Historiae Animalium Epitome

(381) Αἰλιανοῦ. αλαῖ τρύζουσαι χειμῶνα Ἰσχυρὸν σημαίνουσι.

(382) μάλιστα δὲ αὐτὰς δεδοίκασιν οἱ μύες.

(383) ἴδια δὲ ἄρα τῶν ζῷων καὶ ταῦτα δήπου καταγνῶναι πάρεστι· τοὺς γοῦν ὄρνεις τοὺς ἠθάδας καὶ τοὺς ἐν ποσὶ τρεφομένους τε καὶ ἐξεταζομένους ὁρῶμεν ἵππους τε καὶ ὄνους καὶ βοῦς καὶ καμήλους θαρροῦντς· εἰ δὲ καὶ ἐλέφαντί που πράῳ καὶ ἡμέρῳ συντρέφοιντο, οἵδε οὐκ ὀρρωδοῦσιν, [*](f.368v) ἀλλὰ καὶ δι’ αὐτῶν ἐκείνων ἔρχονται. ἤδη δὲ καὶ ἀλεκτρυόνες καὶ ἐπὶ τὰ νῶτα αὐτῶν ἀναπέτονται· τοσοῦτον αὐτοῖς τοῦ θάρσους περίεστι καὶ τοῦ ἀδεοῦς. πτοίαν δὲ αὐτοῖς ἐντίθησι καὶ δέος ἰσχυρὸν γαλῆ παραδραμοῦσα. καὶ μυκήσεων μὲν καὶ ὀγκήσεων οὐ ποιοῦνται ὥραν, κρίξασαν δὲ ἄρα μόνον πεφρίκασι τὴν προειρημένην. χηνῶν τε καὶ κύκνων καὶ στρουθῶν τῶν μεγάλων ἤ τι ἢ οὐδὲν φροντίζουσιν, ἱέρακα δὲ βραχύτερον ὄντα ὀρρωδοῦσιν.

(384) χερσαία γαλῆ ὅτι ῆν ἄνθρωπος ἤκουσα· καὶ ὅτι τοῦτο ἐκαλεῖτο, καὶ ὅτι ἧν γόης καὶ φαρμακίς, καὶ ὅτι δεινῶς ἀκόλαστος ἥν καὶ ἀφροδίτην παράνομον ἐνόσει, καὶ ταῦτα εἰς ἀκοὴν τὴν ἐμὴν ἀφίκετο· καὶ ὡς εἰς τοῦτο τὸ ζῷον τὸ κακὸν ἔτρεψεν αὐτὴν Εκάτης τῆς θεοῦ μῆνις οὐδὲ τοῦτό με λέληθεν. ἡ μὲν οὖν θεὸς ἵλεως ἔστω· μύθους δ’ ἐῶ καὶ μυθολογίαν ἄλλοις. ὅτι δέ ἐστι θηρίον ἐπιβουλότατον, καὶ νεκροῖς ἀνθρώποις [*](1 δίκρουν] cf. Arist.hist.anim.’ 1 p. 510b8 2 τὸ δὲ μυθολογούμενον] Arist. gener. amim.’ 6 p,756tb13 εἰσὶ γάρ τινες οἴ λέγουσι κατὰ τὸ στόμα μίγνυσθαι τούς τε κόρακας καὶ τὴν ῖβιν, καὶ τῶν τετραπόδων τίκτειν κατὰ τὸ στόμα τὴν γαλῆν. ταῦτα γὰρ καὶ Ἀναξαγόρας καὶ τῶν ἄλλων τινὲς φυσικῶν λέγουσι, λίαν ἁπλῶς καὶ ἀσκέπτως λέγοντες, περὶ μὲν οὖν τῶν ὀρνίθων ἐκ συλλογισμοῦ διαψευδόμενοι τῷ τὴν μὲν ὀχείαν ὀλιγάκις ὁρᾶσθαι τὴν τῶν κοράκων, τθὴν δὲ τοῖς ῥύγχεσι πρὸς ἄλληλα κοινωνίαν πολλάκις, ἥν πάντα ποιεῖται τὰ κορακώδη τῶν ὀρνέων· δῆλον δὲ τοῦτο ἐπὶ τῶν τιθασευομένων κολοιῶν· τὸ δ’ αὐτὸ τοῦτο ποιεῖ καὶ τὸ τῶν περιστερῶν γένος· ἀλλὰ διὰ τὸ καὶ ὀχευόμενα φαίνεσθαι, διὰ τοῦτο ταύτης οὐ τετυχήκασι τῆς φήμης...31 καὶ ἡ γαλῆ, καθάπερ τἀλλα τετράποδα, τὸν αὐτοῖς τρόπον ἔχει ἐκείνοις τὰς ὑστέρας· ἐξ ὄὧῶν εἰς τὸ στόμα πῇ βαδιεῖται τὸ ἔμβρυον; ἀλλὰ διὰ τὸ τίκτειν πάμπαν μικρὰ τὴν γαλῆν, καθάπερ καὶ τἀλλα τὰ αγιξόποδα, περὶ ὧν ὕστερον ἐροῦμεν, τῷ δὲ στόματι πολλάκις μεταφέρειν τοὺς νεοττούς, ταύτην πεποίηκε τὴν δόξαν 5 γαλαῖ] cf. Ael.nat.anim. VII 8 (p.175, 22 Hereh) 6 μάλιστα] cf. Ael. 1. c. VI 41 ⟨p.157,49erch) 7 ἱδια] Ael. 1. e.V50 p.133,15-29 Ηerc 18 ἡ χερσαία] Ael. 1. c.KV 11 ⟨p.375,13-376,19 Hereh.) [*](1 ἐν ἑαυτῷ scripsi: ἐφ’ ἑαυτῷ F 5 τρύζουσαι 9: ὑποτρίζουσαι Ael. 6 αί μῦες D 7 Ἥδία culpa rubricatoris Δ ταύτῃ iercher 8 ὄρνεις 0 9ercher: ὄρνις Ael. 9 τε om. Ael. 10 οfδε 9: οἱ δὲ Ael. 14 μυκήσεων Ael.: μυκησίων δ οὐ ποιοῦνται iὥὥραν Ael.: εὐποιοῦνται ὥραν D 15 τὲ καὶ D Ael.: δὲ καὶ Hercher κύκνων, quod rest. teisse, D: κυνῶν Ael. 16 τὶ D βραχύτατον Hercher 18 Ἡ om. culpa rubricatoris D ἄνθρωπος Ael.: ἀνθρώπου D 22 τοῦτό Ael.: αὐτὴ D δὲ ἐῶ Ael.)

(385) Ἐκ τοῦ Τιμοθέου. Πολέμιον ἡ γαλῆ τῷ ὄφει καὶ φόσει ἀντίπαλον. ὁπότε γοῦν αὐτῷ καὶ ξυνάπτειν βούλεται, πηάνου ἐσθὡι· τούτου γὰρ ἡ ὀσμὴ μυσί τε καὶ ὄφεσι δεινῶς ἐναντία.

(386) ἔστι δὲ [*](23 πολέμιον] Timoth. p.22,29 Hanpt. ὅτι ἡ γαλῆ ἡνίκα πολεμεῖ πρὰς ὄφιν, πήγανον ἐσθκι·- τοῦτο γὰρ φεύγει 5 ὄφς. cf. Arist.hist.anim.l 6 p.612a 28 25 ἔστι] e Timotheo haud duhie continnatumn) [*](1 φυλαττόμεναι D Ael.: φυλαττομένοις em.Hiercher 2 ἐκροφοῦσι Ael.: ἐκροφῶσι D 3 ἢ καὶ D: ἢ Ael. ἐπισχεῖν D Ael.: ἐπίσχειν Hercher cum V. τὸ D Ael.: τοῦ Hercher μητέρα Hercher 3, 4 γγίνε. . . . . . . .λλειν cetera blattis corrosa D 4 αὐ- τῶν sic D Ael.: μίξεως corr. Hercher (immo κοιτῶν Diels) σκευασίαν Ael.: σκευασίας D 5 προσλαβέντα Ael.: ν p . . . . .. ὀντα cetera corrosa D τὰ τοιαῦτα D τὰ κατὰ ταῦτα aut καὶ ταῦτα Ael.: ταῦτα Hercher 6 ἐπιβουλὴν Ael.: ἐβουλλὴν D 7,8 φέλῳ κολάζειν Ael.: φλαν κολάζειν D 8 διακαίειῃ D Ael.: δικαιοῦν Abresch καταλείπωμεν Ael. εἶη Ael.: ίη, E ut minio scriberetur omisso, D σμικρὸς Ael. 9 τοι D: τι Ael. γελεοὺς D τοὺς καλουμένους γαλεοὺς Ael. 10 σελάχιοι D Ael.vulg.: σελάχη ex Vat. Hercher ante μέγεθος addidit εἰς Schneider καὶ aute κυνὶ cum Vat. omdsit dercher 11 ἐοίκασιν D φαίης Hercher 12 τῶ δφθαλμὼ Ael.: τῶν ὀφθαλμῶν D 13 ὑπάτου ex ἡπάτου correxit D¹ 14 γρέμηητος D 15 οἷς ἂν Ael. τύχῃ D Ael.: ἐντύχῃ Hercher cam V. 16 χρᾶντα,ων blattis hanstnm D δὲ addidi ex Ael. αὐτῇ Ael.: αὐτῆς 18 τῶν (ante κακῶν) om. Ael. post ἰχθύων add. τῶνδε Herecher 19 ὑποδύσεις em.Abresch 21 ἀν- θρώπων μέλη lercher 22 ταῦτά ἐστιν D Ael.: τούτων ἐστίν Hercher)

()387) Ἀριστοφάνους. Ἡ ἰκτίς ἐστι μὲν ἀγρία γαλῆ, ἔχει δὲ τὸ μέγεθος ἡλίκον Mελιταίῳ κυνιδίῳ, τὴν δὲ δασύτητα καὶ τὴν ὄψιν καὶ τὸ λευκὸν τὸ κάτωθεν τοῦ στήθους, τήν τε κακουργίαν καὶ τὰ ἐντόσθια τῇ κατοικιδίῳ γαλῇ. δύναται δὲ τιθασεύεσθαι. ἐπιτίθεται δὲ ὄρνισι. τὸ δὲ αἰδοῖον ἔχει ὁ ἄρρην ὄστινον, ὃ δοκεῖ εἶναι φάρμακον στραγγουρίας, ἐάν τις αὐτὸ ἐν μέρει ποτοῦ ἐπιξύων διδῷ. λέγεται δέ, ὅταν συμβάλλῃ ὄφει, προεσθίειν τὸ ἄγριον πήγανον ὡς πολέμιον αὐτῷ ὑπάρχον.

(388) Ἐκ τοῦ Τιμοθέου. Πονηρόν τι ζῷον καὶ κακοῦργον ἡ ἰκτίς, ἐπίβουλόν τε ὄρνισι μάλιστα ταῖς κατοικιδίοις. ἕρπει γοῦν ἀνὰ τοὺς τοίχους καὶ αὐταῖς ἐπιτίθεται· ὁπότε δὲ ὀλισθῆσαι συμβαίη, τὸ στόμα μύσασα συνέχει τὸ ἄσθμα καὶ πνεύματος οὔσα πλήρης τῇ γῇ ἐλαφρὰ φέρεται καὶ ἀπαθὴς κακοῦ διαμένει.

(389) ἀλλ’ ὅμως τῇ καλιᾷ τῶν ὀρνίθων πηγάνου παρατεθέντος οὐκ ἂν θηράσγῃ τὴν εἴσοδον οὐδ’ εἰ μάλιστα τῷ. [*](f. 369v) λμῷ τρύχηται.

(390) Ἀριστοφάνους. Ἡ ἀλώπηξ ἐστὶ μὲν καὶ αὐτὴ καρχαρόδους καὶ πολυσχιδής, ἀνατμηθεῖσα δὲ κυνὶ τὰ ἐντόσθια πάντα κέκτηται ὅμοια.

(391) ὀχεύει δὲ ἐπιβαίνουσα καθάπερ καὶ ὁ κύων· τίκτει δὲ ὡσεὶ ἄρκτος [*](6 ἡ ἰκτις] Arist.hist.anim.1 6 p. 612b10 ἡ δ’ ἴκτις ἔστι μὲν τὸ μέγεθος ἡλίκον Μελιταῖον κυνίδιον τῶν μεκρῶν, τὴν δὲ δασύτητα καὶ τὴν ὄψιν καὶ τὸ λευκὸν τὸ ὑποκάτω καὶ τοῦ ἤθους τὴν κακουργίαν ὅμοιον γαλῇ, καὶ τιθασὸν δὲ γίνεται σφόδρα, τὰ δὲ σμήνη κακουργεῖ· τῷ γὰρ μέλιτι χαίρει. ἔστι δὲ καὶ ὀρνιθοφάγον σπερ αἱ αἵλουροι. τὸ δ’ αἰδοῖον αὐτῆς ἔστι μέν, ὥσπερ εἴρηται, ὀστοῦν, δοκεῖ δ’ εἶναι φάρμακον σφραγγουρίας τὸ τοῦ ἄρρενος· διδόασι δ’ ἐπιξύοντες. cf. mirab.ausc.12 p.831b1. Timoth. p.22,17 Haupt. 11 λέγεται] cf. Arist.hist.anim.16 p. 612a28. Ael.nat.anim.IV 14 (p.85,21 Hereh.) 13 πονηρἀν] Timoth. p.22,11 κεφ.λζ. περὶ ἶκτιδος. ὅτι ἡ λεγομένη ἵκτις, ἥν ἡμεῖς καλεῖν εἰώθαμεν αἷλουρον, κατὰ τὸν τοῖχον (scribe τῶν τοίχων) ἕρπουσα τὰς κατοικιδίους ὄρνεις κατεσθίει· ἐὰν δὲ πέσῃ, φυσῶσα αὑτὴν καὶ πληροῦσα τὸ δέρμα ἀνέμου οὐ βλάπτεται 17 ἀλλ’ ὅμως] Τimoth. p.22,15 ὅτι ἐάν τις πήγανον βάλῃ ὅπου ἀεὶ αἱ ὄρνεις αὐλίζονται, οὐκ ἐπέρχεται αὐταῖς τὸ θηρίον ταχέως 21 πολυσχιδὴς] Arist.gener.anim.B6 p. 742a8 ὅσα πολυσχιδῆ τῶν τετραπόδων, οῖον κύων λέων λύκος ἀλώπηξ θώς 22 ὀχεύει] Arist.hist.anim.Z 34 p. 580a6 ἡ δ ἀλώπηξ ὀχεύει μὲν ἀναβαίνουσα, τίκτει δ’ ὥσπερ ἡ ἄρκτος, καὶ ἔτι μᾶλλον ἀδιάρθρωτον. ὅταν δὲ μέλλῃ τίκτειν, ἐκτοπίζει οὕτως ὥστε σπάνιον εἶναι τὸ ληφθῆναι κύουσαν. ὅταν δ’ ἐκτέκῃ, τῇ γλώττῃ λείχουσα ἐκθερμαίνει καὶ συμπέττει. τίκτει δὲ τέτταρα τὰ πλεῖστα) [*](2 τοὺς . . . κυπέρους scripsi: τὰς . . . . . . κυπέτους D 3 καθ’ αὑτὴν scripsi: κατ’ αὐτὴν D 4 ante θηρῶν desideres ἄλλων 6 ριστοφάνους, Ἀ ut minio scriberetur omisso, D Ἡ ἰκτις scripsi: Οἰκτὶς culpa rubricatoris D 7 ἡλίκον D: fortasse ἰσήλικον cf. supra ad p.55,6 8 τε scripsi: δὲ D 10 δ scripsi: ἣ D στραγγουρίας scripsi ex Arist.: στραγκυρίας D 14 ταῖς scripsi (cf. v.15 αὐταῖς): τοῖς D 16 τῇ γῇ vix sanum, conicio πτηνὴ ⟨καὶ>, nisi ἐλαφρὰ tamquam glossema delendum est 18 παρατεθέντος scripsi: πα . ατιθέντος D θηράσῃ et τρύχηται (19) modorum corruptio ex- cerptori danda est)

(392) Αἰλιανοῦ. Αἱ ἀλώπεκες σκίλλης πέταλα τοῖς φωλεοῖς ἐμβάλλουσι τῶν λύκων ἐκφεύγοντες τὴν ἐπιβουλήν.

(393) τὰς ἀκάνθας δὲ τοῦ ἐχίνου φοβουμένη, ἡσύχως ὑποκνήθουσα τῷ ἑαυτῆς στόματι ἀνατρέπει αὐτοὸς ὑπτίους, καὶ ἀνασχίσασα κατεσθίει.

(394) φασὶ δὲ καὶ ἄλλως περιγίνεσθαι τὴν ἀλώπεκα τοῦ ἐχίνου· εἰληθέντα γὰρ αὐτὸν θεασαμένη, ἐπεὶ μὴ δύναται ἐνδακεῖν διὰ τὰς ἀκάνθας, ἐνουρεῖ αὐτοῦ εἰς τὸ στόμα, ὁ δὲ ἀποπνίγεται, καὶ τοῦ πνεύματος ἔνδον ἐκ τῆς συνειλήσεως κατεσχη· μένου καὶ ἐπφρέοντος αὐτῷ τοῦ προειρημένου ἢφηκεν αὐτόν.

(395) θηρεύουσι δὲ τὰς ὠτίδας οὕτως. τὴν κέρκον ἀνατείνασαι ὡς τράχηλον ὄρνιθος, ἀποστραφεῖσαι πρὸς τὰς ὄρνιθας, τὸ δ’ ἔλλο σῶμα εἰς γῆν κύψασαι ποιοῦσι προσιέναι ὡς πρὸς ὄρνιν ὁμόφυλον, καὶ εἶτα ἐπιθέμεναι κτείνουσι.

(396) τοὺς δὲ ἰχθῦς πάλιν θηρεύουσιν οὕτως. εἰς τὴν ὄχθην ἔρχονται τοῦ ποταμοῦ, καὶ τὴν οὐρὰν καθιᾶσιν εἰς τὸ ὕδωρ, τὰ δὲ προσνέοντα ἐνίσχεται καὶ ἐμπλάσσεται τῷ δάσει τῶν τριχῶν. αἱ δὲ αἰσθόμεναι τοῦ μὲν ὕδατος ἀναχωροῦσιν, ἐλθοῦσαι δὲ ἐς τὰ ξηρὰ χωρία διασείουσι τὰς οὐράς, καὶ ἐκπίπτει τὰ ἰχθύδια καὶ ἐκεῖναι δεῖπνσν ἔχουσι.

(397) Καὶ λαγὼν δὲ ἀλώπηξ τῇ αὐτῇ τέχνῃ θηρεόει· εὑροῦσα γὰρ αὐτὸν διώκει κατ’ ἴχνος, ὁ δὲ ἀποδρὰς ἀναπαύεται, ἡ δὲ πάλιν αὐτὸν ἐγείρει, καὶ τοῦτο ποιεῖ πολλάκις ἀγρυπνίαν ἐργαζομένη αὐτῷ, καὶ οὕτως ἀπειπόντα κατέχει οὐ δρόμῳ, ἀλλὰ δόλῳ.|

(398) Αἱ μέντοι Κάσπιαι ἀλώπεκες τὸ πλῆθός εἰσι πολλαὶ ἄς ἐπιμέμφεται φ(οι)ςᾶν ἐν πόλεσι καὶ ἐν αὐλίοις καὶ ἐν οἰκίαις οὐκ ἐπὶ λύμῃ καὶ ἁρπαγῇ, ἀλλ’ οἷτο τιθασοί. (398a) μισεῖ δὲ ῆ ἀλώπηξ κίρκον.

(399) Τοῦ αὸτοῦ ἐκ τοῦ πλάτους. Λῖ δὲ ἀλώπεκες εἰς ὑπερβολὴν προήκουσαι κακουργίας καὶ τρόπου δολεροῦ ὅταν θεάσωνται σφηκιὰν εὐθηνουμένην, αὐται μὲν ἀποστρέφονται τὸν χηραμὸν ἐκνεύουσαι καὶ τὰς ἐκ τῶν κέντρων τρώσεις φυλαττόμεναι· καθιδᾶσι δὲ τὴν οὐρὰν δασυτάτην οὔσαν καὶ μηκίστην τὴν αὐτὴν καὶ διᾳσείουσαν τοὺς σφῆκας, οἱ δὲ προσέραἱ [*](4 αἱ ἀλὡπεκες] cf. Ael.nat.anim.1 36 (p.21,3 Herch) 5 τὰς ἀκάνθας] cf. Ael.l. c. VI 24(p.149,31—150,5 Hereh.) 7 φασὶ] cf.Ael.l.c.VI 64 (p.169,11—20 Hereh.) 11. 12 θηρεὸουσ] cf.Ael.l.c. VI 24(p.150,5—11 Hereh) 15 τοὐξ δὲ ἰχθῦς] cf. Ael.l. c. VI 24 (p.150,11—18 Hereh) 20 καὶ λαγλν] cf. Ael.e. XIII 11 (p.324,9—31 Herch.) 24 αἱ μέντοι] cf.Ael.l.c.XVII 17 (p.420,5—11 Hereh.) 26 μισεῖ] cf. Ael.l.c. V 48 (p.132,16 Hereh) 27 αἱ δὲ ἀλώπεκες] Ael.l. c.IV39 (p.97,29—98.11 Herch.)) [*](3 Οἱ culpa rubricatoris D 10.11 κατεσχημένου Ael.: κατισχημένου D 17 ἐμπαλάσ- σεται em.Hercher cf. p.114,1 24 Κάσπιαι scripsi ex Ael.:σκαπίαι D 24.25 ἐπιφ. .τᾶν cetera blattis corrosa D 26 κίρκον Ael.: κέρκον D 28 προήκουσαι Ael.: προήκασι κασι D σφικίαν D 29 εὐθηνουμένην D Ael.: εὐθενουμένην Hercher αὖται D Ael.: αὐταὶ Reiske 30 δὲ Ael.: τὲ D δασυτάτην τε Ael. τοὺς Ael.: τὰς D 31 προσέρχρνται sic D Ael.: προσέχονται Hercher (?))

(400) Tῆς τῶν ποταμῶν πήξεως τῆς οὔσης σφαλερᾶς οἱ Θρᾷκες γνώμονα τὴν ἀλώπεκα ποιοῦνται. καὶ ἂν διαδράμῃ τὸν κρύσταλλον μὴ ἐνδιδόντα μηδὲ εἴκοντα τοῖς ἐκείνης βήμασι, θαρροῦσι καὶ ἕπονται. πεῖραν δὲ αὕτη ποιεῖται τοῦ μὴ σφαλεροῦ πόρου τὸν τρόπον τοῦτον. παραβάλλει τὸ οὖς ἐπὶ τῷ κρυστάλλῳ, κἂν μὲν αἴσθηται μὴ ὑπηχοῦν κάτωθεν τὸ ῥεῦμα μηδὲ ὑποψοφοῦν ἡσυχῇ εἰς βάθος, ἡ δὲ ἅς ἑστῶτι τῷ κρυστάλλῳ θαρσεῖ διαθεῖ τε πρώτη· εἰ δὲ μὴ οὐκ ἂν ἐπιβαίη.

(401) Ἐκ τοῦ Τιμοθέου. Ἀλώπηξ ἐντεῦθεν εἰσήχθω μεθ’ ὧν οἶδε πολλῶν ἐπιτηδευμάτων. αὕτη γάρ, ἐπειδὰν τῷ λιμῷ πιέζηται, μηδὲν ἔχουσα τῶν παρὰ πόδας ἑλεῖν, τοιᾷδε μέτεισι τέχνῃ τὴν ἄγραν. ὑπτία μὲν εἰς πεδίον ἀνεῖται στόμα τε καὶ ὀφθαλμοὺς μύσασα καὶ τὸ πνεῦμα ἔνδον ἀπολαβοῦσα καὶ λως εἶναι νεκρὰ πείθουσα. τίς ἂν αὐτὴν εἴποι. [*](f.370v) ζῆν; ἀγέλαι γοῦν ὀρνίθων ἴσα δὴ καὶ τεθνηκυῖαν αὐτὴν περιπέτονται, καὶ τοῖς ὄνυξι διαξαίνουσι τὴν δοράν. αὕτη δὲ ἐπειδὰν αἴσθηται προσάγον αὐτῇ τὸ θήραμα καὶ ἕτοιμον εἶναι λαβεῖν, ἥρηκεν εὐθὺς ἐγχανοῦσα, καὶ ἅμα συνέσχε πλείους.