De adverbiis

Apollonius Dyscolus

Apollonius Dyscolus. Apollonii Dyscoli Quae supersunt. Vol. 1.1. (Grammatici Graeci, Volume 2.1). Schneider, Richard; Uhlig, Gustav, editors. Leipzig: Teubner, 1878.

Πάϲη λέξει παρέπονται δύο λόγοι, ὅ τε περὶ τῆϲ ἐννοίαϲ καὶ ὁ περὶ τοῦ ϲχήματοϲ τῆϲ φωνῆϲ. ὅθεν καὶ ἡ τῶν ἐπιρρημάτων διέξοδοϲ εἰϲ τούϲ προκειμένουϲ λόγουϲ ὑποϲταλήϲεται. καὶ πρότερόν γε τὸν περὶ τῆϲ ἐννοίαϲ λόγον ποιήϲομαι.

Ἔϲτιν οὖν ἐπίρρημα μὲν λέξιϲ ἄκλιτοϲ, κατηγοροῦϲα τῶν ἐν τοῖϲ ῥήμαϲιν ἐγκλίϲεων καθόλου ἢ μερικῶϲ, ὧν ἄνευ οὐ κατακλείϲει διάνοιαν.

Ὅτι μὲν οὖν ἐνὶ ϲχηματιϲμῷ κέχρηται, προῦπτόν ἐϲτιν, ἀποδείξεωϲ παρεπομένηϲ τοιαύτηϲ. — Ἡ τῶν ὀνομάτων ϲύνταξιϲ πρὸϲ τὰ ῥήματα παρίϲτηϲι διάθεϲιν ἐγγιγνομένην τοῖϲ πτωτικοῖϲ, ἔκθ’ ὅτε καὶ τῶν πλαγίων πτώϲεων ϲυμπαραλαμβανομένων, ἐφ’ ἃϲ καὶ ϲυντείνει ἡ διάβαϲιϲ ἡ ἀπὸ τῆϲ ἐνεργείαϲ. οῖον Τρύφων περιπατεῖ ἡ διάθεϲιϲ ἡ ἐκ τοῦ περιπατεῖ ἐπὶ τὸν Τρύφωνα ϲυντείνει. Τρύφων τύπτει Διονύϲιον· ἡ ἐκ τοῦ Τρύφωνοϲ διάβαϲιϲ ἐνεργητικὴ διαβιβάζεται ἐπὶ τὸν Διονύϲιον. καὶ ἐπὶ παθητικῆϲ διαθέϲεωϲ, ὑπὸ Τρύφωνοϲ τύπτεται Διονύϲιοϲ [*](Argvm. 1 Primum de vi ac notione, deinde de forma ac specie adverbii dicendum erit. — 5 Definitio, cuius partes singillatim percensentur. 7 1) Adverbia indeclinabilia sunt. Neutra adiectivorum, ubi adverbiorum notionem induunt, ipsa quoque fiexionem non patiuntur.) [*](Testim. 5 Schol. Dion. Thr. BA p. 931, 33 ἰπίρρημά ἐστι λέξις ακλιτος ακτηγοροῦσα τῶν ἐν τοῖς ῥήμασιν ἐγκλίσεων καθόλου ἢ μερικῶς, ὧν αυεν οὐ κατκκλείει διάνοιαν. Prisc. XV, 1 p. 60, 1 Hertz Adverbium est pars orationis indeclinabilis. cuius significatio verbis adicitur . . Sunt igitur quaedam adverbia. quae omnibus convenienter sociantur temporibus . . . sunt alia, quae cum separatim tempora significant, necessario separatim eis coniunguntur . . . sunt quae cum omnibus apte sociantur modis . . sunt quae non omnibus modis possunt coniuntqi. ibid. p. 62, 16 Et verbum quidem sine adverbio perfectan potest habere sigmificationem; adverbium vero sine verbo vel participio, quod vim verbi possidet, non habet plenam sentemtiam.) [*](Discr. script. Subsequitur hic liber in codice librum, qui est de coniunctione ab initio fol. 114 r. incipit. Inscriptio περι τηϲ εννοιαϲ maiuse. A. In primis foliis haud pauca, quae JBekker nullo negotio, ut videtur, legit, nunc madore fere evanuerunt | 1. πάϲῃ λέξει] παϲη λε evan. in A | και ο evan. in A | 2. επιρρη evan. et λογουϲ fere evan. in A | 3. υποϲτα evan. in A, ὑποδιαϲταλήϲεται EEgger | 4. λόγον] λογο evan. in A | 5. κατηγοροῦϲα] κατ enan. in A | 6. καθόλου] θολου evan. in A | κατακλείϲει b, κατακλιϲει A, κατακλείει e schol. Dion. RSkrzeczka | 9. εγγιγνομενην A, ἐγγινονένην b | 12 ante ϲυντεινει aliquid deletum in A | 13. διάβαϲιϲ Ab, διάθεϲιϲ GFSchoemann)

120
Τὰ δὴ οὖν πτωτικὰ τὴν τοιαύτην ϲύνταξιν πρὸϲ τὰ ὀνόματα μὴ ἀναδεξάμενα, ἐπικείμενα δὲ τοῖϲ ῥήμαϲιν, ἅπερ πρὸϲ ἕτερα πτωτικὰ τὴν τοιαύτην ϲύνταξιν ἐποιοῦντο, ἐκαλεῖτο οὐκέτι πτωτικά, ἀλλ’ ἐπιρρήματα διὰ τὸ ϲύνταξιν ἐπιρρημάτων ἀναδέξαϲθαι. οἷον ὁ μὲν λέγων οὕτωϲ ταχὺ περιπατεῖ κατηγορεῖ τάχα τινὸϲ πτωτικοῦ ταχέοϲ, ὡϲ εἰ μειράκιον περιπατεῖ, καὶ εἰ οὕτωϲ τιϲ εἶποι, τὸ ταχὺ περιπατεῖ μειράκιον· τὸ τηνικαῦτα γὰρ τὸ ταχύ ἐπίκειται τῷ μειράκιον, καὶ ἔτι καλεῖται ὄνομα ἐπιθετικόν, καὶ διὰ τοῦτο ϲυγκλίνεται τῷ μειρακίῳ, τοῦ ταχέοϲ μειρακίου, τῷ ταχεῖ μειρακίῳ. ἡνίκα μέντοι οὐ κατηγορεῖ ὀνόματοϲ, τοῦ δὲ ϲυνταϲϲομένου ῥήματοϲ, ὡϲ ἐν τῷ ταχὺ περιπατεῖ τὸ μειράκιον, καλεῖται ἐπίρρημα, (ἴϲον γάρ ἐϲτι τῷ ταχέωϲ περιπατεῖ τὸ μειράκιον,) καὶ καθ’ ἕνα ϲχηματιϲμὸν ἐκφέρεται, ταχὺ περιπατοῦντοϲ τοῦ μειρακίου, ταχὺ περιπατοῦντι τῷ μειρακίῳ. — Διὰ τοῦ τοιούτου ὑποδείγματοϲ δεῖ τούϲ διακρίνονταϲ τὰϲ τοιαύταϲ ϲυνεμπτώϲειϲ τῷδε τῷ λόγῳ κεχρῆϲθαι. — ἀπόδειξιϲ οὖν ἱκανὴ τοῦ καθ’ ἕνα ϲχηματιϲμὸν ἐκφέρεϲθαι τὰ ἐπιρρήματα, ὅπου γε καὶ τὰ πτωτικά, ϲύνταξιν ἐπιρρηματικὴν ἀναδεξάμενα, καθ’ ἕνα ϲχηματιϲμὸν ἐξηνέχθη.

Ὡϲ δὲ καὶ κατηγορεῖ τῶν ἐν τοῖϲ ῥήμαϲιν ἐγκλίϲεων, ϲαφὲϲ πάλιν καὶ διὰ τοῦ προκειμένου λόγου, ἐν οἷϲ πάντα τὰ πτωτικὰ ἐπιθετικά, κατηγοροῦντα οὐ τῶν ὀνομάτων, τῶν δὲ ῥημάτων, ἐπιρρήματα ἐγένετο, καὶ τὴν τούτων ἀκλιϲίαν ἀνεδέχετο. καὶ ὃν τρόπον ἔϲτι μὲν ὄνομα κύριον ἢ προϲηγορικὸν ἐπινοῆϲαι μὴ ἀπαιτοῦν ἐπιθετικὸν ὄνομα, ἐπιθετικὸν δὲ ὄνομα πάντωϲ ἀπαιτοῦν ᾧ ἐπίκειται, ἐξῃρημένων τῶν ἰδίᾳ τεταγμένων, λέγω τοῦ τερπικέραυνοϲ, ἐννοϲίγαιοϲ, τὸν αὐτὸν ἀεὶ [*](Argvm. 19 Draedicare adverbia aliquid de verbo, apparet: nam quaecunque adiectiva aliquid praedicant non de nominibus, sed de verbis, adverbia facta sunt. Ut adiectivum indiget nomine, nomen adiectivo non indiget: ita verbum per se efficit sententiam, adverbium non efficit.) [*](Testim. 3 Schol. Dion. Thr. BA p. 932, 6 καὶ τοσοῦτον ἄκλιτά εἰσι τὰ ἑπιρρήματα, ὅτι καὶ τὰ πιωτικὰ ὁνόματα, ἡνίκα σύνταξιν ἐπιρρηματικὴν ἀναδέξηται. ἄπιωτα μένει ὡς ἐπιρρήματα γενόμενα. — 19 ibid. p. 932, 13 κατηγοροῦσα ἀντὶ τοῦ τιθεμένη, ἵν᾿ ᾖ τὰ ἑξῆς οὕτως, τιθεμένη κατὰ τῶν ἐν τοῖς ῥήμασιν ἐγκλίσεων, ἐπειδὴ καὶ τὸ ἐπίρρημα κατηγόρημά φασιν οἱ φελόσοφοι. καὶ ὅ πέρ ἐστι τὸ ἐπίθετον ὄνομα ἐν τοῖς ὀόμασι (δίχα χὰρ ἄλλου ὀνόματος οὐ λέγεται), τοῦτο καὶ τὸ ἐπίρρημα ἐν τοῖς ῥήμασιν· ἄνευ γὰρ ῥήματος οὐ συγκλείει διάνοιαν.) [*](Discr. script. 7. τὸ ταχύ b, τω ταχυ A | τῷ b, το A | 11. τὸ et καλεῖται. ἐπίρρημα inseruit RSkrzeczka | 15. τῷ λόγῳ] fol. 114 v. | οῦν Ab in textu, ‘fortasse leg. γοῦν’ b in var. lect. | 16. καθενα evan. in A | 16—17. γε και evan. in A | 19. γο in κατηγορει evan. in A | 20. post πάντα evan. τα in A | 22. την ante τουτων evan. in A | 25. ἀεὶ] ‘Malim δὴ’ b in var. lect.)

121
τρόπον ἔϲτιν ἐπινοῆϲαι ῥῆμα μὲν δίχα ἐπιρρήματοϲ ϲυγκλεῖον λόγον, ἐπίρρημα δὲ οὐ μὴν δίχα ῥήματοϲ ἢ μετοχῆϲ, ἥ τιϲ δυνάμει ἰδίωμα ἔχει τὸ τοῦ ῥήματοϲ. καὶ οὐ τοῦτό φημι, ὅτι αἱ μετοχαὶ ἀπαρτίζουϲι διάνοιαν, ἀλλ’ ὅτι τὰ ἐπιρρήματα καὶ ἐπὶ μετοχὰϲ φέρεται. Ἐντελέϲτερον μέντοι δεδείξεται ἐν τῷ περὶ ϲυντάξεωϲ, ὡϲ τὰ μὲν θεματικώτερα ⟨μέρη⟩ τοῦ λόγου ὀνόματά ἐϲτι καὶ ῥήματα, τὰ δ’ ὑπόλοιπα τῶν μερῶν τοῦ λόγου ὡϲ πρὸϲ τὴν τούτων εὐχρηϲτίαν ἀνάγεται, τὰ μὲν ἄρθρα πρὸϲ τὰ πτωτικὰ ἢ ὡϲ πτωτικά, τὰ δὲ ἐπιρρήματα ὡϲ πρὸϲ τὰ ῥήματα, αἵ τε προθέϲειϲ πρὸϲ ἀμφότερα· διὸ καὶ μόναι ἀναϲτροφῆϲ τόνου ἔτυχον, καὶ τῇδε δύνανται ϲυντάϲϲεϲθαι, λέγω ὀνόμαϲι, καὶ τῇδε, λέγω ῥήμαϲιν. εἰρήϲεται δὲ καὶ πότε ἀντωνυμίαι ἀντ’ ὀνομάτων παραλαμβάνονται, τίνεϲ τε ἐν τῷ καθόλου ϲύνδεϲμοι ϲυνδέουϲιν ὄνομα καὶ ῥῆμα, καὶ τίνεϲ εἰϲὶ μερικοί.

Οὐ μόνον δὲ ῥητοῖϲ οὖϲι τοῖϲ ῥήμαϲι κατὰ τὴν ϲύνταξιν τοῦ λόγου τὸ ἐπίρρημα προϲφέρεται, ἀλλὰ καὶ ϲιγωμένοιϲ, εἴγε καὶ αἱ ἐπιφωνήϲειϲ οὐδὲν ἄλλο εἰϲὶν ἢ ἐπιρρήματα τῶν ῥημάτων οὐκ ἐπιγινομένων, καθὸ τοῖϲ εὖ ἀναγινώϲκουϲι τὸ κάλλιϲτα ἐπιφωνοῦμεν καὶ τοῖϲ εὖ διατιθεῖϲιν ἡμᾶϲ τὸ ἥδιϲτα. καὶ τοῖϲ ἀκριβοῦϲι τὰϲ ἰδίαϲ πράξειϲ καὶ τέχναϲ τὸ καλῶϲ ἐπιφωνοῦμεν. Ἀλλ’ ἐκεῖνό τιϲ εἴποι ἄν, ὡϲ «κατὰ τὸν τοιοῦτον λόγον περιγετράψεται τοῦ κατὰ τὰ ἐπιρρήματα μεριϲμοῦ τὸ οἴμοι καὶ τὰ τοιαῦτα τῶν ἐπιρρημάτων, λέγω τὰ ϲχετλιαϲτικὰ καὶ εὐαϲτικά.» Πρὸϲ ὃν ἔϲτι φάναι, ὡϲ τάχα μὲν καταχρηϲτικώτερον τὰ τοιαῦτα ἐπιρρήματα εἰρήϲεται, ᾦ λόγῳ καὶ αἱ μονοτράμματοι ϲυλλαβαί, οὐκ οὐϲαι ϲυλλήψειϲ ϲτοιχείων. μή ποτε δὲ καὶ αὐτὰ δυνάμει ἀπὸ διαθέϲεωϲ ῥηματικῆϲ ἀνάγονται· οἱ γὰρ ϲχετλιάζοντεϲ πεπόνθαϲι, τὸ δὲ παθεῖν πεῖϲίν τινα τῶν ἐκ πράγματοϲ δηλοῖ.

Παρὸν δὲ καὶ ἐξ ὑποδείγματοϲ πιϲτώϲαϲθαι τὸν λόγον πάλιν. τὸ [*](Argvm. 14 Non solum ubi ponuntur verba, sed etiam ubi cogitando supplentur, adverbiis utimur quem in numerum etiam interiectiones referendae sunt. — 27 Sed adverbia carere non posse verbis apparet nam verbum cum nomine coniunctum adverbium non desiderat contra adverbium cum nomine constructum indiget verbo.) [*](Testim. 27 Schol. Dion. Thr. BA p.232, 20 εἴ που μὲν ἔστι ῥῆμα, οὖ πάντως ἐπίρρημα, οἷον Τρύφων περιπατεῖ· εἴ που δὲ ἐπίρρημα, πάντως ῥῆμα, οἷον παλῶς Τρύφων γράφει. cf. ibid. 933, 20.) [*](Discr. script. 2. δε οὐ μην A, δὲ οὐ μὴ b, γε μὴν οὐ GFSchoemann | 4. επιρρημτ A | 5. μέρη adiecit b, evan. in A | 8. ωϲ προϲ A, πρὸϲ b | 10. τῇδέ ⟨τε⟩ b in var. leet. | 11. ante ποτε aliquid deletum in A, in L est περι ποτε, sed huic nihil tribuendum | ἀντωνυμίαι b, και αντωνυμιαι A | 15. ϲιγωμένοιϲ b, γινομενοιϲ A | 16. οὐκ inseruit RSchneider, pro ἐπιγινομένων conicit ϲεϲιγημένων KEASchmidt | 18. ἡμᾶϲ EEgger RSKrzeczka. ἡμῖν Ab | 20. . . . . . . ρηματα] fol. 115 r.; lacunam explevit b | 21. litterae τῶν επ in τῶν ἐπιρρημάτων evan. nunc in A | 22. litterae προ in προϲ nunc legi fere non possunt in A | 23. εἰρήϲεται] ‘Eortasse leg. εἴρηται’ b in var. lect. | 26. πεῖϲιν RSkrzeczka, πίϲτιν Ab, pro πίϲτιν τινὰ τῶν conicit διάθεϲίν τινα τὴν KEASchmidt)

122
Τρύφων ἀναγινώϲκει ποιεῖ λόγον, οὐ μὴν τὸ Τρύφων καλῶϲ, εἰ μὴ προϲθείημεν τὸ ῥῆμα. ᾧ λόγῳ καὶ ἐπὶ τοῦ ἄρθρου τὸ κατὰ ἀρϲενικὴν προφορὰν «ὁ» πάλιν οὐ ποιεῖ λόγον ἐν τῷ ὁ ἀναγινώϲκει, εἰ μὴ προϲλάβοι ὄνομα ἐφ’ ὃ φέρεται, τὸ ὁ Τρύφων ἀναγινώϲκει. διὸ καὶ ἐν τοῖϲ ὑποτακτικοῖϲ ἄρθροιϲ κοινὸν λαμβάνεται τὸ προκείμενον ὄνομα, κατὰ ἀναφορὰν παριϲτάμενον, ἐπεὶ παρεπόμενόν ἐϲτι τοῖϲ ὑποτακτικοῖϲ τῶν ἄρθρων μετὰ ῥήματοϲ ἀποτελεῖν διάνοιαν, ἄνθρωποϲ παρεγένετο ᾧ ἐλάληϲα, κοινοῦ παραλαμβανομένου τοῦ ἄνθρωποϲ. εἰ γὰρ μὴ προτεθείη ὄνομα τοῦ τοιούτου ἄρθρου, οὐδ’ ἂν ἔτι τὸ ἄρθρον ὡϲ ἄρθρον ἀκούοιτο, ὡϲ δὲ ἀόριϲτον μόριον, εἰ τῇδε ἀποφαινόμεθα, ὃϲ μεθύει, βλάπτεται· ἴϲον γάρ ἐϲτι τῶ εἴ τιϲ μεθύει, βλάπτεται. τὸν τοιοῦτον λόγον ἀκριβέϲτερον ἐν τῷ περὶ ϲυντάξεωϲ ἐκτεθείμεθα.

Καὶ τὸ καταφατικὸν δέ καὶ τὸ ἀποφατικόν, ἰδίᾳ λεγόμενον, πάλιν πρὸϲ ἀπαρτιϲμὸν τοῦ ῥήματοϲ τοῦ λεγομένου παραλαμβάνεται· πρὸϲ γὰρ τὴν «ἔγραψαϲ;» φωνὴν φαμὲν «ναί» ἢ «οὔ».

Ἔτι φαμὲν οὕτωϲ, καλῶϲ ὁ ἄνθρωποϲ γράφει, καὶ ἔϲτι κατάλληλοϲ ὁ λόγοϲ· ἕκαϲτον γὰρ τῶν μορίων ϲυμφέρεται τῷ ἰδίῳ ϲυντάγματι ἀλλ’ ὁπηνίκα τὸ ἄρθρον ἐμπεριλαμβάνει τὸ ἐπίρρημα, οὐκέτι τὸ κατάλληλον ϲώζεται, ὁ καλῶϲ ἄνθρωποϲ γράφει, διὰ τὸ τῆϲ οἰκειότητοϲ ἀπεϲπάϲθαι τὸ μόριον· μεταξὺ γὰρ γινόμενον τὸ ἐπίρρημα δύο πτωτικῶν, λέγω τοῦ ἄρθρου καὶ τοῦ ὀνόματοϲ, οὐκ ἔχει τὴν καταλληλότητα τὴν ἐπὶ τὸ ῥῆμα, ὡϲανεὶ ὑπὸ τοῦ γένουϲ ϲυνεχόμενον. καὶ ἔνθεν οὔτε ἐπὶ τὸ ὄνομα δύναται ἐνεχθῆναι, ὅτι ἀλλοτρία ἡ ϲύνταξιϲ, οὔτε ἐπὶ τὸ ῥῆμα, καθὼϲ προειρήκαμεν, ϲυνεχόμενον ὑπὸ τοῦ γένουϲ. μεταξὺ οῦν τούτων οὐκ ἄλλο τι πέπτωκεν ἢ μόνη ἡ μετοχή, δυναμένη καὶ τὸ γένοϲ μηνῦϲαι καὶ τὸ πρᾶγμα, ὅπερ ἐπιζητεῖ τὸ ἐπίρρημα. καὶ ἐπί γε πάλιν τῆϲ τοιαύτηϲ ϲυντάξεωϲ οὐ γίνεται τὸ κατάλληλον ἄλλου του ἐπιφερομένου ἢ μόνηϲ μετοχῆϲ. μεθ’ ἧϲ πάλιν καὶ ῥῆμα ϲυγγενήϲεται ὑπὲρ τοῦ ϲυγκλειϲθῆναι τὸν λόγον. ἐφ’ ὃ οὐκέτι τὸ προειρημένον ἐπίρρημα ἐπιφέρεται. διὸ καὶ προείπομεν, ὡϲ καὶ ἐπὶ μετοχὰϲ φέρεται τὰ ἐπιρρήματα. τὸ δὲ ὑπόδειγμα τοῦ λόγου τοιοῦτόν ἐϲτιν, ὁ καλῶϲ ἄνθρωποϲ γράψαϲ ἐτιμήθη. — πάλιν ἡ τοιαύτη ϲύνταξιϲ διὰ πολλῶν παραθέϲεων ἐν τῷ περὶ ϲυντάξεωϲ ἀποδίδοται. — Καὶ τοϲαῦτα μὲν περὶ τοῦ ὅτι κατηγορεῖ τῶν ῥημάτων τὸ ἐπίρρημα.

[*](Argvm. 16 Adverbium nunquam inter articulum et nomen ponitur, itaque nec articuli nec nominis esse potest, sed aut ad vebum pertinet, aut ad participium, quod ipsum quoque actionem indicat.)[*](Discr. script. 10. ‘Legendum videtur ἀποφαινοίμεθα’ b in var. lect. | 13. καὶ τὸ ἀποφατικόν inseruit RSchneider | ιδιαι A | 18. ενπεριλαμβανει A | 21. μεταξὺ] fol. 115 v. | 25. laenam explevit b | 26. lacunam explevit RSkrzeczka | 27. τηϲ τοι fere evan. in A | 31. τὰ ἐπιρρήματα b, και επιρρηματα A)
123

Φαμὲν δὲ ἢ καθολικῶϲ ϲυνεῖναι τοῖϲ ῥήμαϲι τὰ ἐπιρρήματα ἢ μερικῶϲ, ἐπεί τινα μὲν ϲύνοιϲτά ἐϲτι, ϲημαϲίαϲ οὐκ ἀντικειμένηϲ, ἁπάϲαιϲ ταῖϲ ἐγκλίϲεϲιν, ἅπαϲι τοῖϲ χρόνοιϲ, ἅπαϲι τοῖϲ προϲώποιϲ, ὡϲ ἕνεκα ὑποδείγματοϲ τὸ καλῶϲ ἔϲτι παραλαμβάνειν, τὸ οὕτωϲ, ἄλλα πάμπολλα, τῆϲ φράϲεωϲ, ὡϲ ἔφαμεν, οὐκ ἀντιπιπτούϲηϲ, καθότι πάλιν καὶ ἐπὶ τῶν ὀνομάτων οἱόν τέ ἐϲτι παραδέξαϲθαί τινα τῶν ἐπιθετικῶν δυνάμενα ϲυντείνειν ἐπὶ πάντα τὰ ὀνόματα, τινὰ δὲ πάλιν μερικωτέραν ἔχει τὴν ϲύνταξιν (τό τε γὰρ μέλαϲ ἢ λευκόϲ ἐπὶ πᾶν ϲῶμα δύναται ϲυντείνειν, οὐ μὴν τὸ λόγιοϲ ἢ ϲυνετόϲ, ὅτι μὴ ἐπὶ τῶν δυναμένων ἀναδέξαϲθαι ϲύνεϲιν ἢ λόγον, ἅπερ ἂν εἶη λογικὰ ζῶα)· τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον καί τινα τῶν ἐπιρρημάτων εἴργεται τῆϲ ϲυντάξεωϲ ἕνεκα τοῦ ϲημαινομένου. τὸ ἄγε παρακελευϲτικὸν οὐ τετάξεται ϲὺν ὁριϲτικῇ προφορᾷ, ἀλλ᾿ οὐδὲ εὐκτικῇ ἢ ἄλλη τινὶ ἢ μόνη τῇ προϲτακτικῇ, οὕτωϲ ὥϲτε καὶ τὰ ἀμφίβολα τῶν ῥημάτων τῇ ἰδιότητι τῆϲ ϲυντάξεωϲ ἀπολύεϲθαι τῆϲ ἀμφιβολίαϲ διὰ τῆϲ ἰδίαϲ αὐτοῦ παραθέϲεωϲ. τὸ λέγετε ὁριϲτικόν, ἀλλ᾿ οὐ τὸ ἄγε λέγετε, ἄγε τύπτεϲθε. — τὰ χρονικὰ ἐπιρρήματα ϲυμφωνοῦϲαν τοῖϲ τοῦ ῥήματοϲ χρόνοιϲ ποιεῖται ϲύνταξιν. οἷον τὸ ἐχθέϲ παρῳχημένῳ ϲυντετάξεται, ἐχθὲϲ ἔγραφον, ἐχθὲϲ ἔγραψα. τὸ γὰρ αὔριον ἀντικείμενον τῷ παρῳχημένῳ, οὐ ϲυντετάξεται ἢ πάλιν τοῖϲ ὁμολογοῦϲι τὸ ⟨μὴ⟩ παρῳχῆϲθαι, αὔριον γράφω, αὔριον γράψω, αὔριον ἀναγινώϲκω. τὰ μέντοι οὐ διορίζοντα τὸν χρόνον, κοινὴν δὲ παράταϲιν δηλοῦντα τοῦ παντὸϲ χρόνου, ϲυμπαραλαμβάνεται κατὰ πάντα χρόνον, ὡϲ ἔχει τὸ νῦν ἐφρόνηϲα, νῦν φρονῶ, νῦν φρονήϲω· ἤδη ἔγραψα, ἤδη γράφω, ἤδη γράψω. ὁ αὐτὸϲ λόγοϲ ϲυντεινέτω ἐπὶ πάντων τῶν τοιούτων.

Ἔϲτιν οὖν πάντα τὰ ϲυγκεχυμένα κατὰ χρόνον ἔν τε μετοχαῖϲ ἔν τε ῥήμαϲι διὰ τῆϲ τούτων παραθέϲεωϲ ἀπαλλάξαι τῆϲ ἀμφιβολίαϲ. τὸ [*](Argvm. 1 Ut non licet quaedam attributa omni nomini apponere, ita quaedam adverbia cum omnibus modis, temporibus, personis coniunguntur, quaedam non cum omnibus. — 26 Quaecunque igitur tempora sive participiorum sive verborum non sunt definita, appositis adverbiis definiuntur.) [*](Testim. 1 Prisc. XV, 1 60, 6 Hertz; vid. quae ad 119, 5 adscripta sunt. — 16 Schol. Dion. Thr. B A 937, 3 τὰ γενικὴν παράστασινιν δηλοῦντα ἐπιρρήματα συμπαραλαμβάνεται κατὰ πάντα χρονικὰ ὡς τὸ νῦν . . καὶ τὸ ἤδη ὁμοίως . . καὶ ἔστι σαφῶς εἰπεῖν ὅτι τὰ χρονικὰ ἐπιρρήματα ἢ καθολικὸκ χρόνον δηλοῖ ἢ μερικόν, καὶ ἢ ὡρισμένα ἐστὶ ὡς χθές, σήμερο, ἢ ἀόριστα ὡς πάλαι, ποτέ . καὶ τούτων τὸ μὲν αὔριον καταχρηστικῶς ἐνεσιῶτι συντάσσεται. τὰ δὲ νὔν, ἤδη τοῖς τρισὶ χρόνοις.) [*](Discr. script. 3. τοῖϲ χρόνοιϲ, ἅπαϲι inseruit GDronke | 4. υποδειγματ abbr. A | 5. καὶ b, η A | 7. τα supra lin. alio ut videtur atramento | 12. παρακελευϲτι A 15. ⟨καὶ⟩ ὁριϲτικόν vel ⟨προϲτακτικὸν ἢ⟩ ὁριϲτικόν coniecit RSchneider 16. post τύπτεϲθε inserit GDronke, quae nunc 124, 8 –14 leguntur | in margine A11 περι χρονικων επιρρηματων | 20. μὴ add. b | αὔριον] fol. 116 r. 23 φρονεϲω A | 26. ‘Fort. ἔϲτι γοῦν’ b in var. lect.)

124
λέγων μετάληψίϲ ἐϲτιν ἐνεϲτῶτοϲ καὶ παρατατικοῦ, τὸ λέγειν ἀπαρέμφατον. ἀλλ’ ἡνίκα μέν φαμεν ἐχθὲϲ λέγων Δίων ἥμαρτεν ἢ ἐχθὲϲ Δίων λέγων ἐτιμήθη, τὸ τηνικαῦτα τὸ λέγων μόνον παρατατικοῦ ἐϲτιν. ὁ αὐτὸϲ λόγοϲ καὶ ἐπὶ τοῦ λέγειν· τὸ γὰρ μέλλω λέγειν αὔριον παράταϲιν οὐ δηλώϲει, τὸν δὲ ἐνεϲτῶτα χρόνον, ὃϲ ϲυντάϲϲεται τῷ αὔριον, αὔριον λέγει Τρύφων. πάλιν ἡ τοιαύτη ἔννοια ἐπὶ τὰ ὅμοια διηκέτω.

Ἡ οὔ ἀπόφαϲιϲ, μαχομένη τῇ ναί καταφάϲει, τὰ ἐν καταφάϲει ῥήματα ἀναιρεῖ, ἅπερ ἐϲτὶν ὁριϲτικά, ἔχοντα ἐν αὑτοῖϲ τὴν κατάφαϲιν, ἀνθ’ ἧϲ καὶ πολλάκιϲ παραλαμβάνεται, οὐ γράφῶ, οὐ ποιῶ· ἡ δὲ μή ἀπαγορεύουϲα τὸ ἐν προϲτάξει πάλιν καταφατικὸν ἀναιρεῖ, γράφε μὴ γράφε, λέγε μὴ λέγε. ἔϲτι δὲ ὅπου καὶ τὸ μή, παραλαμβανόμενον οὐ μόνον κατὰ ἀπαγόρευϲιν, ἀλλὰ καὶ κατὰ διαπόρηϲιν, τοῖϲ κατ’ ἐρώτηϲιν προοιϲτοῖϲ ϲυντάϲϲεται, μὴ ἔγραψαϲ; μὴ ἐλάληϲαϲ;

Καὶ ἐν παρῳχημένων δὲ διαφοραῖϲ πάλιν τὰ ἐπὶ παρῳχημένου χρόνου ἐπιρρήματα παραλαμβανόμενα οὐχ οἵόντε διήκειν ἐπὶ ἐνεϲτῶτοϲ, ὡϲ ἐπὶ τοῦ πάλαι ἔϲτιν ἐπινοῆϲαι ἢ πρώην. οἷόν τε μὲν γὰρ ἐπὶ τοῦ ὑπερϲυντελικοῦ τοῦτο φάναι, πάλαι ἐγεγράφειν, πάλαι ἠριϲτήκειν, οὐ μὴν ἔτι ἐπὶ τοῦ παρακειμένου, ἐπεὶ τὸ ἅμα νοήματι ἠνυϲμένον δι’ αὐτοῦ νοεῖται, τὸ δὲ πάλαι ἠνυϲμένηϲ πράξεώϲ ἐϲτι παραϲτατικόν. ὁ γοῦν καλούμενοϲ ἀόριϲτοϲ, προϲλαβὼν τὸ πάλαι, ὑπερϲυντελικὸϲ μᾶλλον ἀκούεται. ἐμπεριέχει γὰρ τὸ παρῳχημένον τοῦ παρακειμένου καὶ τοῦ ὑπερϲυντελικοῦ, ὥϲ γε καὶ ἐπὶ ὀνόματοϲ ἔϲτιν ἐπινοῆϲαι κοινότητα ἀρϲενικοῦ καὶ θηλυκοῦ. ἔνθεν καὶ τῆϲ ὀνομαϲίαϲ ἔτυχε, κατὰ ἀπόφαϲιν εἰρημένοϲ τοῦ μὴ ὁρίζειν τὸν παρωχημένον. διὸ καὶ κατὰ ἀπόφαϲιν τῶν προειρημένων δύο χρόνων ἐθεματίϲθη. ᾧ λόγῳ καὶ τὸ ϲώφρων τὸ ὁ προϲλαβὸν νοεῖται μόνωϲ ἀρϲενικόν. — Εἰϲ τὴν αὐτὴν [*](Argvm. 8 Ita οὔ indicativi, μὴ imperativi est — 15 et aoristus, qui indefinitam praeteriti notionem habet, adiecto πάλαι adverbio ita definitur, ut plusquamperfecti vim induat.) [*](Trstim. 8 Schol. Dion. Thr. BA 889, 27 ὁ δὲ ἀόριστος οὐδὲν ὡρισμένου χρόνου ἐμωαίνει, ὡς οἱ ὑποκείμενοι, ἀλλὰ σὺν μὲν τῷ ἄρτι ταὐτὸν δύναται τῷ καρακειμένῳ . . τῷ δὲ πάλα ἴσον δύναται τῷ ὑπερσυντελικῷ. cf. Choer. 1281, 18.) [*](Disch, script. 1. παρατατικοῦ ⟨καὶ⟩ τὸ vel παρατατικοῦ τό ⟨τε⟩ GUhlig | 4. τὸ γὸρ μέλλω b, ο γαρ μελλων A | 6. τοιαυτη A, αὐτὴ b | 8. Ἡ οῦ —14 ἐλάληϲαϲ; GDronke transponi iubet post τύπτεϲθε 123, 16 | 10. ⟨γράφω⟩ οὐ γράφω, ⟨ποιῶ⟩ οὐ ποιῶ GFSchoemann | 11. απαγορευουκα A, ἀπαγόρευϲιϲ b | 13. διαπορρηϲιν A | 14. προοιϲτοῖϲ ⟨ὀριϲτικοῖϲ⟩ GDronke | ελαληϲ abbr. A | 16. οιοντ abbr. A | 19. ἐπεὶ b, ἐπι A | νόημα τὶ A | 20. ν post εϲτι erasum in A, ut saepissime | παραϲτατικ abbr. A | 21, O ante γουν maiusc. inte lin. scripta in A | 25. ante οριζειν addidit δι supra lin. Az | διὸ — 27 ἀρϲετικόν delevit RSkrzeczka; pro κατὰ ἀπόφαϲιν GFSchoemann conicit εἰϲ ἔμφαϲιν vel εἰϲ ἀπόφανϲιν | 27. προϲλαβων A | αρϲενικ abbr. A)

125
ἔννοιαν τοῦ προκειμένου λόγου πλεῖϲτα ἔϲτι παραθέϲθαι, ἀπόχρη μέντοι εἰϲ ἀφορμὴν τὰ προκατειλεγμένα τοῦ διακρῖναι καὶ τὰ ὑπόλοιπα.

Ἔτι δὲ κἀκεῖνο δεῖ προϲθεῖναι, ὡϲ οὐδὲ κατὰ πᾶν πρόϲωπον ϲύνεϲτι τὰ ἐπιρρήματα, ὡϲ ἔχει τὸ ὤμοι, περὶ οὗ καὶ ἐν τοῖϲ ἑξῆϲ εἰρήϲεται, εἰ, ὡϲ ἔνιοι ὑπετόπηϲαν, ἔχει ϲυγκειμένην τὴν μοί ἀντωνυμίαν.

Μηδὲ ἐκεῖνό γε παραλελείφθω, τί δή ποτε, εἰ καὶ ἐν ὑποτάξει ἐϲτὶ τὰ ἐπιρρήματα τοῦ ῥήματοϲ καὶ ἐν προτάξει, ἀπὸ τοῦ προτετάχθαι τὴν ὀνομαϲίαν ἔλαβε Πρὸϲ ὃ ἔϲτιν ὑπαντῆϲαι ὅτι ὅμοιόν ἐϲτι τῷ καὶ τὴν αὐτόϲ ἀντωνυμίαν ἐπιταγματικὴν καλεῖν. ἐπιτάϲϲεται μέν,

  • αὐτὸϲ ἑκών οἱ δῶκα (δ 649)
  • καὶ
  • αὐτῷ τοι μετόπιϲθ᾿ ἄχοϲ ἔϲϲεται (1 249)·
  • ὑποτάϲϲεται δὲ οὕτωϲ,
  • ϲοὶ δ᾿ αὐτῷ μελέτω (Ο 231)·
  • καὶ ὁμοίωϲ ἀπὸ τῆϲ κατὰ τὴν ἀρχὴν ϲυντάξεωϲ ἐπιταγματικὴ ὠνόμαϲται. οὐδὲν οὖν κωλύει καὶ τὸ ἐπίρρημα τῇδε ἐϲχηματίϲθαι. — Προϲθείημεν δ᾿ ἂν κἀκεῖνο, ὡϲ ψευδὴϲ ὑπόληψίϲ ἐϲτι τοῦ καὶ τὸ ἐπίρρημα ὑποτάϲϲεϲθαι. τὸ γὰρ δέον ἐϲτὶν ἡ πρόταξιϲ, καὶ τὸ ὑποτεταγμένον δυνάμει ἐϲτὶν ὑπερβατόν· ἀλλὰ τὸ ϲύνηθεϲ τοῦ λόγου ὡϲ ἐν ἴϲῳ τὴν ϲύνταξιν ἐποιήϲατο. καὶ τὸ τοιοῦτον ἐν τῷ περὶ ϲυντάξεωϲ ἀκριβέϲτερον εἰρήϲεται, εἰϲ μέντοι κατάϲταϲιν βραχεῖάν τινα ἀπόδειξιν ληπτέον. εἴπομεν αὐτὰ δυνάμει ἐπιθετικὰ εἶναι τῶν ῥημάτων. ᾧ λόγῳ οὖν καὶ τὰ ἐπιθετικὰ τῶν ὀνομάτων προηγεῖϲθαι θέλει τῶν οἷϲ ἐπίκειται, τὸν αὐτὸν [*](Argvm. 3 Ne omnibus quidem personis omnia adverbia apponuntur. — 6 Recte adverbium a praeponendo nomen accepit; — 16 lex enim est ut praeponatur; 23 eodem modo adiectiva rectius praeponuntur,) [*](Testim. 8 Schol. Dion. Thr. BA p. 933, 9 πάλικ δὲ ἐζήτησαν, εἰ πρὸ ῥήματος καὶ μετὰ ῥήματος (ῥῆμα scr. RSchneider) τάσσεται, οἷον ‘καλῶς γράφω, γράφω καλῶς’, πῶς ἀπὸ θατέρας τῶν προτάσεων (rest. συντάξεων pro προτάσεων e. cod. Barocc. 116) ἐπίρρτμα μόνον καλεῖται, οὐκέτι δὲ καὶ ύπόρρημα. καὶ λέχομεν πρῶτον μὲν ⟨ὅτι ins. RSchneider⟩ καὶ ἡ αὐτόςρ ἐπιταγματικὴ καλ λεῖται, καίτοι πολλάκις ὑποτασσομένη ἄλλως τε τῇ φύσει προηγεῖσθαι πέφυκε τῶ ῥημάτων τὰ ἐπιρρήματα ὡς καὶ. τῶν ὀνομάτων τὰ ἐπίθετα. ibid. 934, 9 Διὰ τί δέ, τοῦ ῥήματος καὶ προτασσόμενον καὶ ὑποτασσόμενον, μόνον ἐπίρρημα ἐκλήθη; καὶ φφαμεν ὅτι ἀπὸ τῆς μιᾶς συντάξεως τῆς κυριωτέρας. εἰ γὰρ καὶ ὑποτάττεται τοῖς ῥήμασιν, ἀλλ᾿ ὅμως ἡ γνησία αὐτῶν σύνταξις προτέρα, ὥσπερ καὶ τὰ ἐπίθετα πρότερά ἐστι τῶν ὀνομάτων. καθ᾿ ὡν ἐκ πίκειται. cf. ibid. 934, 20.) [*](Discr. script. 3. δεῖ evan. in A | 5. εἰ b, η A | 6, ποτε . . καὶ b, sed in A, nullo lacunae signo, aliquid supra lin. scriptum ab Ax, quod ‘videtur esse ει’ ‘ει καὶ rec m. Quod recipiendum’ b in var. lect. ‘Videtur additum fuisse ει’ mg. L | 7. ⟨οὐκ⟩ ἀπὸ KLehrs | 9. προτάϲϲεται pro ἐπιτάϲϲεταῖ KLehrs | 10. εκων alio atramento in ras. Az, ἑκὼν b in textu, ‘Leg. ἐγών’ b in var. lect | 12. μετοπιϲθεν A | εϲεται A | 13. υποταϲεται A | ϲ in ουτωϲ erasum | 15. ⟨οὐκ⟩ ἀπὸ KLebrs | 16. Ο in ουδεν maiusc. ante lineam script. in A)
    126
    δὴ τρόπον καὶ τὰ ἐπιρρήματα προηγεῖϲθαι θέλει τῶν ῥημάτων. — Ἀλλ’ ἴϲωϲ τιϲ φήϲειε διάλληλον τὸ τοιοῦτον. «τί γάρ ἐϲτι μᾶλλον ξανθὸϲ Ἀτρείδηϲ ἢ Ἀτρείδηϲ ξανθόϲ»; Πρὸϲ ὃν ἔϲτι φάναι, ὅτι καὶ τὸ τοιοῦτον ὑπερβατόν. καὶ ϲαφὲϲ μὲν ἐκ τῆϲ πολλῆϲ χρήϲεωϲ, νεφεληγερέτα Ζεύϲ, γλαυκῶπιϲ Ἀθήνη, ποδάρκηϲ δῖοϲ Ἀχιλλεύϲ· ἀλλὰ καὶ δι’ ἀποδείξεωϲ ἔϲτι τὸ τοιοῦτον παραϲτῆϲαι. ἰδοὺ γὰρ τὸ ἄρθρον, ὅτε μὲν μόνον ἐϲτὶ τὸ ὄνομα ἢ τὸ προϲηγορικὸν ἢ τὸ κύριον, ἀκωλύτωϲ πρόϲειϲιν, ὁ ἄνθρωποϲ διαλέγεται, ὁ ἵπποϲ τρέχει ὁπηνίκα μέντοι τὸ ἐπιθετικὸν ϲύνεϲτιν, οὐκέτι πρόϲειϲιν. οὐ γὰρ φήϲομεν ὁ ἄνθρωποϲ ϲεμνὸϲ διαλέγεται, ὁ ἵπποϲ λευκὸϲ τρέχει. εἰ δὲ ἀποκαταϲταίη εἰϲ τὸν δέοντα τόπον ἡ τοῦ ἐπιθετικοῦ ϲύνταξιϲ, τὸ τηνικαῦτα ὁ λόγοϲ καθίϲταται, ὁ ϲεμνὸϲ ἄνθρωποϲ διαλέγεται, ὁ λευκὸϲ ἵπ ἵπποϲ τρέχει. — Ἔϲτι δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἐπιρρημάτων, εἰ καὶ μὴ δι’ ἄρθρου ἢ τινοϲ τοιούτου ἔϲτιν ἀποδεῖξαι, ἀλλὰ οὖν γε ἐκ τῆϲ κατὰ πεῦϲιν ἐπιρρηματικῆϲ ϲυντάξεωϲ. δεόμενοι. γὰρ τῶν πράξεών φαμεν οὕτωϲ, πῶϲ ἔγραψαϲ; οὐκ ἀνάπαλιν ἔγραψαϲ πῶϲ; καὶ ἔτι ἐπὶ τοῦ ποῦ ἀπῆλθεϲ οὐ μὴν ἀπῆλθεϲ ποῦ; — εἰ δέ τιϲ εἴποι· «ἀλλ’ ἰδοὺ κατὰ τὴν ἀόριϲτον προφορὰν ὑποτάϲϲεται τὰ ἐπιρρήματα, ἔγραψέ πωϲ, ἀπῆλοέ που», ἴϲτω ὅτι διὰ φυϲικώτερον λόγον τὸ τοιοῦτον ὑπερεβιβάϲθη. τὰ γὰρ ἀοριϲτούμενα ἐγκλιτικά ἐϲτι, τὰ δὲ ἐγκλιτικά, ἵνα ἐγκλινόμενα γένηται, ὑποτακτικά ἐϲτιν. ἐπεκράτηϲεν ἄρα ἡ φωνή, ἐγκλιτικὴ γενομένη, τῆϲ ἐπιρρηματικῆϲ ϲυντάξεωϲ.

    Καὶ τοϲαῦτα μὲν περὶ τῆϲ ἐννοίαϲ τοῦ ἐπιρρήματοϲ. Ἐπεὶ δὲ καί τινα ἐν ἀμφιβόλῳ καθέϲτηκε τοῦ εἰϲ τὰ ἐπιρρήματα παραλαμβάνεϲθαι ἤ μή, ἀκολούθωϲ καὶ περὶ τούτων ϲκεπτέον.

    Οὔ φαϲι τὸ οἴμοι ἢ ὤμοι ἓν εἶναι, ἐκ δὲ ἀντωνυμικοῦ τοῦ ⟨ἐ⟩μοί καὶ τοῦ οἴ ἢ ὦ ϲυντάϲϲεϲθαι, πειρώμενοι πρῶτον μὲν ἐκ τῆϲ φωνῆϲ, ὡϲ ἔϲτιν εἰϲ μοι περατούμενον, καὶ καθότι διακρίνει πρόϲωπον τὸ [*](Argvm. 4 id quod et ex usu et ex collocatione articuli intellegitur. — 13 Ita interrogativa adverbia semper praeponuntur; — 18 ut enclitica postponantur, natura fert encliticarum vocum. — 24 De iis vocabulis, quae sintne adverbia necne dubitatur. — 27 Οἴμοι ὤμοι ex ἐμοί pronomine et οἱ ὧ conflatum esse dicunt, et propter finem, et quod cum una prima persona coniungitur.) [*](Discr. script. 2. εϲτιν A | 9. επιθετιι abbr. A | πρόϲειϲιν b, προϲεϲτιν A | 10. ανθρωποϲ in fine versus in A; lacunam, cuius nullum in A vestigium, explevit b | 14. αρθρο A | 15. αλλα ουν A, ἀλλ’ οῦν b | πεῦϲιν A1 b, πευϲειϲ corr. A2 | 17. . . . ἀπῆλθεϲ A, lacunam explevit b; pro οὐ μὴν L habet οὐχι, nescio an ex coniectura | ποῦ] fol. 117 r. | 18. προφοραν madore fere evan. in A | 27. περι του οιμοι η ωμοι inscriptio maiusc, A | τοῦ ἐμοί vel τοῦ ἐμοί ἢ μοι. GFSchoemann, τοῦ μοί Ab)

    127
    πρῶτον, ὅπερ ἴδιον ἀντωνυμιῶν, «εἴγε», φαϲί, «τὸ μὲν ἐπίρρημα, μένον καθ᾿ ἓνα ϲχηματιϲμόν, κατὰ παντὸϲ προϲώπου δίειϲι, τὸ δὲ ἐν διακρίϲει προϲώπου πρώτου ἢ ἐν ῥήμαϲίν ἐϲτιν ἢ ἐν ἀντωνυμίαιϲ· καὶ εἰ μὴ ῥῆμα τὸ ὤμοι, ϲαφὲϲ ὅτι ἀντωνυμία». πρὸϲ οἷϲ, ὅτι καί, ὡϲ ἔφαμεν, τὸ πλῆρεϲ τῆϲ φωνῆϲ ἀκούουϲιν ὢ ἐμοί, ὡϲ ἔχει καὶ παρὰ
  • ὢ ἐμὲ τὴν τὰ περιϲϲά·
  • καὶ ἐπίμεμπτον ἡγοῦνται τὸ ὤμοι ἐγώ (ε 299), προβιβάζονταί τε λέγοντεϲ καὶ ἐν τρίτῳ εἶναι τὸ ὠοιοί.

    Ἀλλ᾿ ἔϲτι πρὸϲ τούτουϲ τοὺϲ λόγουϲ φάναι. διότι μὲν οὖν τὰ ἐπιρρήματα ταῦτα οὐ μέτειϲι κατὰ πᾶν πρόϲωπον, ϲαφὲϲ γενήϲεται. — Καθόλου τὰ τοιαῦτα τῶν ἐπιφθεγμάτων, ἐξ αὐτοπαθείαϲ ἀναπεμπόμενα, τὴν περὶ τὸν λέγοντα μόνον πεῖϲιν ἀφηγεῖται, καὶ ἔνθεν οὐκ ἐπικοινωνεῖ δευτέροιϲ καὶ τρίτοιϲ. ἔφαμεν δέ, ὅτι οὐδὲ ἐπὶ ῥῆμα φέρεται. καὶ τὸ τοιοῦτον πάλιν ἐπελύετο, ὡϲ πᾶν πάθοϲ γίνεται ἔκ τινοϲ διαθέϲεωϲ, ἴδιον δὲ τῶν ῥημάτων διάθεϲιϲ, καὶ ἦν κατὰ τοῦτό γε πάλιν ἐπίρρημα τὸ ὤμοι, ἐπεὶ διάθεϲιν τὴν ἐκ ῥήματοϲ ἀναπεμπομένην εἶχε. καὶ ὡϲ μὲν οὐ δίειϲι κατὰ πᾶν πρόϲωπον, ϲαφέϲ. — Οὐδέποτε ἀντωνυμίαι διπλαϲιάζονται, τὰ δὲ ϲχετλιαϲτικὰ τῶν ἐπιρρημάτων· τοῦ γὰρ πάθουϲ ἐπιμένοντοϲ ἐπεκτείνεται, α αἴ αἴ, οἴ οἴ οἴ. ἐπὶ μὲν οὖν θρήνου αἰαί, οἰοί. τοιοῦτον δέ ἐϲτι καὶ τὸ οἰμοιμοῖ. — Ἡ οι δίφθογγοϲ μακρά ἐϲτιν ἐν ἀπτώτοιϲ, ὡϲ ἐπεδείχθη ἐν τῷ περὶ χρόνων, καὶ διὰ τοῦτο ἐπίρρημα μὲν τὸ ωμοι ὂν· παροξύνεται, ὄνομα δὲ προπεριϲπᾶται. εἴπερ ἄρα δύο μέρη λόγου τὸ ὤμοι ἦν, καὶ πάντωϲ ἡ τοῦ περιϲπωμένη ἐϲώζετο, εἴγε ἀμετάθετοι αἱ περιϲπώμεναι, κὢν ἐγκλιτικὸν ἐπιφέρηται κἂν ἀνέγκλιτον. ὡϲ ἂν οὖν ἡνωμένου τοῦ ϲχήματοϲ ἡ ὀξεῖα πρὸ τέλουϲ ἐϲτὶν ἐν τῷ ὤμοι. Πῶϲ δ᾿ οὐχὶ καὶ γέλοιον ἐν τῷ ὠοιοί τὸ οι ἐκ τρίτου ἀντωνυμικοῦ παρακεῖϲθαι; πῶϲ πάλιν δεδιπλαϲίαϲται; ποῦ ἡ δαϲεῖα τῆϲ ἀντωνυμίαϲ, ἢ ποῦ ἡ περιϲπωμένη ἡνίκα γὰρ οὐκ ἐγκλίνεται, περιϲπᾶται. καθάπερ οὗν τῷ πόποι τὸ παπαί παράκειται καὶ τῷ ὀτοτοῖ τὸ ἀταταῖ, οὕτωϲ καὶ τῷ ὠοιοί τὸ ὠαιαί, [*](Argvm. 10 Sed falluntur. — 12 Nam 1) interiectiones suapte natura primae personae sunt; — 18 2) nunquam pronomen iteratur, quod factum esset in οἰμοιμοῖ; — 3) si μοι pronomen esset, non ὤμοι sed ὦμοι soribendum erat; — 27 4) ut ὤμοι cum μοι, ita ὠοιοί cum οἷ compositum esset, quod nec notio patitur, nec forma, nec accentus;) [*](Discr. script. 1. τὸ μὲν b, μεν το A, non, ut b refert in var. lect., μεν | 4. οἶϲ b, ουϲ A | 5. και A, om. b in textu, adiecit in var. lect. | 12. Καθολου A, cui punctum pro commate praeposuit RSchneider, καθὸ b | 13. πηϲιν pro πεὶϲιν A, cuius margini adscripsit A1 πηϲιν τουτεϲτι την παθηϲιν | 14 επιρρημα φερηται A | 21. οίμοιμοῖ GFSchoemann, οἴ μοί μοι b | post hoc vocabulum fol. 117 v. | H ante lin. A | 22. επεδειχθη fere evan. in A | χρο A2 in ras. | 25 – 26. επιφερεται A | 26. ϲχημα A | 28. ωι μοι A | τὸ οι add. KLehrs, τὸ οἳ GFSchoemann | 30. ‘Aptius leg. τὸ πόποι τῷ παπαί παράκειται καὶ τὸ ὀτοτοῖ τῷ ἀταταῖ, οὕτωϲ καὶ τὸ ὠοιοί τῷ ὠαιαί’ b in var. lect. | 31. ὀτοτοῖ τὸ ἀταταῖ RSchneider, ὀτοτοί τὸ ἀταταί b | c in ουτωϲ erasum in A)

    128
    ὅπερ ϲυναλειφθὲν καὶ ἐν βαρείᾳ τάϲει γινόμενον παῤ Αἰολεῦϲίν ἐϲτιν ιᾤαι· διότι καὶ τὸ ι πρόϲκειται, κράϲεωϲ γενομένηϲ καὶ προϲλήψεωϲ. — Οὐδέποτε ἀπ’ ἀντωνυμιῶν τῶν κατὰ τὸ πρῶτον ἢ δεύτερον ῥήματα παράγεται (προϲτέθεικα δὲ δεύτερα. ἐπεὶ καὶ τὸ ἀπὸ τοῦ τρίτου παραγόμενον ἀπὸ ϲυνάρθρου ἐϲτὶ καὶ ταύτῃ ἄλογον, λέγω τὸ ϲφετερίζω)· ἀπὸ μέντοι ἐπιρρημάτων, ὡϲ παρὰ τὸ αἰαί τὸ αἰάζω καὶ. λίαν λιάζω. τάχα δὲ καὶ παρὰ τὸ οἰοί τὸ οἶζω ἐϲτί, καὶ καθ’ ἑτέραν παραγωγὴν καὶ διαίρεϲιν τῆϲ διφθόγγου τὸ ὀἶζω ὀϊζύω, ἔϲτι δὲ καὶ παρὰ τὸ οἴμοι οἰμώζειν ὅπερ ἴδιον ἐπιρρημάτων.

    Καὶ τὸ χρή δὲ καὶ τὸ δεῖ ἀκριβοῦϲ ἐπιϲτάϲεωϲ δεῖται, ἐπεὶ τὸ πλέον γε πρὸϲ ἁπάντων ὑπελήφθη ἐπιρρήματα. — Καὶ ἔϲτι γε ἀφορμὴ πλείϲτη ὑπὲρ τοῦ κατατάϲϲεϲθαι αὐτὰ εἰϲ τὸν τῶν ἐπιρρημάτων ἀριθμόν. — Ἐκ μὲν οὖν ϲυντάξεωϲ γένοιτο ἂν ἐπιρρήματα τῇδε· «ὅτι ἐπίκειται τὰ ἐπιρρήματα τοῖϲ ῥήμαϲιν» (ὡϲ ἐν τοῖϲ προκειμένοιϲ ἀπεδείξαμεν), «καὶ ὅτι μετὰ πτωτικῆϲ ϲυντάξεωϲ καὶ τῶν ϲυνόντων ῥημάτων λόγον ἀποτελεῖ, πῇ μὲν προταϲϲόμενον κατὰ παράθεϲιν, πῇ δὲ ὑποταϲϲόμενον, ὀρθῶϲ μεταμέλει Διονυϲίῳ, μἑταμέλει ὀρθῶϲ Διονυϲίῳ· καλῶϲ ἀναγινώϲκει Δίων, ἀναγινώϲκει καλῶϲ Δίων. τοιαῦτα δὲ καὶ τὰ προκείμενα ἐν ϲυντάξει τῇ κατὰ τὰ ἀπαρέμφατα, Ἀπολλῳνιον χρὴ γράφειν, Διονύϲιον χρὴ περιπατεῖν, Διονύϲιον δεῖ διαλέγεϲθαι. καὶ μερικώτερόν γε, καθότι καὶ τὸ ἄγε ἐπίρρημα τοῖϲ προϲτακτικοῖϲ καὶ τὸ εἴθε τοῖϲ εὐκτικοῖϲ. — Ἔτι τὰ ἐν προϲώποιϲ ἀντωνυμικοῖϲ καθ’ ἕνα ϲχηματιϲμὸν ἐκφερόμενα κατὰ τὰ τρία πρόϲωπα, ἐπιρρήματά ἐϲτιν. ἡ γὰρ ἐν ῥήμαϲι ϲύνταξιϲ μετὰ ἀπαρεμφάτου ϲυϲχηματίζει κατὰ τὸ πρῶτον καὶ δεύτερον καὶ ἔτι τὸ τρίτον, βούλομαι ἐγὼ γράφειν, βούλῃ ϲὺ γράφειν, βούλεται ἐκεῖνοϲ γράφειν· θέλω ἐγὼ διαλέγεϲθαι, θέλειϲ ϲὺ διαλέγεϲθαι, θέλει ἐκεῖνοϲ [*](Argvm. 3 5) non a pronominibus, sed ab adverbiis verba derivantur. — 9 Adverbia igitur sunt illa. — 10 Χρή et δεῖ ab omnibus fere adnumerantur verbis, — 13 1) quod cum verbo construuntur; 2) quod cum vero et casuali voce coniuncta sententiam efliciunt; — 23 3) quod cum pronominibus per omnes casus coniuncta non flectuntur;) [*](Tesrim. 8 Cf. Orion. 119, 11. Et. M. 618, 11. — 10 cf. Epim. Cr. 434 3. sqq.) [*](Discr. script. 1. ϲυναλειφεν A | 2. ωαι A | 3. αντωνυμι A | 4, sic locum constituit RSchneider, GFSchoemannum secutus, qui sic scripsit καὶ δεύτερα, ἐπεὶ τὸ ἀπὸ τρίτου παραγόμενον ⟨ἀπὸ⟩ ϲυνάρθρου ἐϲτίν; δεύτερα, ἐπεὶ καὶ τὸ ἀπὸ τρίτου παραγόμενον (παραγομεν A) ϲύναρθρόν ἐϲτι Ab | inter δεύτερα et ἐπεὶ sitne παρὸν καὶ τρίτα inserendum, dubitat RSchneider | 6. ὡϲ παρὰ b, ωϲπερ A | 9. ὅπερ ἵδιον ἐπιρρημάτων suspecta esse censet GUhlig | 10. inscriptio περι του χρη και δει maiusc. A | 15. μετα b. κατα A | 17. μεταμέλει ὀρθῶϲ Διονυϲίῳ adiecit b | 23. . . . ϲχηματιϲμὸν] fol. 118 r., lacunam explevit b | 25. δευτεῤ A | 26. βουλη A.)

    129
    διαλέγεϲθαι· μέλω ἐγὼ Ϲωκράτει, μέλειϲ ϲὺ Ϲωκράτει, μέλει ἐκεῖνοϲ Ϲωκράτει· τύπτομαι ἐγὼ ὑπὸ Διογένουϲ, τύπτῃ ϲὺ ὑπὸ Διογένουϲ, τύπτεται ἐκεῖνοϲ ὑπὸ Διογένουϲ. τὰ δὲ ἐπιρρήματα καθ’ ἕνα ϲχηματιϲμόν, ἑλληνιϲτὶ λέγω ἐγὼ, ἑλληνιϲτὶ λέγειϲ ϲύ, ἑλληνιϲτὶ λέγει ἐκεῖνοϲ. καὶ εἰ καθ’ ἕνα τὸν ϲχηματιϲμὸν ἤδη φαμὲν ἐμὲ δεῖ γράφειν, ϲὲ δεῖ γράφειν, ἐκεῖνον δεῖ γράφειν· ἐμὲ χρὴ γράφειν, ϲὲ χρὴ γράφειν, ἐκεῖνον χρὴ γράφειν, ϲαφὲϲ ὅτι καὶ κατὰ τὴν τοιαύτην ἔννοιαν ἐπιρρήματά ἐϲτιν. — Ἔτι ἐγκλίϲειϲ διάφοροι κατὰ τὸ αὐτὸ οὐ παραλαμβάνονται, ὅτε μὴ τὰ ῥήματα προαιρετικά ἐϲτιν, οἷϲ παρακολουθεῖ τὸ μετὰ ἀπαρεμφάτων ϲυντάϲϲεϲθαι, βούλομαι γράφειν, θέλω ἀναγινώϲκειν, βούλομαι φιλολογεῖν. ἄλλη γὰρ ἔννοια ῥημάτων οὐκ εὐπαράδεκτοϲ. οὐ γὰρ φαμὲν γράφω τύπτεϲθαι ἢ τι τῶν οὕτωϲ λεγομένων. τὰ δὴ οὖν προκείμενα εἰ μὲν ῥήματά ἐϲτιν, ὀφείλει προαιρετικὰ εἶναι· εἰ δὲ οὐ προαιρετικά, οὐ ῥήματα, ϲυνταϲϲόμενα ἀπαρεμφάτοιϲ.»

    Ὅτι δὲ ῥήματά ἐϲτι τὰ προκείμενα μόρια, ϲαφὲϲ ἐντεῦθεν. — Πᾶν ἀπαρέμφατον ὄνομά ἐϲτι πράγματοϲ, καὶ εἰ ἔϲτιν εἰπεῖν, αὐτὸ τὸ γενικώτατον ῥῆμα τὸ παρυφιϲτάνον τὸ οὐκ ἐγγινόμενον ἐν προϲώποιϲ, τουτέϲτιν ὃ δηλοῖ τὸ ἀπαρέμφατον. ὅθεν καὶ κατὰ τοὺϲ δέονταϲ λόγουϲ ἄρθρου ἐϲτὶ προϲδεκτικά, ἐπεὶ ἅπαξ παρυφίϲταται ὀνοματικὴ κατηγορία τοῦ πράγματοϲ. κἀκεῖνο δέ ἐϲτιν ἀληθέϲ, ὡϲ τὰ ῥήματα θέλει ϲυντάϲϲεϲθαι τοῖϲ πτωτικοῖϲ ἢ ὡϲ πτωτικοῖϲ. καὶ δὴ τὰ προκείμενα τῶν μορίων, ῥήματα καθεϲτῶτα, ϲύνταξιν ποιεῖται τὴν εἰϲ τὰ ἀπαρέμφατα ὡϲ πτωτικά, ὅτε λέγομεν οὕτωϲ, δεῖ περιπατεῖν· ϲημαίνει γὰρ τὸ τοιοῦτον, λείπει ὁ περίπατοϲ. διὸ καὶ δοκεῖ μοι διὰ τοῦτο ἐπ’ αἰτιατικὴν φέρεϲθαι ὁ ϲχηματιϲμόϲ. ὅϲα γὰρ ἐπ’ εὐθείαϲ νοεῖται μετὰ ῥήματοϲ τοῦ ϲυνόντοϲ, ταῦτα τὴν ἐνέργειαν μετατίθηϲιν ἐπὶ τὴν αἰτιατικήν, τύπτει Διονύϲιοϲ Ἀπολλώνιον· ἔϲτι γὰρ ἡ διάθεϲιϲ ἀπὸ τοῦ τύπτειν ἐπ’ αἰτιατικὴν μετιοῦϲα τὴν Ἀπολλώνιον. κἂν ἐν δοτικῇ δέ ποτε ὁ ϲχηματιϲμὸϲ γένηται ἢ γενικῇ, πάλιν ἔϲτιν ἐπινοῆϲαι τὴν [*](Argvm. 9 4) quod diversi modi (indicativus infinitivus) non coëunt, nisi si alter (indicativus) est verbi cupiendi; illa igitur aut his adnumeranda sunt (quod fieri nequit), aut pro adverbiis habenda. — 16 At sunt verba. — Omnis enim infinitivus est nomen actionis (i. e. solam actionem indicat), quare ut nomen (subiectum) ad verbum accedit ln his igitur δεῖ περιπατεῖν infinitivus subiectum est δεῖ verbi.) [*](Discr. script. 2. τυπτη A | 3. εκεινο A | 5. ϲυ supra lin. A2 | 7. χρη supra lin. in A | 9 ‘Fort. leg. κατὰ τοῦ αὐτοῦ’ b in var. lect. | 10. παραακολουθει A 11. αναγινωϲκ A | 12. προαιροῦμαι pro βούλομαι CWachsmuth | ενοια A | 13. ϲ in ουτωϲ erasum in A | 14. ρηματ A | 17. εἰ delet GFSehoemann | 18. παρυφιϲτάνον GFSchoemann, παρυφιϲτάμενον Ab | 19. τοῦτο γάρ ἐϲτιν vel καὶ τοῦτό ἐϲτιν pro τουτέϲτιν GFSchoemann, τουτέϲτιν — ἀπαρέμφατον eicit CWachsmuth | 20. ὁνοματικὴ κατηγορία GFSchoemann, ὀνοματικῇ κατηγορίᾳ Ab | 27. post ταυτα repetitum γαρ in A, sed deletum | 28, ‘Malim iterato articulo ἡ ἀπὸ’ b in var. lect. | 29. τὴν Ἀπολλώνιον] fol. 118 v. | 30 γενική A)

    130
    κατ᾿ αἰτιατικὴν ἔϲωθέν τινα δρᾶϲιν γινομένην, ὡϲ ἔχει τὸ Διονύϲιοϲ τέμνει Ἀπολλωνίῳ· τοιοῦτον γάρ τί ἐϲτι, τέμνει τι εἰϲ περιποίηϲιν Ἀπολλωνίου. — Καὶ ἡ διάθεϲιϲ οὖν ἡ τοῦ δεῖ ἐλλειπτικὴ μετὰ τοῦ ἀπαρεμφάτου ἐν εὐθείᾳ ϲυνταϲϲομένου μέτειϲιν ἐπὶ τὴν αἰτιατικήν, δεῖ γράφειν Ἀπολλώνιον, ἵνα ᾖ τι τοιοῦτον, λείπει τὸ πρᾶγμα τὸ ἐκ τοῦ γράφειν Ἀπολλώνιον. ὅπερ ὁ βίοϲ ὡϲ ἐπιτατικὸν μᾶλλον ἀνεδέξατο, ὅπερ οὐκ ἦν, ἀλλὰ ἔλλειψιϲ τοῦ πράγματοϲ, ὃ καὶ δέον ἦν ποιεῖν· καὶ ἐντεῦθεν ἡ δόκηϲιϲ τῆϲ ἐπιτάϲεωϲ.

    Ἔϲτι γοῦν καὶ τὸ ῥῆμα ὅτε φθάνει ποτὲ ἐπὶ τὴν εὐθεῖαν τοῦ ὀνόματοϲ, καὶ τὸ τηνικαῦτα καταλαβέϲθαι τὸ ἀπαρέμφατον, ὡϲ οὐκ ἔϲτιν εὐθείαϲ, ἀντιμετειλημμένον δὲ εἰϲ αἰτιατικήν. καὶ δι᾿ ἑτέρου δὲ ὑποδείγματοϲ ϲαφὲϲ γινέϲθω ἀπολείπει Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον. ἀλλὰ καὶ ὁ περίπατοϲ ἐν τῷ ῥήματι γινόμενοϲ αἰτιατικὴν μεταποιεῖ τὴν Ἀπολλώνιον, ὡϲ εἰ καὶ αὐτὸ τὸ δεῖ ἀντιμεταλάβοι ἀντὶ τοῦ λείπειν, δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον, ὡϲ εἴ τιϲ ἔλεγεν οὕτωϲ, δέεται τοῦ περιπάτου Ἀπολλώνιοϲ, καὶ ἀνάπαλιν. ἔϲτιν οὖν ὅτε μὲν ἐν εὐθείᾳ τὸ ἀπαρέμφατον, τὸ ϲυνὸν πτωτικὸν πάλιν ἐν αἰτιατικῇ οὕτωϲ, ἢ ἀνάπαλιν, δεῖ Ἀπολλώνιοϲ, τὸ γράφειν, [*](Argvm. 3 lnfinitivus autem, qui subiecti loco ponitur, si deficiendi notionem actionemque, quae in δεῖ inest, in accusativum transfert, habes hinc structuram: δεῖ γράφειν Ἀπολλψνιον. — 9. Duplex igitur est structura. Aut verbi δεῖ nominativus nominis alicuius subiectum est: ibi infinitivus accusativo casu profertur; aut infinitivus subiectum est: ibi nomen accusativo casu adicitur. —) [*](Discr. script. 2. Απολλωνιω A | 4 μετὰ Ab, ἐκ GFSchoemann | ἐν εὐθείᾳ ϲυνταϲϲομένου GFSchoemann. εὐθείᾳ ϲυνταϲϲομένη Ab | 9. Εϲτι ante lin. A | καὶ τὸ ῥῆμα ὅτε φθάνει ποτὲ Ab. καὶ ὁπότε τὸ ῥῆμα φθάνει GFSchoemann | 10. απαρεμφ A | 11. post αἰτιατικήν fortasse ⟨δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸ γράφειν⟩ inserendum esse censet RSkrzecka | 13. post τὸν περίπατον GFSehoemann inseri iubet. quod nunc v. 20 legitur, exemplum δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον | 14. αν τι μεταλάβοι A, τι in τιϲ mutavit Αα | 15 λείπει b in var. lect. GFSchoemann, λείπειν Ab in textu | pro δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον scribendum esse δεῖ Ἀπολλώνιον ὀ περίπατοϲ censet GFSchoemann | εἴ τιϲ GFSchoemann, εἰ καὶ Ab | 16. να in αναπαλιν ab A2 in rasura | 18. post οὕτωϲ ⟨δεῖ Ἀπολλώνιον τὸ γράφειν⟩ inserit RSkrzeczka Totum locum sic restituendum esse conicit RSchneider: Ἔϲτι γοῦν καὶ τὸ ῥῆμα ὅτε φθάνει ποτὲ ἐπὶ τὴν εὐθεῖαν τοῦ ὁνόματοϲ, καὶ τὸ τηνικαῦτα καταλαβέϲθαι τὸ ἀπαρέμφατον, ὡϲ οὐκ ἔϲτιν εὐθείαϲ, ἀντιμετειλημμένον δὲ εἰϲ αἰτιατικὴν· ⟨‘δεῖ Ἀπολλωνιοϲ τὸν περίπατον’, ὡϲ εἴ τιϲ ἔλεγεν οὕτωϲ, ‘δέεται τοῦ περιπάτου Ἀπολλώνιοϲ⟩. καὶ δι᾿ ἑτέρου δὲ ὑπο. δείγματοϲ ϲαφὲϲ γινέϲθω· ‘ἀπολείπει Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον’. — ἀλλὰ ὁ περίπατοϲ ἐν τῷ ῥἡματι γινὸμενοϲ αίτιατικὴν μεταποιεῖ τὴν Ἀπολλώνιον, ὡϲ εί καὶ αὐτὸ⟨ϲ⟩ τὸ δεῖ ἀντιμεταλάβοι ἀντὶ τοῦ λείπει [ν] ⟨‘δεῖ Ἀπολλώνιον ὁ περίπατοϲ’⟩ [δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸν περίπατον, ὡϲ εἰ καὶ ἔλεγεν οὕτωϲ, δέεται τοῦ περιπάτου Ἀπολλώνιοϲ] καὶ ἀνάπαλιν· ⟨‘λείπει Ἀπολλώνιον ὁ περίπατοϲ’⟩. — ἐϲτιν οὖν, ὅτε μὲν ἐν εὐθείᾳ τὸ ἀπαρέμφατον, τὸ ϲυνὸν πτωτικὸν πάλιν ἐν αίτιατικῇ, οὕτωϲ· ⟨‘δεῖ Ἀπολλώνιον τὸ γράφειν’⟩, ἢ ἀνάπαλιν· ‘δεῖ Ἀπολλώνιοϲ τὸ γράφειν’, ἐν οἴϲ αίτιατικῆϲ γίνεται τὸ γράφειν. — ὁ αὐτόϲ λόγοϲ καὶ ἐπὶ τοῦ χρή, ϲυνωνυμοῦντοϲ τῷ δεῖ.)

    131
    ἐν οἷϲ αἰτιατικῆϲ γίνεται τὸ γράφειν. ὁ αὐτὸϲ λόγοϲ καὶ ἐπὶ τοῦ χρή, ϲυνωνυμοῦντοϲ τῷ δεῖ.