον μετὰ μέλιτοϲ ϲυντετηκόϲ. χρώμεθα δὲ καὶ τοῖϲ ἄλλοιϲ ἐπιϲπαϲτικοῖϲ.

οἱ δὲ λεγόμενοι δρυίναι ὄφειϲ πλεονάζουϲιν μᾶλλον κατὰ τὸν 1 Ἑλλήϲποντον, ἐμφωλεύουϲι δὲ ἐν ταῖϲ τῶν δρυῶν ῥίζαιϲ, ὅθεν καὶ δρυίναι λέγονται. εἰϲὶ δὲ δυϲώδειϲ, διὸ καὶ μὴ ὁρώμενοι γνωρίζονται, ἔνθα εἰϲίν· ἔϲτι δὲ ὡϲεὶ πηχῶν β, καταπίμελοϲ δέ, φολίϲιν καθ᾿ ὅλον τὸ ϲῶμα πεφρουρημένοϲ τραχυτάταιϲ· ἐν δὲ ταύταιϲ ταῖϲ φολίϲιν ἐμφωλεύειν φαϲὶν μυίαϲ τὰϲ χαλκοπτέρουϲ, αὗται δὲ ἀναιροῦϲιν τοὺϲ ὄφειϲ.

τοῖϲ οὖν ὑπὸ τούτων δηχθεῖϲιν παρακολουθεῖ | τάδε· οἴδημα 2 μελανίζον, ἄλγημα ϲφοδρόν, νομή, παρακοπή, ξηρότηϲ ϲώματοϲ, λυγμόϲ, ἔμετοϲ χολωδῶν, οὔρων ἐποχή, ἀφωνία, κάροϲ, τρόμοϲ καὶ μετὰ ῥωγμοῦ θάνατοϲ, τοῖϲ δὲ πατήϲαϲιν αὐτὸν ἐκδορὰ ϲκελῶν καὶ οἰδήματα, καὶ καθ᾿ ὅλου κατὰ νέκρωϲιν τῶν δηχθέντων τόπων ὁ θάνατοϲ τοῖϲ πλείϲτοιϲ· οὕτω δὲ δυναμικώτατοϲ ὁ ἰόϲ, ὡϲ καὶ τοὺϲ θεραπεύονταϲ ἰατροὺϲ τὰϲ χεῖραϲ βλάπτειν.

βοηθεῖ δὲ καὶ τούτοιϲ ἀριϲτολοχία μετ᾿ οἴνου πινομένη καὶ ἡ 3 τρίφυλλοϲ πόα, ῥίζα τε ἀϲφοδέλου παραπληϲίωϲ λαμβανομένη, καὶ δρυὸϲ πάϲηϲ ὁ καρπὸϲ πινόμενοϲ καὶ καταπλαϲϲόμενοϲ ἀρήγει· [*](9 SIM. Nic. Th. 411 sq. (ex Apollod.) ; Ael. n. a. VIII 7 (e Sostr. Apollod. cf. O. Schneider Nic. 195); Gal. XIV 234; Ps. D. 11 (70); Paul. Aeg. V 15.) [*](9 EXC. Aet. XIII 29.) [*](24 SIM. Ps. D. 29 (87); Paul. Aeg. V 15.) [*](2 δίδοται P: δίδου Aet.: correxi ϲὺν addidi ex Aet. 3 ἀριϲτολοχίαϲ β P: correxi ἢ (alt.) fort. delendum κράματι ὀξυκράτου D κυάθοιϲ δυϲίν DA, fort. recte 4 post οἴνῳ add. A ἢ κάρδαμον ἄγριον ἢ καρπὸϲ ἀϲφοδέλου ἢ τὸ ἄνθοϲ ἢ μαράθρου ϲπέρμα ϲὺν οἴνῳ 5 ἐπιτιθέϲθω addidi 6 ἀναφυραθεῖϲα P: λεία φυραθεῖϲα D 7 ὁ addidi 10 δρυίνοι Aet. 13 ἔϲτι addidi ex Aet. post β add. τὸ μῆκοϲ Aet. φολίϲι Aet.: φαϲιν P: correxi 14 πεφρουρημένοϲ Aet.: περιφρουρημένοϲ P 15 μυίαϲ Aet.: μυϊϲ P 17 τούτων Aet.: τούτουϲ P 18 ϲτόματοϲ Aet., at cf. Nic. Th. 428 19 χολωδῶν ἢ αἵματοϲ Aet.: 20 ῥωγμόϲ, νέκρωϲιϲ τῶν δηχθέν- των τόπων, τοῖϲ δὲ πλείϲτοιϲ καὶ θάνατοϲ Aet. fort. αὐτοὺϲ 21 καὶ addidi δηχθέντων addidi ex Aet. 24 βοηθεῖϲ P: correxi 25 παρα- λαμβανομένη A 26 post καρπὸϲ additit λεῖοϲ A)

1 ὁ κεγχρίνηϲ ὄφιϲ κατὰ μὲγεθόϲ ἐϲτι πηχῶν β, ϲχήματι δὲ ἀπὸ πάχουϲ ἐπὶ λεπτὸν ἠγμένοϲ, κατὰ δὲ χρόαν χλωρὸϲ καὶ μάλιϲτα κατὰ τὴν κοιλίαν, ὡϲ κέγχρῳ κατὰ τὸ χρῶμα ὁμοιοῦϲθαι, διὸ 〈καὶ〉 κεγχρίαν αὐτόν τινεϲ ὠνόμαϲαν. ἄλλοι δἐ φαϲιν μὴ κατὰ τοῦτο αὐτὸν κεγχρίαν λέγεϲθαι, ἀλλ’ ὅτι μάλιϲτα ἑαυτοῦ ἀλκιμώτεροϲ γίνεται, ὅταν ἡ κέγχροι. θάλλῃ. ἐν δὲ τῷ ἀμύνεϲθαι ἀκοντίζων ἑαυτὸν προϲέρχεται καὶ οὕτω πλήττει, ἔνθεν καὶ ὠνόμαϲται ἀκοντίαϲ.

2 παρέπεται δὲ τοῖϲ ὑπὸ τούτου δηχθεῖϲιν, ἃ καὶ ἐπὶ τῶν ἐχεοδήκτων, καὶ ἔτι χαλεπώτερα, ὥϲτε καὶ ϲηπεδόναϲ καὶ ἀπόρρευϲιν ϲαρκῶν ἐπακολουθεῖν, καὶ δεινότερον αὐτοῖϲ τὸν θάνατον ἐπιγίνεϲθαι. τὰ δὲ βοηθήματα ὅμοια τοῖϲ τῶν ἐχεοδήκτων καὶ τῶν | ἄλλων τῶν ὁμογενῶν τῶν τὰ ὅμοια νοϲήματα παρεχόντων.

1 ταῦτα τὰ ζῷα ὅμοιά ἐϲτιν ἀλλήλοιϲ· οὐ γὰρ ἐκ πάχουϲ ἐπὶ μείουρον ήκται, ἀλλ’ ἰϲοπαχῆ ἐϲτιν, ὡϲ μὴ νοεῖϲθαι ὑπὸ τῶν ὁρώντων, κατὰ ποῖον μέροϲ ἐϲτὶν ἡ κεφαλὴ καὶ κατὰ ποῖον ἡ οὐρά. μόνον δὲ διαφέρει τῆϲ ϲκυτάληϲ ἡ ἀμφίϲβαινα τῷ κατὰ ἀμφότερα τὰ μέρη βαίνειν, παρὸ καὶ ἀμφίϲβαινα κέκληται.

2 ϲυμβαίνει δὲ τοῖϲ ὑπὸ τούτων πληγεῖϲιν τὸ μὲν δῆγμα ἀμυδρὸν ὁρᾶϲθαι, ὡϲ ἂν ἀπὸ μυίαϲ κέντημα, δακόντα δὲ οὐκ ἀναιρει, φλεγμονὰϲ δὲ οὐ μόνον ἐπιφέρει, ὡϲ ἐπὶ ϲφηκῶν καὶ μελιϲϲῶν, ὅθεν [*](4 SIΜ. Nic. Th. 458 sq.; Pl. n. h. VIII 85; Ael a. VI 18. VIII 13 (e Sostr . Gal. XIV 234; P Paul Aeg. V 18, ex quo sua habet Ps D. 15 (72). 32 (89).) [*](32 EXC Aet. XIII 27.) [*](17 SIM. Nic. Th 372sq. 384 sq. eum schol.; Pl. n. h. VIII 85; Ael. n. a. IX 23; Hen. s. v. (e Sostr), cf. Ps. D. 10 (70). 28 (87); Paul. Aeg. V 14.) [*](17 EXC. Aet. XIII 30.) [*](1 ἐπιχεοδήκτων P ἐκ addidi, cf. c. 24, 4 4 ἀκονίτου P: correxi 5 κεγχρίτηϲ Aet. 6 λεπτὸν Aet.: λεπτὴν P 7 κέγχρῳ Aet.: κέγχλω P χρῶμα Aet.: ϲῶμα P καὶ addidi ex Aet. 8 τινεϲ om. mg. add. P (pr. m.) 10 θάλλει P: correxi ἀκοντίζων ἑαυτὸν] ἐκτείναϲ ἑαυτὸν πάνυ καὶ ὥϲπερ τι ἀκόντιον ἐφαλλόμενοϲ τοῖϲ ϲώμαϲιν Aet., cf. Aet. l. s. 14 δει- νοτέραιϲ P: correxi 15 ὅμοια τοῖϲ] ὁμοίωϲ P: correxi 16 τῶν] τοῖϲ P correxi 18 ἐϲτιν] % %. ( εἰϲίν) P: correxi 20 κατὰ addidi ex Aet. 21 τῷ] τὸ P: correxi 23 ἀμυδρῶϲ Aet.: μύδρον P. correxi 25 οὐ delevi Aetio duce)

παρὰ δὲ Ϲωρανῷ ἱϲτορεῖται ἡ Χαλκηδονικὴ ϲκυ 3 τάλη ὅμοια ϲυμπτώματα παρέχουϲα τοῖϲ δηχθεῖϲιν ὑπὸ ἐχίδνηϲ παρακολουθοῦντα, διὸ καὶ τοῖϲ αὐτοῖϲ βοηθήμαϲιν χρηϲτέον. καὶ καθ’ ὅλου ἁπλῶϲ εἰπεῖν ἐπὶ παντὸϲ θηριοδήκτου τῶν κατωνομαϲμένων εἰδῶν τὰ πρὸϲ ἐχεοδήκτουϲ ἁρμόζει βοηθήματα, ὡϲ ἂν καθ’ ὅλου ὄντα πρὸϲ παντὸϲ ἰοβόλου πληγὴν εὐάρμοϲτα.

τὰ μὲν ϲημεῖα τούτων τῶν ζψων παρὰ τοῖϲ θηριακοῖϲ οὐχ 1 ηὐρον, τὰ δὲ παρακολουθοῦντα τοῖϲ ὑπ’ αὐτῶν πεπληγμένοιϲ καὶ τὰϲ θεραπείαϲ, ἃϲ ηὐρον, ἀναγράψομαι.

τοῖϲ τοίνυν ὑπὸ τῆϲ πελιάδοϲ δηχθεῖϲιν ϲυμβαίνει πόνοϲ περὶ τὸν τόπον καὶ ϲηπεδὼν ἀκίνδυνοϲ, καὶ τῶν ὀφθαλμῶν περιωδυνία καὶ ἀμαύρωϲιϲ ἐκ τοῦ τὸν ίὸν ἐπ’ αὐτοὺϲ ἀναδίδοϲθαι.

θεραπεύονται δὲ οὔρῳ μὲν ϲαπρῷ τοὺϲ ὀφθαλμούϲ ἐγχυματιζόμενοι ἢ ἅλμῃ, ἢ οὔρῳ 2 ἀφθόρου παιδὸϲ καταντλεῖν αὐτῶν τὴν κεφαλὴν καὶ ἐγχυματίζειν τὰ ὄμματα, ἡκαὶ ὀποβάλϲαμον μετὰ μέλιτοϲ Ἀττικοῦ ἢ καὶ εὐφόρβϛιον ὁμοῦ μίξαϲ ἔγχριε.