De victu attenuante

Galen

Galenus, De Victu Attenuante, Kalbfleisch, Teubner, 1898

καὶ μὲν δὴ καὶ σταφυλαὶ γλυκεῖαι τῆς αὐτῆς εἰσι φύσεως, καὶ μᾶλλον ἔτι τούτων αὐτῶν φοινίκων βάλανοι· αἶ μὲν γάρ κατὰ τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ Κύπρον καὶ Φοινίκην καὶ Λυκίαν καὶ Κιλικίαν οὐδὲ τὴν ἀπόθεσιν ὑπομένουσιν, ἀλλ’ ὡς ὀπῶραι μᾶλλον ἐσθίονται διὰ περιττὴν ὑγρότητα σηπόμεναι ῥᾳδίως· τῶν δ’ ἄλλων τῶν εἰς ἀπόθεσιν ἐσκευασμένων ἐλάττων μὲν ἡ βλάβη, παχὺς δ’ οὐδὲν ἧττον καὶ τούτων ὁ χυμός, ὥστε φυλάττεσθαι χρὴ τὴν ἐδωδὴν αὐτῶν ἐν τοῖς εἰρημένοις πάθεσιν.

Ἥκιστα δ’ ἂν ὑπίδοιτό τις οἴνους παχεῖς ὅσοι καθαροὶ καὶ διαυγεῖς εἰσι καὶ τὴν χροιὰν ὦχροί καὶ ξανθοί· λευκὸν δ’ οὐδ’ ἂν εὕροις οἶνον ἅμα καὶ γλυκύν, ὥσπερ οὐδὲ τῶν ξανθῶν αὐτῶν σφόδρα γλυκύν. εἰσὶ δὲ σύμπαντες οἶ τοιοῦτοι οἶνοι μέσου τὴν σύστασιν χυμοῦ γεννητικοί.

οἶ μὲν γὰρ παχεῖς θ’ ἅμα καὶ μέλανες καὶ γλυκεῖς παχέος αἵματος πληροῦσι τὰς [*](21—30,11 O 198, 11—13; 202,3—6. 158,15 s.; 159, 25—160, 2) [*](1. 2 τῆς μέσης ἐστὶ κατωτέρω] inferiores a media stmt (a. m. s. i, v) L: τῆς παχυνούσης ἐστι κατωτέρω G 2 γὰρ εἰσὶ G 10 ὧς ὀπῶραι μᾶλλον G: ut opora solummodo (= μόνον, recte fortasse) pd : ut sunt v 11 σηπόμενα G : propter (per d) superfluam enim humiditatem faciliter putrefiunt pd, unde comcias διά <γάρ> ’π’. ὑ. σήπονται ῥᾳδίως: sed putrefientes omisso exhibet v 16 Parum autem gustabit quis de vinis dulcibus pd: minime autem inveniet quis fortassis vina esse dulcia v: unde γλυκεῖς recipiendum esse videtur pro παχεῖς, sed ὑπίδοιτο verum esse existimo. cf. 24, 13 et 25, 1)

φλέβας, οἶ δὲ λευκοὶ καὶ λεπτοὶ τέμνουσί τε τοὺς <παχεῖς> χυμοὺς καὶ καθαίρουσι δι’ οὔρων τὸ μέσοι δ’ αὐτῶν ὄντες τὴν ἰδέαν οἶ ξανθοί θ’ ἄμα καὶ γλυκεῖς καὶ διαυγεῖς μέσοι πώς εἰσι καὶ τὴν δύναμιν, οὔτε παχύνοντες τοὺς χυμοὺς τοῖς μέλασιν ὁμοίως οὔτ’ εἰς οὔρησιν ὁρμῶντες ὧς οἶ λευκοί.

εἰσὶ δὲ †οὐ πολλοὶ καθ’ ἕκαστον ἔθνος, ἀλλ’ ἐπῖφανεῖς ἐξ αὐτῶν δ’ τ’ Ἀρούσιος καὶ ὁ Λέσβιος καὶ ὁ Θαλερῖνος καὶ ὁ Τμωλίτης καὶ ὁ Θηραῖος, οἷς τεκμαιρόμενος καὶ τοὺς ὁμοίους ἐκλέγεσθαι· χρηστὸν γὰρ οἱ τοιοῦτοι πάντες αἷμα καὶ σύμμετρον τῷ πάχει γεννῶσι χυμόν.

ὄντες δ’ αὐτῶν οἶ πλεῖστοι εὐώδεις καὶ θερμότεροι τῶν ἄλλων οἴνων εὐλόγως ἅπτονται τῆς κεφαλῆς, καὶ ταύτῃ φυλακτέον τοῖς τε κεφαλαίᾳ κάμνουσι καὶ ἡμικρανίᾳ καὶ τοῖς ἄλλως κεφαλαλγοῦσιν ἐπιλήπτοις τε καὶ μανιώδεσι καὶ συλλήβδην εἰπεῖν οἷς πέπονθεν ἡ κεφαλή.

τὰ δὲ κατὰ θώρακα καὶ πνεύμονα χωρὶς πυρετοῦ πάθη πάντα τὰ χρόνια μεγάλως ὑπὸ τῶνδε τῶν οἴνων ὀνίναται μάλισθ’ ὅσα διὰ πτυσμάτων ἐκκαθαίρεται [δέονται]· δεῖται γάρ οὐ τέμνεσθαι μόνον καὶ θερμαίνεσθαι τὰ μέλλοντα καλῶς ἀποπτυσθῆναι, ἀλλὰ καὶ μετρί·ως· ὑγραίνεσθαι· ὧς τά γε περαιτέρω τοῦ καιροῦ ξηρά καὶ γλίσχρα πτύσματα καὶ βῆχας ἐγείρει σφοδρὰς τῷ βιαίῳ τῆς διεξόδου καὶ κίνδυνον ἐπάγει ῥήξεως ἀγγείου.

ταῦτ’ ἄρα καὶ οἶ παχεῖς τῶν οἴνων καὶ γλυκεῖς τῷ [*](1 τοὺς παχεῖς χυμοὺς O o: grossitiem L: τούς χυμούς G 6 εἰσὶ δὲ oὐ πολλοὶ G: sunt autem talia multa (-tumd) pd: sunt autem plurima guidem v: itaque aut οὑν aut <τοι>οῦ<τοι> scribendum esse videtur 9 θυραῖος G καὶ ὁ Θ. om. L 14 ἄλλως G ex ἄλλοις, quod yertit L cephalea vel emicrcmea L : κεφαλὰς . . καὶ ἡμίκρανα G 18 ὀνίνανται G 19 ἐκκαθαίρεσθαι δέονται G : purgantur (exp- v) L 25 καὶ οἱ post οἴνων iteravit G)

μόνιμον ἔχειν τὴν ὑγρότητα διὰ τὸ πάχος, ὅταν ἄμα λεπτύνουσι φαρμάκοις προσφέρωνται, χρηστοὶ τοῖς κατὰ θώρακα καὶ πνεύμονα πάθεσιν ὑπάρχουσιν· ἀλλ’ οὔτ’ αὐστηρᾶς οὔτε στρυφνῆς οὔθ’ ὅλως στυφούσης αὐτοῖς χρὴ μετεῖναι δυνάμεως, ἀλλ’ ἐπὶ τὸ μελιτῶδες ἐν ὀσμὴ καὶ γεύσει καὶ τῇ συμπάσῃ δυνάμει προσεληλυθέναι.

τοιοῦτός ἐστιν ὁ ἀπὸ τῆς Παμφυλίας οἶνος ὁ καὶ Σκυβελίτης ὀνομαζόμενος· ἀρκεῖ γὰρ οἷον κανόνα καὶ σκοπὸν τοῦτον ἔχειν εἰς τοὺς ὁμοίους ἅπαντας· ἄριστος μὲν γάρ οὗτος τῶν ὁμογενῶν, μὴ παρόντος ἁ αὐτοῦ καὶ Θηραίῳ χρήσαιτ’ ἄν τις καὶ προτρόπῳ καὶ σιραίῳ καὶ καρυίνῳ.

μέλανος δ’ οἴνου γλυκέος ἅμα καὶ αὐστηροῦ παράδειγμα τὸν ἐκ τῆς Κιλικίας οἶνον ἔχοις ἄνι’ ὂν †ὀνοβάστην ὀνομάζουσιν· ἄχρηστος δ’ οὗτος ἅπασίν ἐστι τοῖς κατὰ θώρακα καὶ πνεύμονα πάθεσιν ὑπὲρ ὦν ὁ λόγος ἐνέστηκε καὶ ἔτι μᾶλλον ὅσοι στρυφνοὶ μὲν ἐπιφανῶς εἰσι, γλυκύτητος δ’ ἢ οὐδόλως ἢ παντάπασιν ἀμυδρῶς μετέχουσιν.

ἄδοξοι δ’ οἶ τοιοῦτοι πάντες εἰσὶ καὶ διά τοῦτο λανθάνουσι τοὺς πολλοὺς καίτοι πολλαχόθι γεννώμενοι τῷ μήτε τοῖς [*](7 παμφιλίας G 8 quod et skibellitum (kibellicum d) nominatur pd: et skinelitum nominatum v: καὶ ὁ σκυβελίτης ὀνομαζόμενος G: cf. VI 582, 16. Aretaeus p. 322, 5 s. k. (Σκυβελλίτῃ τῷ Παμφυλίῳ). Hesychiua s. v. Κέσκος (Σκυβελίτης ἀπὸ Σκυβέλων τόπου Παμφυλίας) 9 ἔχειν εἰς τοὺς δμοίους ἅπαντας G: proponendo (supp- v) adinvenire et iudicare ab eo aimilia (omnia sim. v) L (= προθέμενον προσευρίσκειν καὶ κρίνειν ἐκ τούτου τ. ὁ. ἅ. ?) 11 θυραίω G : thireo L καὶ προτρόπω G : G: protropo v: eo (eodem d) modo pd 12 σιραίῳ G : thi- vel thyrino L id est Θηρίνῳ, quod haud scio an recipiendum sit coll. VI 801, 6 et XV 632, 6 ὀνοβάστην G: anate (-te v) L: legeudum esse existimo Ἀβάτην coll. VI 800, 14. O 345, 1. Athen. I 33 b. idem nomen in Ἀναβάτης corruptum XV 645, 11, in Ἀλβάτης Χ 833, 15, in Συβάτης VI 337, 14)

ἐμπόροις λυσιτελεῖν [ἐξ] αὐτοὺς ὠνεῖσθαι μήθ’ ὑπὸ τῶν κεκτημένων σπουδάζεσθαι [πιπράσκεσθαι]· φνὸν γὰρ ἅμα καὶ παχὺν οἶνον μέλανα τίς ἂν ἢ εἰς συμπόσιον παρασκευάσειεν ἢ εἰς γάμους ἢ εἰς θεῶν θυσίαν ἢ εἰς ἄλλην τιν’ εὐφροσύνην;