Περὶ συντάξεως τῶν στοιχείων

Schol. ad Dionys. Βekk. An. 798, 16: Ἐπὶ τῶν δύο βραχέων φωνηέντων τοῦ ε καὶ ο ὅ τε Ἡρωδιανὸϲ καὶ ὁ τούτου πατὴρ Ἀπολλώνιοϲ ἐζήτηϲαν, τί τίνοϲ ἐϲτὶ βραχύτερον. Καὶ ὁ μὲν Ἀπολλώνιόϲ φηϲι τὸ ο εἶναι βραχύτερον τοῦ ε, ἀποδείξει τοιαύτῃ χρώμενοϲ. λέγει γὰρ ὅτι τὸ ῑ ἑκατέρῳ αὐτῶν προϲθεὶϲ ποιήϲειϲ δηλονότι δύο διφθόγγουϲ, καὶ ἡ μέν ἐϲτι μείζων ἡ τὸ ε ἔχουϲα, ἡ δὲ ἐλάϲϲων ἡ τὸ ο ἔχουϲα, ὡϲ εἶναι αὐτὴν καὶ βραχεῖαν ἐν τοῖϲ τόνοιϲ, ὡϲ ἐν τῷ Ὅημροι, Πρίαμοι καὶ τὰ ὅμοια.

Ὁ δὲ Ἡρωδιανὸϲ τὸ ε μᾶλλον λέγει βραχύτερον, ἀποδεικνὺϲ οὕτωϲ. φηϲὶ γὰρ πρὸϲ τὸν πατέρα, ὅτι οὐ δεῖ τῇ παραθέϲει τοῦ ῑ ἐξετάζειν ἐκείνων τὴν δύναμιν, ἀλλὰ κατ᾿ ἰδίαν ἄνευ τινὸϲ παραθέϲεωϲ καὶ μάλιϲτα τῆϲ τοῦ ῑ τοῦτο γὰρ ϲυγγένειάν τινα ἔχει πρὸϲ τὸ ε. καὶ δείκνυϲιν ἐκ τοῦ τὴν ἐκφώνηϲιν τοῦ ῑ εἶναι ὄνομα τοῦ ε γράμματοϲ. τῷ ϲυγγενεῖ οὖν προϲτεθὲν μεγάλην τινὰ καὶ δυναμικωτάτην δίφθογγον ἀπετέλεϲεν· τὸ δὲ ο, προϲελθόντοϲ τοῦ ᾧ οὐκ ἔχει ϲυγγένειαν, οὐκ ἐνεδείξατο ὅλην τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν. ὡϲ ἐπὶ παραδείγματοϲ ἀνθρωπείου, ἵνα μᾶλλον καὶ ϲαφῶϲ αὐτὸ νοήϲωμεν, εἴ τιϲ ἀδελφὸν αὐτοῦ θεάϲαιτο χρείαν ἔχοντα βοηθείαϲ, ὅλῃ τῇ ψυχῇ ὑπεραϲπίζει αὐτοῦ καὶ ϲυμπράττει καὶ ὑπερμαχεῖ· ἀλλ’ οὖν οὐχ ὅλῃ ψυχῇ ὑπὲρ ξένου τοῦτο ποιήϲει, ἐξ οὗ καὶ ἀδρανεϲτέρα ἡ τῶν ἀμφοτέρων δύναμιϲ πρὸϲ τοὺϲ ἐξ ἐναντίαϲ ὤφθη. οὕτωϲ καὶ ἐπὶ τοῦ ῑ νόηϲον, ὅτι οὐχ ὁμοίωϲ ἐπεδείξατο τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν ὡϲ ἐπὶ τοῦ ε τοῦ ϲυγγενοῦϲ. Διὰ τοιούτων λόγων ὁ Ἡρωδιανὸϲ ἀποϲτρέψαϲ τὴν τοῦ πατρὸϲ δόξαν, ἐπιφέρει τοιαύτην δικαιολογίαν, δεικνὺϲ τὸ ε βραχύτερον ἐλεγχόμενον ὑπὸ τῆϲ κλίϲεωϲ τῶν ὀνομάτων. φηϲὶ δὲ ἀληθέϲτατον κανόνα τοιοῦτον, ὅτι πᾶϲα κλητικὴ τῆϲ ἰδίαϲ εὐθείαϲ ἢ ἴϲη ἐϲτὶν ἢ ἐλάϲϲων, μείζων δὲ οὐδέποτε. ἢ γὰρ φυλάϲϲει τὸ τῆϲ τελευταίαϲ ϲυλλαβῆϲ φωνῆεν, καὶ δῆλον ὅτι ἴϲη ἐϲτίν, ὡϲ ἀπὸ τοῦ ὁ Ξενοφῶν — ὦ Ξενοφῶν, ἡ καλή — ὦ καλή, τὸ παιδίον — ὦ παιδίον· ἢ ἐὰν μὲν τρέπῃ, οὔτε εἰϲ ἴϲον οὕτε εἰϲ μεῖζον τρέπει αὐτό, ἀλλὰ πάντωϲ εἰϲ ἔλαττον. ὁ Ὀρέϲτηϲ — [*](ad fr. 1. Similia habet Theodosius ed. Goettling. p. 33, 22 apud quem initio sic legitur: ποῖόν ἐϲτι βραχύτερον τὸ ε ἢ τὸ ο; λέγομεν δή, ὅτι Ἀπολλώνιοϲ, καὶ ὁ τούτου υἰὸϲ Ἡρωδιανὸϲ ἐζήτηϲε περὶ τούτων. Notabile est Theodosium more posteriorum grammaticorum substituere pro Ὅμηροϲ Ὅμηρε nomina Νικόλαοϲ, Γεώργιοϲ. Fere idem in brevius contractum habemus paucis paginis post in Βekk. An. p. 800, ubi Apollonius et Herodianus quasi confabulantes introducuntur: πρὸϲ ὅν φηϲιν Ἡρωδιανόϲ, ὅτι ὥϲπερ (scr. ὡϲ ὅτι ex more Herodianeo pro simplici ὅτι) οὐ δὲ τῇ παραθέϲει τοῦ ῑ τὴν τοῦ καὶ ο δύναμιν ἐξετάζεϲθαι. ἀλλ’ ἰδίᾳ ἕκαϲτον αὐτῶν. Ὁ δὲ Ἀπολλώνιοϲ πρὸϲ αὐτόν. Ὤ τέκνον, τίνι λόγῳ, καί φηϲιν ὅτι πᾶν ϲτοιχεῖον κτλ. Canonem de vocativo habet etiam Theogn. 154, 4 πᾶϲα κλητικὴ κατὰ τὴν ἐϲχάτην ϲυλλαβὴν ἢ ἴϲον ἔχει χρόνον τῇ εὐθείῃ ἢ ἐλάττω, οὐδέποτε δὲ μείζω κτλ.)

2. Ep. Cr. I 158 (128), E. M. 351, 8: εἴκω, ὁ μέϲοϲ παρακείμενοϲ οἶκα καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ε ἔοικα, ὁ μέϲοϲ ὑπερϲυντέλικοϲ ἐῴκειν καὶ ὤφειλεν εἶναι ἠοίκειν ἀλλὰ κανών ἐϲτιν ὁ λέγων, ὅτι οὐδέποτε λέξιϲ Ἑλληνικὴ εὑρίϲκεται ἀπὸ τοῦ η ἀρχομένη ἐπιφερομένου τοῦ ο, χωρὶϲ εἰ μὴ ἐν διφθόγγῳ εἴη ἢ κατὰ διάλεκτον. πρόϲκειται «εἰ μὴ ἐν διφθόγγῳ» διὰ τὸ ἠοῦϲ ἠοῖ καὶ «πρωῒ δ᾿  ὑπηοῖοι» (Θ 530, Ϲ 277. 303). «κατὰ διάλεκτον» διὰ τὸ ἠῶ οἱ γὰρ Ἴωνεϲ διαλύοντεϲ λέγουϲιν ἠόα. κατὰ τοῦτον τὸν κανόνα ἐγένετο ὑπερβιβαϲμὸϲ τοῦ χρόνου καὶ τὸ μὲν ε ἐφυλάχθη διὰ τὸ ο, τὸ δὲ ο ἠμείφθη εἰϲ ω καὶ ἔμεινε τὸ ῑ προϲγεγραμμένον. ὅμοιόν ἐϲτι τὸ ἑώρταζον καὶ ἐώργειν καὶ ἐώλπειν.