Acta Joannis

1 Βασιλεύοντος τῶν Ἰουδαίων Ἀγρίππα, ὃν διὰ τὸ συμβουλεύειν [*](266 T) εἰρήνην λιθοβολήσαντες ἀπέκτειναν, ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ Οὐεσπεσιανὸς Καῖσαρ ὑπάρχων πολλῷ στρατεύματι περιχαρακώσας τὴν Ἱερουσαλὴμ τοὺς μὲν δορυαλώτους λαβὼν ἐφόνευσεν, ἄλλους πολιορκήσας λιμῷ διέφθειρεν, καὶ τοὺς πλείστους φυγαδεύσας χρόνῳ διέσπειρεν· τό τε ἱερὸν καθελὼν καὶ τὰ σκεύη τὰ ἅγια εἰς ναῦν ἐμβαλὼν ἔπεμψεν εἰς Ῥώμην ποιήσασθαι τῆς Εἰρήνης σκήνωμα, καὶ τοῖς ἐκ πολέμου σκύλοις ἐκοσμεῖτο.

2 Οὐεσπεσιανοῦ δὲ ἀποθανόντος ἐγκρατὴς γενόμενος ὁ νἱὸς αὐτοῦ Δομετιανὸς τῆς βασιλείας μετὰ τῶν ἄλλων ἀδικημάτων αὐτοῦ προσέθετο καὶ διωγμὸν ποιεῖν κατὰ τῶν δικαίων ἀνθρώπων. μαθὼν γὰρ τὴν πόλιν πεπληρῶσθαι Ἰουδαίωγ, [*](P Paris gr 520 s XI T Taurin B II 9 n 67 s XIII Γ W Vindob hist gr 126 s XV Σ O Ottob gr 27 s XV A Ambros A 63 inf s X aut XI Σ X Vatic gr 834 s XV Δ V Vatoc gr 654 s XI Σ΄ Y — 1181 s  XV R Patmensis 198 s XIV Z — 660 s XV B Batopaed 379 s XII e exempl editum a labeo et U Vatic gr 866 s XIII Cossarto Q Paris gr 1468 s XI I acta concilii in latinum conuersa M Venet Marc gr 363 s XII ab Anastasio C Vindob hst gr 63 anni 1324) [*](Metaphr Symeo Metaphrastes α consummatio Io armenice 𝔄 Abdias qui fertur c transitus Io coptice acta Io syriace α acta Io aethiopice) [*](Γ (═ PWA) 1—2 πρ. - θεολ.]. καὶ ταῦτα μὲν οὕτως ὅπως δὲ πάλιν ὁ ἰωάννης πρὸς τὴν ῥώμην ἄκων τὴν ὑποστροφὴν ἐποιήσατο ἔνθεν ἐρῶ A ‖ πράξις εἰς τὴν μετάστασιν W ‖2 θεολ.] περὶ τῆς ἐξορίας καὶ μεταστάσεαως αὐτοῦ add P ‖ 3 βασ.] γὰρ add A ‖ ἀγρίππου W ‖5 οὐεσπασιανὸς A ‖ 6 δοριαλώτους A ‖ 7 διέφθ.] ἀπέκτεινε A ‖ 10-11 καὶ - ἐκοσμ. om A: del? ‖ 12 οὐεσπασανοῦ A ‖ ἐγκρ. γ. post βασ. (13) A ‖ 13-14 αὐτ. ἀδ. A ‖14 ποιῆσαι A)

3 Δομετιανὲ Καῖσαρ βασιλεῦ πάσης τῆς οἰκουμένης, ὅσοι Ἰουδαῖοι σοῦ δεόμεθα καὶ ἱκέται προσκείμεθα τῆς σῆς δυνάμεως μὴ φυγαδεύειν ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ θείου καὶ φιλανθρώπου σου προσώπου· εἴκομεν γάρ σοι, καὶ τοῖς ἕθεσι καὶ τοῖς νόμοις καὶ πράξεσιν καὶ πολιτείαις μηδὲν ἀδικοῦντες ἀλλὰ Ῥωμαίοις ὁμοφρονοῦντες. ἔστιν δὲ καινὸν καὶ ξένον ἔθνος, μήτε τοῖς ὑμετέροις ἔθεσι ὑπακοῦον μήτε ταῖς Ἰουδαίων θρησκείαις συνευδοκοῦν, ἀπερίτμητον, ἀπάνθρωπον, ἄνομον, ὅλους οἴκους ἀνατρέπον, ἄνθρωπον θεὸν καταγγέλλοντες, οἷς ἐκκλσία ὅπασιν ἐπιγίνεται ξένον ὄενομα χριστιανῶν. οὗτοι θεὸν ἀθετοῖσιν μὴ προσέχοντες τῷ ὑπʼ αὐτοῦ δοθέντι νόμῳ, υἱὸν δὲ θεοῦ καταγγέλλουσιν ἄνθρωπον ἐξ ἡμῶν αὐτῶν γεννηθέντα ὀνόματι Ἰησοῦν, οὗ οἱ γονεῖς καὶ οἱ ἀθελφοὶ καὶ πᾶσα ἡ γενεὰ ἐξ Ἑβραίων ἐξήρτηται· ὃν διὰ τὴν πολλὴν αὐτοῦ βλασφημίαν καὶ τὴν ἄνομον φλυαρίαν ἡμεῖς σταυρῷ παρεδώκαμεν. ψεῦσμά τε ἕτερον τῷ πρώτῳ αὐτῶν βλάσφημον συνάπτουσιν· τὸν γὰρ παγέντα καὶ ταφέντα τοῦτον ὡς ἐκ [*](2 ἐκ] ἀπὸ A ‖ 4 βιβλίον Tischendorf recte ut uid: cf 155, 14 ‖ ἧ A ‖ 5 K.] καὶ add A: cf 155, 5 ‖ 8 πρ. σου A ‖ σοι] σου A ‖ ἔθνεσιν P: cf 11 πρ.] ταῖς πρ. A ‖ 9—10 ἀλλὰ μᾶλλον ὁμ. τοῖς ῥωμ. A om P ‖10 δὲ] γὰρ A ‖ καὶ om P ‖ 11 ἑτέροις P: scr ὑμετέροις ἔθ /// εσιν A ἔθνεσιν P: cf 8 13 ἄνθρ.] τὸ δὴ χεῖρον πάντων add A ‖ καταγγέλλον A fort uerum ‖ 13—14 οἷς-ἅπ.] ὃς ἐκκλησιάσασιν Tischendorf ‖ 14 πασιν⟨....⟩? ‖ πᾶσιν W  ‖ ὄν.] περιφέροντες τῶν add A  ‖ χριστιανόν PW  ‖ οὗτοι] οἷ τὸν W  ‖ 15 θεὸν] τὸν θεὸν μὲν A  ‖ 16 δὲ] τοῦ add A 19 βλ. κ. τ. ἄν. α. A ‖ 21 ἐπισυνάπ- τουσι A  ‖ ⟨σταυρῷ⟩ παγέντα?) [*](V 22 πάσης οὖν τῆς πόλεως χαλεπαινούσης ἐπὶ τῆ καταπτώσει τοῦ ἱεροῦ τῆς ἀρτέμιδος (quae sunt ex Prochoro p 173, 12 Zahn) ἀνήνεγκαν V | 29 ἐπώλεσαι V: scr ἀπολέσει??)

4 Ἐπὶ τούτοις πᾶσιν ὀργῇ συσχεθεὶς ὁ βασιλεὺς θόγμα τῇ συγκλήτῳ ἐκελεύσατο ἵνα ἄρδην τοὺς ὁμολογοῦντας αὐτοὺς εἶναι χριστιανοὺς φονεύσωσιν. τῶν οὖν παραυτὰ τῆς ὀργῆς εὑρεθέντων καὶ τὸν τῆς ὑπομονῆς καρπὸν τρυγησάντων στεψαμένων τε τὸν πάμμαχον ἀγῶνα κατὰ τῶν τοῦ διαβόλου πραγμάτων προσελάβετο ἡ τῆς ἀφθαρσίας ἀνάψυξις.

5 Διεφημίσθη τε ἐν τῇ Ῥώμῃ ἡ τοῦ Ἰωάννου διδασκαλία καὶ μέχρι τῶν Δομετιανοῦ ἀκοῶν, εἶναί τινα ἐν Ἐφέσῳ Ἑβραῖον ὀνόματι Ἰωάννην, ὃς περὶ τοῦ Ῥωμαίων βασιλείου διαφημίζει λέγων ἐν τάχει ἐκριζωθήσεσθαι, καὶ ἑτέρῳ τὴν βασιλείαν τῶν Ῥωμαίων διαδεδόσθαι. ταραχθεὶς δὲ ὁ Δομετιανὸς ἐπὶ τοῖς [*](268 T) δἰρημένοις ἔπεμψεν ἑκατόνταρχον μετὰ στρατιωτῶν ἵνα ἁρπάσαντες ἀγάγωσιν τὸν Ἰωάννην. καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν Ἔφεσον ἐπυνθάνοντο ποῦ μένει ὁ Ἰωάννης. προσελθόντες δὲ τῷ πυλῶνι αὐτοῦ εὗρον αὐτὸν ἑστῶτα πρὸ τῶν θυρῶν, καὶ νομίσαντες αὐτὸν εἶναι θυρωρὸν ἐξήταζον ποῦ μένει ὁ Ἰωάννης. ὃ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· Ἐγώ εἰμι. Οἳ δὲ τὸ μέτριον αὐτοῦ καὶ ταπεινὸν καὶ πενιχρὸν ὑπερηφανήσαντες ἐπέπλησσον μετὰ ἀπειλῆς λέγοντες· Εἰπὲ ἡμῖν τὴν ἀλήθειαν. Ὁμολογοῦντος δὲ αὐτοῦ πάλιν αὐτὸν εἶναι τὸν ζητούμενον, ἀλλὰ καὶ τῶν [*](2 τοῖς om A ‖ 3 βασ.] δομετιανὸς A ‖ 4 ἑαυτοὺς A: cf 22 ‖ 7 δὲ W ‖ τῶν repet A ‖ τραυμάτων A ‖ 10 καὶ om A ‖ τῶν] τοῦ add A ‖ τινα] λεγόντων add A ‖ 13 διαδιδόσθαι διαδοθήσεσθαι Tischendorf: scr ⟨μέλλειν⟩ διαδίδοσθαι? cf 155, 17 ‖ 14 ἁρπ.] πρὸς αὐτὸν add A ‖ 16 ὁ ἰω. μ. A: cf 18 18 θυρ. εἶναι A ‖ ἐξέταζον W λέγοντες εἰπὲ ἡμῖν add A: cf 16 ‖ ὁ ἰω. μ. A: cf 16 ‖ 19 ἀπ. εἶπεν] πραεία τῆ φωνῆ ἀποκρίνεται A ‖ 20 πεν.] θεωρήσαντες καὶ δῆθεν add A 20—21 μετὰ σφοδρᾶς τῆς ἀπ. ἐπέπληττον A ‖ 22 τὲ ἐκείνου A πάλιν om A ‖ ἀλλὰ om A) [*](V 26 scr φασίν??)

6 Καὶ λαβόντες οἱ στρατιῶται δημόσια ὀχήματα ἐν τάχει ὥδενον, μέσον αὐτὸν καθίσαντες. ἐλθόντων οὖν αὐτῶν εἰς τὴν πρώτην ἀλλαγήν, ὥρας ἀρίστου οὔσης, ἐδέοντο αὐτοῦ εὐψυχεῖν καὶ λαβόντα ἄρτον σὺν αὐτοῖς ἐσθίειν. ὁ δὲ Ἰωάννης ἔφη· Τῇ μὲν ψυχῇ χαίρω, τροφῆς δὲ τέως οὐ βούλομαι λαβεῖν. Οἳ δὲ ἐλαύνοντες ἐφέροντο ταχέως. ὀψίας δὲ γενομένης καταχθέντες εἴς τι πανδοχεῖον, καὶ τῆς ὥρας οὔσης λοιπὸν δείπνου, ὄντες φιλοφρονέστατοι ὁ ἑκατόνταρχος καὶ οἱ στρατιῶται παρεκάλουν τὸν Ἰωάννην χρήσασθαι τοῖς παρακειμένοις. ὃ δὲ ἔφη κεκοπῶσθαι καὶ θεῖσθαι ὑπὲρ πᾶσαν τροφὴν τοῦ ὕπνου. καὶ τοῦτο ἑκάστης ἡμέρας αὐτοῦ ποιοῦντος ἐξεπλήσσοντο πάντες οἱ στρατιῶται καὶ ἐδειλίων μὴ ὁ Ἰωάννης ἀποθανὼν κινδύνῳ αὐτοὺς περιβάλῃ· τὸ δὲ ἅγιον πνεῦμα φαιθρότερον αὐτὸν ἐδείκνυ αὐτοῖς. καὶ τῇ ἑβδόμῃ ἡμέρᾳ κυριακῆς οὔσης ἔφη αὐτοῖς· Νῦν καιρὸς τοῦ κἀμὲ χρήσασθαι τροφῆς. Νιψάμενός τε τὰς χεῖρας καὶ τὸ πρόσωπον [*](1 προσμαρτυρούντων A ‖ 1—2 ἐν τ. αὐτὸν σὺν α. ἐξ. A ‖ 3 ἐπ.] αὐτ(??)ς add A ‖ 5—6 ὥδ, ἐν τ. A ‖ 9—10 μεταλαβεῖν οὐ δύναμαι A ‖ 10 ταχ. ἐφ. A ‖ 11 εἴς τι π. κατ. A ‖ κατασχεθέντες PW ‖ 12 φιλ. ὄντες ὁ] τε add A ‖ 13 οἱ] σὺν αὐτῶ add A ‖ 14—15 τοῦ ὕ. μόνου ὑπ. π. ἄλλην τρ. A ‖ 15 αὐτοῦ ἐφ᾿ ἑκ. ἡμ. A ‖ αὐτοῦ om W ‖ 16 μὴ] πως add A ‖ ὁ om W ‖ 17 ἐν μεγάλω αὐτ. περ. κινδ. A ‖ βὲ] ἐν αὐτῶ add A ‖ 18 αὐτὸν αὐτοῖς ἐδ. A ‖ ἑβδό P ‖ 19 αὐτ.] πρὸς αὐτούς A ‖ 20 τροφ. γεύσασθαι A fort uerum ‖ scr τροφῇ?? πρόσωπ.] καὶ add A) [*](V 28 scr ἔσχατον)

7 Πολλοῦ οὖν χρόνου διιππεύσαντος ἔφθασαν τὴν ὁδόν, τοῦ Ἰωάννου οὕτως νηστεύοντος. προσαγαγόντες δὲ αὐτὸν [*](269 T) τῷ βασιλεῖ εἶπον· Σεβαστὲ βασλεῦ, Ἰωάννην σοι προσάγομεν, θεὸν οὐκ ἄνθρωπον· ἐξ ἧς γὰρ αὐτὸν συνελάβομεν ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας ἄρτου οὐκ ἐγεύσατο. Πρὸς τούτοις ἐκπλαγεὶς ὁ Δομετιανὸς ἐξέτεινεν τὸ στόμα, διὰ τὸ παράδοξον φιλήματι αὐτὸν προσαγορεῦσαι θελήσας· τοῦ δὲ Ἰωάννου ἀποκλίναντος τὴν κεφαλὴν κατεφίλησεν αὐτοῦ τὸ στῆθος. καὶ εἶπεν ὁ Δομετιανός· Τί τοῦτο ἐποίησας; οὐκ ἠξίωσάς με φιλῆσαί σε; Καὶ ὁ Ἰωάννης πρὸς αὐτὸν εἶπεν· Δίκαιον τὴν χεῖρα τοῦ θεοῦ ἐν πρώτοις προσκυνεῖν, καὶ οὕτως τὸ στόμα τοῦ βασιλέως καταφιλεῖν· γέγραπται γὰρ ἐν ταῖς ἱεραῖς βίβλοις· Καρδία βασιλέως ἐν χειρὶ θεοῦ.

8 Καὶ ὁ βασιλεὺς εἶπεν αὐτῷ· Σὺ εἶ Ἰωάννης ὁ τὴν βασιλείαν μου λέγων ἐν τάχει ἐκριζωθήσεσθαι καὶ μέλλειν ἕτερον βασιλεύειν ἀντʼ ἐμοῦ, Ἰησοῦν; Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰωάννης εἶπεν αὐτῷ· Σὺ καὶ βασιλεύσῃ πολλοῖς χρόνοις τοῖς ὑπὸ θεοῦ [*](11 et 29 Prou 21, 1 ‖ 30 ??) [*](1 προσεκόμιζεν W ἐκόμισε A ‖ τὸ om. A ‖ 2 ὁρ. π. A ‖ ἔφθ.] ἤνυσαν πᾶσαν A ‖ 4 οὕτω A ‖ δὲ om A ‖ 5 βασιλεῦ] δομετιανὲ A ‖ προσηγάγομεν A ‖ 9—10 τ. κ. ἀπ. A ‖ 11 ἐπ.] ὅτι add A ‖ 12 om W ‖ εἶπεν om A ‖ 13 οὕτω A ‖ 14 ταῖς β. τ. ἱερ. A ‖ τοῖς ἱερεῖς W: cf 152, 4 ‖ 16 εἶπε πρὸς αὐτόν A ‖ 16—17 τ. β. τὴν ἐμὴν ἐν τ. λέγ. καταλυθήσεσθαι A: cf 153, 12 ‖ 17 ἐκριζω- θῆναι W ‖ 18 ἀντὶ W 18—19 αὐτῶ ἰω. ε. A ‖ 19 βασιλεύσει W βασιλεύσεις A fort recte ‖ 19—156, 1 τοῖς - δεδ. om A) [*](V 24 scr ἐγγ. αὐτῷ? ‖ 34 ⟨τὸ⟩ τῶν?? ‖ 31— 156, 22 ἐν φ. τ. corrupta uid)

9 Πρὸς ταῦτα ἔφη αὐτῷ ὁ Δομετιανός· Τίς τούτων ἀπόδειξις; ῥήμασιν μόνοις οὐ πείθομαι· ὄψις ἀδόλων τὰ φθεγγόμενα. τί δύνῃ θεῖξαι ἐπίγειον ἢ ἐπουράνιον ἐν τῇ δυνάμει ἐκείνου τοῦ μέλλοντος βασιλεύειν καθὼς καὶ λέγεις; ποιήσει γάρ, εἴπερ ἐστὶν υἱὸς θεοῦ. Εὐθέως δὲ ὁ Ἰωάννης ᾔτησεν φάρμακον θανάσιμον. κελεύσαντος δὲ τοῦ βασιλέως δοθῆναι φάρμακον αὐθωρὸν προσεκόμισαν. λαβὼν οὖν ὁ Ἰωάννης καὶ βαλὼν ἐν κύλικι μεγάλῳ πληρώσας ὕδατος συνεκέρασεν, καὶ [*](270 T) ἀναβοήσας φωνῇ μεγάλῃ εἶπεν· Ἐν τῷ ὀνόματί σου Ἰησοῦ Χριστὲ υἱὲ τοῦ θεοῦ πίνω τὸ ποτήριον σὺ γλυκανεῖς, καὶ τὸ ἐν αὐτῷ φάρμακον τῷ ἁγίῳ σου πνεύματι συγκέρασον καὶ ποίησον αὐτὸ πόμα ζωῆς καὶ σωτηρίας γενέσθαι εἰς ἴασιν ψυχῆς καὶ σώματος, εἰς πέψιν, εἰς ἀβλαβῆ διοίκησιν, εἰς [*](5 cf Rom 3, 19 ‖ 18 cf Matth 20, 22) [*](3 καὶ alt om P ‖ φ.] πᾶσαι αἱ φ. A φυλὴ Tischendorf ueri similius ‖ ξομολογήσονται A ‖ πᾶσα - καταργ. om A ‖ 5 κ. πᾶν - φραγ. om W ‖ 7 τοῦ θ. om P ‖ 10 πείσομαι A ‖ 11 δύναι W ‖ οὐράνιον A ‖ 12 καὶ om AW ‖ 13 θ.] τοῦ θ. P ‖ 15 φ. α. π.] π. ἄφθορον φ. W προσεκομίσθη αὐτῆ τῆ ὥρα τὸ φ. A ‖ οὖν ὁ] ὀοῦν P οὖν αὐτὸ ὁ A ‖ 16 μεγάλη A: cf 157, 3 ‖ πλ.] τὲ add A ‖ 18 ποτ.] τοῦτο add A ‖ γλύκανον A fort recte ‖ 21 καὶ] ὁμοῦ καὶ τοῦ A) [*](V 25 βοηθήσει ⟨σοι⟩? ‖ 28 scr αὐτοῦ?)

10 Ἐκπιόντος οὖν αὐτοῦ τὸν κύλικα περιέμενον οἱ παρεστῶτες τῷ Δομετιανῷ πότε μέλλει σπασθεὶς καταπίπτειν ἐπὶ τῆς γῆς. τοῦ δὲ Ἰωάννου ἱλαροῦ ἑστῶτος καὶ σῴου προσομιλοῦντος ὠργίσθη ὁ Δομετιανὸς πρὸς τοὺς δόντας τὸ φάρμακον ὡς φεισαμένων τοῦ Ἰωάννου· οἳ δὲ ἐπομοσάμενοι τὴν τύχην καὶ σωτηρίαν τοῦ βασιλέως ἕλεγον ἄλλο μὴ εἶναι δυναταώτερον τούτου τοῦ φαρμάκου. συνεὶς δὲ ὁ Ἰωάννης τί πρὸς ἀλλήλους ψιθυρίζουσιν ἔφη πρὸς τὸν βασιλέα· Μὴ χαλέπαινε βασιλεῦ, ἀλλὰ ὃ λέγω κέλευσον γενέσθαι, καὶ μαθήσῃ τὴν δύναμιν τοῦ φαρμάκου· κατάκριτόν τινα ἐκ τῆς εἱρκτῆς ποίησον ἀχθῆναι. Οὗ παραγενομένου ὁ Ἰωάννης ἐπιβαλὼν ὕδωρ τῷ ποτηρίῳ καὶ περικλύσας μετὰ πάσης τῆς ὑποστάθμης ἐπέδωκεν τῷ κατακρίτῳ. ὃ δὲ λαβὼν καὶ πιὼν παραχρῆμα ἔπεσεν καὶ ἐτελεύτησεν.