De victu attenuante

Galen

Galenus, De Victu Attenuante, Kalbfleisch, Teubner, 1898

Ἐπεὶ δὲ καὶ περὶ τούτων αὐταρκῶς δέῃρηται, λείποιτ’ ἄν ἔτι καὶ περὶ μέλιτος καὶ οἴνου καὶ γάλακτος διελθεῖν, καὶ πρῶτόν γε περὶ μέλιτος, ἐπειδὴ μόνον ὧς ἔπος εἰπεῖν τῶν γλυκέων [καὶ] οὐκ ἐδεσμάτων μόνον ἀλλά καὶ πομάτων ἀκριβῶς λεπτοῦ τὴν σύστασιν χυμοῦ γεννητικὸν ὑπάρχει.

τῶν γὰρ οἴνων οἳ ἂν ὧσι γλυκεῖς ἱκανῶς ἅπαντες παχέος αἵματός εἰσι γεννητικοί· καὶ γὰρ μέλανές εἰσιν οὗτοι καὶ παχεῖς τὴν σύστασιν· ἔτι δὲ μᾶλλον τῶν οἴνων τὸ σίραιον ὀνομαζόμενον· ἔστι δὲ τοῦτο γλεῦκος ἐπὶ πλεῖστον ἑψημένον.

οἶδα δέ τινας οὕτως ὀνομάζοντας καὶ τὸ τῶν ἰσχάδων ἀφέψημα· ἔστι δὲ καὶ τοῦτο παραπλήσιον μοχθηρῷ μέλιτι καὶ αὐτό τινα δύναμιν ἔχει τμητικήν, ἀλλ’ ἀπολείπεται μέλιτος οὐκ ὀλίγον, καὶ πολύ δὴ μᾶλλον αἶ ἰσχάδες αὐταί, τὰ δὲ σῦκα πολὺ καὶ τούτων ἔτι μᾶλλον, ὥστ’ ἐκπεπτωκέναι τῆς λεπτυνούσης ἰδέας.

ὅσα μὲν οὖν πέπονα σῦκα, τῆς μέσης ὕλης τῶν ἐδεσμάτων ἐστίν, ἢν οὔτε λεπτύνειν οὔτε παχύνειν ἱκανῶς [*](2. 3 ὁ 198, 1 s. ὁ 158, 6 s. 8—10 ὁ 198, 9—11. o 158, 13—15 9—16 200, 11—201, 2. 159, 11—13) [*](3 κρεῶν Οο: camibus L: om. G 8 μόνον] non v 9 [καὶ] om. Οο : καὶ οὐκ et μόνον (10) et πομάτων om. L, praeterea ἄλλα καὶ om. pd 11. 12 οἳ ἂν ὧσι γλυκεῖς scripsi: que dulcia L : οἱ γλυκεῖς Οο: κἂν εἰσὶ γλυκεῖς G 17 καὶ e corr. G 1 18 καὶ αὐτὸ τινὰ G : et quandam et ipsa L: fort, καἰ τινα καὶ αὐτὸ 22 certitudinaliter mature (= ἀκριβῶς πέπονα?) L 23 εἰσὶν G neque — neque L: οὐδὲ — οὐδὲ G)

29
τοὺς χυμοὺς εἰπεῖν ἐγχωρεῖ· τὰ δ’ ἄλλα πάντα τῆς μέσης ἐστὶ κατωτέρω· παχύχυμά τε γάρ ἐστι καὶ ψυχρὰ καὶ δύσπεπτα καὶ φυσώδη τὰ μηδέπω καλῶς πέπειρα, καθάπερ ὁ γλεύκινος οἶνος· ἔν δ’ αὐτοῖς ἀγαθὸν ὑπάρχει τὸ ταχέως διεξιέναι καὶ ταύτῃ σμικρά βλάπτειν.

καὶ μὲν δὴ καὶ σταφυλαὶ γλυκεῖαι τῆς αὐτῆς εἰσι φύσεως, καὶ μᾶλλον ἔτι τούτων αὐτῶν φοινίκων βάλανοι· αἶ μὲν γάρ κατὰ τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ Κύπρον καὶ Φοινίκην καὶ Λυκίαν καὶ Κιλικίαν οὐδὲ τὴν ἀπόθεσιν ὑπομένουσιν, ἀλλ’ ὡς ὀπῶραι μᾶλλον ἐσθίονται διὰ περιττὴν ὑγρότητα σηπόμεναι ῥᾳδίως· τῶν δ’ ἄλλων τῶν εἰς ἀπόθεσιν ἐσκευασμένων ἐλάττων μὲν ἡ βλάβη, παχὺς δ’ οὐδὲν ἧττον καὶ τούτων ὁ χυμός, ὥστε φυλάττεσθαι χρὴ τὴν ἐδωδὴν αὐτῶν ἐν τοῖς εἰρημένοις πάθεσιν.

Ἥκιστα δ’ ἂν ὑπίδοιτό τις οἴνους παχεῖς ὅσοι καθαροὶ καὶ διαυγεῖς εἰσι καὶ τὴν χροιὰν ὦχροί καὶ ξανθοί· λευκὸν δ’ οὐδ’ ἂν εὕροις οἶνον ἅμα καὶ γλυκύν, ὥσπερ οὐδὲ τῶν ξανθῶν αὐτῶν σφόδρα γλυκύν. εἰσὶ δὲ σύμπαντες οἶ τοιοῦτοι οἶνοι μέσου τὴν σύστασιν χυμοῦ γεννητικοί.

οἶ μὲν γὰρ παχεῖς θ’ ἅμα καὶ μέλανες καὶ γλυκεῖς παχέος αἵματος πληροῦσι τὰς [*](21—30,11 O 198, 11—13; 202,3—6. 158,15 s.; 159, 25—160, 2) [*](1. 2 τῆς μέσης ἐστὶ κατωτέρω] inferiores a media stmt (a. m. s. i, v) L: τῆς παχυνούσης ἐστι κατωτέρω G 2 γὰρ εἰσὶ G 10 ὧς ὀπῶραι μᾶλλον G: ut opora solummodo (= μόνον, recte fortasse) pd : ut sunt v 11 σηπόμενα G : propter (per d) superfluam enim humiditatem faciliter putrefiunt pd, unde comcias διά <γάρ> ’π’. ὑ. σήπονται ῥᾳδίως: sed putrefientes omisso exhibet v 16 Parum autem gustabit quis de vinis dulcibus pd: minime autem inveniet quis fortassis vina esse dulcia v: unde γλυκεῖς recipiendum esse videtur pro παχεῖς, sed ὑπίδοιτο verum esse existimo. cf. 24, 13 et 25, 1)

30
φλέβας, οἶ δὲ λευκοὶ καὶ λεπτοὶ τέμνουσί τε τοὺς <παχεῖς> χυμοὺς καὶ καθαίρουσι δι’ οὔρων τὸ μέσοι δ’ αὐτῶν ὄντες τὴν ἰδέαν οἶ ξανθοί θ’ ἄμα καὶ γλυκεῖς καὶ διαυγεῖς μέσοι πώς εἰσι καὶ τὴν δύναμιν, οὔτε παχύνοντες τοὺς χυμοὺς τοῖς μέλασιν ὁμοίως οὔτ’ εἰς οὔρησιν ὁρμῶντες ὧς οἶ λευκοί.

εἰσὶ δὲ †οὐ πολλοὶ καθ’ ἕκαστον ἔθνος, ἀλλ’ ἐπῖφανεῖς ἐξ αὐτῶν δ’ τ’ Ἀρούσιος καὶ ὁ Λέσβιος καὶ ὁ Θαλερῖνος καὶ ὁ Τμωλίτης καὶ ὁ Θηραῖος, οἷς τεκμαιρόμενος καὶ τοὺς ὁμοίους ἐκλέγεσθαι· χρηστὸν γὰρ οἱ τοιοῦτοι πάντες αἷμα καὶ σύμμετρον τῷ πάχει γεννῶσι χυμόν.