Περὶ ἰδεῶν λόγου

Hermogenes

Hermogenes. Hermogenis Opera. Rabe, Hugo, editor. Leipzig: Teubner, 1913.

Εἴπερ ἄλλο τι τῷ ῥήτορι τὰς ἰδέας οἶμαι τοῦ λόγου 1 τῶν ἀναγκαιοτάτων εἶναι γινώσκειν, ὅπῃ ποτὲ ἔχουσι καὶ ὅπως γίνονται. καὶ γὰρ τὸ τὰ τῶν ἄλλων εἰδέναι κρίνειν, καθʼ ὅ τι τε καλῶς ἂν ἔχοι καὶ ἀκριβῶς καὶ καθʼ ὅ τι μή, εἴτ’ οὖν τῶν ἀρχαίων εἴη τινὸς εἴτε καὶ τῶν νεωτέρων, οὐκ ἄνευ τῆς περὶ ταῦτα ἐπιστήμης γένοιτ’ ἄν· εἴτε καὶ αὐτός τις γενέσθαι βούλοιτο λόγων ἐργάτης καλῶν τε καὶ γενναίων καὶ παραπλησίων τοῖς τῶν ἀρχαίων, τό γε τῆς ἐπιστήμης ταύτης ἀναγκαιότατον, εἰ μέλλοι μὴ σφόδρα πόρρω τἀκριβοῦς τις ἀπενεχθήσεσθαι. ἡ γάρτοι μίμησις καὶ ὁ ζῆλος ὁ πρὸς ἐκείνους μετὰ μὲν ἐμπειρίας ψιλῆς καί τινος ἀλόγου τριβῆς γινόμενος οὐκ ἂν οἶμαι δύναιτο τυγχάνειν τοῦ ὀρθοῦ, κἂν [*](P ═ PaPc (p. 386,8—387,23 Sp.: Vh pro Pa; folium deest Pa)) [*](V ═ VcAcBa (p. 417, 28 Sp. usque ad finem: Sf pro Ba)) [*](1—3 de titulo v. Praef. 4 καὶ ante τὰς add. Ac, Syr., m.2Vc m.po.P 5 ὅπη ποτὲ PcAc, Syr., (πο er.) Pa; ὅπ⌊η m.po.; ex ως?⌉ τε Vc; ὅπως τε Ba 8 τινὸς εἴη εἴτε (καὶ om.) Ac 10 τῶν λόγων Ac 18 πόρρω τἀκριβοῦς τις Ac, (τοῦ ἀκρ.) Syr., (om. τις) VcBa; τ’ ἀκριβοῦς τις πόρρω P 15. 16 γενό- μενος Pc)

214
πάνυ τις ἔχῃ φύσεως εὖ· τοὐναντίον γὰρ ἴσως ἂν αὐτὸν καὶ σφάλλοι μᾶλλον τὰ τῆς φύσεως πλεονεκτήματα χωρὶς τέχνης τινὸς ἀλόγως ᾄττοντα, πρὸς ὅ τι καὶ τύχοι· μετὰ μέντοι τῆς περὶ ταῦτα ἐπιστήμης καὶ γνώσεως ὅτε τις τοὺς ἀρχαίους ἐθέλοι ζηλοῦν, κἂν μετρίως ἔχῃ φύσεως, [*](190) οὐκ ἂν ἁμαρτάνοι τοῦ σκοποῦ. κράτιστον μὲν γάρ, εἰ καὶ τὰ τῆς φύσεως συλλαμβάνοιτο· πλείονι γὰρ ἂν οὕτως ἀγαθόν τις ἐργάσαιτο· εἰ δὲ μή, ἀλλ᾿ ὅ γε μαθητόν ἐστι καὶ διδακτόν, οὐκ ἐν ἄλλοις ἐφʼ ἡμῖν δὲ ὄν, πειρατέον [*](266) κτᾶσθαι· τάχα γὰρ ἂν οὕτω καὶ τοὺς εὖ πεφυκότας οἱ μὴ τοιοῦτοι μελέτῃ καὶ τῇ κατʼ ὀρθὸν ἀσκήσει παρέλθοιεν. οὕτω δὲ ὄντος μεγάλου τε καὶ ἀναγκαίου τοῦ περὶ τῶν ἰδεῶν λόγου καὶ τοῖς ἐργάζεσθαι ταῦτα καὶ τοῖς εἰδέναι κρίνειν βουλομένοις, τοῖς δὲ ἄμφω καὶ πολὺ μᾶλλον, οὐ χρὴ θαυμάζειν, εἰ μὴ ῥᾴδιον αὐτὸν μηδʼ οἷον ἁπλῆς τινος δεῖσθαι πραγματείας ὄντα εὑρίσκοιμεν· ἐπεὶ μηδὲ ἄλλο τι τῶν χρηστῶν ἐκ τοῦ ῥᾴστου περιγίνεσθαι πέφυκε, λόγων δὲ καλῶν τε καὶ γενναίων καὶ πάσης ἀπλῶς ἰδέας αὐτῶν εἰ μέλλοι τι χρηστότερον ἀνθρώποις οὖσι καὶ ζῴοις λογικοῖς γενήσεσθαι, θαυμάζοιμιʼ ἄν.

Μέλλων δὲ ἐπʼ αὐτὸ χωρεῖν ἤδη τὸ διδάσκειν περὶ ἑκάστου τούτων, τοσοῦτον προδιορισάμενος αὐτὸ ποιήσω, ὅτι νῦν ἐστιν ἡμῖν οὐ περὶ τῆς Πλάτωνος ἢ Δημοσθένους [*](2 σφάλοι Vc 5 ἔχη Pa; ἔχοι PcAc 6 ἁμαρτάνοι Pa; ἁμαρτάνοι (η m.2) Vc; ἁμάρτοι PfSc 7 πλείονι PAc, (m.2 γρ´ καὶ πλεῖον) Ba, (πλειόνως m.po. supr.) Vc 9 Syr. 1 p. 6, 6 su- spicatur haec ex Dion. Hal. Π. μιμ. petita esse; cf. Dion. II 1 p. 201 Us. 10 ἂν Ac; om. PVcBa 12 οὕτως (δὲ om. m.1) Vc 16 ὄντα om. Ac 17 cf. p. 8, 11 sim. 18 παραγίνεσθαι Pa V 20 γενήσεσθαι λογικοῖς Pc 22 αὐτὸ προδιωρισμένος (γρ προδι- ορισάμενος) P (alt. v. l. γρ προσδιορισάμενος Pa) | ἀυτὸ, ους m. po. supr., Pa; om. PbVa)

215
ἢ τοῦ δεῖνος ἰδέας ὁ λόγος· λελέξεται μὲν γὰρ ἐν ὑστέρῳ καὶ περὶ τούτων, τὸ δὲ νῦν οὐ περὶ τούτων, ἀλλʼ αὐτὸ ἕκαστον καθʼ αὐτὸ πρόκειται, ὁποῖόν τί ἐστι σεμνότης δεῖξαι καὶ ὅπως γίνεται, ὁποῖόν τί ἐστι τραχύτης ἢ ἀφέλεια καὶ τὰ λοιπὰ τῶν λόγων εἴδη. ἐπειδὴ δὲ ἐκείνων δήπουθεν ἕνεκα — λέγω τῶν κατʼ ἄνδρα εὐδοκιμούντων — καὶ ταύτης δεόμεθα τῆς πραγματείας, [*](191) ἀνάγκη προχειρισαμένους ἡμᾶς τὸν μάλιστα τῶν ἄλλων ποικίλως χρησάμενον τῷ λόγῳ καὶ σχεδὸν ἐξ ἀπάσης ἰδέας συμμιγεῖ διὰ τούτου περὶ ἀπασῶν εἰπεῖν τῶν ἰδεῶν· ἀνάγκη γὰρ τά τε μέρη καθʼ ἕκαστον καὶ τὸ ὅλον εἶδος τοῦ τοιούτου δεικνύντας, ὅθεν τε καὶ ἐξ ὧν συνἐστηκεν, ὁποῖόν τέ ἐστι καὶ διʼ οὗ τοιοῦτον, περὶ πάσης τε ἰδέας λόγων ἀκριβῶς εἰπεῖν καὶ τίς ἡ μῖξις αὐτῶν καὶ πῶς μιγνυμένων τῶν αὐτῶν τοτὲ μὲν ποιητικός, τοτὲ δὲ οὐ ποιητικός, καὶ τοτὲ μὲν πανηγυρικός, τοτὲ δὲ [*](267) συμβουλευτικὸς ἢ δικανικὸς ἢ ὅλως τοιόσδε ἢ τοιόσδε ὁ λόγος γίνεται.

Ἐστιν οὖν ὁ μάλιστα παρὰ τοὺς ἄλλους τοῦτον μεταχειρισάμενος τὸν τρόπον τὰ περὶ τοὺς λόγους καὶ καταποικίλας τὸν αὐτοῦ διηνεκῶς οὐκ ἄλλος τις κατʼ ἐμὴν δόξαν ἢ Δημοσθένης· διὰ τοίνυν τούτου καὶ τῶν παρὰ τούτῳ λεκτέον ἂν εἴη δήπουθεν καὶ περὶ τῶν ἄλλων ἰδεῶν ἀπασῶν τοῦ λόγου. ἐπιτιμήσῃ δὲ μηδεὶς μήτε τῇ [*](1 ἢ τοῦ δεῖνος om. Syr. 2 p. 398 sq Sp. 4 ἐστι om. V 9 ποικίλως V, Syr.; om. m 1Pa; ποικίλως (ω m. po. supr.) Pc 10 συμμιγῆ V, Syr, m. 2Pc 15 τῶν om Pc, Syr 16 οὐ Vc Ba, m po P: ὡς Ac, m 1P, m 2Vc Ba; P mg τοτὲ (ποτὲ Pa) δʼ αὖ οὐ ποιητικός; Syr. 1 p. 10, 3 ὡς ποιητικός (cod. S οὐ, supr. ὡς), sed addit ὡς οὐ ποιητικὸν δέ καὶ γὰρ τὴν οὔ ἄρνησιν τῷ ῥητῷ προσετίθεσαν κτλ 19 τοῖς ἄλλοις m.1Vc Ba 22 cf l. 10; τού- του, v l. τοῦτο, Sic 24 ἐπιτιμήσῃ Ac; -σειε Pc; -σ⌊η⌉ Pa, (ex ει m 2) Ba; -σει Vc)

216
μεθόδῳ ταύτῃ μήτε τῇ κρίσει, πρὶν ἅποσιν ὁμιλῆσαι τοῖς ῥηθησομένοις· οἶμαι γὰρ θαυμάσεσθαι ἂν εἰκότως μᾶλλόν τινας ἡμᾶς διὰ ταῦτα καὶ τὸ μέγιστον ἐπʼ εὐκρινείᾳ ἤ τινος ἐπιτιμήσεως ἕνεκα τούτων ἀξίους νομιεῖν, μόνον εἰ προσέχειν τοῖς ἐφεξῆς ἐθελήσαιεν. ὁ τοίνυν Δημοσθένης ὅτιπερ κεφάλαιον ἦν τὸν πολιτικὸν [*](192) ἠκριβωκὼς τὸ μὲν ὡς διὰ πάντων ἥκει πανταχοῦ ταῖς μίξεσι μήθʼ, ὅτε συμβουλεύοι, πάντῃ χωρίζων τοῦ δικανικοῦ τε καὶ πανηγυρικοῦ τὸν λόγον αὐτοῦ μήθʼ, ὅτε τι τῶν ἄλλων ποιεῖ, τὰ λοιπὰ ἀφιείς, τάχʼ ἂν οὐ τῶν σφόδρα γένοιτο χαλεπῶν εὑρεῖν τοῖς οὐχ ἀπλῶς αὐτὸν μετιοῦσιν· οἶς μέντοι καθαπερεὶ στοιχείοις τισὶ χρησάμενος εἴδεσι λόγου τοιοῦτον εἴργασται τὸν ἑαυτοῦ, ἂδὴ καὶ τὸν πανηγυρικὸν αὐτὸν καὶ τἆλλα πάντα τῶν λόγων εἴδη ποιεῖ συνιστάμενα πρὸς ἄλληλα, τοῦτο δὴ παγχάλεπον εὑρεῖν ἔμοιγε εἶναι δοκεῖ. χαλεπὸν δὲ οὐδὲν ἧττον καὶ τὸ εὑρόντα εἰπεῖν καὶ δεῖξαί τι σαφὲς περὶ αὐτῶν· οὐδὲ γὰρ ἔστιν, ὅστις πρὸ ἡμῶν ὅσα ἐμὲ γινώσκειν εἰς τήνδε τὴν ἡμέραν ἀκριβές τι περὶ τούτων πραγματευσάμενος φαίνεται, ὅσοι δὲ καὶ ἥψαντο, τεταραγμένως καὶ λίαν ἀπιστοῦντες σφίσιν αὐτοῖς περὶ ὧν εἶπον εἰρηκόσιν, ὥστε αὐτοῖς συγκεχύσθαι τὰ πάντα. πρὸς γὰρ αὖ τοῖς ἄλλοις καὶ οἱ δόξαντές τι λέγειν περὶ τἀνδρὸς τὸ κατὰ μέρος θεωρήσαντες [*](5 ἐθελήσαιεν Vc Ba; σειεν Pa, (αι m.2 supr ) Pc; - σειαν Ac 6 τῶν πολιτικῶν PV corr. Portus 8 συμβουλεύει Dox 16 ποιῆι Vc, m 1Ba 11 χαλεπὸν Pa 12 καθάπερ Vc Ba; κα⌊ll–III⌉θαπερεὶ Pa; cf. 217, 12 13 εἴδεσι om. Lb d 14 αὐτοῦ Pc τῶν om. V; γρ καὶ τᾶλλα τῶν λόγων m po. Ac 15 δὲ Ba, (mm po. δὴ) Vc (τοῦτο suppl. mg.) ⌊δὴ παγ ⌉χάλεπον Pa 15–17 cf. Plat Tim. 28 C: ct. 217,9; 247, 5 16 ἡττον m.2 suppl. Pc 17 αὐ- τοῦ Ac 19 περὶ τούτων post 20 φαίνεται Ac 22 Syr. 1 p 13, 6; εἰς τοὺς ὑπομνηματίσαντας τῶν Δημοσθενεκῶν λόγων ἐνίους ἀποτείνεται ... Βασιλικόν τε καὶ Zήνωνα καὶ τοὺς ὁμιοίους)
217
καὶ τοῦτο ὅπως ἐδύναντο, τῶν δʼ ἐν τῷ καθόλου [*](268) βραχέα ἢ οὐδὲν φροντίσαντες, λέγω περὶ αὐτῆς σεμνότητος, περὶ αὐτῆς ἀφελείας, τῶν ἄλλων ἰδεῶν, τάχα ἄν περὶ Δημοσθένους τι διδάσκοιεν ἡμᾶς καὶ τούτου νὴ Δία τῶν μερῶν, ὧν τὰς θεωρίας συγγράψαι φασί, περὶ μέντοι παντὸς τοῦ λόγου καὶ πάσης ἰδέας, εἴτε ἐν μέτροις εἴτε ἐν ποιήσει εἴτε ἐν τῷ καταλογάδην εἴδει, παντάπασιν ἡμᾶς ἀδιδάκτους εἴασαν τὸ ὅσον ἐπʼ αὐτοῖς. χαλεπὸν μὲν οὖν ὅπερ ἔφην ταῦτα καὶ εὑρεῖν [*](193) καὶ εὑρόντα διδάξαι σαφῶς μετʼ εὐκρινείας, ἀλλὰ μιὴ κατʼ ἐκείνους· πειρατέον δὲ ὅμως, καθʼ ἣν προὐθέμεθα ὁδόν. τὰ γάρτοι τοῦ Δημοσθενικοῦ λόγου καθαπερεὶ στοιχεῖα καὶ ἀρχὰς εἰ δυνηθείημεν ἀκριβῶς αὐτὰ ἕκαστα ἐφʼ ἑαυτῶν πόσα τέ ἐστι δεῖξαι καὶ ὁποῖα καὶ ὅπως γίνεται τίς τε ἡ πρὸς ἄλληλα μῖξις αὐτῶν καὶ τί δύνανται τόνδε ἢ τόνδε μιγνύμενα τὸν τρόπον, τάχα ἂν περὶ ἀπάντων τῶν λόγων εἰρηκότες εἴημεν. ‘ἡ μὲν οὖν ὑπόσχεσιςʼ κατʼ αὐτὸν φάναι τὸν ῥήτορα ‘οὕτω μεγάλη, τὸ δὲ πρᾶγμα ἤδη τὸν ἔλεγχον κἀνταῦθα δώσει, κριτὴς δὲ ἡμῖν ὁ βουλόμενος ἔστωʼ.

Φημὶ τοίνυν, ὅτι τὸν Δημοσθενικὸν λόγον τὰ ποιοῦντά ἐστιν, εἰ μέλλοι τις ὡς ἕν ἅπαντα ἀκούσεσθαι, τάδε· σαφήνεια, μέγεθος, κάλλος, γοργότης, ἦθος, ἀλήθεία, [*](1 τοῦ⌊το m po suppl ⌉Pa ἠδύναντο c 2 λέγω δὴ Ac 3 καὶ τῶν Vg γράψαι Ba,(συγ m 2)Vc 6 τοῦ supr. Pa; om. Ac 8 τὸ om. Md 9 p 216, 16 ⌊καὶ om. Vf 10 σαφῶς διδάξαι Vc Ba 18 τὰς ἀρχὰς Vc Ba 15. 10 δύναται V, Syr. 18 ὑπό⌉σχ m.1 εσις Pd, cf Dem. 4, 15. Anon W VII 34, 21; ὑπόσχεσις, θ supr. m 2, Of: ὑπόθεσις PV 22 ἓν ἅπαντα Ac, Syr., m po. Vc, v l. m 2 Ba; ἔν ἅπαν P; ἐν ἅποσιν Vc Ba 23 cf 225, 9; «ἀλήθεια genus hic est cum ceteris, infra p 350, 30 tertia est species τοῦ ἤθους, cf. p. 375—384, ut ἀλήθεια hic aut vacet, aut parum sibi constet autor Spengel; posteriorem sententiam amplector, cf. 410, 13. 412, 7 Sp. etiam Syr 1 p. 14,7 illud ἀλήθεια legit)

218
δεινότης· λέγω δὲ ὡς ἕν ταῦτα πάντα οἱονεὶ συμπεπλεγμένα καὶ διʼ ἀλλήλων ἥκοντα· τοιοῦτος γὰρ ὁ λόγος ὁ Δημοσθενικός. τούτων δὲ τῶν Ἰδεῶν αἳ μὲν ἐφʼ ἑαυτῶν εἰσι καὶ καθʼ ἑαυτὰς συνιστάμεναι, αἳ δὲ ἔχουσιν ὑφʼ ἑαυτάς τινας ἄλλας ἰδέας ὑποβεβηκυίας, διʼ ὧν δὴ γίνονται, αἳ δὲ κοινωνοῦσιν ἀλλήλαις μέρει τινὶ ἢ καὶ μέρεσιν· ὅλως τε αὃ μὲν γένη εἰσὶν εἰδῶν, αἳ δὲ ὥσπερ κατὰ διαφοράν τινα κοινωνοῦσιν ἑτέραις ἰδέαις τοῖς ἄλλοις κεχωρισμέναι πᾶσιν, αἳ δὲ ὅπερ ἔφην μένουσιν ἐφʼ ἑαυτῶν οὐδενὸς ἄλλου προσδεόμεναι. προϊοῦσι δʼ ἔσται φανερώτερον, ὃ λέγω, ὅτε καὶ καθʼ ἐκάστην [*](269) [*](194) αὐτῶν προχειριζόμεθα.

Πρῶτον δʼ, ἐξ ὧν ἅπας λόγος πέφυκε γίνεσθαι καὶ ὧν ἄνευ οὐκ ἄν ποτε συσταίη τι λόγων εἶδος, ῥητέον, ἵνʼ ἐκ τούτων εὐμαθέστερον ἔχοντες μᾶλλον παρακολουθοίημεν, ὅτε καὶ τὰς ὑποβεβηκυίας τινὰς τῶν προειρημένων ῖδεῶν προτιθέντες, ἐξ ὧν πεφύκασι γίνεσθαι, λέγομεν.

Ἅπας τοίνυν λόγος ἔννοιάν τε ἔχει πάντως τινὰ ἢ ἐννοίας καὶ μέθοδον περὶ τὴν ἔννοιαν καὶ λέξιν, ἣ τούτοις ἐφήρμοσται. τῆς δʼ αὖ λέξεως ἐχούσης πάντως τινὰ καὶ αὐτῆς ἰδιότητα πάλιν αὗ σχήματά τέ ἐστί τινα καὶ κῶλα συνθέσεις τε καὶ ἀναπαύσεις καὶ τὸ ἐξ ἀμφοῖν τούτοιν συνιστάμενον ὁ ῥυθμός· ἡ γὰρ ποιὰ σύνθεσις τῶν τοῦ λόγου μερῶν καὶ τὸ ὡδί πως ἀναπεπαῦσθαι τὸν λόγον ἀλλὰ μὴ ὡδὶ ποιεῖ τὸ τοιόνδε ἀλλὰ μὴ τοιόνδε εἶναι τὸν ῥυθμόν.

[*](1 οἷον Vc, (εὶ m 2 add) Ba 2. 3 ὁ δημοσθενικὸς λόγος Pc ἐφʼ Pc | ἰδέας om. Ac | ὑποβεβηκυίας αὐταῖς Vd 7 καὶ om. Pc 8 cf. 225, 13 226,1 14 ἄνευ οὐκ ἄν Lb: οὐκ ἄνευ (om. ἄν) PV |τι om. Vc Ba 14 15 cf 220,21 15 παρακολουθείημεν (οι m po.) Ac 10 p. 217,23 218, 5 17 γενέσθαι Vc, (ί m 2) Ba λέγοιμεν Sc 18 τινὰ πάντως Ac | ἢ καὶ Ba 21 τέ om Ac)
219

Ἐπεὶ δὲ ἴσως ἐστὶν ἀσαφὲς τὸ προειρημένον, παραδείγματι αὐτὸ σαφηνιοῦμεν. ἔστω γὰρ βούλεσθαι ἡμᾶς ποιῆσαι γλυκύτητα. οὐκοῦν ἔννοιαι μὲν γλυκύτητος αἵ τε μυθικαὶ καὶ αἰ ταύταις ὅμοιαι καί τινες ἕτεραι, περὶ ὧν ὕστερον λέξομεν ἐν τῷ περὶ αὐτῆς τῆς γλυκύτητος λόγῳ. ἀλλʼ ἔννοιαι μὲν αὗται, μέθοδοι δὲ τὸ προηγουμένως καὶ σὺν ἀφηγήσει αὐτὰς διεξιέναι, ἀλλὰ μὴ ἐξ ὑποβολῆς ἢ πως ἑτέρως. λέξις δὲ ἡ διὰ ἐπιθέτων καὶ ὅση δριμεῖα καὶ τῆς ποιητικῆς ἡ μὴ διηρμένη μηδὲ πλατεῖα φύσει αἵ τε τῆς καθαρότητος ἅπασαι. τῆς δʼ αὖ λέξεως σχήματα μὲν τὰ κατʼ ὀρθότητα ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ καὶ τὰ χωρὶς ἐπεμβολῆς, κῶλα δὲ [*](195) τὰ ὀλίγῳ τῶν κομματικῶν μείζονα ἢ καὶ τὰ κομματικὰ αὐτά, συνθήκη δὲ κατὰ μὲν τὰ τοῦ λόγου μέρη μᾶλλον ἡ ἀνειμένη διὰ τὴν τοιαύτην λέξιν, οὐ μὴν ἥ γε διεστηκυῖα πάντ — δεῖ γάρ τι καὶ κατὰ τὸν ῥυθμὸν ἔχειν τὴν γλυκύτητα ἡδονῆς —, κατὰ δὲ τὰς βάσεις ὅση δακτυλική [*](270) τε καὶ ἀναπαιστική. τὸν δὲ περὶ ῥυθμοῦ τι λέγοντα καὶ συνθήκης ἀνάγκη καὶ περὶ συλλαβῶν καὶ στοιχείων διαλαβεῖν· ἐκ γὰρ τούτων καὶ τῆς ἀναπαύσεως ὁ ῥυθμός· δῆλον δὲ ἔσται μᾶλλον ἐκ τῶν μετὰ ταῦτα ῥηθησομένων τοῦτο. ἀλλὰ συνθήκη μὲν αὕτη γλυκύτητος, ἀνάπαυσις δὲ ἡ βεβηκυῖα μᾶλλον. ὁ δὲ ῥυθμὸς ὥσπερ εἶδός τι ἐπακολουθεῖ τῇ τε συνθήκῃ τῇ ποιᾷ καὶ τῇ ἀναπαύσει ἄλλο τι ὄν παρὰ ταῦτα, καθάπερ οἰκίας ἢ [*](1 ἐπειδὴ δέ ἐστιν ἴσως ἔτι ἀσαφὲς |τὸ εἰρημιένον Ld Vd 4 τε om. V | ἕτεραι P Ac; ὅμοιαι hic quoque Vc Ba Syr.: καὶ εἴ τινες ἕτεραι ταύταις ὅμοιαι 5 p. 357 Sp. 6 μέθοδος V δ 10 διηρμένη v .I.P Ba, Sic. VI 126,2 W., Dox.; διηιρημένη PV, Syr 15. 16 πάντη διεστηκυῖα V, Syr. 16 γάρτοι Pc, (ex cr ) Pa | καὶ τὰ κατὰ Pc 17 ὅση PV ἡ Syr 24 τε P Ac; γε VcBa 25 ῶν Pa 25 sq cf Dion De c v 6 lI 1 p 24, 4 sq. Us.)

220
πλοίου τῶν τοιῶνδε λίθων ἢ ξύλων τόνδε πως ἢ τόνδε τὸν τρόπον συντεθέντων καὶ μέχρι τοῦδε παυσαμένων τοιόνδε τὸ εἶδος ἢ τοιόνδε γίνεται, ἄλλο τι παρὰ τὴν συνθήκην καὶ τὴν ἀνάπαυσιν ὄν.

Πάντα μὲν οὖν εἴδη λόγων ἐν τούτοις τεθεώρηται καὶ διὰ τούτων γίνεται, ἐννοίας, μεθόδου, λέξεως, σχήματος, κώλου, συνθήκης, ἀναπαύσεως, ῥυθμοῦ. ἔγὼ δʼ, ὅτι μὲν καὶ τούτοις ἐπὶ τοῖς προειρημένοις δεῖ σαφηνείας τινός, οὐκ ἀγνοῶ, οὐδʼ ὡς οἴονται τινὲς γενέσθαι ἂν ἴσως ταῦτα σαφῆ διὰ τῶν παραδειγμιάτων, εἰ προτεθείη· οὐ μὴν ἀλλὰ τὸ μὲν δεῖν παραδειγμάτων αὐτοῖς [*](196) ὁμολογῶ, τὸ δέ, εἰ τεθεῖεν νυνὶ παραδείγματα, γενέσθαι ἂν σαφές, περὶ οὗ ὁ λόγος, οὐκέτʼ ἂν συγχωρήσαιμι· ἐπεὶ τοὐναντίον, εἰ νῦν καὶ ἐνταῦθα καὶ καθʼ ἕκαστον τῶν προειρημένων τεθείη τὰ παραδείγματα, μηκύνοιτό τε ἂν διʼ αὐτὸ μᾶλλον ὁ λόγος καὶ ταραχή τις ἂν πλείων εἰκότως γίνοιτο· ἔπειτα μέντοι καὶ τὸ παρὸν οὐ περὶ γλυκύτητος προὔκειτο λέγειν — ὕστερον γὰρ ἀκριβέστερον καὶ περὶ ταύτης ἐροῦμεν —, ἀλλʼ ὅσον ἐμφῆναι, διὰ τίνων γένοιτʼ ἄν ἀκριβὲς ἕν αὐτὸ ἕκαστον λόγων εἶδος, ἵν’ ἀπὸ τούτων, ὅπερ ἔφην, εὐμαθέστερον ἔχοντες ῥᾳδίως ἑποίμεθα τοῖς ἐφεξῆς. οὐκοῦν ἐκεῖσε ἐπάνειμι.

Ἐχόντων γὰρ τούτων ταύτῃ καὶ πάσης ἰδέας λόγων συνισταμένης διὰ τῶν προειρημένων, ἀκριβῶς μὲν διὰ [*](1 τῶν Vaδ, v l.Dox.; ἢ τῶν PcV, (ἢ er ) Pa πως om Ba 2 συνεκτεθέντων Ba 8 ἐπὶ V, v .l.P καὶ P 9 γενέσθαι Pa 10 αὐτὰ V 10 11 παρατεθείη v .l.P; προστεθείη Ld 12 τεθ⌊εῖ m2 ⌉εν Ba; τεθείη Ac νῦν Ac 15 τὰ er Pa; om. Ac 16 alt. ἂν om Ac 17 γίνοιτο Ac, (ε supr.) Pa; γένοιτο Pc Vc Ba 18 προὔκειται sic Vc Ba 19 καὶ om Ac 20 γένοιτο, om ἂν, v 21 p 218, 15 2 l. 6)

221
[*](271) πάντων ἑνὸς εἴδους οἰκεῖον εἰργασμένον λόγον, οἷον ἐννοίας, μεθόδου, λέξεως καὶ τῶν λοιπῶν, σφόδρα χαλεπὸν μᾶλλον δὲ ἀδύνατον εὑρεῖν παρά τινι τῶν ἀρχαίων, τῷ δὲ πλεονάζειν τοῖς οἰκείοις ἑκάστης ἰδέας τὸ τοιόνδε ἢ τοιόνδε ἕκαστον αὐτῶν εἶναι συμβέβηκεν. ἐξαιρῶ μέντοι τοῦ λόγου τὸν ῥήτορα· οὐ γὰρ κατὰ ταὐτὰ ἐκείνοις μιᾷ τινι τῶν προειρημένων πλεονάσας ἰδέᾳ καὶ αὐτός, ἀλλὰ μέρει μέν τινι μᾶλλον δὲ εἴδει μιᾶς πλείονι χρησάμενος τῶν λοιπῶν, λέγω τῇ περιβολῇ (διότι δὲ τοῦτο πεποίηκεν, ἐν τῷ περὶ μεγέθους ἡμῖν καὶ τῆς περιβολῆς αὐτῆς ἀκριβῶς λελέξεται), ἀλλʼ ὅπερ ἔλεγον, τούτῳ γάρ, ὃ δὴ πολλοστόν ἐστι μέρος ἢ εἶδος ἰδέας μιᾶς, πλείονι χρησάμενος τῶν λοιπῶν, τοῖς δὲ ἄλλοις ἅποσιν ἑκάστῳ τὸ κατʼ ἀξίαν νείμας καὶ τὰ μὲν ὑψηλὰ σφόδρα καὶ λαμπρὰ τῶν νοημάτων μεθόδοις τισὶν ἢ σχήμασιν [*](197) ἤ τινι τῶν ἄλλων καθαιρῶν, τὰ δʼ αὖ λεπτὰ καὶ μικρὰ διὰ τῶν αὐτῶν τούτων ἐγείρων τε καὶ ὀρθῶν καὶ ἕκαστα τῶν ἄλλων κατὰ ταὐτὰ μιγνὺς τοῖς οὐκ οἰκείοις οὐδὲ ἰδίοις αὐτῶν μέρεσι καὶ καταποικίλλων, οὕτω τὸν λόγον αὐτοῦ πάντα πεποίηκεν ἁρμόττειν αὐτοῖς καὶ τὸ ὅλον ἓν εἶναι πασῶν αὐτῷ διʼ ἀλλήλων ἡκουσῶν τῶν ἰδεῶν, ὥστʼ ἐξ ἀπάντων τῶν καλῶν ἕν τοῦτο κάλλιστον εἶδος ἀπειργάσθαι λόγων τὸ Δημοσθενικόν.

[*](1 πάντων τῶν Pe |οἰκεῖον Pa Ac, (ίων m.2) Pc Ba, (mg τῶν οἰκείων, m. 2?) Vc; om. Syr. 2 μεθόδων Vc Ba λέξεων V 4 τὸ Vc Ba | ἰδίοις Ac 7 p. 217, 23 8 πλέονι V 9 λέγω δὴ Pa διὰ τί Vc Ba 10 p. 324, 28 Sp. 11 τοῦτο Vc, (m 2, ex τούτω) Ba 12. 13 πλέονι V, (ει supr.) Pa 14 15 ὑψηλὰ καὶ σφόδρα λαμπρὰ Ac 17 τε er Pa; om. Vc Ba | διορθῶν Vc Ba καὶ (ante ἕκαστα) Pc; om. Pa 18 κατὰ ταὐτὰ Pc, (m po καὶ ταῦτα) Pa; κατὰ ταῦτα Vc, (m.po καὶ) Ba; κατὰ ταῦτα καὶ Ac; γρ καὶ ταῦτα μιγνύς· καὶ οὕτως καὶ ἕκαστα τῶν ἄλλων κατα τὰυτὰ καὶ μιγνύς Pa, (ult καὶ om.) Po 20 ὑποστικτέον εἰς τὸ αὐτοῦ Dox. 21 ἓν m po. suppl. Vc Ba | αὐτῶν Vc Ba 22 εἶ-)
222

Ἀκριβῶς μὲν οὖν, ὅπερ εἶπον, οὐκ ἦν εὑρεῖν παρʼ οὐδενὶ τῶν ἀρχαίων τὸ τοιοῦτον, ὅτι καὶ φύσει δήπουθεν ἁμάρτημά ἐστι τὸ μονοειδῆ καὶ μὴ ποικίλον ἐργάζεσθαι λόγον· πλεονάζειν δʼ ἔφην ἄλλον κατ’ ἄλλο τι καὶ ταύτῃ συμβαίνειν τὸ τοιόνδε ἢ τοιόνδε αὐτῶν ἑκάστῳ τὸν λόγον γίνεσθαι. τό γε μὴν πλεονάζειν λέγω οὐ τὸ τοῖς πλείοσι χρῆσθαι τῶν εὖ ποιούντων ἰδέαν ἑκάστην, οἷον μεθόδῳ, σχήματι, συνθήκῃ, ἀναπαύσει καὶ τοῖς τοιούτοις· τάχα μὲν γὰρ καὶ τοῦτο ἂν εἴη τι, ἀλλʼ ὅ γε λέγω, τοιοῦτόν ἐστιν τὸ τοῖς κυριωτάτοις ἰδέας ἑκάαστη [*](272) μάλιστα χρῆσθαι· τοῦτο γὰρ καὶ τὴν ἰδέαν ὡς ἐπὶ [*](198) τὸ πλεῖστον ποιεῖ καὶ τὸ πλεονάζειν τοῦτ’ ἦν τὸ τοῖς κρατίστοις χρῆσθαι τοῦ εἴδους. ἔστι δʼ ὅτε, εἰ ταῦτα παραλείπει τις τοῖς ἄλλοις χρώμενος ἅποσιν, εἰ καὶ πλεονάζει κατ’ ἐκεῖνα, ἀλλὰ γοῦν ἧττον ἂν τυγχάνοι τοῦ εἴδους ὁ λόγος ἐκείνου, οὗπερ ἦν οἰκεῖα, οἷς ἐχρήσατο. περὶ τοίνυν τῆς δυνάμεως λεκτέον ἂν εἴη τῶν ποιούντων ὡς ἔφαμεν τὰ εἴδη τοῦ λόγου.

Ἔστιν οὖν πρῶτον μὲν καὶ ἰσχυρότατον ἁπανταχοῦ ἡ ἔννοια, μετὰ δὲ ταύτην ἡ λέξις, τὸ σχῆμα δὲ τρίτον, λέγω τὸ τῆς λέξεως, ἐπεὶ τό γε τῆς ἐννοίας, ὅπερ ἦν μέθοδος, τέταρτον λέγω — οὐ κατὰ δύναμιν τῶν ἐν δεινότητι· [*](δος ante 23 λόγων Pa 23 ἀπειργάσθαι; ἀπεργάσασθαι Pc; ἀπειργάσασθαι Pa | cf p. 337, 23 Sp.) [*](1 p 220,24 4 τὸν ante λόγον add. Ba, (supr.) Ac | p. 221, 4 5 συμβαίνει V | τὸ etiam post ἢ add. Vc Ba 6 τῶν λόγων Ac 7 εὖ V: ἐ⌊μ m po.⌉ Pa; er. Pc; om. Ld: cf l. 13 κρατίστοις ? 9 pr. καὶ om. Vc Ba 14 παραλ είπ P: παραλείπει Vc; παραλείποι Ac Ba | εἰ ⌊δὲ er⌉ καὶ Vc 15 πλεονάζ Pa τυγχάνηι Vc Ba 16 οὐκ add. ante ἦν Pe, post ἦν Ld, m.po. supr post οἷς Vc; οἷς ⌊lII.—IV⌉ Pa 18 p. 220, 5 19 ἔστιν ⌊cr III⌉ δῦν Vc: ἔστι ⌊l⌉ μὲν οὖν Ba: ἔστι τοίνυν Vδ 21 22 ἦν ἡ μέθοδος V | cf. 218, 19. 219, 6)

233
ἐκεῖ γὰρ κινδυνεύει τὰ πρῶτα ἀποφέρεσθαι, ὡς ἐν τῷ περὶ δεινότητος ἔσται φανερώτερον U+00AF· συνθήκη δὲ καὶ ἀνάπαυσις ἔστω τελευταῖα, γένοιτο δʼ ἂν ἴσως ποτὲ καὶ οὐ τελευταῖα καὶ μάλιστα ἐν τῇ ποιήσει· χωρὶς μὲν γὰρ θατέρου θάτερον μικρὰ ἂν ἢ οὐδὲν πρὸς εἶδος λόγου συμβάλλοιτο, μετʼ ἀλλήλων μέντοι καὶ τοῦ ῥυθμοῦ πολλὰ καὶ οὐ μικρά. καὶ τάχα ἂν ἡμῖν παῖδες μουσικῶν ἀμφισβητήσειαν, εἰ καὶ πρὸ τῆς ἐννοίας θετέον αὐτά· δύνασθαι γὰρ φήσουσι τὸν ῥυθμὸν καὶ καθʼ ἑαυτὸν χωρὶς ὅλως ἐνάρθρου φωνῆς, ἡλίκα οὐδεμία λόγων ἰδέα· καὶ γὰρ ἡδίους ποιῆσαι τὰς ψυχὰς ὑπὲρ ἄπαντα πανηγυρικὸν λόγον εἶναί φασι τοὺς ῥυθμοὺς [*](199) ἐπιτηδείους καὶ τοὐναντίον αὗ λυπηράς, ὡς οὐδεμία ἐλεεινολογία, δύνασθαι δὲ καὶ θυμὸν κινῆσαι μειζόνως ἢ πάντα σφοδρὸν καὶ καταφορικὸν λόγον· ὅλως δὲ περὶ πάντων ἐφεξῆς οὕτως ἡμῖν ἴσως ἂν ἐρεσχελήσωσιν. ἡμεῖς δὲ οὐ διοισόμεθα πρὸς αὐτούς, ἀλλʼ ἔστω μέν, εἰ βούλοιτό τις, πρῶτον, εἰ δὲ βούλοιτο, τελευταῖον ἢ μέσον τῇ δυνάμει τῶν προειρημένων ὁ ῥυθμός. ἐγὼ δέ, ὁποῖοί [*](273) τινές εἰσιν ἑκάστης ἰδέας οἰκεῖοι, καθʼ ὅσον ἐγχωρεῖ λέξει πεζῇ χωρὶς τοῦ περιᾴδειν προσαρμόσαι τινὰ ῥυθμόν, τοῦτο δείξειν φημί· καὶ εἴ γε δύναιντο κἀνταῦθα οἱ ῥυθμοί, ὅσα κἀν τῇ ἄλλῃ μουσικῇ, κείσθωσαν πρῶτοι, εἰ δὲ μὴ τοσοῦτον δύναιντο, τετάξονται ἡμῖν, ὅπως ἂν οἶμαι καὶ δυνάμεως ἔχωσι. φημὶ γάρ· ἔστι μὲν οὗ καὶ ὁ ῥυθμὸς πολὺ συνεισήνεγκε τῷ τοιόνδε γίνεσθαι τὸν [*](2 ἐν τοῖς Ve δεινότητος μεθόδων Syr. φανερώτατον Pc 6 συμβάλοιτο V 8 μὴ post εἰ supr. m2Pe 11 τὰς om. P Ac 16 πάντ|ων m po ex α] Vc Ba | ἂν ἐρεσχελήσουσιν Radermacher ad Demetr. p. 68, (om. ἂν) Syr. 28 ὅση Ba, m 1 Vc 25 γὰρ ὡς ἔστι Sc, ὡς m po add. Vc μὲν οὖν οὗ Pa 26 συνήνεγκε Pe τὸ Ba, (ex τῶ) Vc, (ῶ supr ) Ac γίνεσθαι τοιόνδε VcBa)
224
λόγον, ἀλλὰ μὴ τοιόνδε, οὐ μὴν τοσοῦτόν γε, ὁπόσον ἐκεῖνοί φασι.

Μικρὰ δὲ ἀναλαβόντες περὶ ἀπάντων τῶν προειρημένων ὡς ἐν κεφαλαίῳ, ἐπʼ αὐτὸν ἤδή τὸν περὶ τῶν ἰδεῶν λόγον χωρήσομεν. τίνα μὲν γάρ ἐστι τὰ τὰς ἰδέας ποιοῦντα τοῦ λόγου, καὶ ποία τις ἡ τούτων δύναμις, κἀκ τίνων ὁ Δημοσθενικὸς λόγος συνέστηκε, καὶ διʼ ἣν αἰτίαν τοῦτον προχειρίσασθαι δεῖν τὸν ἄνδρα κρίνομεν, εἴρηται. ἐπεὶ δὲ χωρὶς μὲν αὐτὴν καθʼ αὐτὴν οὐκ ἔστιν εὑρεῖν οὐδεμίαν ἐξειργασμένην ἰδέαν διαρκῶς U+00AF πλὴν εἰ τὸ ἑκάστου ἔργον ἰδέαν λέγοι τις οἷον Πλατωνικὴν ἢ Δημοσθενικήν U+00AF, ἀλλʼ ἐπειδὴ αὐτὴν μὲν καθʼ ἑαυτὴν ὅπερ ἔφην σεμνότητα ἢ τι τῶν ἄλλων [*](200) ἀδύνατον παρά τινι τῶν ἀρχαίων εὑρεῖν ἦν διηνεκῶς, μῖξιν δὲ οὔτε λόγου οὔτε ἄλλου τινὸς τῶν πάντων οἷόν τέ ἐστι γνῶναι καλῶς ἤτοι ποιήσασθαι μὴ πρότερον αὐτὰ ἕκαστα, ἐξ ὧν ἡ κρᾶσις γέγονεν ἢ γένοιτο ἄν, ἐπιγνόντα U+00AF οἷον λευκοῦ καὶ μέλανος φύσιν, ἐξ ὧν τὸ φαιόν, εἰ κραθείη, γίνεσθαι πέφυκεν U+00AF· ἐπειδὴ οὖν τοῦθʼ οὕτως ἔχει, ἀνάγκη πάντων τούτων ἀπαλλαγέντας U+00AFτῶν κατʼ ἄνδρα λέγω, Πλάτωνος, Δημοσθένους, Ξενοφῶντος, τῶν ἄλλων ἀπάντων U+00AF ἐπὶ τὰ ἐξ ἀρχῆς ἰέναι οἱονεὶ στοιχεῖα λόγου καὶ περὶ ἑκάστου χωορὶς διαλαβεῖν. ῥᾴδιον [*](1 ἀλλὰ μὴ Pa V ἢ Pc |ὅσον V 4 ὡς om. Vc κεφαλαίοις Ac 5 χωρήσωμεν c, (ομεν cr ) Pc τ|ὰ m po , ex ῆ]ς Pa Ba 5 sq. p.218,18sq. 7 τίνος Vc Ba p 217,21 8 p. 215,19 9 ἐκρί- ναμεν Syr καὶ καθʼ Ve Ba 11 |l] εἰ |μὴ m po.l τὸ Pa 12 ἢ Ac; καὶ Pa Vc Ba: ἢ καὶ Pc 14 ἦν om. Ac 10 ἤτοι Pc Ac, (ἢ m. po. supr ) Pa, (cr. m.po ) Ba, (ex ἢ τῶι cr. m.1) Vc 18 cf e. g. Plat Tim 68 C 19 ἐπεὶ Ac 20 ἔχει Ac, v l P; om. P ἔχοι Vc Ba πάντων post τούτων Ac; om. Pc 20 21 λέγω δὴ τῶν κατʼ ἄνδρα Pc 22 οἱονεὶ P Ac; οἷον Vδ; om. Ba, (m.1 suppl οἷον) Vc)

225
γὰρ τοῖς γε ἐντεῦθεν ὁρμωμένοις καὶ περὶ τῶν καθʼ ἕνα καὶ γνῶναι καὶ εἰπεῖν, τὰς ἀκριβεστάτας μίξεις αὐτῶν καταθεωμένοις, ἐάν τέ τις τοὺς ἀρχαίους ἐάν τε [*](274) καὶ τῶν νεωτέρων τινὰς ἐξετάζειν καὶ ζηλοῦν βούληται.

Οὐκοῦν ἐφʼ ἃ προὐθέμεθα ἐξ ἀρχῆς ἐλθόντες λέγωμεν τὰς ἰδέας, ἐξ ὧν ἔφην τὸν Δημοσθενικὸν συγκεῖσθαι λόγον· τὰς δὲ ὑποβεβηκυίας αὐταῖς ἢ καὶ συμπληρούσας αὐτὰς ἰδέας ἰδόντες εὐκρινές τι ἂν περὶ ἑκάστης λέγοιμεν. ἦσαν δὲ δήπουθεν αἵδε· σαφήνεια, μέγεθος, κάλλος, γοργότης, ἦθος, ἀλήθεια, δεινότης. περὶ τοίνυν τούτων λεκτέον καὶ πρῶτόν γε περὶ σαφηνείας καὶ τῶν ἰδεῶν, αἵ ποιοῦσιν αὐτήν. θαυμάζειν δὲ οὐ χρή, ἐάν τινες ἰδέαι κοινωνοῦσαι κατά τι ἑτέραις εὑρίσκωνται, οἷον ἢ κατʼ ἔννοιαν ἢ κατὰ λέξιν ἢ τι ἕτερον, ὥσπερ ἡ καθαρότης τῇ ἀφελείᾳ κατά τε ἄλλα τινὰ καὶ κατὰ τὸ τῆς ὀρθότητος σχῆμα κεκοινώνηκεν, οἷον «Σαννίων ἔστι δήπου τις ὁ τοὺς τραγικοὺς χοροὺς διδάσκων»· καὶ γὰρ [*](201) καθαρὸν τοῦτο καὶ ἀφελές. καὶ πάλιν ἡ τραχύτης καὶ ἡ ἀκμὴ κοινὰς ἔχουσι τὰς ἐννοίας· αἰ γὰρ ἐπιτιμήσεις οὖσαι τραχύτητος ἴδιαι ποιοῦσι τὴν ἀκμήν, ὅτε κώλῳ καὶ σχήματι μακρῷ ἐξαγγελθεῖεν. οὕτω δὲ δήπουθεν καὶ λαμπρότητι ἡ ἀκμὴ κοινωνοῦσα εὑρίσκεται. ἀλλʼ οὐ χρὴ τοῦτο θαυμάζειν· τῷ μὲν γὰρ ὅλῳ ἑκάστη ἰδέα ἑτέρα τῶν ἄλλων εὑρίσκεται, μέρη δέ τινα οἷον [*](1 p. 213, 6 sq. 2 pr. καὶ supr. Pa, om. Va ἀκριβεστέρας V; ἀκριβεστάτους Pc 4 ἐξετάζειν 〈ἢ〉 ? 5 λέγομεν V, (ω supr ) Pa 6 p. 2217, 23 7 αὐτ|αῖ m.po.]s Ba 9 p. 217, 23 ann. 10. 11 τούτων τοίνυν Vc Ba 11 περὶ Vc Ba; om. Pa Ac, (m2 suppl.) Pe 13 τι om. Vc Ba ἕτερον Pa Ac Ba, (αις m 2 supr ) Pc, (mg m 2 τι ἑτέροις) Vc: cf 218, 6. 8 εὑρίσκονται Ba, m 1 Ve 14 οἷον om. Vδ 15 τὸ suppl. m 2 Pc; om. Va 16 οἷον om. Ba Dem 21, 58 ἔστι om Pa 21 ἐξαγγελθείη Vc Ba, (εν supr ) Pa)

226
διαφορὰς οὐσίας τινὰς ἔχειν ἑτέραις τὰ αὐτὰ ἰδέαν ἡντιναοῦν οὐ κεκώλυται, ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος τῷ μὲν ὅλῳ ἕτερόν ἐστι τῶν ἄλλων ζῴων, τῷ δʼ εἷναι θνητὸν πολλοῖς κοινωνεῖ, καὶ τῇ τοῦ λογικοῦ δὲ διαφορᾷ κοινωνεῖ δήπου τοῖς θεοῖς. καὶ τοῦτο κατʼ ἀρχὰς εὐθὺς διωρίσαμεν, ὡς εἰσὶ τῶν ἰδεῶν τινες, αἳ κατά τι κεκοινωνήκασιν ἑτέραις.

Ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἅλις, ἐπὶ δὲ τὸν περὶ σαφηνείας ἤδη λόγον ἰτέον, ἣν δὴ καὶ πρώτην ἐθέμεθα, διότι καὶ παντὶ λόγῳ τούτου δεῖ μάλιστα, τῆςνείας, ᾗπερ ἐναντίον ἐστὶ δήπουθεν ἡ ἀσάφεια, ᾖ ὑποβέβηκε τὸ καθαρὸν καὶ εὐκρινές.