Against Leocrates

παιδεύονται πρὸς ἀνδρείαν· καὶ περὶ τοὺς ἄλλους ποιητὰς οὐδένα λόγον ἔχοντες περὶ τούτου οὕτω σφόδρα ἐσπουδάκασιν ὥστε νόμον ἔθεντο, ὅταν ἐν τοῖς ὅπλοις ἐξεστρατευμένοι[*](ἐξεστρατευμένοι Es: ἐκστρατευόμενοι codd.) ὦσι,[*](ὦσι A. G. Becker: εἰσί codd.) καλεῖν ἐπὶ τὴν τοῦ βασιλέως σκηνὴν ἀκουσομένους τῶν Τυρταίου ποιημάτων ἅπαντας, νομίζοντες οὕτως ἂν αὐτοὺς μάλιστα πρὸ τῆς πατρίδος ἐθέλειν ἀποθνῄσκειν. χρήσιμον δʼ ἐστὶ καὶ τούτων ἀκοῦσαι τῶν ἐλεγείων, ἵνʼ ἐπίστησθε οἷα ποιοῦντες εὐδοκίμουν παρʼ ἐκείνοις.

1. τεθνάμεναι γὰρ καλὸν ἐνὶ προμάχοισι πεσόντα
2. ἄνδρʼ ἀγαθόν, περὶ ᾗ πατρίδι μαρνάμενον.
3. τὴν δʼ αὐτοῦ προλιπόντα πόλιν καὶ πίονας ἀγροὺς
4. πτωχεύειν πάντων ἔστʼ ἀνιηρότατον,
5. πλαζόμενον σὺν μητρὶ φίλῃ καὶ πατρὶ γέροντι
6. παισί τε σὺν μικροῖς κουριδίῃ τʼ ἀλόχῳ.
7. ἐχθρὸς μὲν γὰρ τοῖσι μετέσσεται, οὕς κεν ἵκηται
8. χρημοσύνῃ[*](χρημοσύνῃ Bergk: χρησμοσύνῃ codd.) τʼ εἴκων καὶ στυγερῇ πενίῃ,
9. αἰσχύνει δὲ[*](δὲ Hartung: τε codd.) γένος, κατὰ δʼ ἀγλαὸν εἶδος ἐλέγχει,
10. πᾶσα δʼ ἀτιμίη καὶ κακότης ἕπεται.
11. εἰ δʼ[*](εἰ δʼ Francke: εἴθʼ codd.) οὕτως ἀνδρός τοι ἀλωμένου οὐδεμίʼ ὤρη
12. γίγνεται οὐδʼ αἰδώς, οὔτʼ ὀπίσω γένεος,[*](γένεος Ahrens: τέλος codd.: εἰσοπίσω τελέθει Ald.)
13. θυμῷ γῆς περὶ τῆσδε μαχώμεθα, καὶ περὶ παίδων
14. θνῄσκωμεν ψυχέων[*](ψυχέων Ald.: ψυχάων codd.) μηκέτι φειδόμενοι.
15. ὦ νέοι, ἀλλὰ μάχεσθε παρʼ ἀλλήλοισι μένοντες,
16. μηδὲ φυγῆς αἰσχρῆς[*](αἰσχρῆς Sauppe: αἰσχρᾶς codd.) ἄρχετε μηδὲ φόβου,
17. ἀλλὰ μέγαν ποιεῖσθε καὶ ἄλκιμον ἐν φρεσὶ θυμόν,
18. μηδὲ φιλοψυχεῖτʼ ἀνδράσι μαρνάμενοι·
19. τοὺς δὲ παλαιοτέρους, ὧν οὐκέτι γούνατʼ ἐλαφρά,
20. μὴ καταλείποντες φεύγετε, τοὺς γεραιούς.
21. αἰσχρὸν γὰρ δὴ τοῦτο, μετὰ προμάχοισι πεσόντα
22. κεῖσθαι πρόσθε νέων ἄνδρα παλαιότερον,
23. ἤδη λευκὸν ἔχοντα κάρη πολιόν τε γένειον,
24. θυμὸν ἀποπνείοντʼ ἄλκιμον ἐν κονίῃ,
25. αἱματόεντʼ αἰδοῖα φίλαις ἐν χερσὶν ἔχοντα
26. (αἰσχρὰ τά γʼ[*](τά γʼτάδʼ Baiter et Sauppe: τά τʼ G. Hermann.) ὀφθαλμοῖς καὶ νεμεσητὸν ἰδεῖν)
27. καὶ χρόα γυμνωθέντα. νέοισι δὲ πάντʼ ἐπέοικεν,
28. ὄφρʼ ἐρατῆς ἥβης ἀγλαὸν ἄνθος ἔχῃ·
29. ἀνδράσι μὲν θηητὸς[*](θηητὸς Reiske: θνητοῖσιν codd.) ἰδεῖν, ἐρατὸς δὲ γυναιξὶν
30. ζωὸς ἐών, καλὸς δʼ ἐν προμάχοισι πεσών.
31. ἀλλά τις εὖ διαβὰς μενέτω ποσὶν ἀμφοτέροισιν
32. στηριχθεὶς ἐπὶ γῆς, χεῖλος ὀδοῦσι δακών.

καλά γʼ, ὦ ἄνδρες, καὶ χρήσιμα τοῖς βουλομένοις προσέχειν. οὕτω τοίνυν εἶχον πρὸς ἀνδρείαν οἱ τούτων ἀκούοντες ὥστε πρὸς τὴν πόλιν ἡμῶν περὶ τῆς ἡγεμονίας ἀμφισβητεῖν, εἰκότως· τὰ γὰρ κάλλιστα τῶν ἔργων ἀμφοτέροις ἦν κατειργασμένα. οἱ μὲν γὰρ πρόγονοι τοὺς βαρβάρους ἐνίκησαν, οἳ πρῶτοι τῆς Ἀττικῆς ἐπέβησαν, καὶ καταφανῆ ἐποίησαν τὴν ἀνδρείαν τοῦ πλούτου καὶ τὴν ἀρετὴν τοῦ πλήθους περιγιγνομένην· Λακεδαιμόνιοι δʼ ἐν Θερμοπύλαις παραταξάμενοι ταῖς μὲν τύχαις οὐχ[*](οὐχ add. N.) ὁμοίαις[*](ὁμοίαις Bekker: ὁμοίως codd.) ἐχρήσαντο, τῇ δʼ ἀνδρείᾳ πολὺ πάντων διήνεγκαν.

τοιγαροῦν ἐπὶ τοῖς ἠρίοις[*](ἠρίοις Wurm: ὁρίοις τοῦ βίου codd.) μαρτύρια ἔστιν ἰδεῖν τῆς ἀρετῆς αὐτῶν ἀναγεγραμμένα ἀληθῆ πρὸς ἅπαντας τοὺς Ἕλληνας, ἐκείνοις μέν·

1. ὦ ξεῖνʼ, ἄγγειλον Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδε
2. κείμεθα τοῖς κείνων πειθόμενοι νομίμοις,

1. Ἑλλήνων προμαχοῦντες Ἀθηναῖοι Μαραθῶνι
2. χρυσοφόρων Μήδων ἐστόρεσαν δύναμιν.

ταῦτα, ὦ Ἀθηναῖοι, καὶ μνημονεύεσθαι καλὰ καὶ τοῖς πράξασιν[*](τοῖς πράξασιν Taylor: ταῖς πράξεσιν codd.) ἔπαινος καὶ τῇ πόλει δόξα ἀείμνηστος. ἀλλʼ οὐχ ὃ Λεωκράτης πεποίηκεν, ἀλλʼ ἑκὼν τὴν ἐξ ἅπαντος τοῦ αἰῶνος συνηθροισμένην τῇ πόλει δόξαν κατῄσχυνεν. ἐὰν μὲν οὖν αὐτὸν ἀποκτείνητε, δόξετε πᾶσι τοῖς Ἕλλησι καὶ ὑμεῖς τὰ τοιαῦτα τῶν ἔργων μισεῖν· εἰ δὲ μή, καὶ τοὺς προγόνους τῆς παλαιᾶς δόξης ἀποστερήσετε καὶ τοὺς ἄλλους πολίτας μεγάλα βλάψετε. οἱ γὰρ ἐκείνους μὴ θαυμάζοντες τοῦτον πειράσονται μιμεῖσθαι, νομίζοντες ἐκεῖνα μὲν παρὰ τοῖς παλαιοῖς[*](τοῖς παλαιοῖς Taylor: τοῖς πολεμίοις codd.) εὐδοκιμεῖν, παρʼ ὑμῖν δʼ[*](παρʼ ὑμῖν δʼ Blass: παρὰ δʼ ὑμῖν Α: παρʼ ὑμῖν Ν.) ἀναίδειαν καὶ προδοσίαν καὶ δειλίαν κεκρίσθαι κάλλιστον.

εἰ δὲ[*](δὲ add. Stephanus.) μὴ δύνασθε ὑπʼ ἐμοῦ διδαχθῆναι ὃν τρόπον δεῖ πρὸς τοὺς τοιούτους ἔχειν, σκέψασθε ἐκείνους τίνα τρόπον ἐλάμβανον παρʼ αὐτῶν τὴν τιμωρίαν· ὥσπερ γὰρ τὰ καλὰ τῶν ἔργων ἠπίσταντο ἐπιτηδεύειν, οὕτω καὶ τὰ πονηρὰ προῃροῦντο κολάζειν. ἐκεῖνοι γάρ, ὦ ἄνδρες, θεωρήσατε ὡς ὠργίζοντο τοῖς προδόταις καὶ κοινοὺς ἐχθροὺς ἐνόμιζον εἶναι τῆς πόλεως.

Φρυνίχου γὰρ ἀποσφαγέντος νύκτωρ παρὰ τὴν κρήνην τὴν ἐν τοῖς οἰσύοις ὑπὸ Ἀπολλοδώρου καὶ Θρασυβούλου, καὶ τούτων ληφθέντων καὶ εἰς τὸ δεσμωτήριον ἀποτεθέντων ὑπὸ τῶν τοῦ Φρυνίχου φίλων, αἰσθόμενος ὁ δῆμος τὸ γεγονὸς τούς τε εἱρχθέντας ἐξήγαγε,[*](αἰσθόμενος ἐξήγαγε Coraes: αἰσθανόμενος ἐσῆγε codd.) καὶ βασάνων γενομένων ἀνέκρινε, καὶ ζητῶν τὸ πρᾶγμα εὗρε τὸν μὲν Φρύνιχον προδιδόντα τὴν πόλιν, τοὺς δʼ ἀποκτείναντας αὐτὸν ἀδίκως

εἱρχθέντας· καὶ ψηφίζεται ὁ δῆμος Κριτίου εἰπόντος τὸν μὲν νεκρὸν κρίνειν προδοσίας, κἂν δόξῃ προδότης ὢν ἐν τῇ χώρᾳ τεθάφθαι, τά τε[*](τεγε Jacob.) ὀστᾶ αὐτοῦ ἀνορύξαι καὶ ἐξορίσαι ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ὅπως ἂν μὴ κέηται ἐν τῇ χώρᾳ μηδὲ τὰ ὀστᾶ τοῦ τὴν χώραν καὶ τὴν πόλιν προδιδόντος. ἐψηφίσαντο

δὲ[*](Post δὲ habent τινες codd., del. Heinrich.) καὶ ἐὰν ἀπολογῶνταί τινες ὑπὲρ[*](ὑπὲρ Herwerden: περὶ codd.) τοῦ τετελευτηκότος, ἐὰν ἁλῷ ὁ τεθνηκώς, ἐνόχους εἶναι καὶ τούτους τοῖς αὐτοῖς ἐπιτιμίοις· οὕτως οὐδὲ βοηθεῖν τοῖς τοὺς ἄλλους ἐγκαταλείπουσιν ἡγοῦντο δίκαιον εἶναι, ἀλλʼ ὁμοίως ἂν προδοῦναι τὴν πόλιν καὶ τὸν διασῴζοντα τὸν προδότην. τοιγαροῦν οὕτω μισοῦντες τοὺς ἀδικοῦντας καὶ τὰ τοιαῦτα κατʼ αὐτῶν ψηφιζόμενοι ἀσφαλῶς ἐκ τῶν κινδύνων ἀπηλλάττοντο. λαβὲ δʼ αὐτοῖς τὸ ψήφισμα, γραμματεῦ, καὶ ἀνάγνωθι.

Ψήφισμα

ἀκούετε, ὦ ἄνδρες, τούτου τοῦ ψηφίσματος. ἔπειτα ἐκεῖνοι μὲν τὰ τοῦ προδότου ὀστᾶ ἀνορύξαντες ἐκ τῆς Ἀττικῆς ἐξώρισαν καὶ τοὺς ἀπολογουμένους ὑπὲρ αὐτοῦ Ἀρίσταρχον καὶ Ἀλεξικλέα ἀπέκτειναν καὶ οὐδʼ ἐν τῇ χώρᾳ ταφῆναι ἐπέτρεψαν· ὑμεῖς δʼ αὐτὸ τὸ σῶμα τὸ προδεδωκὸς τὴν πόλιν ζῶν καὶ ὑποχείριον ἔχοντες τῇ ψήφῳ, ἀτιμώρητον ἐάσετε;

καὶ τοσοῦτόν γʼ ἔσεσθε[*](γʼ ἔσεσθε Gebauer: ἔσεσθέ γε codd.) τῶν προγόνων χείρους ὅσον ἐκεῖνοι μὲν τοὺς λόγῳ μόνον τῷ προδότῃ βοηθήσαντας ταῖς ἐσχάταις τιμωρίαις μετῆλθον, ὑμεῖς δὲ αὐτὸν τὸν ἔργῳ καὶ οὐ λόγῳ τὸν δῆμον ἐγκαταλιπόντα ὡς οὐδὲν ἀδικοῦντα ἀφήσετε; μὴ δῆτα, ὦ ἄνδρες δικασταί, οὔτε γὰρ ὅσιον[*](οὔτε γὰρ ὅσιον add. Petrie: οὔτε γὰρ ἔμφυτον ci. Blass.) ὑμῖν οὔτε[*](οὔτεοὕτω Ald.) πάτριον, ἀναξίως ὑμῶν αὐτῶν ψηφίζεσθε. καὶ γὰρ εἰ μὲν ἕν τι τοιοῦτον γεγονὸς ἦν ψήφισμα, εἶχεν ἄν τις εἰπεῖν ὡς διʼ ὀργὴν μᾶλλον ἢ διʼ ἀλήθειαν ἐποιήσαντο· ὅταν δὲ παρὰ πάντων ὁμοίως εἰληφότες ὦσι τὴν αὐτὴν τιμωρίαν, πῶς οὐκ εὔδηλον ὅτι φύσει πᾶσι τοῖς τοιούτοις ἔργοις ἐπολέμουν;

ἵππαρχον γὰρ τὸν Χάρμου,[*](Χάρμου Harpocration (s.v. Ἵππαρχος. Cf. Aristot. Const Ath. 22.4): Τιμάρχου codd.) οὐχ ὑπομείναντα τὴν περὶ τῆς προδοσίας ἐν τῷ δήμῳ κρίσιν ἀλλʼ ἔρημον τὸν ἀγῶνα ἐάσαντα, θανάτῳ τοῦτον ζημιώσαντες, ἐπειδὴ τῆς ἀδικίας οὐκ ἔλαβον τὸ σῶμα ὅμηρον, τὴν εἰκόνα αὐτοῦ ἐξ ἀκροπόλεως καθελόντες καὶ συγχωνεύσαντες καὶ ποιήσαντες στήλην, ἐψηφίσαντο εἰς ταύτην ἀναγράφειν τοὺς ἀλιτηρίους καὶ τοὺς προδότας· καὶ αὐτὸς ὁ Ἵππαρχος ἐν ταύτῃ τῇ στήλῃ ἀναγέγραπται,