De victu attenuante

Galen

Galenus, De Victu Attenuante, Kalbfleisch, Teubner, 1898

αἶ μὲν γάρ ἐγχέλυες καὶ τὰ πλεῖστα τῶν μαλακίων τε καὶ σελαχίων καίτοι μαλακὴν ἔχοντα τὴν σάρκα διὰ τὸ γλίσχρον καὶ φλεγματῶδες αὐτῶν ἱκανῶς ἐστι βλαβερὰ τοῖς λεπτυνούσῃ διαίτῃ χρῆσθαι δεομένοις, οὕτω δὲ καὶ τὰ πλεῖστα τῶν ὀστρέων· οἶ δὲ τράγοι καὶ οἶ βόες ἤκιστα μὲν ὑγρὰν καὶ φλεγμα- τώδη καὶ γλίσχραν ἔχουσι τὴν σάρκα, βλάπτουσι δ’ ἱκανῶς καὶ αὐτοὶ τῷ πάνυ σκληρῷ καὶ δυσμεταβλήτῳ.

καὶ τὰ πλεῖστα δὲ τῶν ὀστρακοδέρμων τε καὶ μαλακοστράκων ζῴων ἢ διὰ τὸ συναμφότερον ἢ διὰ τὴν σκληρότητα τῆς σαρκὸς φευκτέα, μόνα δ’ ἐκ τῶν σελαχίων ἡ νάρκη τε καὶ ἡ τρυγὼν ἐπιτήδεια· καὶ χρῆσθαί ποτε καὶ τούτοις ἐγχω- [*](21—22, 5 197, 2—5. o 24—27) [*](1 γάρ delevi: ᾧ μὲν ἂν ὑπάρχῃ τὸ σ’. Ο ο fort, recte: cui utraque existunt (insunt v, utrumque existit d) L 3 θάττερον G τοῦδε O o: om. L 6 ἐξέστω G: ἵξεται (ἐξέσται editores) Ο: ἐξέσται (ἔσται BP, ἐξ ἔστι F 1) σοι o: licet L μὴ παρόντων 0 o: non presentibus L: προσφερόντων G 10 τοιαύτην delevi: om. LOo 13 αὐτῶν G: quod est in eis v: αὐτῆς οΟ (αὐτο BV in o): om. pd 19 malacostracorum (-atis v) L, cf. VI 735, 16ss.: μαλακοσάρκων G 20 vel propter solam duridem p d, sed solam om. v)

22
ρεῖ μὴ παρόντων πετραίων, σκευάζειν δ᾿ ἄμεινον ἅμα τεύτλοις τριπτοῖς ἢ τοῖς λευκοῖς ζωμοῖς ἀφθονώτερον ἐπεμβάλλοντα πράσου καί τι καὶ πεκέρεως προσεπιπάττοντα· κλησίον δὲ τῆς τούτων δυνάμεώς εἰσι τά τε βούγλωττα καὶ αἱ ψῆτται.

Τῶν δ᾿ ἄλλων ζῴων τῶν πεζῶν κριοὶ μὲν καὶ τράγοι καὶ σύμπαν δὲ τὸ τῶν προβάτων καὶ τῶν αἰγῶν γένος οὐ χρηστὴ τροφή· μόνοις δὲ τοῖς ἐρίφοις εἰκότως ἄν τις χρῷρο· τὴν δὲ τῶν ἀρνῶν ἐδωδὴν φυλακτέον δι᾿ ὑπερβάλλουσαν ὑγρότητα.

τοὺς δ᾿ ἵππους καὶ τοὺς ὄνους ὀνώδεσιν ἀνθρώποις ἐπιτρεπτέον ἐσθίειν, ὥσπερ δὴ καὶ παρδάλεις καὶ ἄρκτους καὶ λέοντας τοῖς θηριώδεσιν· ἐγγὺς δὲ τῆς τῶν ὄνων ἐδωδῆς εἰσι καὶ οἱ ἔλαφοι, ὥστε καὶ τούτων ἀφεκτέον.

ἡ δὲ τοῦ λαγωοῦ σὰρξ εἰς μὲν τὴν ἄλλην τὴν ξηραίνουσαν δίαιταν ἐπιτήδειος, εἰς δὲ τὴν νῦν προκειμένην οὐ πάνυ χρηστή ἐστι· παχὺ γὰρ ἱκανῶς αἷμα γεννᾷ· καὶ μὲν δὴ καὶ ἡ τοῦ αἵματος ἐδωδὴ ἀπάντων τῶν ζῴων φευκτέα καὶ πολὺ μᾶλλον εἰς τὴν λεπτύνουσαν δίαιταν ἡ τοῦ τῶν λαγωῶν, οὕτω δὲ καὶ τὰ σπλάγχνα πάντα· καὶ γὰρ καὶ περιττωματικὰ καὶ δύσπεπτα καὶ κακόχυμα.

κυνῶν δὲ καὶ ἀλωπέκων σαρκὸς ἐγὼ μὲν οὐδ᾿ ἐγευσάμην ποτὲ διὰ τὸ μὴ εἰθίσθαι τὴν ἐδωδὴν αὐτῶν μήτ᾿ ἐπὶ τῆς <Ἀσίας μήτ᾿ ἐπὶ τῆς> Ἑλλάδος, ἀλλά μηδὲ κατὰ τὴν Ἰταλίαν· ἀκούω δὲ καὶ ταῦτα πολλαχόθι ἐσθίεσθαι καὶ [*](5 βούγλωσσα G ψίτται G 6 τῶ ν G1 11 τοὺ σ G1 13 ἐγὒς γ G1 prope asinos vero (vero as. d, vero om. v) sunt cervi. quare (unde v) et ab horum (eorum v) esu abstinendum L: itaque fort, scribendum ἐγγὺς δὲ τῶν ὄνων εἰσὶ καὶ οἱ ἔλαφοι, ὥστε καὶ τῆς τούτων ἐδωδῆς ἀφεκτέον 23. 24 neque in asia neque in grecia (elladea v) L: Ἀσίας — τῆς om. G 25 ταῦτα G: hec v: hos pd)

23
τεκμαίρομαι παραπλησίαν εἷναί τὴν δύναμιν αὐτῶν τῇ τῶν λαγωῶν· ἔστι γὰρ ὁμοίως ξηρὰ καὶ λαγὼς καὶ κύων καὶ ἀλώπηξ.

ὥσπερ δὲ τώ ὑῶν τοῖς ἀκραίοις χρῆσθαι συνεχωρήσαμεν, οὕτω καὶ τῶν ἀλεκιρυόνων τοῖς πτεροῖς· οὐ μὴν οἴ γ’ ὄρχεις καὶ τά σπλάγχνα λεπτυνούσῃ διαίτῃ χρηστά· καὶ αὐτοῖς δὲ τοῖς σώμασι τῶν ἀλεκτρυόνων οὐ κωλύω χρῆσθαι εἰ γυμνάζοιτό τις καὶ μάλιστα τῶν ἐν ὄρεσι τεθραμμένων, ἀγυμνάστῳ δὲ μετρίως ἅπτεσθαι προσήκει καὶ ἀλεκτρυόνων ἐδωδῆς καὶ περιστερῶν καὶ τρυγόνων.

καίτοι ξηροτέρα τὴν κρασὶν ἡ τρυγών ἐστι καὶ μάλισθ’ ἡ ὀρεία, ὥστε τὴν τοιαύτην κἂν ἀλύπως ἐσθίοι τις· χρὴ δὲ μὴ πρόσφατον ἀλλ’ ἕωλον ἐργασάμενον ἡμέρᾳ ’μῷ <τούλάχιστον> οὕτως ἐσθίειν οὐ τρυγόνα μόνον ἀλλὰ καὶ πέρδικα τἄλλα πάντα τὰ μετρίως σκληράν ἔχοντα τὴν σάρκα.