λέγει ὁ Ἡρωδιανὸϲ ἐν τῷ περὶ τοῦ ἦν μονοβίβλ ῳ, ὅτι τὸ ἦν εὑρίϲκεται καὶ πρώτου προϲώπου ἑνικοῦ οἷον ἤν ἐγώ, ὡϲ παρ’ Ἀριϲτοφάνει ἐν Πλούτῳ (28)
ἐγὼ θεοϲεβὴϲ καὶ δίκαιοϲ ὢν ἀνὴρκακῶϲ ἔπραττον καὶ πένηϲ ἦν ἀντὶ τοῦ ὑπῆρχον. εὑρίϲκεται καὶ τρίτον πρόϲωπον ἑνικοῦ «ἦν ἐκεῖνοϲ», εὑρέθη δὲ καὶ πρῶτον πρόϲωπον τῶν πληθυντικῶν οἰον «ἦν
[*](λονότι μετοχή ἐϲτι καὶ οὐκ ὄνομα. τρίτον ὅτι τὰ εἰϲ ϲα (pro α ut etiam paullo ante scripsi) λήγοντα θηλυκᾶ παρεϲχηματιϲμένα ἀρϲενικοῖϲ (pro ἀρϲενικᾶ scripsi) ἐπὶ μὲν τῶν ὀνομάτων δύο ϲϲ ἔχει οἶον χαρίεϲϲα, ἐπὶ δὲ μετοχῶν ἓν οἷον γράψαϲα, ποιήϲαϲα, τὸ δὲ πᾶϲ δι’ ἑνὸϲ ἐποίηϲε τὸ θηλυκόν, δῆλον ὅτι μετοχή ἐϲτι καὶ οὐκ ὄνομα. τέταρτον δείκνυται καὶ ἀπὸ τῆϲ δοτικῆϲ τῶν πληθυντικῶν· πᾶϲμ γὰρ δοτικὴ πληθυντικῶν διϲύλλαβοϲ εἰϲ ι λήγουϲα ἀνεπέκτατοϲ ἐπὶ ὀνομάτων ὀξύνεϲθαι θέλει οον βουϲί, Τρωϲί, ἐπὶ δὲ μετοχῶν βαρύνεται οον βᾶϲι ϲτᾶϲι (hic etian de accentu genetivi πάντων item ad analogiam participiorum accommodato sermo fuit. quod Choeroboscus, qui alium ab Herodiano improbatum canonem sequitur, omisit)· καὶ τὸ πᾶϲι δὲ ὁμοίωϲ βαρύνεται· δῆλον ὅτι μετοχὴ ἐϲτι καὶ οὐκ ὄνομα. κοὶ πάλιν ἐκ τοῦ ἐναντίου κατὰ πόϲουϲ τρόπουϲ δείκνυται τὸ πᾶϲ οὐκ εἶναι μετοχήν, ἀλλ’ ὄνομα; κατὰ δύο πρῶτον μὲν ἀπὸ ϲημαινομένου, πᾶϲα γὰρ μετοχὴ θέλει ἔχειν προυποκείμενον ῥήματοϲ καὶ ϲυζυγίαν καὶ διαφόρουϲ χρόνουϲ καὶ ἐνέργειαν καὶ πάθοϲ ἐν ἰδίοιϲ μεταϲχηματιϲμοῖϲ. τὸ δὲ πᾶϲ οὐδὲν ἐκ τούτων ἔχει, δῆλον ὅτι οὐκ ἔϲτι μετοχὴ, ἀλλ’ όνομα. δεύτερον, ὅτι τὰ εἰϲ αϲ λήγοντα ὀνόματα ἢ κύριά ἐϲτιν ἢ προϲηγορικά, τὸ δὲ πᾶϲ οὔτε κύριόν ἐϲτι οὔτε προϲηγορικόν· εὐλόγωϲ οὖν ϲχηματίζεται εἰϲ τριγένειαν. καὶ εἰ αρα ὄνομά ἐϲτι τὸ πᾶϲ καὶ οὐ μετοχὴ, πῶϲ οὐκ ἐποίηϲε τὸ θηλυκὸν εἰϲ νᾷ ιιὡϲ τὸ τάλαϲ τάλινα, μέλαϲ μέλαινα; διότι οὐ διὰ τοῦ ν μόνου κλίνεται, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ οἷον παντόϲ τὸ δὲ τάλαινα καὶ μέλαινα ὡϲ ἔχοντα τὴν γενικὴν τοῦ ἀρϲενικοῦ διὰ μόνου τοῦ ν ἐκφερομένην οἶον τάλανοϲ μέλανοϲ ἔχει καὶ τὸ θηλυκὸν εἰϲ να. καὶ ἐπεὶ τὸ πᾶϲ οὐκ ἐποίηϲε τὸ θηλυκὸν εἰϲ νᾷ, ἀλλ’ εἰϲ ϲ, διατί οὐκ ἐγένετο διὰ δύο ϲϲ ωϲπερ χαρίεϲϲα: διὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ οὐδετέρου· οὐδέποτε γὰρ ἡ παραλήγουϲα ϲυλλαβὴ τοῦ (ϲυλλαβὴ τοῦ scr. pro τῆϲ) θηλυκοῦ ἐλἀϲϲων τῆϲ τελευταίαϲ ϲυλλαβῆϲ τοῦ οὐδετέρου ἐϲτίν, ἀλλὰ μείζων, τάλαινα τάλαν, μέλαινα μέλαν, χαρίεϲϲα χαρίεν· εἰ οὖν τὸ πᾶϲα διὰ δύο ϲϲ ἐγένετο, εώρίϲκετο ἡ παραλήγουϲα αὐτοῦ θηλυκοῦ ἐλάϲϲων τῆϲ ληγούϲηϲ τοῦ οὐδετέρου, ὅπερ ἐϲτὶν ἄτοπον. εὺρίϲκετο γὰρ (γὰρ inserui) ἡ παραλήγουϲα οὐ φύϲει, ἀλλὰ (οὐ — ἀλλὰ inserni) θέϲει μακρά, οόδέποτε γὰρ (pro δὲ) τὸ α πρὸ δύο ϲυμφώνων φύϲει μακρὸν θέλει εἶναι, ἀλλὰ θέϲει διὰ τοῦτο ϲημειούμεθα τὸ θάϲϲων ἐκτεινόμενον τὸ α καὶ (τὸ θάϲϲων —καὶ ex Mon. 37, 11 explevi) ἐλάϲϲων. η δοτικὴ τῶν πληθυντικῶν τοῖϲ πᾶϲιν, ὅτι πᾶϲα δοτικὴ πληθυντικῶν διϲύλλαβοϲ εἰϲ ι λήγει κτλ. τὸ θηλυκὸν η πᾶϲα· ὁ κανών· πᾶϲα γενικὴ διὰ τοῦ ντ κλινομένη τρέψαϲα τὸ τέλοϲ τῆϲ γενικῆϲ εἰϲ α καὶ τὴν παραλήγουϲαν φύϲει μακρὰν ποιοῦϲα τὸ θηλυκὸν ποιεῖ πλὴν τῶν ἀπὸ τῶν εἰϲ εἰϲ οἶον χαρίειϲ χαρίεϲϲα. De dat. plur. cf. etiam An. Ox. II 405, 11 πᾶϲι: διὰ τί βαρύνεται; πᾶϲα δοτικὴ πληθυντικὴ διϲύλλαβοϲ εἰϲ ῑ ἐκφωνούμενον ήγουϲα ἐπὶ μὲν ὀνομάτων ὀξύνεται οἷον βουϲί, πλευϲί (νηυϲί ?), ποϲί, ἁλϲί πλὴν τοῦ πᾶϲι. ἐπὶ δὲ μετοχῶν βαρύνεται οἷονβᾶϲι, ϲτᾶϲι, φᾶϲι, οὕτωϲοὖν ϲυνηκολούθηϲε τὸ πᾶϲι καὶ ϲυνεβαρύνθη.) 786
ἡμεῖϲ» ἀντὶ τοῦ ἦμεν· εἰκότωϲ οὖν καὶ τὸ τρίτον πρόϲωπον τῶν πληθυντικῶν οὐκ ἐνήλλαξε πρὸϲ τὸ ἴδιον πρῶτον πρόϲωπον, ἀλλ’ ἐγένετο καὶ αὐτὸ διὰ τοῦ ῆ «τῆϲ δ’ ἦν τρεῖϲ κεφαλαί» (Ηesiod. Theog. 321) ἀντὶ τοῦ ἦϲαν, ἵνα ὥϲπερ ἐν τοῖϲἑvικοῖϲ τὸ πρῶτον καὶ τρίτον ὁμοφωνῇ.
[*](1. 3 verba διὰ τοῦ η ideo adduntur, quia ad analogiam syncopatorum ἔϲτηϲαν ϲτάν, ϲτάντοϲ γάρ formari debuit ex ἧϲαν ἔν per ε propter participium εἴϲ ἔντοϲ. De eadem re se in libro περὶ ῥήματοϲ dicturum esse pronunciat Herod Mon. 44, 22.)