Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

100. ἐμεῖο δὲ δῆϲεν ἀρῆϲ ἀλκτῆρα γενέϲθαι: τινὲϲ περιέϲπαϲαν τὸ ἀρῆϲ, ἱνα ϲημαίνῃ τὸ βλάβηϲ. οὕτωϲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ καὶ ἡμεῖϲ. τὸ δὲ δῆϲεν διϲύλλαβον ἐκδεκτέον ποιητικόν, καὶ τὸ ε τοῦ προκειμένου ἐϲτὶ ϲυνδέϲμου. A.

162. δίεϲθαι. ὡϲ τίθεϲθαι. τρίτη ἀπὸ τέλουϲ ἡ ὀξεῖα· ἔϲτι γάρ τι δίημι ῥῆμα, παρ’ οὐ (sic) καὶ τὸ δίεϲαν πληθυντικὸν ὡϲ ἐτίθεϲαν «αὕτωϲ ἐνδίεϲαν ταχέαϲ κύναϲ ὀτρύνοντεϲ»» (584) παραιτητέον γὰρ τοὺϲ οἰομένουϲ πλεοναϲμὸν εἶναι τοῦ δ καὶ δαϲύνονταϲ· διδάϲκει γὰρ ἡμᾶϲ [*](C 76 ὁμοκλήϲειεν scripsi pro ὁμοκλήϲαϲ. 77 αὐτὸν pro αὐτῶν scr. L., qui adnotat omnes hos, quos Herodianus commemorat, non τὰ ἑκηλία, sed γ’ ἀὲκήλια protulisse collato Aristonico ad h. l. ἡ διπλῆ πρὸϲ τὴν ϲυναλοιφὴν ὅτι ἀεκήλια ἐκληπτέον κατὰ ἀπόφαϲιν τοῦ ἑκήλου, ἐφ’ οἶϲ οὐχ οἶόν τε ἡϲυχάζειν. 100 scripserunt scilicet alii δ’ ἔδηϲεν Ἄρηϲ ut patet ex Schol. AD Παρμενίϲκοϲ μὲν βαρυτόνωϲ τὸ ἔδηϲεν ἀποδίδωϲιν οὕτωϲ ὀ δὲ πόλεμοϲ τὴν ἐμὴν ἀφελόμενοϲ πανοπλίαν ἔδηϲέ μου τὴν ἔξοδον, ὥϲτε ἀλκτῆρα μὴ γενέϲθαι Πατρόκλου. Πτολεμαῖοϲ δὲ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ περιϲπαϲτέον (scr. pro περιϲϲὸν) τὸ δῆϲέ φηϲιν.)

107
ὁ ποιητὴϲ καὶ δι’ ἄλληϲ κλίϲεωϲ τὸ ἀκόλουθον κίνημα. ὡϲ γὰρ τίθενται, οὕτωϲ δίενται· «ἵπποι ἀερϲίποδεϲ πολέοϲ πεδίοιο δίενται (Ιl. ψ 475). ὥϲπερ οὖν παρὰ τὸ τίθενταί ἐϲτιν ἀπαρέμφατον τίθεϲθαι, οὕτωϲ καὶ παρὰ τὸ δίενται τὸ δίεϲθαι. ἐπίϲταται δὲ καὶ ὑποτακτικὸν αὐτοῦ «τόν ῥα κύνεϲ τε καὶ ἄνδρεϲ ἀπὸ ϲταθμοῖο δίωνται » (ΙΙ. P 110. ubi vide). A.

191. ϲτεῦτο γὰρ Ἡφαίϲτοιο ΠΑΡΟΙϹΕΜΕΝ ἔντεα καλά: Ἀρίϲταρχοϲ ἀναϲτρέφει τὴν πρόθεϲιν πρὸϲ τὸ μὴ ἀμφιβάλλεϲθαι τὸν λόγον, καίτοι τῶν ϲυναλειφομένων μὴ ἀναϲτρεφομένων, ὡϲ καὶ Ἀπολλώνιόϲ φηϲιν. ἐπείϲθη δὲ ἡ παράδοϲιϲ Ἀριϲτάρχῳ. ὅτι δὲ καὶ ἐν ἄλλοιϲ ἀναγνώϲμαϲιν ὁ ἀνὴρ τοιοῦτοϲ, προείπομεν ἤδη (Β 153 v. quaest. ep. p. 76). A. (partim eiam) B.

211. ἐπήτριμοι: ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ ὀξύνει ὡϲ πολεμικοί, οὐκ εὖ· τὰ γὰρ διὰ τοῦ ιμοϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ τρίτην ἀπὸ τέλουϲ ἔχει τὴν ὀξεῖαν, νόμιμοϲ, ϲπόριμοϲ. οὕτωϲ καὶ ἐπήτριμοϲ. A.

244. ἔλυϲαν ὑφ’ ἅρμαϲιν. ἀντὶ τοῦ ὑπέλυϲαν τῶν ἁρμάτων. πῶϲ οὖν οὐκ ἀναϲτρέφεταιϲ ὅτι ϲυνήλειπται. A.

266. Τυραννίων παρώξυνε τὸ πίθεϲθε, ἀγνοῶν ὅτι μεταγενεϲτέρων Ἰώνων ἐϲτὶ τὰ τοιαῦτα, πιθέϲθε, λαβέϲθε. V.

319. ϲκύμνουϲ: ϲκύμνοϲ ὡϲ ὕμνοϲ εἰϲ ἰδιότηκα ἀνεγνώϲθη. τὸ μέντοι ἀνδρωνυμικὸν ὀξύνεϲθαι ἀξιοῖ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ πρὸϲ διαφοράν. ὁ μέντοι λόγοϲ ϲυναγωνίζεται τῇ βαρείᾳ τάϲει· τὰ γὰρ εἰϲ νοϲ λήγοντα μετ’ ἐπιπλοκῆϲ ϲυμφώνου διϲύλλαβα μονογενῆ, ἔχοντα ἐν τῇ πρὸ τέλουϲ ϲυλλαβῇ τὸ υ, βαρύνεϲθαι θέλει, ὕμνοϲ, κύκνοϲ, λύχνοϲ, Κύθνοϲ. οὕτωϲ ἄρα καὶ ϲκύμνοϲ. A.

352. δεῖ ὀξυτόνωϲ ἀναγινώϲκειν τὸ λιτί κατὰ τὸν κανόνα τοῦ Ἡρωδιανοῦ. πᾶϲα δοτικὴ διϲύλλαβοϲ ἐπὶ ὀνομάτων ὀξύνεϲθαι θέλει, φωτί, παντί, θητί. οὕτωϲ γὰρ καὶ ἐν τῇ Ἰλιακῇ προϲῳδίᾳ ἐν τῇ (254) (cf. Ξ 387 ) λέγει ὅτι δεῖ ὀξύνειν κατὰ τοῦτον τὸν κανόνα. οὕτωϲ γὰρ καὶ Ἀρίϲταρχοϲ. εἰϲὶ δὲ οἳ περιϲπῶϲιν, οὐ καλῶϲ. εἶτα ἐπάγει οὕτωϲ· παραιτητέον δὲ τὸν Ἀϲκαλωνίτην οἰόμενον ἀπὸ τῆϲ λίϲ (cod. λῖϲ) εὐθείαϲ κεκλίϲθαι τὴν λιτί δοτικὴν καὶ τὴν λῖτα αἰτιατικήν· οὐ γάρ ποτε ἐμελέτηϲε τὰ εἰϲ ιϲ μονοϲύλλαβα διὰ τοῦ τ κλίνεϲθαι. μεταπλαϲμὸϲ οὖν ἐϲτι τῆϲ λιτῷ δοτικῆϲ, ὡϲ ἡ κλαδί τῆϲ κλάδῳ· καὶ ἡ αἰτιατικὴ λῖτα μεταπέπλαϲται ἐκ τῆϲ λιτόν ὡϲ κρόκα ἐκ τῆϲ κρόκην. τὸ δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ « κάθηράν τε ῥύπα πάντα» ( Od. ζ 93), εἰ μή ἐϲτι πληθυντικὸν οὐδέτερον , τοῦ προκειμένου μεταπλαϲμοῦ ἔχεται. οὐχ ὁμότονοϲ δὲ ἐγένετο ἡ λῖτα τῇ λιτόν, ἐπεὶ πᾶϲα αἰτιατικὴ εἰϲ α λήγουϲα ἐβαρύνετο, ὑπεϲταλμένηϲ τῆϲ τινά κατὰ ἀόριϲτον προφοράν. (Hanc ultimam regulam de accusativo, alibi saepius item prolatam , Θ 441 [*](162 pro πόλεωϲ in versu Hom correxit L. πολέοϲ. 352 transiisse in E.M. adnotat L.)

108
dedit cum additamento, ut diceret nulus accusativus ἀπαθήϲ, propter εὐφυᾶ et simil.»). A.

375. χρύϲεα δέ ϲφ’ ὑπὸ κύκλα ἑκάϲτῳ πυθμένι θῆκεν: τινὲϲ ὑπόκυκλα, ὡϲ ὑπότροχα· τὸ μέντοι ἐν τῇ Ὀδυϲϲείᾳ (δ 131) τάλαρόν θ’ ὑπόκυκλον » κατὰ ϲύνθεϲιν ἀνεγνωϲμένον ἑτέρου ἔχεται. ϲημαινομένου. A.

400. τῇϲι παρ’: ἔϲτι μὲν τὸ ἑξῆϲ παρὰ τῇϲι, οὐκ ἀναϲτρεπτέον δὲ διὰ τὴν ϲυναλοιφήν. A.

410. αἴητον: ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ προπαροξύνει ἐκδεχόμενοϲ πλεοναϲμὸν τοῦ ῑ, παρὰ τὸ «θάρϲοϲ ἄητον ἔχουϲα» (Φ 395), οἷον ταχὺ καὶ κινῃτικόν, Πρωτέαϲ δὲ ἐν ἴϲῳ τῷ ὡρμημένῳ, παρὰ τὸ ἄω. ἄλλοι δὲ ἐκ παραλλήλου τὸ μέγα, παρὰ τὴν αἶαν τὴν γῆν. ἐγὼ δὲ ἐπιζητῶ τὸ ἄητον πῶϲ δυνατὸν τρίτην ἀπὸ τέλουϲ ἔχειν τὴν ὀξεῖαν, ἐπιθετικῶϲ κείμενον. μήποτε οὖν ὀφείλομεν πείθεϲθαι τῷ Φιλοξένῳ· φηϲὶ. γὰρ αὐτὸ ϲύνθετον εἶναι παρὰ τὸ ἐτόϲ, ὡϲ θετόϲ, ὃ ϲημαίνει τὴν ὕπαρξιν, ἐξ οὖ τὸ ἀληθέϲ, ὃ καὶ γίνεται ἐτεόϲ. ἐγένετο δὲ καὶ τὸ πληθυντικὸν οὐδέτερον ἐν ἐπιρρηματικῇ τάξει, καὶ τὸ παρὰ τοῖϲ Ἀττικοῖϲ οὐκ ἐτόϲ ἀντὶ μεϲότητοϲ τῆϲ ἐτῶϲ. τὸ παρὰ μηδενὶ οὖν ὑπαρκτόν, τουτέϲτι μέγα, ἄετον καὶ ἄητον. καὶ δῆλον ὅτι ἀπολέλυται ὁ τόνοϲ· ὁρᾶται γὰρ ϲύνθετα τοιαῦτα βαρυνόμενα, ἄρρητον, ἄκλητον, ἄκμητον· οὕτωϲ ἄητον. A.

411. δαϲύνεται τὸ ἁραιαί. A.

458. ἔξω τοῦ ι τὸ ἐμωκυμόρῳ. ϲυνεκτέθλιπται γὰρ τῷ ω τὸ ι. A.

485. τείρεα: ὡϲ τείχεα. A.

487. εἰϲ ἰδιότητα ἄμαξαν ἐψίλωϲαν οἱ πρὸ ἡμῶν, ἐπεὶ ἡ ϲυναλοιφὴ οὕτωϲ εὑρέθη «τιλλέϲθην ἐπ’ ἄμαξαν v» (Ω 711, cod. ἄμαξαι) καὶ «οἱ δ’ ὑπ’ ἀμάξῃϲιν ( 782, cod. αἱ), ὥϲπερ καὶ τὸ ἅλυϲιϲ ἐκ τοῦ ἐναντίου ἐδαϲύνθη εἰϲ ἰδιότητα. Ἀττικοὶ μέντοι οἱ νεώτεροι τὴν ἅμαξαν δαϲύνουϲιν, ἴϲωϲ διὰ τὸν ϲχηματιϲμὸν καὶ διὰ τὸ φιληδεῖν τῇ δαϲείᾳ· ἔνθεν παρ’ αὐτοῖϲ καὶ ἡ ϲυναλοιφὴ διὰ δαϲέοϲ, καθημαξευμένα. AD.

501. ἵϲτωρ: ἀπὸ τοῦ εἴδω εἴϲω ἵϲτωρ, ἐλλείψαντοϲ τοῦ ε, ἐπεὶ τῷ ι τὸ ϲτ ἐπεφέρετο, ὡϲ ἐν τῷ ἱϲτῶ ἱϲτίον ἵϲτημι. ὅθεν καὶ δαϲύνεται, ἐπεὶ τὸ ι πρὸ τοῦ ϲτ μόνου δαϲύνεται. πρόϲκειται τὸ μόνου, ἐπεὶ τὸ Ἴϲτροϲ ψιλοῦται. A.

506. τὸ ἀμοιβηδίϲ κατ’ ὀξεῖαν τάϲιν· εἴρηται δὲ περὶ τῶν εἰϲ διϲ ληγόντων ἐπιρρημάτων (puto ad Ξ 463). A.

519. ὑπολίζονεϲ: προπαροξυτονητέον. πρόδηλον κἀκ τοῦ παρακειμένου οὐδετέρου «οὐδὲν ὄλιζον ἕξομεν» (Cod. -μαι), εἴ γε ὁμοτονεῖ τοῖϲ οὐδετέροιϲ ἀεὶ τὰ ἀρϲενικὰ κατὰ τὸ τέλοϲ κατὰ τὴν ἡμετέραν διάλεκτον, [*](410 verba ἐν ἴϲῳ addidit L. 458 pro ἔξω τοῦ ῖ, quod iure Lehrsium offendit, in B est ἄνευ τοῦ ι, quod fortasse substituendum est. 501 pro ἴϲτωρ scr. L. ἵϲτωρ.)

109
ἑνὸϲ ἀντικειμένου τοῦ ἕν διὰ τὸ μὴ δύναϲθαι περιϲπωμένην ἐπὶ βραχείαϲ εἶναι. τὰ δὲ παραδείγματα ἄφθονα ἐπὶ πάϲηϲ καταλήξεωϲ ἐχούϲηϲ παραϲχηματιϲμὸν οὐδετέρου, μέλαϲ μέλαν, τάλαϲ τάλαν, πᾶϲ πᾶν, εὐμήκηϲ εὔμηκεϲ, ταχύϲ ταχύ, φίλοϲ φίλον, ϲώφρων ϲῶφρον. ὅθεν εἰ οὕτωϲ ἀνέγνωμεν «οὐδὲν ὄλιζον ἕξομεν», καὶ τὸ ὀλίζων βαρύνειν ὀφείλομεν. καὶ γὰρ οὐδέποτε τοῖϲ εἰϲ ων ὀξυνομένοιϲ ὀνόμαϲι παράκειται οὐδετέρου παραϲχηματιϲμόϲ, τοῖϲ μέντοι βαρυνομένοιϲ, ϲῶφρον, τλῆμον. εἰ δὴ παράκειται τὸ ὄλιζον, δῆλον ὅτι καὶ τὸ ἀρϲενικὸν βαρύνεται. ἐϲχημάτιϲται δὲ ϲυγκριτικῶϲ κατὰ πάθοϲ. παρὰ γὰρ τὸ ὀλιγώτεροϲ κατὰ δεύτερον τύπον (v. E. Gud. s. κάρρων) τὸ ὀλιγίων μὴ εἰρημένον ϲυγκριτικῶϲ, ὑπερθετικῶϲ δὲ ἐν τῷ ὀλίγιϲτοϲ, ἐξέπιπτε. τρίτεροϲ τοϲ τύποϲ ὁ διὰ δύο ϲϲ, ὀλίϲϲων· τὰ δὲ δύο ϲϲ μετέπεϲεν εἰϲ τὸ ζ, καὶ ἀπετελέϲθη τὸ ὄλιζον. οὕτωϲ οὖν ἐϲχηματίϲαμεν καὶ τὸ μεῖζον, λέγω δὲ κατὰ τὴν αὐτὴν τροπὴν τῶν ϲτοιχείων. A .

521. ἐκτατέον τὴν πρώτην ϲυλλαβὴν τοῦ ἀρδμόϲ, ἐπεὶ καὶ τὸ ἄρδω ἔχει ἐκτεινόμενον τὸ α· «τὸν νοῦν ἵν’ ἄρδω καὶ λέγω τι δεξιόν» (Ar. Eq. 96. 114). οὐχ ὅϲα μέντοι ἐν ῥήμαϲιν ἔκταϲιν ἔχει, καὶ ἐν ὀνόμαϲιν· παρὰ γὰρ τὸ ἄϲϲω καὶ κατάϲϲω (i. e. ἄγνυμι v. Hes. ἄϲϲει κατάϲϲει et ib. interprtt.) καὶ μέλλοντα τὸν ἄξω καὶ προϲτακτικὸν τὸ ἆξον δὴ ἔγχοϲ Διομήδεοϲ» (Ιl. Ζ 306) ἡ ἀξίνη ϲυϲτέλλει τὸ α, παρά τε τὸ ἀρῶ καὶ ἀρῶμαι ἐκτεινόμενον ϲυϲτέλλομεν ὄνομα Ἄρην «πιϲϲοκωνίαϲ Ἀρην» Κρατῖνοϲ. A.

538. δαφοινεόν: ὀξύνεται· ἐπὶ γὰρ τῶν εἰϲ οϲ ὀνομάτων ὁ πλεοναϲμὸϲ τοῦ ε φυλάϲϲει τὴν ἐπὶ τέλουϲ οξεῖαν, κενόϲ κενεόϲ, ἀδελφόϲ ἀδελφεόϲ. A.