De alimentorum facultatibus

Galen

Galen. De alimentorum facultatibus libri tres. Corpus medicorum Graecorum, 5,4,2. Helmreich, Georg, editor. Leipzig; Berlin: Teubner, 1923.

Ἡ μὲν ὅλη φύϲιϲ αὐτῶν ἐϲτι ψυχροτέρα ϲὺν ὑγρότητι διαψιλεῖ· ῥυπτικὸν δ’ ἔχουϲί τι, διὸ καὶ κινοῦϲιν οὖρα καὶ διεξέρχονται κάτω τῶν τε κολοκυνθῶν καὶ τῶν μηλοπεπόνων μᾶλλον. ὅτι δὲ ῥύπτουϲιν, ἔνεϲτί ϲοι μαθεῖν ἀνατρίψαντι ῥυπαρὸν χρῶτα. διὸ κὰν ἔφηλίν τιϲ ἔχῃ κἂν φακοὺϲ ἐν τῷ προϲώπῳ κἂν ἀλφοὺϲ ἐπιπολαίουϲ, ἀπορρύπτουϲι καὶ τούτουϲ.

τῆϲ δ’ οἷον ϲαρκὸϲ αὐτῶν τὸ ϲπέρμα ῥύπτει μᾶλλον, ὥϲτε καὶ πρὸϲ τοὺϲ λιθιῶνταϲ ἁρμόττει νεφρούϲ, μοχθηρὸν δ’ ἐργάζεται χυμὸν ἐν τῷ ϲώματι καὶ μᾶλλον, ὅταν μὴ καλῶϲ πεφθῇ. τηνικαῦτα δὲ καὶ χολερικοὺϲ ἀποτελεῖν εἴωθε. καὶ γὰρ καὶ πρὶν διαφθαρῆναι πρὸϲ ἔμετον ἐπιτήδειόϲ ἐϲτι, καὶ πλείων γε βρωθείϲ, ἐὰν μή τιϲ αὐτῷ τι τῶν εὐχύμων ἐδεϲμάτων ἐπιφάγῃ, | κινήϲει πάντωϲ ἔμετον.

πρόδηλον δ’ ὅτι κἀπὶ τούτου τοῦ καρποῦ τὴν προϲηγορίαν οἱ ἄνθρωποι πεποίηνται καθάπερ ἐπὶ τοῦ γραφικοῦ μέλανοϲ. ἡ γάρ τοι πέπων φωνὴ τὸ οἷον πέπανον ἐνδείκνυται, τουτέϲτι τὸ πεπεμμένον, ὅπερ ὑπάρχει καὶ τοῖϲ ἄλλοιϲ, ὅϲα πεπαίνεται. καὶ γὰρ ὁ βότρυϲ δύναται λέγεϲθαι πέπων, ὅταν ἀκριβῶϲ γένηται πέπειροϲ, ὥϲπερ γε καὶ ὁ μηδέπω τοιοῦτοϲ οὐ πέπων ὀνομάζεται, ἀλλ’ ὠμόϲ τε καὶ ἄωροϲ, αἴ τ’ ὀπῶραι πᾶϲαι κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον αἴ τ’ ἄπιοι καὶ κολοκύν- θαι καλοῦνται ϲυνήθωϲ πέπειροι, καθάπερ γε καὶ ὁ μηλοπέπων ἐν ἑαυτῷ περιλαβών ἔχει τὸ πέπων.

ὅθεν ἔνιοι τῶν ἰατρῶν οὐχ ἁπλῶϲ

ἠξίωσαν ὀνομάζειν τούς πέποναϲ, ἀλλ’ ὅλον τοῦτό φαϲι χρῆναι φθέγγσϲθαι ϲικυοπέπων. ἡμεῖϲ δ’ ἐν τῷ παρόντι λόγῳ τῶν τοιούτων οὐ φροντίζομεν, ὡϲ ἂν οὐδὲν εἰϲ ἰατρικὴν ϲυντελούντων. ἄμεινον γὰρ μακρῷ τὸ ϲαφῶϲ ἑρμηνεύειν ἐϲτὶ τοῦ μετὰ περιεργίαϲ τοιαύτηϲ ἀϲαφῆ τὴν διδασκαλίαν | ἐργάζεσθαι· ϲαφηνείαϲ δὲ μάλιστα τυχεῖν ἔστι τὰ ϲυνθέϲτατα τοῖϲ πολλοῖϲ ὀνόματα λέγοντα μετὰ τοῦ φυλάττειν αὐτῶν τὰ ϲημαινόμενα.

Οἱ μηλοπέπονεϲ ἦττον μὲν τῶν πεπόνων εἰϲὶν ὑγροὶ καὶ ἧττον κακόχυμοι καὶ ἧττον οὐρητικοὶ καὶ ἧττον ὑπέρχονται κάτω, τὸ δ’ εἰϲ ἔμετον ἐξορμᾶν ὁμοίωϲ τοῖϲ πέποϲιν οὐκ ἔχουϲιν, ὥσπερ γ’ οὐδὲ τὸ διαφθείρεϲθαι ταχέωϲ ἐν τῇ κοιλίᾳ παραπληϲίωϲ τοῖϲ πέποϲιν, ὅταν ἐν αὐτῇ τιϲ ᾖ χυμὸϲ ἠθροιϲμένοϲ μοχθηρόϲ, ἢ καί τιϲ ἄλλη διαφθορᾶϲ αἰτία καταλάβῃ.

πολὺ δ’ ἀπολειπόμενοι τῶν εὐϲτομάχων ὀπωρῶν οὐκ ἔχουσι τὸ τῶν πεπόνων κακοϲτόμαχον· οὐδὲ γὰρ οὐδ’ εἰϲ ἔμετον ὁρμῶϲιν ὡϲαύτωϲ ἐκείνοιϲ, τῶν δὲ πεπόνων οὐκ ἐϲθίοντεϲ οἱ ἄνθρωποι τὸ τῆϲ ϲαρκὸϲ ἔνδον, ἐν ῷ τὸ ϲπέρμα, τὸ τῶν μηλοπεπόνων ἐθίουϲι, καὶ τοῦτ’ αὐτοῖϲ συντελεῖ πρὸς διαχώρηϲιν. οἱ δὲ τὴν οἷον ϲάρκα μόνην αὐτῶν ἐϲθίοντεϲ ἧττον τῆϲ τῶν πεπόνων διαγωροῦϲιν αὐτήν. |

Οὐρητικὸν μὲν ἔχουϲί τι καὶ αὐτοί, καθάπερ οἱ πέπονεϲ, ἀλλ’ ἧττον ἐκείνων, τῷ καὶ τὴν οὐϲίαν αὐτῶν ἧττον ὑγρὰν εἶναι. διὰ τοῦτό γ’ οὐδὲ διαφθείρονται ῥᾳδίως ἐν τῇ γαϲτρὶ παραπληϲίωϲ τοῖϲ πέποϲι πέττουϲι δ’ αὐτοὺϲ ἔνιοι, καθάπερ καὶ ἄλλα τινὰ τῶν τοῖϲ πολλοῖϲ ἀπεπτουμένων, οἰκειότητι τῆϲ πρὸϲ αὐτὰ φύϲεωϲ, ἣν ἔν τε τοῖϲ Περὶ

κράϲεων ὑπομνήμαϲι καὶ μᾶλλον ἔτι κατὰ τὰ Περὶ φαρμάκων ἐξηγούμεθα, δεικνύντεϲ ὅλαιϲ τῶν οὐϲιῶν ταῖϲ ἰδιότηϲιν οἰκείαϲ εἶναι τροφὰϲ ἑκάϲτῳ γένει ζῴων, ὄνοιϲ μὲν καὶ ἵπποιϲ ἄχυρα καὶ χόρτον καὶ κριθὰϲ ὅϲα τ’ ἄλλα τοιαῦτα, λέοντι δὲ ϲάρκαϲ ζῴων ὠμάϲ, ἀνθρώπῳ δ’ ἑφθάϲ τε ταύταϲ καὶ ἄρτουϲ ἐκ τῶν ϲιτηρῶν ϲπερμάτων κατειργαϲμένουϲ, ὥϲπερ εἴρηται. καὶ μὲν δὴ καὶ τὸν ἐλλέβορον οἱ ὄρτυγεϲ, ὥϲπερ καὶ οἱ ψᾶρεϲ τὸ κώνειον, ἐϲθίοντεϲ οὐδὲν βλάπτονται, καθάπερ οὐδὲ τοὺϲ ὀρόβουϲ οἱ βόεϲ.