De partibus animalium

ὁ δʼ ἅνθρωπος πρὸς τε τὴν κοινὴν χρὴσιν καλῶς 2 ἔχει πεφυκότας, τοὺς μὲν προσθίους ὀξεῖς, ἵνα διαιρῶσι, τοὺς δὲ γομφίους πλατεῖς, ἵνα λεαίνωσιν. ὁρίζουσσι δ ἑκατέρους οἱ κυνόδοντες, μέσοι τὴν φύσιν ἀμφοτέρων ὄντες · τό τε γὰρ μέσον ἀμφοτέρων μετέχει τῶν ἄκρων, οἵ τε κυνόδοντες τῇ μὲν ὀξεῖς τῇ δὲ πλατεῖς εἰσίν. ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἅλλων ζῴων, ὅσα μὴ πάντας ἔχουσιν ὀξεῖς. μάλιστα δὲ καὶ τούτους τοιούτους καὶ τοσούτους πρὸς τὴν διάλεκτον· πολλἀ γὰρ πρὸς τὴν γένεσιν τῶν γραμμάτων οἱ πρὸσθιοι τῶν ὀδόντων συμβάλλονται.

ἔυια δὲ τῶν ζῷόων, ὥσπερ 3 είπομεν, τροφῆς χάριν ἔχει μόνον. ὅσα δὲ καὶ πρὸς βοήθειάν τε καὶ πρὸς ἀλκήν, τὰ μὲν χαυλιόδοντας ἔχει, καθάπερ ὗς, τὰ δʼ ὀξεῖς καὶ ἐπαλλάττοντας, ὅθεν καρχαρόδοντα καλεῖται. ἐπεὶ γὰρ ἐν τοῖς ὀδοῦσιν ἡ ἐσχὑς αὑτῶν, τοῦτο δὲ γίνοιτʼ ἄν διἀ τὴν ὀξύτητα, οί χρὴσιμοι πρὸς τὴν ἀλκὴν ἐνναλλὰξ ἐμπίπτουσιν, ὅπως μὴ ἀμβλύνωνται τριβόμενοι πρὸς ἀλλήλους

οὐδὲν δὲ τῶν ζῷων ἐστὶν ἅμα καρχαρὸδουν καὶ χαυλιόδουν,4 διὰ τὸ μηδὲν μάτην ποιεῖν τὴν φύσιν μηδὲ περίεργον· ἔστι δὲ τῶν μὲν διὰ πληγῆς ἡ βοήθεια, τῶν δὲ διὰ δήγματος. διόπερ αἱ θήλειαι τῶν ὑῶν δάκνουσιν· οὐ γὰρ ἔχουσι χαυλιόδοντας.

καθόλου δὲ 5 χρεὼν τι λαβεῖν, α καὶ ἐπὶ τούτων καὶ ἐπὶ πολλῶνν τῶν ὕστερον λεχθησομένων ἔσται χρήσιμον. τῶν τε γὰρ πρὸς ἀλκήν τε καὶ βοήθειαν ὀργανικῶν μορίων

6 καὶ διὰ τούτο τῶν ἐλάφων οἱ μὶν ἄρρενες [*](662, a) ἔχουσι κέρατκ, αἱ δὲ θήλειαι οὐκ ἔχουσιν. διαφέρει δὲ καὶ τὰ κέρατα τῶν θηλειῶν βοῶν καὶ τῶν ταύρων· ὁμοίως δὲ καὶ ἐν τοῖς προβάτοις. καὶ πλῆκτρα τῶν ἀρρένων ἐχόντων αἱ πολλαὶ τῶν θηλειῶν οὐκ ἔχουσιν.

7 ώς δʼ αὕτως ἔχει τοῦτο καὶ ἐπὶ τῶν ἅλλων τῶν τοιούτων.   σἱ δʼ ἐχθύες πάντες εἰσὶ καρχαρόδοντες, πλὴν τού ἑνὸς τού καλουμένου σκάρου· πολλοὶ δʼ ἔχουσι καὶ ἐν ταῖς γλύότταις ὀδόντας καὶ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. τούτου δʼ σἴτίον ὅτι ἀναγκαῖον ἐν ὑγροῖς οὐσί παρτὸ ὑγρὸν ἅμα τῇ τροφξ, καὶ τούτο ταχέως ἐκπέμπειν. οὐ γὰρ ἐνδέχεται λεαίνοντας διατρίβεινʼ εἰσρέοι γὰρ ἄν τὸ ὑγρὸν είς τὰς κοιλίας. διὰ τοῦτο πάντες εἰσὶν ὀξεῖς πρὸς τὴν διαίρεσιν. πάλιν καὶ πολλοὶ καὶ πολλαχῃ, ἵνα ἀντὶ τοῦ λεαίνειν εἰς πολλἀ κερματίζωσι τῷ πλήθει. γαμέψοὶ δὲ διὰ τὸ τὴν ἀλκὴν σχεδὸν ἅπασαν αὐτοῖς διὰ τούτων εἶναι.

8 Eὅχει δὲ καὶ τὴν τοῦ στόματος φύσιν τὰ ζῷα τούτων τε τῶν ἔργων ἕνεκα καὶ ἔτι τῆς ἀναπνοῆς, ὅσα ἀναπνεῖ τῶν ζώων καὶ καταψύχεται θύραθεν. ἡ γὰρ φύσις αὐτὴ καθʼ αὐτὴν, ὤσπερ εἴπομεν, τοῖς κοινοῖς πάέντων μορίοις είς πολλὰ τῶν ἰδίων καταχρῆται, οἷον καὶ ἐπὶ τού στόματος ἢ μὲν τροφὴ πάντων κοινόν, ἡ δʼ ἀλκὴ τινῶν ἰδίον καὶ ὁ λόγος ἑτέρων, ἔτι

ἡ δὲ φύσις ἅπσυνήγαγεν 9 εἰς ἕν, ποιούσα διαφορὰν αὐτού τοῦ μορίου πρὸς τὰς τῆς ἐργασίας διαφοράς. διὸ τὰ μέν ἐστι συστομώτερα, τὰ δὲ μεγαλὸστομα. ὅσα μὲν γὰρ τροφῆς καὶ ἀναπνοῆς καὶ λόγου χάριν, συστομώτερα, τῶν δὲ βοηθείας χάριν τὰ μὲν καρχαρὸδοντα πάντα ἀνερρωγότα. οὕσης γὰρ αὐτοῖς τὴς ἀλκῆς ἐν τοῖς δήγμασι χρήσιμον τὸ μεγάλην εἶναι τὴν ἀνάπτυξιν τού στὸματος· πλείοσι γὰρ καὶ κατὰ μεῖξον δήξεται, ὅσονπερ ἄν ἐπὶ τὸ πλέον ἀνερρώγῃ τὸ στόμα. ἔχουσι δὲ καὶ τῶν ἰχθύων οἱ δηκτικοὶ καὶ σαρκοφάγοι τοιοῦτον στόμα, οἱ δὲ gὴ σαρκοφάγοι μύουρον · τοιοὺτον γὰρ αὐτοῖς χρήσιμον, ἐκεῖνο δὲ ἂχρηστον.

τοῖς δʼ 10 ὄρνισίν ἐστι τὸ καλούμενον ῥύγχος στόμα· τοῦτο γὰρ ἀντὶ χειλῶν καὶ ὀδόντων ἔχουσιν. διαφέρει δὲ τοῦτο κατὰ τὰς χρήσεις καὶ τὰς βοηθείας. τὰ μὲν γὰρ γαμψὸνυχα καλούμενα διὰ τὸ σαρκοφαγεῖν καὶ μηδενὶ τρέφεσθαι καρπῷ γαμμ ψὸν ἔχει τὸ ῥύγχος ἅπαντα· χρήσιμον γὰρ πρὸς τὸ κρατεῖν καὶ βιαστικύότερον τοιούτο πεφυκὸς.

ἥ δʼ ἀλκὴ ἐν τούτῳ τε καὶ τοῖς 11 ὄνυξι· διὸ καὶ τοὺς ὄνυχας γαμ ψοτέρους ἔχουσιν. τῶν δʼ ἄλλων ἑκάστῳ πρὸς τὸν βίον χρήσιμόν ἐστι τὸ ῥύγχος, οἷον τοῖς μὲν δρυοκόποις ίσχυρὸν καὶ σκληρόν, καὶ κὸραξι καὶ κορακύδεσι, τοῖς δὲ μικροῖς γλαφυρὸν πρὸς τὰς συλλογὰς τῶν καρπῶν καὶ τὰς λήψεις τῶν ζφδαρίων.

ὅσα δὲ ποηφάγα καὶ ὅσα παρʼ 12 ἓλη ζῇ, καθάπερ τὰ πλωτὰ καὶ στεγανὸποδα , τὰ μὲν ἄλλον τρόπον χρήσιμον ἔχει τὸ ῥύγχος, τὰ δὲ πλατύρυγχα αὐτῶν ἐστίν· τοιούτῳ γὰρ ὄντι ῥᾳδίως δύνατʼ ὀρύσσειν, ὥσπερ καὶ τῶν τετραπόδων τὸ τῆς ὑός· καὶ γὰρ αὕτη ῥιζοφάγος. ἔτι δʼ ἕχουσι καὶ τὰ ῥιζοφάγα τῶν ὀρνέων καὶ τῶν ὁμοιοβίων ἔνια τὰ ἄκρα

13 Περὶ μὲν σὖν τῶν ἄλλων μορίων τῶν ἐν τῇ κεφαλ ῇ σχεδὸν εἴρηται, τῶν δʼ ἀνθρύπων καλεῖται τὸ μεταξύ της κεφαλῆς καὶ τοῦ αὐχένος πρὸσωπον, ἀπὸ τῆς πράξεως αὐτῆς ὀνομασθέν, ὡὸς ἔοικεν· διὰ γὰρ τὸ μόνον ὀρθὸν εἶναι τῶν ζῴων μόνον πρόσωσθεν ὄπωπε καὶ τὴν φωνὴν είς τὸ πρόσω διαπέμπει.

2 Περὶ δὲ κεράτων λεκτέον· καὶ γὰρ ταύτα πέφυκε τοῖς ἔχουσιν ἐν τῇ κεφαλῇ. ἔχει δʼ οὐδὲν μὴ ζῳοτόκον. καθʼ ὁμιοιὸτητα δὲ καὶ μεταφορὰν λέγεται καὶ ἑτέρων τινὧν κέρατα· ἀλλ’ οὐδενὶ οὐτῶν τὸ ἔργον τοῦ κέρατος ὑπάέρχει. βοηθείας γὰρ καὶ ἀλκῆς χάέρι, ἔχουσι τὰ ζῳοτόκα, ὂ τῶν ὄλλων τῶν λεγομένων ἔχειν κέρας οὐδενὶ συμβέβηκεν· οὐδὲν γὰρ χρῆται τοῖς κέρασιν οὔτʼ ἀμυνὸμενον οὕτε πρὸς τὸ κρατεῖν, ἅπερ ἰσχύος ἐστὶν ἔργα.

2 ὅσα μὲν οὖν πολυσχιδῆ τῶν ζῴων, οὐδὲν ἔχει κέρας. τούτου δʼ αἱττιον ὅτι τὸ μὲν κέρας βοηθείας σἴτίον ἐστε, τοῖς δὲ πολυσχιδέσιν ὑπάρχουσιν ἕτεραι βοήθειαι· δέδωκε γὰρ ἡ φύσις τοῖς μὲν ὄνυχας, τοῖς δʼ ὀδόντας μαχητικούς, τοῖς δʼ ἄλλο τι μόριον ίκανὸν ἀμύνειν.

3 τῶν δὲ διχαλῶν τὰ μὲν πολλὰ κέρατα ἔχει πρὸς ἀλκὴν, καὶ τῶν μωνύχων ἔνια,[*](663,a) τὰ δὲ καὶ πρὸς βοήθειαν. ὅσοις δὲ μὴ δέδωκεν ἡ φύσις ἄλλην ἀλκὴν πρὸς σωτηρίαν, οἷον ταχυτῆτα σώματος, καθάπερ τοῖς ἵπποις βεβοήθηκεν, ἤ μέγεθος, ὥσπερ ταῖς καμήλοις· καὶ γὰρ μεγέθοας ὺπερβολὴ τὴν ἀπὸ τῶν ἄλλων ζῴων φθορὰν ίκανὴ κωλύειν, ὅπερ συμβέπηκε ταῖς καμήλοις, ἔτι δὲ μάλλον τοῖς ἐλέφοασιν. τὰ δὲ χαυλιόδοντα, ὥσπερ καὶ τὸ τῶν ὑῶν γένος, διχαλὸν.

4 ὅσοις δʼ ἄχρηστος πέφυκεν ἡ τῶν κεράτων ἐξοχή, τούτοις προστέθεικεν ἑτέραν βοήθειαν ἡ φύσις, οἷον

τὰ μὲν οὖν πλεῖστα, καθάπερ καὶ τὸ 5 σὤμα διῄρηται τῶν ζῴων οἷς ποιεῖται τὴν κίνησιν, δεξιὸν καὶ ἀριστερὸν, καὶ κέρατα δύο πέφυκεν ἔχειν διὰ τὴν αίτίαν ταύτην· ἔστι δὲ καὶ μονοκέρατα, οἷον ὅ τʼ ὄρυξ καὶ ὁ Ἰνδικὸς καλούμενος ὄνος. ἔστι δʼ ὁ μὲν ὄρυξ διχαλόν, ὁ δʼ ὄνος μώνυχον. ἔχει δὲ τὰ μονοκέρατα τὸ κέρας ἐν τῷ μέσῳ της κεφαλῆς· οὕτω γὰρ ἑκάτερον τῶν μερῶν μάλιστʼ ἄν ἔχοι κέρας ἕν· τὸ γὰρ μέσον ὁμοίωος κοινὸν ἀμφοτέρων τῶν ἐσχάτων.

εὐλόγωος δʼ θν δόξειε μονόκερων εἶναι τὸ μύνυχον 6 τοῦ διχαλοῦ μάλλον· ὁπλὴ γὰρ καὶ χηλὴ τὴν αὐτὴν ἔχει κέρατι φύσιν, ὥσ’ ἅμα καὶ τοῖς αὐτοῖς ἡ σχέσις γίνεται τῶν ὁπλῶν καὶ τῶν κεράτων. ἔτι δʼ ἡ σχίσις καὶ τὸ διχαλὸν κατʼ ἔλλειψιν τὴς φύσεος ἐστιν, ὥστʼ εὐλόγως τοῖς μωνύχοις ἐν ταῖς ὁπλαῖς δοῦσα τὴν ὑπεροχὴν ἡ φύσις ἅνωσθεν ἀφεῖλε καὶ μονόκερων ἐποίησεν.

ὀρθῶς δὲ καὶ τὸ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ποιῆσαι τὴν τῶν κεράτων φύσιν, ἀλλα μὴ καθάπερ ὁ Αἰσύπου Μῶμος διαμέμφεται τὸν ταύρον ὅτι οὑκ ἐπὶ τοῖς ὤμοις ἔχει τὰ κέρατα, ὅθεν τὰς πληγὰς [*](b) ἐποιεῖτʼ ἂν ἰσχυροτάτας, ἀλλʼ ἐπὶ τοῦ ἀσθενεστάτου

8 ἅμα δὲ καὶ πρὸς τὰς ἄλλας κινήσεις τοῦ σώματος ἀνεμπὸδιστα πέφυκεν οὕτω μιάλιστα- ἔστι δὲ τὰ κέρατα διʼ ὅλου στερεὰ τοῖς ἐλάφοις μόνοις, καὶ ἀποβάλλει μόνον, ἕνεκεν μὲν ὠφελείας κουφιζόμενον, ἐξ ἀνάγκης δὲ διὰ τὸ βάρος. τῶν δʼ ἄλλων τὰ κέρατα μέχρι τινὸς κοῖλα , τὰ δʼ ἄκρα στερεὰ διὰ τὸ πρὸς τὰς πληγἀς τοῦτʼ εἶναι χρήσιμον. ὅπως δὲ μηδὲ τὸ κοῖλον ἀσθενὲς ᾖ, οὐ πέφυκεν ἐκ τοῦ δέρματος, ἐν τούτῳ δʼ ἐνἡρμοσται στερεὸν ἐκ τῶν ὀστῶν· οὕτω γὰρ καὶ τὰ κέρατα ἔχοντα πρὸς ἀλκήν τε χρησιμύτατʼ εἶναι καὶ πρὸς τὸν ἄλλον βίον ἀνοχλὸτατα.