Strategemata

Ἀριστομένης Λακεδαιμόνιος, Διονυσίῳ συμμαχῶν, τροπῆς βραχείας γενομένης ὁρῶν τὰς τριήρεις ἀναμε- μιγμένας παρήγγειλε τοῖς αὐτοῦ στρατιώταις βοᾶν [*](7 κατέλεξε Cas. ex V delegit; κατέλιπε F 8 ἑξήκοντα (i. e. ξ΄) Heringe R; ξʹ F 9 Ἀστακὸν F] Ἀστακον Κ; Ἀστακίων (rectius Ἀστακηνῶν) W coll. 2, 1, 5. 10. 2, 36. 3, 10, 9. 4, 11, 3 || 10 Ἀστάκου contra F, Strab. 10, 459, Paus. 5, 12, 7 17 αὐτοῦ νulg 19 ἐπειδὴ δὲ M 24 ῥοπῆς Κ; inclinatione V cf.3, 9, 27 || 25 αὐτοῦ F.)

Ἀριστομένης, εσηνίων ἡγεμών, τρὶς ἑκατομφόνια θύσας κατὰ Λακεδαιμονίων ἰσχυροῖς ποτὲ τραύμασι περιπεσῶῶν ἑάλω σὺν ἄλλοις πλείοσιν. ἔδοξε τοῖς Λάκωσιν ἅπαντας κατακρημνίσαι, τοὺς μὲν ἄλλους γυμνοὺς, τὸν δὲ Ἀριστομένην διὰ τὴν δόξαν τῆς ἀρετῆς ἐν τοῖς ὅπλοις. οἱ μὲν δὴ ἄλλοι κατενεχθέντες παραχρῆμα ἐτελεύτησαν· τοῦ δὲ Ἀριστομένους ἡ ἀσπὶς ἐφελκομένη τὸν ἀέρα ἐλαφρῶς αὐτον ἐπὶ τὴν γῆν κατήνεγκεν. ὁ δὲ ἐς τὸ ὕψος ἀναβλέπων καὶ τοὺς κρημνοὺς ἐν κύκλῳ περιέχοντας οὐκ ἀνῆκε τῆς ἐλπίδος, ἀλλὰ τὸ σύμπαν ὄρος ἀνασκοπούμενος, κατανοήσας εἴσδυσιν στενωτάτην καὶ διʼ αὐτῆς ἀλῶώπεκας εἰσιούσας, ἀπὸ τῶν κειμένων νεκρῶν ὀστοῦν κλάσας, μιᾶς τῶν ἀλωπέκων λαβόμενος τῆς οὐρᾶς, δακνόμενος ὑπʼ αὐτῆς συνεξεδύετο τὰ στενόπορα τοῦ ὅρους τῷ ὀστῷ παραι- ρῶν καὶ παρακόπτων, καὶ τὸ * * συνεξέθει. καὶ δὴ διεξελθὼν ἧκεν ἐς τοὺς Μεσηνίους προϊέναι μέλλοντας ἐς μάχην καὶ αὐτίκα ὁπλισάμενος αὐτὸς ἡγεῖτο τῆς φάλαγγος. οἱ δὲ άκωνες Αριστομένην πάλιν ἰδόντες ἐν τοῖς ὅπλοις, πάλιν ἀριστεύοντα, πάλιν διῶώκοντα, [*](Cap. 31. § 2 (1). Cf. Paus. 4, 18, 4 sqq.) [*](4 ἑκατὸν φόνια F | 13 κρημνοὺς τούς coni. 16 κειμένων om. M V 17 δακνόμενος F] ἑλκόμενος M Paus 4, 18, 6 ἐφείλ- κετο ὑπʼ αὐτῆς 18 παραιρῶν ; παραιρῶν F 19 καὶ τὸ *  * συνεξέθεεν (συνεξέθει scripsi) W coll Paus 4, 18, 6 τὰ μὲν δὴ πλείω θεούσῃ συνέθει; καὶ τὸ συνεξέθον F; om. vulg.; τὸ λοιπὸν vel tale quid supplendum censet W 21 αὐτοῖς Κ 23 πάλιν ante ἀριστ. om M cf. 6, 16, 2.)

Αριστομένης Μεσήνιος αἰχμάλωτος ὑπὸ Ἀακεδαι μονίων καὶ φρουρούμενος [τούτων κοιμωμένων| τῷ παρακειμένῳ πυρὶ προσεκύλισεν ἑαυτὸν καὶ τοὺς δε- σμοὺς κατακαύσας τοὺς μὲν φύλακας ἀνεῖλε, κρύφα δὲ ἐς τὴν Σπάρτην παρελθῶών καὶ τὰς ἀσπίδας αὐτῶν προσηλῶώσας τῷ τεμένει τῆς Χαλκιοίκου ἐπέγραψεν· Αριστομένης ἀπὸ Λακεδαιμονίων ἀβλαβὴς ἀνεσαώθη. τοῦτο ποιήσας ἐς Μεσήνην ἐπανῆλθε.

Ἀριστομένης ὁ Μεσήνιος Ἀακεδαιμονίων πάνδη- μον θυσίαν τοῖς ιοσκούροις ἐπιτελούντων μετὰ ἑνὸς φίλου λευκῶν ἵππων ἐπέβησαν ἄμφω καὶ ταῖς κεφαλαῖς [πίλους] περιεθηκάτην[καὶ] χρυσοῦς ἀστέρας· καὶ νυκτὸς ἥδη προιούσης ἐπεφάνησαν κατὰ σύμμετρον διάστημα τοῖς ακεδαιμονίοις ἔξω πόλεως μετὰ γυναικῶν καὶ παι- δίων πανηγυρίζουσιν. οἱ μὲν δὴ Διοσκούρων ἐπιφάνειαν οἰηθέντες γεγονέναι προήεσαν ἐς μέθην καὶ ἡδονὴν πλείονα· οἱ δὲ ἀπὸ τῶν ἵππων καταβάντες, τὰ ξίφη σπασάμενοι, πλείστους καταφονεύσαντες αὐτῶν καὶ δὴ ἀφιππεύσαντες χοντο.

Ὁ περὶ Μαντίνειαν ἀγών ἴσος ἦν Θθηβαίοις καὶ [*](Cap. 31. § 4 (3). Cf Paus. 4, 27, 1.) [*](5 (τούτων κοιμωμένων| W addidit ex H 10 ἀνεσώθη F] διεσώθη vulg. 15 [πίλους] περιεθηκάτην [καὶ] Hemsterb. ad Lucian. II, 338 ed. Bipont.: cf. 6, 12 et Paus. l. l. 16 προσιούσης Cm 19 οἰηθέντες Cas.; ἡγηθέντες L: nusquam legitur apud Polyaenum ἡγηθεὶς, semel ἡγησάμενοι (2, 1, 31) et ἡγήσατο (1, 30, 7), saepius ἡγούμενοι: cf 7, 14, 4 οἰηθεὶς; 7, 53, 1 οἰηθέντες προίεσαν F 24 μαντινίαν F.)

Θθάσον ἐπολιόρκουν Ἀθηναῖοι. νόμον ἐκύρωσαν Θθάσιοι· τῷ γράψαντι σπείσασθαι πρὸς Ἀθηναίους θάνατος ἔστω.᾿ Ἡγητορίδης Θάσιος ὁρῶν πολλοὺς πολίτας ἀπολλυμένους μακρῷ πολέμῳ καὶ λιμῷ βρόχον τῷ τραχήλῳ περιβαλών ἐς ἐκκλησίαν εἰσελθὼν ἄνδρες᾿ , ἔφη, πολῖται, ἐμοὶ μὲν ὡς βούλεσθε καὶ ὡς ὑμῖν συμφέρει χρήσασθε, τοὺς δὲ ὑπολειτομένους πολίτας διασώσατε τῷ ἐμῷ θανάτῳ λύσαντες τὸν νόμον.᾿  Θάσιοι ταῦτα ἀκούσαντες καὶ τὸν νόμον ἔλυσαν καὶ τὸν Ἡγη- τορίδην σῶον ἐφύλαξαν.

Δεινίας Τελεσίππου, Φεραῖος, ἐν Κραννῶνι τῆς Θετταλίας διῆγε θηρεύων ὅσα ἐν λίμναις καὶ ποτα- μοῖς ὀρνίθια. ἀπὸ τοιούτου βίου προῆλθεν ἐπὶ τυ- [*](Cap. 33. Cf. Curtius, Griech. Gesch. II3, p. 142 sq.) [*](7 σταθῇ Cas. || 17 χρήσασθαι F1, || 18 διασώσατε F] δια- σαώσασθε vulg. || 19 ἠγοτορίδην F || 22 Δινίας F constanter || Χραννῶνι nummi (cf. 107, 1. 15. 18); Κρανῶνι F.)

Νίκων πειρατὴς ἐκ Θερῶν τῶν ἐν Πελοποννήσῳ συνεχῶς ὁρμῶώμενος πολλὰ Μεσηνίους ἠδίκει. Ἀγέ- μαχος, Μεσηνίων στρατηγὸς, λοχήσας αὐτὸν καὶ ἑλών προήγαγεν ἐς ἐκκλησίαν τῶν Μεσηνίων βασανισθησό- [*](1 τοιαύτης F] ταύτης τῆς vulg. 2 ὁ δὲ vulg. || 7 ἰσχυρο- τέραν vulg.; ὀχυρωτέραν F contra usum Polyaeni: οχυρά enim et ἐχυρά dicit loca natura munita, oppida, casζella, moenia, ἰσχυροὺς exercitus, milites, proelia, vulnera ita, ut hoc ad ani- mantia pertineat, illud ad inanima: cf. ad 1, 38, 2 9 αὐτοῦ F τὰ τέλη Pierson ad Moer. 166; ἀτελῆ F 12 νεανίσκους om. F1 ἐγχειρήσας F 13 περὶ πολλοὺς F 14 Ἰτωνίων C Fr. Herman; ταινίων F ; ξενίων vulg.; νεοινίων Blume 18 Κραν- νώνων F 21 Ἀγέμαχος F] Ἀγήμαχος vulg.)

Διοίτας, στρατηγὸς Ἀχαιῶν, τὴν Ἡροιέων πόλιν [*](e.54,7) φανερῶς ἑλεῖν οὐ δυνάμενος ἀφανῶς εἷλε φθείρας μεγάλοις χρήμασι τῶν Ἡραιέων τινάς. οἳ φοιτῶντες ἐπὶ τὰς πύλας πολλάκις καὶ καθομιλοῦντες τοὺς πεπι- στευμένους τὰς κλεῖδας τῶν πυλῶν καὶ σῦν αὐτοῖς πίνοντες ἔλαθον ἀπομαξάμενοι τὰς βαλανάγρας καὶ τὰ ἐκμαγεῖα τῷ Διοίτᾳ διέπεμψαν. ὁ δὲ παραπλησίας καὶ ἴσας κλεῖδας ταῖς δημοσίαις κατασκευάσας ἀντέ- πεμψεν αὐτοῖς νύκτα συνθέενος, καθʼ ἥν οἱ μὲν [*](Cap. 36 Cf. Aen. Tact. 18, 8. — Droysen III2, 2, p. 29 et not. 1.) [*](3 παραφυλάξας W cf. 1, 12. 2, 27, 2. 3, 9, 33. 5, 10, 5. 5, 17, (2). 6, 19, 3. 8, 8 etc.; φυλάξας F 5 σιτοκαλάμης Roth ἀραμένους MC. ἀρομένους F; αἱρουμένους vulg.; αἰρομένους ex coni. Cas. 11 συνεισπεσόντες Koen. (cf Valckenaer ad Herod. 9, 102), quod probat Hertlein; συμπεσόντες F 14 et 16 ήρεαίων F 19 ἀπομαξάμενοι] διά κηροῦ add. H 22 συνθέ- μενος M ; συνθεαένοις F.)

Τισαμενὸς ἄγων τὸ στρατόπεδον ὄρνεις πολλοὺς ἰδῶν ὑπὲρ τὸν τόπον πετομένους, οὐ μὴν ἐπὶ γῆς ίζάνοντας συνῆκεν, ὡς δεδιότες ἀνθρώπους ἐγκαθη- μένους ἱζάνειν ὀκνοῖεν· καὶ τὸ χωρίον ἐρευνησάμενος τοῖς ἐγκαθημένοις ἐπιθέμενος κατέκοψε τοὺς λοχῶν- τας ωνας.

Ὀνόμαρχος ωκεὺς πολιορκουμένης λατείας ὑπὸ [*](374/3) Bοιωτῶν τὴν δύναμιν ἐξαγαγών, τὰς πύλας ἀποικο- [*](Cap. 37. Cf. Pront. strat. 1, 2, 8.) [*](Cap. 38. § 1. De tempore cf. J. p. 559.) [*](2 ἐν μὲν τῇ τῶν στρατηγημάτων βαλαναγρῶν F; corr. Maasv. 4 ήρεεῖς V 5 συνόντες F; ὄντες vulg. 14 Γησάμενος 16 ὑπὲρ τοῦ τόπου Hertlein τὸν| τινα ,W || περιπετομένους vulg. ἐπὶ γῆς PH, ἐπὶ γῆν M; ἐπὶ τῆς γῆς vulg. 17 δεδιότας F 22 ἐλατίας (om. pr ) PP 23 ἀποικοδομήσας , quod probat Hertlein; ἀνοικοδομήσας F.)

Ὀνόμαρχος Μακεδόσι παρατασσόμενος ὄρος μη- [*](e.36,3) νοειδὲς κατὰ νῶώτου λαβν καὶ ταῖς ἑκατέρωθεν κορυ- φαῖς ἐγκατακρύψας πέτρους καὶ πετροβόλους προῆγε τὴν δύναμιν ἐς τὸ ὑποκείμενον πεδίον. ὡς δὲ οἱ Μακεδόνες ἀντεπιόντες ήκροβολίσαντο , οἱ Φωκεῖς προσεποιήσαντο φεύγειν ἐς τὰ μέσα τοῦ ὄρους. οἱ μὲν δὴ Μακεδόνες θυμῷ καὶ ῥύμῃ διώκοντες ἐπέκειντο, οἴ δὲ ἀπὸ τῶν κορυφῶν τοὺς πέτρους βάλλοντες συν- έτριβον τὴν Μακεδονικὴν φάλαγγα. τότε δὴ Ὀνό- μαρχος ἐσήμηνεν τοῖς ωκεῦσιν ἐπιστρέφειν καὶ τοῖς πολεμίοις ἐμβάλλειν. οἱ δὲ Μακεδόνες, τῶν μὲν ὄπι- σθεν ἐμβαλλόντων, τῶν δὲ ἄνωθεν τοὺς πέτρους βαλ- λόντων, σὺν πολλῷ πόνῳ φυγόντες ἀνεχῶώρησαν. ἐν ταύτῃ τῇ φυγῇ τὸν βασιλέα τῶν Μακεδόνων Φίλιππον φασὶν εἰπεῖν οὐκ ἔφυγον, ἀλλʼ ἀνεχώρησα ὥσπερ οἱ κριοὶ, ἵνʼ αὐθις ποιήσωμαι σφοδροτέραν τὴν ἐμβολήν᾿.

Δημοσθένης Πύλου Λακωνικὴν φρουρὰν ἐχούσης [*](e.29,4) ἔπλευσεν ἐπὶ τὴν ἄκραν. οἱ Λάκωνες τὴν Πύλον ἐκλιπόντες ἐπὶ τὴν ἄκραν ἤεσαν, ὡς ἀποβησόμενον εὑρόντες ἂν ἥδη τῆς ὁδοῦ μακρᾶς οὔσης. ἤδη μὲν [*](6 δεῖ vulg., δlα F 7 ἤ F 10 βούλεσθε F 11 δεῖ Hertlein; δεῖν R; καὶ F 13 χρὴ καὶ M; καὶ χρὴ F: cf 3, 14 8, 23, 5 15 Λακωνικῆς F 17 ἤεσαν Blume Κ ; εἴεσαν F; ἴεσαν vulg. 18 ἤδη] ἅτε R μακρᾶς vulg.; μακρὰν F; [οὐ| μακρᾶς W cum Maasv., Κ, Blume.)

Δημοσθένης Ἀκαρνάνων καὶ Ἀμφιλόχων στρα- [*](426) τηγῶν ἀντικρὺ Πελοποννησίων ἐστρατοπέδευεν χαρά- δρας μεγάλης διειργούσης. ὁρῶν δὲ πολλῷ πλείονας τοὺς πολεμίους καὶ τὸ στρατόπεδον ὑπερφαλαγγούμενον ἐς τὸ κοῖλον καὶ λοχμῶδες ἐνελόχισεν ὁπλίτας καὶ ψιλοὺς τριακοσίους, ὅπως, ἐπειδὰν ὑπερφαλαγγήσωσιν οἱ ἐναντίοι κατὰ τὸ ὑπερβάλλον αὐτῶν, ἐξαναστάντες κατὰ νῶώτου γένοιντο. οἱ μὲν ὑπερεφαλάγγησαν, οἱ δὲ ἐξόπισθεν ἐξανεστησαν καὶ ἄφνω προσπεσόντες οὐ σὺν πολλῷ πόνῳ τὴν μάχην ἐνίκησαν.

Πάχης Νότιον πολιορκῶν Ιππίαν στρατηγὸν Πισ- [*](427) σούθνου κοινολογησόμενον προελθεῖν ἔξω τείχους ήξίωσεν συνθέμενος ἀβλαβῆ καὶ ζῶντα ἀποπέμψειν- ἐπεὶ δὲ προῆλθε, φυλακὴν αὐτῷ περισr ήσας τὸ Νό- τιον κατὰ κράτος ἐξεῖλεν. καὶ τότε Ἱππίον ἐς τήν πόλιν ζῶντα ἐσήγαγεν, ὡς ἐσπείσατο, καὶ μετὰ τοῦτο κατηκόντισεν.