Περὶ Ὀδυσσειακῆς προσῳδίας
Aelius Herodianus
Aelius Herodianus, Περὶ Ὀδυσσειακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868
15. ἐν ϲπέϲϲι: ἀπορεῖ ὁ Ἡρωδιανὸϲ ἐν τῇ Α τῆϲ Ὀδυϲϲειακῆϲ προϲῳδίαϲ λέγων οὕτωϲ, ὅτι ὥϲπερ τὸ ἀνδρόϲ καὶ πατρόϲ καὶ μητρόϲ ὠξύνθηϲαν πρὸϲ τὸν χαρακτῆρα, φημὶ δὲ ὁμοίωϲ τοῦ μηνόϲ, χηνόϲ, γραόϲ, διὰ τί μὴ τὸν αὐτὸν τρόπον ὠξύνθη τὸ ϲπέϲϲιν, ἀπὸ τοῦ ϲπέεϲϲι γενόμενον κατὰ ϲυγκοπὴν πρὸϲ τὸν χαρακτῆρα τοῦ μηϲί, Τρωϲί, βουϲί καὶ ἐπιλύεται λέγων, ὅτι ὁ διπλαϲιαϲμὸϲ τοῦ ϲ ἴδιόϲ ἐϲτι τῶν ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ δοτικῶν πληθυντικῶν, αἵ τινεϲ καὶ μόνωϲ βαρύνονται οἷον κύνεϲϲι, θήρεϲϲιν. οὕτωϲ οὖν καὶ ϲπέεϲϲι· τοῦτο τοίνυν ϲυγκοπὲν καὶ γενόμενον ϲπέϲϲι διὰ μὲν τὴν διϲυλλαβίαν ὤφειλεν ὀξύνεϲθαι, διὰ δὲ τὸν διπλαϲιαϲμὸν τοῦ ϲ, ὅϲτιϲ ἀεὶ ἐν βαρυνομέναιϲ δοτικαῖϲ θεωρεῖται, κατὰ τοῦτο ἐβαρύνθη. τὸ ποϲϲὶ δ’ ὑπὸ λιπαροῖϲιν ἐδήϲατο » (ΙΙ. Ξ 186) ἔχει διπλαϲιαϲμὸν τοῦ ϲ καὶ οὐ βαρύνεται, ἀλλ’ οὐ παραλήγοντοϲ τοῦ ε, ὥϲπερ ἐπὶ τῶν προλεχθέντων παραδειγμάτων οἷον τοῦ κύνεϲϲι. θήρεϲϲι καὶ τῶν τοιούτων. Choer. Gaisf. 462, Bekk. An. 1266.
[*](Α 1 cf. Charac. ap. Choer. Gaisf. 20, 10, Bekk. An. 1149: καὶ εὐλόγωϲ εἰϲ τὴν ἀρχὴν τῆϲ Ὀδυϲϲείαϲ ὁ Ἀρίϲταρχοϲ οὐκ ἐβουλήθη δοῦναι εἰϲ τὸ ἄνδρα μοι δύο ὀξείαϲ, ἀλλὰ μίαν εἰϲ αν, φάϲκων «ἐν ἀρχῇ ποιήϲεωϲ παράλογον οὐ μὴ ποιήϲω». Haec tamen causa, inquit Lehrsius quaest. ep. 105, ineptior videtur quam pro Aristarcho. Si quidem maluit hoc loco ἄνδρα μοι scribere praeter morem, quod tamen hoc solo auctore incertum manet, alia ratione ducebatur». Licet hoc Codicis Marciani scholio aliquid fidei Characi accesserit, tamen causa, qua Aristarchus movebatur, parum perspicua est. ef. Friedlaenderum in lahnii Anal. 1858 p. 3. 15 pro ῥαψῳδίαϲ scripsi προϲῳδίαϲ. Ιo. Alex. breviter sic refert p. 11, 21: τὸ ϲπέϲϲι γλαφυροῖϲιν ὅϲον ἐπὶ τῇ διϲυλλαβίᾳ ὀξύνεϲθαι ὤφειλεν, νῦν δὲ τῷ τύπῳ βεβαρυτόνηται.)27. ἁθρόοι: δαϲυντέον τὸ α. καὶ πρὸ τέλουϲ ἡ ὀξεῖα, ἐπειδὴ ϲημαίνει ὁμοῦ. H.
30. τηλεκλυτόϲ: ὀξυτονητέον τὸ τηλεκλυτόϲ ὡϲ ἀγακλυτόϲ. εἰ μὲν πτωτικὸν κατ’ ἀρχὴν ϲυντεθείη, βαρύνεται ὡϲ τοξόκλυτοϲ. εἰ δὲ ἄλλο τι τῶν ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβήν, ὀξύνεται. διὸ ϲημειούμεθα τὸ ναυϲικλυτόϲ ὀξυνόμενον. τὸ δὲ δουρὶ κλυτόϲ ἐν παραθέϲει ἐϲτίν. HQ.
34. ὑπὲρ μόρον: οὐ ϲύνθετον τὸ ὑπὲρ μόρον. MQ.
49. φίλων ἀπὸ πήματα πάϲχει. ἀντὶ τοῦ ἄποθεν. διὸ ἐγκλίνεται. H.
52. ὀλοόφρονοϲ: Κλεάνθηϲ δαϲύνει τοῦ περὶ τῶν ὅλων φρονοῦντοϲ ἴδιον οὕτωϲ νοήϲαϲ. ἄμεινον δὲ ψιλοῦνταϲ ἀκούειν τοῦ τὰ ὀλέθρια καὶ δεινὰ φρονήϲαντοϲ· εἰϲ γὰρ τῶν Τιτάνων ὁ Ἄτλαϲ ἱϲτορεῖται. H.
66. περὶ μὲν νόον: τὸ περί φυλάϲϲει τὸν τόνον, ὅτε ϲημαίνει τὸ περιϲϲῶϲ. Il. Pr. Δ 46, Β 831.
70. ὅου: παροξυτονητέον τὸ ὅου τὸ γὰρ οὗ διήρηται, ὡϲ τὸ «ἕηϲ τὸ πρίν γ’ ἐράαϲθε » (Π 208). καὶ καθόλου τὰ μὲν ἄρθρα διαιροῦνται, αἱ δὲ ἀντωνυμίαι πλεονάζουϲιν. καὶ τὰ μὲν βαρύνονται, αἱ δὲ ἐπὶ τέλουϲ ἔχουϲι τὸν τόνον οἷον ὅου ἄρθρον, ἑοῦ ἀντωνυμία, ἕηϲ ἄρθρον, ἑῆϲ ἀντωνυμία. HM.
109. αὐτοῖϲι: Νικίαϲ δύο μέρη λόγου ποιεῖ οὖ καὶ τοῖϲι. Ἀρίϲταρχοϲ δὲ ἕν, ὃ καὶ ἄμεινον. EΜQ.
112. νίζον καὶ προτίθεντο, ἰδέ: ἄμεινόν φηϲιν Ἡρωδιανὸϲ ἀναγινώϲκειν «καὶ πρότιθεν, τοὶ δὲ» καὶ γὰρ ὁ λόγοϲ οὕτωϲ μᾶλλον ἀκόλουθοϲ. οἱ μὲν οἶνον ἔμιϲγον, οἱ δὲ ϲπόγγοιϲι νίζον, οἱ δὲ κρέα ἐμέριζον· καὶ ἄλλωϲ τὸν παρατατικὸν τοῦ τίθημι ἐνεργητικῶϲ οἶδε λεγόμενον ὁ ποιητήϲ, οὐ παθητικῶϲ· «παρὰ δέ ϲφι τίθει» ( Od. α 142). ἀκόλουθον πληθυντικὸν «νίζον καὶ πρότιθεν». ΕΜ.
118. τὰ φρονέων μνηϲτῆρϲι μεθήμενοϲ εἴϲιδ’ Ἀθήνην [*](27 cf. IΙ. Pros. Μ 391. 30 ef. Il. Pros. Κ 109. 34 Aristarchum ὑφ’ ἓν probasse, Heliodorum vero ὡϲ δύο μέρη λόγου pronunciasse comperimus ex Apoll. Soph. s. v. ln IΙ. Pr. Β 155 Herodianus ὑπέρμορον neutrum adiectivi ὑπέρμοροc esse affirmat, in Y 30 ὑπὲρ μόρον etiam disiunctim scribi posse concedit: δύναται τὸ ἐν Ὀδυϲϲείᾳ (h. l.) κατὰ διάλυϲιν ἀναγινώϲκεϲθαι, ὁμοίωϲ τῷ «μὴ καὶ ὑπὲρ μοῖραν Ἄϊδοϲ (Υ 336). ef. Κayser Philol. XXI, 34 qui laudat Ep. Cr. I 422. 49 haec pars Scholii ab Herodiano profecta est, nam ἐγκλίνεται hic idem significat quod οὐκ ἀναϲτρέφεται atque Herodianum eam sententiam amplexum esse, ut voculam ἀπό denotantem ἄποθεν, ubi cum genetivo coniuncta sit. accentum non retrabere existimaret , dilucide exposuit Lehrs. qu. ep. 95. Sed sequentia ὡϲ τὸ «ἄπο πλυνοί εἰϲι πόληοϲ» (ζ 40) ab Herodiano aliena sunt, nam is hoc Odysseae loco accentum retraxit, quia praepositio a casu suo seiuncta. esset. — In lemmate secundnm Herodiani sententiam pro ἄπο scripsi ἀπό. 52 νοήϲαϲ coniicit Dindorfius pro vocabulo obscuro, in qno literae ῆϲθ’ apparent. ef. Eustath. 1389, 55. 70 locus geminus desumptus ex libro περὶ παθῶν exstat in E. M. 614. 34. 109 ef. Π Pr. Π 87, Κ 25. 112 licet Herodianus Aristarchi scripturam et sententiam secutus sit, tamen non dubium est. quin hoc adnot tamentum ab co profectum sit, q uippe quod in syllabarum distinctione versetur.)
130. ὑπὸ λῖτα: προπεριϲπαϲτέον· ἑνικὸν γάρ ἐϲτι μεταπλαϲθὲν ἀπὸ τοῦ λιτόν. PQ.
134. ἀδήϲειεν. ψιλωτέον ἀδήϲειεν· ὅταν γὰρ ἐν ϲυναλοιφῇ τὸ ψιλούμενον ἐν ἀρχῇ φωνῆεν ἐπικρατήϲῃ, καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ κρατεῖ, οἷον ὦ ἑταῖρε, ὦταιρε. Q. ?
162. κυλίνδει: παρὰ τῷ ποιητῇ βαρύνεται ἀεί· δῆλον ἐκ τοῦ «προπροκυλινδόμενοϲ » (Od. ρ 525) καὶ «ἥ τε κυλινδομένῃ» (Π. Π 794). M.
165. ἢ ἀφνειότεροι. κοιμιϲτέον τὸν ἤ διαϲαφητικὸϲ γάρ ἐϲτιν ἀντὶ τοῦ ἤπερ, οὐ διαζευκτικόϲ. εὔξονται μᾶλλον ταχεῖϲ εἶναι ἤπερ πλούοιοι. HΙQ .
168. φῇϲιν. τὸ φῇϲιν ϲὺν τῷ ι ὡϲ τὸ «δῷϲι πόλιν Τροΐην» (Α 129). προπεριϲπαϲτέον. ἐν παρολκῇ γάρ ἐϲτιν ἡ ϲιν. HMQ.
170. πόθεν εἰϲ. ἐγκλιτέον τὴν εἰϲ. ἀλλ’ οὐκ ἐγείρει τὴν θεν ϲυλλαβήν. πυρριχιακὴ γάρ ἐϲτι. M.
174. εὖ εἰδ ῶ: τὸ εἰδῶ Τυραννίων μὲν βαρύνει, Ἀρίϲταρχοϲ δὲ περιϲπᾷ, ᾧ καὶ πειϲτέον. MQ.
175. ἠὲ νέον μεθέπειϲ ἦ καὶ πατρώϊόϲ ἐϲϲι: ὁ δεύτεροϲ η περιϲπᾶται. ἐρωτηματικὸϲ γάρ ἐϲτι. — καὶ τὸ ἐϲϲί ἐγκλιτέον. ΕΜ.
185. νηῦϲ δέ μοι ἧδ᾿ : προπεριϲπαϲτέον τὸ ἧδε· ἔϲτι γὰρ ἀντωνυμία ἀναφορική. HMQR.
---186. ὑπὸ Νηΐῳ ὑλήεντι: ὁ Ἀπίων ϲυνθέτωϲ ἀνέγνω, ὁ δὲ Ἡλιόδωροϲ διαιρεῖ, ἵν’ ᾖ ὑπὸ τῷ Nηΐῳ. Bekk. An. 1158, Cr. An. Ox. IV 310.
[*](130 cf. Il. Pr. Ϲ 352. 134 his verbis reprobata ab Herodiano sententia. contineri videtur, ipse Herodianus (cf. Il. Pr. Ε 203 et Λ 88) Aristarchi aspirationem amplexus esse videtur. Quare sic sdnotamentum restituendum foret: τινὲϲ νομίζουϲι ψιλωτέον τὸ ἀδήϲειεν· ὅταν γάρ, φαϲίν κτλ. et in fine: Ἀρίϲταρχοϲ δὲ δαϲέωϲ ἔϲτι γὰρ ἀπὸ τοῦ ἥδω. cf. Pneumatol. El. p. 725 seqq. et Lobeckium, quem ibi citavi, Rhem. 306 et adnot. ad Βuttm. 99, El.II 71. 162 ef. Π. Pros. P 688, ubi praeterea κυλίνδετο (Οd. θ 81, λ 598) et κυλίνδων (Od. ε 296) proferuntur. Pro προκυλινδόμενοϲ Codicis iam Friedlaenderus l. c. p. 4 scribendum esse προπροκυλινδόμενοϲ vidit Iliadis locum Herod. in Il. Pr. l. c. ἡ δὲ κυλινδομένη scriptum exbibet. 165 cf. Ep. Cr. Ι 189, 26. — ἤ ϲύνδεϲμοϲ διαζευκτικόϲ sententia differt a διαϲαφητικϲῷ, accentu tamen congruunt et διαπορητικόϲ tantum ἦ diversum accentum et circumflexum quidem flagitat. Quare ad accentum quod attinet, clarius verba sic procederent: κοιμιϲτέον τὸν οὐ γάρ ἐϲτι διαπορητικόϲ, ἀλλὰ διαϲαφητικὸϲ ἀντὶ τοῦ ἤπερ, οὐ διαζευκτικόϲ. De re cf. Apoll. de coni. 489, lo. Al. 41, 12, E. M. 415, 15, Lehrs qu. ep. 51 seqq. Pro τὸ ἢ scripsi τὸν ἤ. 168 ef. Ιl. Pr. Α 129. 170 cf. Mon. 44, 23. 174 et. Ιl. Pr. Z 150. 175 de ἦ cf. ΙI. Pr. Y 17, Io. Al. 41, 20, de ἐϲϲί Mon. 44, 16. 177 ἐπεὶ καὶ κεῖνοϲ: ἐκ πλήρουϲ ὁ καί. τῇ γὰρ ἐκεῖνοϲ οὐ χρῆται, εἰ μὴ ἀναγκαϲθῇ ὑπὸ μέτρου. οὕτωϲ Ἀρίϲταρχοϲ. EHMQ. Hoc Aristonici videtur, sed si conferas Il, Pros.Α 177 et γ 255 simile quid Herodianum etiam praecepisso verisimile est. 185 cf. Lehrs qu. ep. 134. 186 pro Ἡλιόδωροϲ Lob. El. I 543 Ἡρωδιανὸϲ substituit, sed si conferas Steph. Byz. 473, 13 (τὸ Ὑπονήϊον ϲύνθετον ὡϲ τὸ Ἐξπικνημίδιοι) Herodianum potius Apioni adstipulatum esse exi-)