Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

20. οὕτωϲ ὁ Ἀρίϲταρχοϲ προπεριϲπᾶ δηϊοτῆτι, ὡϲ ἀπὸ ὀξυτόνου εὐθείαϲ. τὸ δὲ κεφάλαιον ἐκτέταται ἐν τῇ Ἰλιακῇ προϲῳδίᾳ. A.

29. χαμᾶζε: προπεριϲπᾶται· ἐχρῆν δὲ πρὸϲ τὸν χαρακτῆρα τρίτην ἀπὸ τέλουϲ εἶναι τὴν ὀξεῖαν ϲυϲτελλομένου τοῦ α, ὥϲπερ τὸ Ἀφίδναζε, Θήβαζε, ἔραζε, χωρὶϲ εἰ μή ἐϲτιν ἀφορμὴ ὅτι ταῦτα ἀπὸ ὀνομάτων, τοῦτο δὲ ἀπὸ ἐπιρρήματοϲ τοῦ χαμαί. τὸ | δὲ μέταζε χρονικὸν παρὰ πρόθεϲιν παρῆκται. A.

[*](828 τῷ pro τὸ suspicatus est L. 832 pro αὐτοῦ scripsi ᾶ τοῦ. 842 cf. Lob. Parall. 342 Lehrsius putat Πυλαῖον scribendum esse et ad h. l. et de Arist. p. 296 ed. Il. 847 L. cft. 672.)
39

35. ὦχροϲ: οὕτωϲ ὦχροϲ ὡϲ ὦμοϲ, εἰϲ ἀποφυγὴν τοῦ ἐπιθετικοῦ. τάχα δὲ καὶ ἄχροόϲ ἐϲτιν, ὃ ἐν ὑπερθέϲει γίνεται ἄοχροϲ καὶ κατὰ ϲυναλοιφὴν ποιεῖ τὸ ὦχροϲ βαρυνόμενον. ἄλλωϲ τε τὰ εἰϲ οϲ λήγοντα διϲύλλαβα μονογενῆ ἀρχόμενα ἀπὸ τοῦ ω, μὴ προϲκειμένου τοῦ ι, βαρύνεται, ὦμοϲ. πρόϲκειται μὴ ἔχοντα τὸ ι διὰ τὸ ᾠδόϲ. BL.

παρειά: οὕτωϲ ὀξυτόνωϲ καὶ χωρὶϲ τοῦ ϲ γραπτέον, ἵνα ᾖ οὐδέτερον. τὰ γὰρ ἀπὸ τῶν τοιούτων θηλυκῶν μεταποιούμενα εἰϲ οὐδέτερον γένοϲ τοῦ αὐτοῦ ϲημαινομένου μένοντοϲ τὸν αὐτὸν φυλάϲϲει τόνον, πλευραί πλευρά, πυραί πυρά. οὐκ ἀντίκειται τὸ νευραί καὶ νεῦρα. διάφορον γὰρ τὸ ϲημαινόμενον. οὕτωϲ παρειαί παρειά. φαϲὶ μέντοι Ἀρίϲταρχον καὶ Ἀριϲτοφάνην γράφειν παρειὰϲ ϲὺν τῷ ϲ, ἐπειδὴ καὶ «παρειάων ἁπαλάων» λέγει (Il. Ϲ 123). A.

43. ἦ: περιϲπαϲτέον τὸν ἦ· βεβαιωτικὸϲ γάρ ἐϲτι καὶ ἰϲοδυναμεῖ τῷ δή. A.

63. ὡϲ ϲοί: ἡ ϲοί ἀντωνυμία ὀρθοτονεῖται νῦν διὰ τὴν ἀντιδιαϲτολήν. A.

97. νῦν: τὸ νυν περιϲπαϲτέον, κἂν παρέλκῃ παρὰ τῷ ποιητῇ. A.

102. διακρινθεῖτε: οὕτωϲ προπεριϲπᾶται διακρινθεῖτε· ἔϲτι γὰρ εὐκτικόν, κατὰ πάθοϲ γεγονὸϲ ἐκ τοῦ διακρινθείητε, ὁμοίωϲ τῷ «καὶ εἴ  ποθεν ἀλλ᾿  ἐπιθεῖτε» (Od. χ 62). ὧν πάλιν πρῶτα διακρινθείημεν καὶ διακρινθεῖμεν, ὥϲπερ καὶ τὸ «ἡμεῖϲ δ᾿  ἐϲ δεκάδαϲ διακοϲμηθεῖμεν Ἀχαιοί» (Il. Β 126). A.

122. γαλόῳ: βαρύνειν δεῖ τὸ γαλόῳ· τὰ γὰρ εἰϲ ωϲ θηλυκά, ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβήν, βραχείᾳ παραληγόμενα, βαρύνεται, ἅλωϲ, Κέωϲ, ἕωϲ· οὕτω γάλωϲ. τοῦτο δὲ ἀξιοῖ Τρύφων ἐν τῷ α΄ περὶ ἀρχαίαϲ ἀναγνώϲεωϲ. A.

128. οὕϲ ἑθεν: ἐγκλιτικῶϲ ἀνεγνώϲθη διὰ τὸ μεταλαμ βνόμενον, ἐπεὶ εἰϲ ἁπλῆν ἡ μετάληψιϲ, οὓϲ αὐτῆϲ. τοῦτο δὲ ἐπὶ τῆϲ ἕθεν φαϲίν, ὅτι εἰ μὲν εἰϲ ἁπλῆν μεταλαμβάνοιτο, ἐγκλιτικῶϲ ἀναγινώϲκειν δεῖ, εἰ δὲ εἰϲ ϲύνθετον, ὀρθοτονητέον. διὸ κἀκεῖνα οὕτωϲ ἀνεγνώϲθη «ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐϲτι χερείων» (Il. Α 114) οἳ ἑθεν ὀτρύνοντοϲ» (Il. Ο 199)· ἐκεῖνο δὲ κατ᾿  ὀρθὴν τάϲιν «ἀπὸ ἕθεν ὤϲατο χειρὶ» (Il. Ζ 62). ὅθεν Ϲιδώνιοϲ μέμφεται Ἀριϲτάρχῳ μὴ ἐγκλιτικῶϲ ἀναγνόντι τὸ «πρόϲθεν ἕθεν φεύγοντα» (Il. Ε 80) ἡ γὰρ διάνοια ἁπλῆν αἰτεῖ τὴν μετάληψιν. A.

152. ἱεῖϲιν: προπεριϲπαϲτέον ὡϲ τιθεῖϲιν τὰ γὰρ τρίτα πληθυντικὰ ὁριϲτικὰ ἐνεϲτῶτοϲ χρόνου τὴν αὐτὴν φωνὴν καὶ τὸν αὐτὸν τόνον ἀποφέρεται ταῖϲ πληθυντικαῖϲ δοτικαῖϲ μετοχαῖϲ, λέγομεν λέγετε λέγουϲι καὶ τοῖϲ λέγουϲιν, ἵϲταμεν ἵϲτατε ἱϲτᾶϲι καὶ τοῖϲ ἱϲτᾶϲιν. οὕτωϲ ἵεμεν ἵετε ἱεῖϲι· καὶ γὰρ ἱέντεϲ ἱέντων ἱεῖϲιν. ἀντιπίπτει μόνον διά τι αἴτιον τὸ φαϲί πρὸϲ τὸ φᾶϲι μετοχικόν, ὡϲ ϲτᾶϲι. A.

[*](Γ 35 παρειά transiisse in E. M. 653, 26 adnotat L. 122 in fine exciderunt, quae suppleri possunt ex Herod. περὶ παθῶν E. M. 220, 9: κλίνεται τῆϲ γάλω, ἡ δοτικὴ τῇ γάλῳ καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ο γαλόῳ. διὰ τοῦτο καταβιβάζει τὸν τόνον, ἐπειδὴ οὐδέποτε ἐπὶ τέλουϲ κειμένου τοῦ ω τρίτη ἀπὸ τέλουϲ τίθεται ἡ ὀξεῖα χωρὶϲ τῶν Ἀττικῶν. cf. Χ 473. 128 pro ὤτρυνον scripsit ὀτρύνοντοϲ L.)
40

157. τοιῇδ᾿ : ἕν ἐϲτι· διὸ προπεριϲπαϲτέον τὸ τοιῇδε. A.

159. ὧϲ: περιϲπαϲτέον τὸ ὧϲ ἀντὶ γὰρ τοῦ ὅμωϲ. A.

160. ἡμῖν: ὀρθοτονητέον τὴν ἡμῖν· ἔϲτι γὰρ ἐν ϲυμπλοκῇ διαϲταλτικῶϲ εἰλημμένη, ἡμῖν καὶ τοῖϲ τέκνοιϲ. ABL.

182. ὀλβιόδαιμον: προπαροξυτόνωϲ· ἔϲτι γὰρ ϲύνθετον· τὰ δὲ μακρᾷ παραληγόμενα βαρύτονα, ἔχοντα κλητικὴν εἰϲ ον περατουμένην, προπεριϲπᾶται ἁπλᾶ ὄντα, Μαχᾶον, Ἀρετᾶον. ϲύνθετα μέντοι ἀναδίδωϲι τὸν τόνον, κυλλοπόδιον, Ποϲείδαον, ὀλβιόδαιμον. καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τῶν ϲυνθέτων τὸ αὐτό, λέγω δὲ τὸ Αὐτόμεδον καὶ Ἀγάμεμνον· ταῦτα γὰρ πάλιν τὸν τόνον ἀνεβίβαϲε κατὰ κλητικήν, ἐπεὶ ϲύνθετα ἦν. τὰ μέντοι παρὰ τὸ φρήν ϲυντιθέμενα ἐφύλαξε τὸν τόνον, Λυκόφρον, δαΐφρον. ὅθεν ϲημειῶδεϲ ἐκεῖνο κατὰ κλητικήν «ἰὼ Λακεδαῖμον» Ἀριϲτοφάνηϲ Ὁλκάϲιν· καὶ ϲύνθετον τὸ « ψευδόμενοί ϲε Παλαῖμον». A.

198. ὀΐων: Ἀρίϲταρχοϲ διϲυλλάβωϲ ὡϲ αἰγῶν καὶ Πτολεμαῖοϲ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ· Ἀριϲτόνικοϲ δὲ τριϲυλλάβωϲ, ὡϲ τὸ (Ι. ὅϲ τ᾿) ὀΐων μέγα πῶϋ. ὁ μέντοι Πτολεμαῖοϲ οὐχ ὑγιὲϲ αἴτιον ἐπιφέρει τῆϲ διϲυλλάβου ἀναγνώϲεωϲ· φηϲὶ γὰρ ὅτι ἡ εὐθεῖα μονοϲύλλαβόϲ ἐϲτιν, οἶϲ ὡϲ αἶξ. διαμαρτάνει δέ· οὐδέποτε γὰρ ὁ ποιητὴϲ μονοϲυλλάβωϲ εἶπε τὴν εὐθεῖαν, διϲυλλάβωϲ δὲ «τοῖϲι δ᾿ ὄϊϲ λάϲιοϲ» (Ιl. 125) καὶ «μῆλ᾿ ὄϊέϲ τε καὶ αἶγεϲ» (Od. ι 184) καὶ «Πειρεϲίῃ δ᾿ ἀπάνευθεν ὄϊν» (Od. κ 524) ἕνεκα δὲ μέτρου «οἰὸϲ ἀωτῷ» (Od. α 443) καὶ «οἰῶν τε βληχήν» (Od. μ 266). ὥϲτε εἰ καὶ ἐνθάδε μέτρον οὐ κωλύει, οὐδὲν ἦν ἐμποδὼν παραδέξαϲθαι τὴν τοῦ Ἀριϲτονίκου ἀνάγνωϲιν. καὶ γὰρ ἄλλωϲ τὸ ὄϊϲ ἀναλογώτερον ἔϲται διϲύλλαβον ὂν τοῦ μονοϲυλλάβου· πολλὰ γὰρ τὰ εἰϲ ιϲ λήγοντα ἐπ᾿ εὐθείαϲ, οὐδὲν δὲ εἰϲ οιϲ, ὅτι μὴ μόνον τὸ οἶϲ καὶ παρὰ Ἀττικοῖϲ τὸ φθοῖϲ. A.

217. ὑπαί. ὡϲ εἰ καὶ ἐντελὴϲ ἦν, οὕτωϲ ἀναγνωϲτέον, φυλάττονταϲ τῆϲ προθέϲεωϲ τὸν τόνον. A.

219. ἀΐδρεϊ φωτὶ ἐοικώϲ: ἀΐδρεϊ προπαροξυτόνωϲ ὡϲ ἀπ᾿ εὐθείαϲ τῆϲ ἄϊδριϲ· «χώρου ἄϊδριϲ ἐών» (Od. κ 282). ταύτηϲ δὲ τῆϲ εὐθείαϲ ὀφείλει γενικὴ ἐκπίπτειν ἀΐδρεοϲ, καὶ ἀΐδρεϊ. οὐ γὰρ δή γε διὰ τοῦ δ οὐ γάρ ἐϲτι παρώνυμον μακρᾷ παραληγόμενον· ἀλλ᾿ ὡϲ τὸ ἔχιϲ πόϲιϲ ὄφιϲ, οὕτωϲ ὀφείλει κλίνεϲθαι. ὥϲτε ἐκ τοῦ ἐναντίου ἁμάρτημα τὸ παρὰ τῇ Ϲαπφοῖ, τὸ πολυΐδριδι, εἰ μὴ ἄρα ὁμοίωϲ τοῖϲ Ἀττικοῖϲ ἐκλίθη. ὁ γὰρ Ϲοφοκλῆϲ ἴδριδα ἔφη τὴν αἰτιατικήν, ὅ τε Φρύνιχοϲ τὴν εὐθεῖαν ἴδριδεϲ. γένοιτο οὖν ἡ δοτικὴ ἀΐδρεϊ φωτὶ ἐοικώϲ κατὰ τὸν προκείμενον λόγον. οὐδὲν δὲ θαυμαϲτόν, εἰ διὰ τοῦ ῑ πολλάκιϲ τῶν τοιούτων γενικῶν τὴν παραλήγουϲαν προφέρονται Ἴωνεϲ, τὴν δὲ δοτικὴν διὰ τοῦ ε, οὐχὶ δὲ διὰ τοῦ ῑ· τάχα γὰρ διὰ τὸ κακόφωνον. ὁ γοῦν ποιητήϲ φηϲιν «εὐνήν τ᾿ αἰδομένη πόϲιοϲ» (Od. π 75), τῇ δὲ δοτικῇ «χαριζομένη πόϲεϊ ᾧ» (Il. E 71). A.

[*](182 Lehrsius conferri iubet Schol. ad Α 149. 198 in Et. M. transisse monet L. 219 in E. M. transisse observat L.)
41

236. ἰδέειν: οὐκ ἔϲτιν ἐντελὲϲ τὸ ἰδέειν, ἀλλὰ τοὐναντίον ἀπὸ τοῦ ἰδεῖν γέγονε κατὰ διάλυϲιν, ὥϲπερ ἀπὸ τοῦ εφρανεῖν τὸ εὐφρανέειν· οἱ γὰρ δεύτεροι ἀόριϲτοι καὶ μέλλοντεϲ οὐκ ἔχουϲι τὴν περιϲπωμένην ἀπὸ ἐντελείαϲ ὥϲπερ οἱ περιϲπώμενοι ἐνεϲτῶτεϲ. A.

239 et 240. — ἦ: ὁ μὲν πρῶτοϲ ἢ ϲύνδεϲμοϲ βαρύνεται, ὁ δὲ δεύτεροϲ περιϲπᾶται, ἵνα τοιαύτὴ ἡ φράϲιϲ γένηται, ἢ οὐκ ἠκολούθηϲαν ἦ ἠκολούθηϲαν μὲν οὐκ ἐθέλουϲι δὲ μάχην καταδύμεναι ἀνδρῶν. A.

240. νέεϲϲ᾿ ἐνὶ ποντοπόροιϲιν: Νικίαϲ οὐκ ἀναϲτρέφει. οὐ ϲυμφωνεῖ δὲ τὰ τῆϲ ἱϲτορίαϲ αὐτῷ. φαϲὶ γὰρ Ἀρίϲταρχον τοῖϲ κυριωτέροιϲ ϲυντάϲϲειν τὰϲ προθέϲειϲ. A.

280. μάρτυροι ἔϲτε: παροξύνεται τὸ ἔϲτε, ἵνα προϲτακτικὸν γένηται ὁμοίωϲ τῷ φυλάϲϲετε· πιθανωτέρα γὰρ ἡ τοιαύτη ἀνάγνωϲιϲ· πολλὰ γάρ ἐϲτι προϲτακτικὰ ὡϲ πρὸϲ τοὺϲ θεοὺϲ «Ζεῦ πάτερ, ἀλλὰ ϲὺ ῥῦϲαι, ποίηϲόν τ᾿ αἴθρην, δόϲ τ᾿ ὀφθαλμοῖϲιν» (ΙΙ. P 645). ἀναγκαῖον μέντοι ἐϲτὶ παραφυλάξαι ἐκεῖνο, ὡϲ ὅτι τὰ εἰϲ τε λήγοντα πληθυντικὰ ὁριϲτικὰ καὶ προϲτακτικὰ ἀεὶ ὁμοτονεῖ ὑπεϲταλμένου τοῦ ἔϲτε, οἶον λέγετε — ὅτι λέγετε, ἄγετε ὅτι ἄγετε. A.