De alimentorum facultatibus

Προὔκριναν πολλοὶ τῶν ἰατρῶν τὸ λάχανον τοῦτο τῶν ἄλλων ἁπάντων, ὥϲπερ τὰ ϲῦκα τῆϲ ὀπώραϲ· εὐχυμότερον γάρ ἐϲτιν αὐτῶν. ὃ δὲ μέμφονταί τινεϲ αὐτοῦ, μέγιϲτον ἔπαινον ἔχει. καὶ εἴπερ ὄντωϲ ἀληθὲϲ ἦν, οὐ μόνον λαχάνων, ἀλλὰ καὶ τῶν εὐχυμοτάτων τε καὶ τροφιμωτάτων ἐδεϲμάτων οὐδενὸϲ ἂν ἧν δεύ|τερον· αἷμα γὰρ αὐτήν φαϲι γεννᾶν. ἔνιοι δ’ οὐχ ἁπλῶϲ αἰμα λέγουϲιν, ἀλλὰ καὶ τὸ πολὺ προϲτιθέαϲι, πολὺ γεννᾶν αἷμα φάϲκοντεϲ τὴν θριδακίνην. ἀλλ’ οὗτοι, κἂν εἰ φρονιμώτερον ἐγκαλοῦϲι, μείζονά γε ψεύδονται τῶν ἑτέρων· καίτοι καὶ αὐτὸ τὸ πολὺ γεννᾶν αἷμα μόνον λεγόμενον οὐκ ἄν τιϲ εὐλόγωϲ μέμψαιτο.

δῆλον γάρ, ὅτι τὸ τοιοῦτον πάντων ἂν εἴη τῶν ἐδεϲμάτων εὐχυμότατον, εἴ γε πλεῖϲτον μὲν αἷμα, τῶν δ’ ἄλλων χυμῶν οὐδένα γεννᾶν πέφυκεν. εἰ δὲ πλῆθοϲ μὲν ἀθροίζεϲθαι φήϲουϲιν ἐκ τῆϲ θριδακίνηϲ καὶ κατὰ τοῦτο μέμφοιντο, ῥᾷϲτον ἐπανορθώϲαϲθαι τὸ ἔγκλημα, δυναμένων γε δὴ τῶν ἐϲθιόντων αὐτὰϲ διαπονεῖϲθαι μὲν πλείω, προϲφέρεϲθαι δ’ ὀλίγαϲ. ταῦτα μὲν οὐν ἀπόχρη λελέχθαι πρὸϲ τοὺϲ ψέγονταϲ οὐκ ὀρθῶϲ τὸ λάχανον τοῦτο.

γιγνώϲκειν δὲ χρή, πάντων τῶν λαχάνων ὀλίγιϲτόν τε καὶ κακόχυμον αἷμα γεννώντων, ἐκ τῆϲ θριδακίνηϲ οὐ πολὺ μὲν οὐδὲ κακόχυμον, οὐ μὴν εὔχυμόν γε τελέωϲ αἷμα γίγνεϲθαι. ἐϲθίουϲι δ’ αὐτὴν ὡϲ τὰ πολλὰ μὲν ὠμήν· ὅταν δ’ εἰϲ ϲπέρματοϲ γένεϲιν ἐξορμᾶν ὑπάρξη|ται θέρουϲ ὥρᾳ, προεψήϲαντεϲ ἐν ὕδατι γλυκεῖ προϲφέρονται δι’ ἐλαίου καὶ γάρου καὶ ὄξουϲ ἢ διά τινοϲ τῶν ὑποτριμμάτων, καὶ μάλιϲθ’ ὅϲα διὰ τυροῦ ϲκευάζεται. χρῶνται δ’ αὐτῇ καὶ πρὶν εἰϲ καυλὸν ἐξορμῆϲαι πολλοὶ δι’ ὕδατοϲ ἕψοντεϲ, ὥϲπερ κἀγὼ νῦν ἠρξάμην, ἀφ’ οὖ τῶν

ὀδόντων ἔχω φαύλωϲ. εἰδώϲ γάρ τιϲ τῶν ἑταίρων ἐν ἔθει μὲν ὂν ἐκ πολλοῦ μοι τὸ λάχανον, ἐπίπονον δὲ νῦν ἔχον τὴν μάϲηϲιν, εἰϲηγήϲατο τὴν ἕψηϲιν. ἐχρώμην δὲ θριδακίναιϲ ἐν νεότητι μὲν ἐκχολουμένηϲ μοι ϲυνεχῶϲ τῆϲ ἄνω γαϲτρὸϲ m ἕνεκεν, ὁπότε δ’ εἰϲ τὴν καθεϲτη

λέγω δ’ οὐκ ἄλλο τι θριδακίνην ἢ ὃ πάντεϲ οἱ νῦν ἄνθρωποι καλοῦϲι θρίδακα, ἐπεί τοι | παρ’ ἡμῖν ἕτερόν τι λάχανον ἄγριον ὀνομάζεται θριδακίνη, πάμπολυ παρά τε τὰϲ ὁδοὺϲ φυόμενον ἐπί τε τοῖϲ ὑψηλοῖϲ τῶν τάφρων ἔτι τε κατὰ τὰϲ καλουμέναϲ λιβάδαϲ καὶ πολλὰϲ τῶν ἀϲπόρων χωρῶν. ἔϲτι δὲ μικρὸν ἐκεῖνο τὸ λάχανον, οἷόνπερ ἡ ἄρτι φυομένη θρῖδαξ ἡ κηπευομένη, καί τι βραχὺ πικρότητοϲ ἐμφαίνει, καὶ μᾶλλον ἔτι κατὰ τὴν αὔξηϲιν, ἐκκαυλῆϲαν δὲ καὶ πάνυ ϲαφῆ τὸν πικρὸν ἔχει χυμόν.

ὅμοιον δέ τι λάχανον ἄγριον τῇ θριδακίνῃ τῇδε καὶ ἣν ὀνομάζουϲι χονδρίλην ἐϲτὶ καὶ θᾶττον εἰϲ καυλὸν ἐξορμᾷ, πικρότητα ϲαφεϲτέραν ἔχον καί τινα γλίϲχρον τε καὶ λευκὸν ὀπόν, οἴόϲπερ ὁ τῶν τιθυμάλλων ἐϲτίν, ἀλλ’ οὐ δριμὺν ὡϲ ἐκεῖνοϲ, ᾧ πρὸϲ ἀνακόλληϲιν ἐνίοτε χρώμεθα τῶν ἐν τοῖϲ βλεφάροιϲ τριχῶν. ταῦτα μὲν οὖν ἄγρια καλεῖται λάχανα πρὸϲ διοριϲμὸν τῶν κηπευομένων, εἴρηται δὲ μικρὸν ἔμπροϲθεν ὑπὲρ αὐτῶν κοινῇ

περὶ δὲ τῆϲ κηπευομένηϲ θριδακίνηϲ τῆϲ ἅπαϲι ϲυνήθωϲ ἐϲθιομένηϲ τε καὶ καλουμένηϲ θρίδακοϲ ἐν κεφαλαίῳ πάλιν ἀναλαβὼν ἐρῶ μνήμηϲ ἕνεκεν. ὡϲ ὑγρὸν μὲν ἔχει καὶ ψυχρὸν τὸν χυλόν, οὐ | μὴν κακόχυμόϲ γ’ ἐϲτί. διὰ τοῦτ’ οὖν οὐδ’ ἀπεπτεῖται τοῖϲ ἄλλοιϲ λαχάνοιϲ ὁμοίωϲ οὐδ’ ἐπέχει τὴν διαχώρηϲιν, ὥϲπερ οὐδὲ προτρέπει. καὶ τοῦτ’ εἰκότωϲ αὐτῇ ϲυμβέβηκε μήτ’ αὐϲτηρὸν ἐχούϲῃ τι μήτε ϲτρυφνόν, ὑφ’ ὧν ἴϲχεται τοὐπίπαν ἡ γαϲτήρ, ὥϲπερ ὑπὸ τῶν ἁλυκῶν τε καὶ δρι