De Praemiis Et Poenis Et De Exsecrationibus

ὃν καὶ μύστην γεγονότα τῶν θείων τελετῶν καὶ συμπεριπολοῦντα ταῖς τῶν οὐρανίων χορείαις καὶ περιόδοις ἐγέραρεν ὁ θεὸς ἠρεμίᾳ, βουληθεὶς ἀμέθεκτον εἶναι, κηραίνοντα περὶ μηδὲν πάθος ὧν αἱ τοῦ σώματος γεννῶσιν ἀνάγκαι ἐπιτιθέμεναι κατὰ πλεονεξίαν παθῶν δυναστείας· ἢ γὰρ περιέψυξέ τι ἢ περιέφλεξε[ν οὐρανὸς] καὶ αὐχμηρὸν ἢ τοὐναντίον ῥοῶδες ἀπειργάσατο· δι’ ὧν ἁπάντων ὁ νοῦς εὐθύνειν ἀδυνατεῖ τὴν τοῦ καθ’ αὑτὸν βίου πορείαν.

ἐνδιαιτώμενος δὲ ὑγιεινῷ σώματι κατὰ πολλὴν εὐμάρειαν ἐνδιατρίψει καὶ ἐνσχολάσει τοῖς σοφίας θεωρήμασι, μακαρίας καὶ εὐδαίμονος ζωῆς ἐπιλαχών· οὗτός ἐστιν ὁ πολὺν ἄκρατον σπάσας τῆς εὐεργέτιδος τοῦ θεοῦ δυνάμεως καὶ λόγων ἱερῶν καὶ δογμάτων ἑστιαθείς·

οὗτος ᾧ φησιν ὁ προφήτης τὸν θεὸν "ἐμπεριπατεῖν" οἷα βασιλείῳ, καὶ γάρ ἐστι τῷ ὄντι βασίλειον καὶ οἶκος θεοῦ σοφοῦ διάνοια· τούτου καλεῖται θεὸς ἰδίως ὁ τῶν συμπάντων θεός, καὶ λαὸς ἐξαίρετος πάλιν οὗτος, οὐ τῶν κατὰ μέρος ἀρχόντων, ἀλλὰ τοῦ ἑνὸς καὶ πρὸς ἀλήθειαν ἄρχοντος, ἁγίου ἅγιος·

οὗτός ἐστιν ὁ πρὸ μικροῦ πολλαῖς μὲν ἡδοναῖς, πολλαῖς δ’ ἐπιθυμίαις, μυρίαις δ’ ἀνάγκαις κακιῶν καὶ [*](1.2 σπουδαίω F: τοῖς σπουδαίοις AHP (v) 2 συνηρμοσμένην καὶ συνοικοδομουμένην οἰκίαν Α 3 ἄχρι] μέχρι F οἰκίαν h. I. om. Α συμφυέστατον H (Turn.) διά τε FHP: ἅτε Α (Mang.) 4 post χρησίμων add. ἐνεργοῦν ὦ (ἐνεργοῦν recepit Mang.) τόνδε FA: om. HP (v) 5 ὃν add. 5. 6 τῶν θείων om. Α 6 συμπεριπολοῦντα F: μόνον σ. AH1P, μόναις σ. H2 (v) γῶν οὐρανίων Α: τῶν om. FHP (v) 7 ἠρεμίᾳ] εὐημερίᾳ coni. Wendl. ἀμέθεκτον] ἀμέθελκτον coni. Mang, νόσων vel νοσημάτων vel κακιῶν conicio 8 γεννῶσιν ἀνάγκαι Μang.: ἀνάγκαι (om. γεννῶσιν) Α, γεννῶσι δυνάμεις FHP (v) 9 δυναστείαν coni. Mang. τι Α: τις FHP (Turn.) 10 περιέφλεξεν οὐρανὸς Α (Mang.): αὖον FUP (Turn.) ; οὐρανὸς seclusi 15 τοῦ om. Α 16 οὗτος ᾧ] τούτων οὑν Α φησιν: hic desinit F, cetera supplevit man. rcc. (lacobus Diassorimis) 18 ἐξαίρετος Α: ἐξαίρετος χάριτι HP ἐξαιρέτῳ χάριτι v)) [*](16—18 Lev. 26,12. 17. 18 DR fol. 195v Anton. Mel. II 87 Col. 1209 Φίλωνοζι οἶκος θεοῦ σοφοῦ διάνοια· τούτου καλεῖται θεὸς ἰδίως ὁ τῶν συμπάντων, ὥς ὅ DR) φησιν ὁ προφήτης, ὡς (ᾧ?) θεὸς (ὁ θεὸς DR) ἐμπεριπατεῖ οἷα βασιλείῳ (16). DR fol. 137r ἔστι γὰρ τῷ ὄντι βασίλειον καὶ οἶκος θεοῦ σοφοῦ διάνοια, ὥς φησιν ὁ προφήτης τόν θεὸν ἐμπεριπατεῖν οἷα βασιλείῳ. τούτου καλεῖται θεὸς ὁ τῶν συμπάντων ἵδιος.)

ταῦτα δ’ ἀλληγορεῖται τροπικῶς ἐξενεχθέντα· καθάπερ γὰρ ἐν ζῴῳ κεφαλὴ μὲν πρῶτον καὶ ἄριστον, οὐρὰ δ’ ὕστατον καὶ φαυλότατον, οὐ μέρος συνεκπληροῦν τὸν τῶν μελῶν ἀριθμόν, ἀλλὰ σόβησις τῶν ἐπιποτωμένων, τὸν αὐτὸν τρόπον κεφαλὴν μὲν τοῦ ἀνθρωπείου γένους ἔσεσθαί φησι τὸν σπουδαῖον εἴτε ἄνδρα εἴτε λαόν, τοὺς δὲ ἄλλους ἅπαντας οἷον μέρη σώματος ψυχούμενα ταῖς ἐν κεφαλῇ καὶ ὑπεράνω δυνάμεσιν.

Αὗται μὲν αἱ ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων τῶν ἀγαθῶν εἰσιν εὐχαὶ καὶ τοὺς νόμους ἔργοις ἐπιτελούντων, ἅς φησι τελεσφορηθήσεσθαι χάριτι τοῦ φιλοδώρου θεοῦ τὰ καλὰ διὰ τὴν πρὸς αὑτὸν ὁμοιότητα σεμνοποιοῦντος καὶ γεραίροντος· τὰς δὲ κατὰ τῶν ἐκνόμων καὶ ἀθέσμων ὁρισθείσας ἀρὰς ἐπισκεπτέον.

Πρώτην ἀρὰν ὡς κουφότατον κακὸν ἀναγράφει πενίαν καὶ ἔνδειαν καὶ σπάνιν τῶν ἀναγκαίων καὶ μετουσίαν παντελοῦς ἀπορίας· τὸν γὰρ σπόρον, φησίν, ἀτελῆ μὲν ὄντα δῃώσουσι, τελειωθέντα δ’ ἀμήσουσιν ἐξαίφνης ἐπελθόντες πολέμιοι, διττὴν ἐργασάμενον συμφοράν, λιμὸν μὲν φίλοις, ἐχθροῖς δὲ περιουσίαν· λυπεῖ γὰρ μᾶλλον ἢ οὐχ

ἧττον τῶν ἰδίων κακῶν τῶν δυσμενῶν τὰ ἀγαθά. καὶ ἡσυχαζόντων δὲ [*](1 συνεζευγμένος Α τῆς δουλείας HP: κἀν τῆ δουλεία Α (Mang.) 3 ἀλλὰ διαβεβοημένης om. H (Turn.) 4 ἐξουσίαν codd.: ὑπερουσίαν Turn. ὑφ’ om. Turn. 6. 7 ὕστατόν τε καὶ A 7 μέρος οὐ μέρος coni. Mang. τῶ μελῶν ἀριθμῶ Η2 (Turn.) ἀλλά AHP: om. v 8 σόβησίς AP: σόβητρον Η μὲν Α: om. HP (v) 8. 9 ἀνθρωπείου ΑΗΡ: ἀνθρωπίνου v 9 εἴτ᾿ ἄνδρα Α 14 φιλοδώρου Α: φιλαρέτου ΗΡ (om. Turn.) αὐτόν codd. 16 ὁρισθείσας Α mg P2: om. HP (Turn.) 17 tit. περὶ ἀρῶν Η, τοῦ αὐτοῦ περὶ ἀρῶν P, τοῦ αὐτοῦ φίλωνος περὶ ἀρῶν Α 19 ἀπορίας HP: ἀπωλείας Α 21 ἀμύσουσιν 1 ἐργασάμενον scripsi: ἐργασάμενοι codd., ἐργασόμενοι v 23 τῶν δυσμενῶν τὰ ἀγαθά A: τά δυσμενῶν ἀγαθά HP (v) δὲ Α: μὲν HP (v)) [*](1 Lev. 26,13. 4 Deut. 28,13. 18 sqq. Lev. 26,16. Deut. 28,20.)

τοὺς ἐλαιῶνας ὅταν ἴδῃς εὐθηνοῦντας καὶ καρπῶν ἄφθονον πλῆθος, ἡσθήσῃ, ὥσπερ εἰκός, δι’ ἐλπίδα συγκομιδῆς εὐτυχοῦς, ὅταν δὲ ἄρξῃ συγκομίζειν, αἰσθήσῃ τῆς ἀτυχίας μᾶλλον ἢ τῆς ἀσεβείας· τὸ μὲν γὰρ ἔλαιον καὶ ὅσον πῖον ἐκρυήσεται σύμπαν ἀφανῶς, ὁ δ’ ἐκτὸς ὄγκος αὐτὸς εἰς ἀπάτην ψυχῆς κενὸς κενῆς ὑπολειφθήσεται. καὶ συνόλως ὅσα σπαρτὰ ἢ δένδρα καρποῖς

αὐτοῖς ἐξαναλωθήσεται πρὸς ἐρυσίβης. ἐφεδρεύουσι δὲ καὶ ἄλλαι συμφοραὶ δίχα τῶν εἰρημένων, ἐνδείας καὶ ἀπορίας δημιουργοί. δι’ ὧν γὰρ ἀνθρώποις ἡ φύσις ἐχορήγει τὰ ἀγαθά, στειρωθήσεται, γῆ καὶ οὐρανός, ἡ μὲν ἀμβλίσκουσα καὶ τελειογονεῖν ἀδυνατοῦσα τοὺς καρπούς, ὁ δὲ μεταβεβηκὼς εἰς ἀγονίαν, τῶν ἐτησίων ὡρῶν μὴ χειμῶνος, μὴ θέρους, μὴ ἔαρος, μὴ μετοπώρου πρὸς τὰς οἰκείας τάξεις ἀνιόντων, ἀλλ’ εἰς ἄποιον καὶ πεφορημένην σύγκρισιν βιασθέντων ἀποκριθῆναι δεσποτικοῦ κράτους ἀρχῇ. οὐ γὰρ ὄμβρος, οὐχ

ὑετός, οὐ λεπτὴ ψεκάς, οὐ βραχεῖα λιβάς, οὐ δρόσος, οὐκ ἄλλο τι τῶν αὔξειν δυναμένων ἐπιγενήσεται, τοὐναντίον δὲ ὅσα λυμαντικὰ μὲν φυομένων, φθοροποιὰ δὲ καρπῶν καταπεπανθέντων καὶ ἵνα μὴ τελειωθῇ παρεσκευασμένα· „θήσω“ γάρ φησι „τὸν οὐρανὸν ὑμῖν χαλκοῦν καὶ τὴν γῆν σιδηρᾶν“ (Lev. 26, 19. [*](1 ἡσυχάσουσιν HP (coni. Μang.): ἡσυχάζουσιν Α (v) post ἀργαλεώτεραι add. δέ v, om. codd. 2 γάρ οm. A κατασπερεῖς coni. Mang. τὴν βαθύγειον Η: τὸ βαθύγειον P, τὸ βαθύγαιον Α 3 ἐκθεριεῖ conicio 4 ἀμπελῶνας Α φυτεύεις codd.: φυτεύσεις V 5 καὶ add. Mang. γεωπόνους A: γεωπόνοις ΗΡ β΄ 6 βρίθοντα καὶ βλαστάνοντα Α 8 εὐθηνοῦντας Η2: εὐθυνοῦντας Η1Ρ, ἀσθενοῦντας Α ἡσθήσῃ Α: ἴσθι P, ἴθι II Τurn.) 9 δὲ A: om. HP (v) 10 ἀσεβείας codd. εὐσεβείας v; ἀσεβείας corruptum, ἀφθονίας vel εὐθηνίας conicio, εὐπαθείας coni. Mang. 11 αὐτός] αὖος coni. Mang., αὐτὸ μόνον couicio 13 ἐφεδρεύουσι codd.: ἐφεδρεύσουσι V 15 ἀνθρώποις ἡ φύσις Α: ἡ φύσις ἀνθρώποις ΗΡ (v) 18 μὴ ἔαρος om. A ἀνιόντων A: ἰόντων ΗΡ (Turn.) 19 σύγκρισιν] σύγχυσιν conicio βιασθέντων ἀποκριθῆναι Α: ἀποκριθῆναι βιασθέντων 11 P (v) 23 παρεσκευασμένα Α: παρεσκευασμένων HP 24 ἡμῖν Η (Turn.)) [*](2 Deut. 28,38. 4 Deut. 28,39. 10 Dent. 28,40. 12. 13 Deut. 28,42.)

ποῦ γὰρ ἢ σίδηρος ἐσταχυηφόρησεν ἢ ὑετὸν ἤνεγκε χαλκός, ὧν χρεῖα τὰ ζῷα καὶ μάλιστα τὸ ἐπίκηρον καὶ πολλῶν ἐπιδεές, ἄνθρωπος; μηνύει δ’ οὐ μόνον ἀφορίαν καὶ τῶν ἐτησίων ὡρῶν φθοράν, ἀλλὰ καὶ πολέμων γενέσεις καὶ τῶν ἐν τούτοις ἀφορήτων καὶ ἀμυθήτων κακῶν· χαλκὸς γὰρ καὶ σίδηρος πολεμιστηρίων ὅπλων ὗλαι.

καὶ γῆ μέντοι κονιορτὸν οἴσει καὶ χοῦς ἄνωθεν ἐξ οὐρανοῦ καταχθήσεται βαρύτατον ἐπιφέρων καρπὸν εἰς τὴν διὰ πνίγους ἀπώλειαν, ἵνα μηδὲν παραλειφθῇ τῶν ἐπ’ ὀλέθρῳ. πολυάνθρωποι μὲν ἐρημωθήσονται συγγένειαι, κεναὶ δὲ αἱ πόλεις ἐξαπιναίως οἰκητόρων ἔσονται, μνημεῖα παλαιᾶς μὲν εὐτυχίας προσκαίρου δὲ βαρυδαιμονίας ὑπολειφθεῖσαι πρὸς νουθεσίαν τῶν δυναμένων σωφρονίζεσθαι.

τοσαύτη δὲ ἐφέξει σπάνις τῶν ἀναγκαίων, ὥστε ἀλλοτριωθέντες τούτων τρέψονται ἐπ’ ἀλληλοφαγίας, οὐ μόνον ὀθνείων καὶ μηδὲν προσηκόντων, ἀλλὰ καὶ τῶν οἰκειοτάτων καὶ φιλτάτων· ἅψεται γὰρ καὶ πατὴρ υἱοῦ σαρκῶν καὶ μήτηρ σπλάγχνων θυγατρὸς καὶ ἀδελφῶν ἀδελφοὶ καὶ γονέων παῖδες· ἀεὶ δὲ οἱ ἀσθενέστεροι τῶν δυνατωτέρων κακαὶ καὶ ἐπάρατοι τροφαί· τὰ Θυέστεια παιδιὰ [καὶ] συγκρινόμενα ταῖς ὑπερβολαῖς τῶν συμφορῶν, ἃς μεγαλουργήσουσιν οἱ καιροί.

μετὰ γὰρ τῶν ἄλλων, ὥσπερ τοῖς ἐν εὐτυχίαις ποθεινὸς ὁ βίος εἰς ἀπόλαυσιν ἀγαθῶν, οὕτως καὶ τοῖς βαρυδαίμοσιν ἐκείνοις ἔρως πολὺς ἐνιδρυθήσεται τοῦ ζῆν πρὸς ἀμέτρων καὶ ἀπαύστων κακῶν μετουσίαν, ἁπάντων ἀνιάτων. ἧττον γὰρ χαλεπὸν ἀπαλγήσαντας ἐπιτεμεῖν θανάτῳ τὰς ἀνίας, ὃ τοῖς μὴ λίαν φρενοβλαβέσιν ἔθος δρᾶν· οἱ δ’ ἐκ παραπληξίας ἐθέλοιεν ἂν καὶ μακροβιώτατοι γενέσθαι, τῆς ἀνωτάτω βαρυδαιμονίας ἀπλήστως καὶ ἀκορέστως ἔχοντες.

τοιαῦτα [*](2 ἐσταχυηφόρησεν scripsi: ἐσταχυφόρησεν codd. 2.3 ὑετὸν ἤνεγκε χαλκός Α: χαλκοῦς (sic) ὑετὸν ἤνεγκε HP (χαλκὸς ὑετὸν ἤνεγκε v) 3 ὧν om. H (Turn.) 4 ὡρῶν] καρπῶν coni. Mang. 5 γενέσεις] κινήσεις coni. Mang. 7 μέντοι] μὲν Α ἐξ οὐρανοῦ ἄνωθεν transp. Α 8 καρπὸν] κακόν conicio διαπνίγουσαν ἀπώλειαν A 8.9 ἵνα—ὀλέθρῳ] ἵνα μηδενός παραλειφθέντος Α 12 δ’ Α 13 ἀλλοτριωθέντςε] ἐλαττωθέντες conicio 14 ἀλληλοφαγίαις Η1P ὀθνείων Mang.: ἐθνῶν codd. 16 γονέως Η1P 17 ἀεὶ δέ] ἔσονται coni. Mang. 18 τὰ θυἐστεια Α, τὰ θυέστια HP: τὰ Θυέστου v παιδιὰ scripsi (ludas vertit Mang.): παιδία codd. (v) καὶ seclusit Mang. 19 τοῖς Α: om. ΗP (v) 20 ὁ βίος ποθεινὸς transp. Α 21 καὶ] ἢ Α 22 ἧττον γὰρ χαλεπὸν scripsi: ἧττον γὰρ codd.; αἱρετώτερον γὰρ coni. Mang. 23 ἀνίας] ἡνίας Η(Turn.) 24 καὶ om. Α) [*](7 Deut. 28,24. Lev. 26,31. 15 Lev. 26,29. Deut. 28,53.)

Δουλεία τοῖς ἐλευθέροις ἀφορητότατόν ἐστιν, ὑπὲρ ἧς σπουδάζουσιν ἀποθνῄσκειν οἱ σώφρονες ἀγωνιζόμενοι φιλοκινδύνως πρὸς τοὺς ἐπανατεινομένους δεσποτείαν· ἀφόρητον δὲ καὶ ἐχθρὸς ἄμαχος· εἰ δ’ ὁ αὐτὸς ἀμφότερα γένοιτο, δεσπότης ὁμοῦ καὶ πολέμιος, τίς ἂν ὑποσταίη τὸν τὸ μὲν δύνασθαι ἀδικεῖν ἐκ δεσποτικῆς ἐξουσίας, τὸ δὲ μηδὲν συγγινώσκειν ἐξ ἀσυμβάτου δυσμενείας περιπεποιημένον;

ἐχθροῖς οὖν φησι δεσπόταις εἰς τὸ ἀνηλεὲς χρήσεσθαι τοὺς ἀλογοῦντας νόμων ἱερῶν, οὐ μόνον ἐξ ἐπιθέσεως τῆς ἐκείνων ὑπαχθέντας, ἀλλὰ καὶ γνώμαις ἑκουσίοις ἐκδόντας αὑτοὺς ἕνεκα τῶν ἀβουλήτων, ἃ λιμὸς καὶ σπάνις τῶν ἀναγκαίων ἀπεργάζεται· τὰ γὰρ ἐλάττω κακὰ φυγῇ μειζόνων αἱρετὰ νομίζουσί τινες, εἰ δή τι βραχὺ τῶν εἰρημένων ἐστί.

δουλεύοντες γὰρ πικρῶν μὲν ἐπιταγμάτων ὑπηρεσίας ἀναδέξονται τοῖς σώμασι, πικροτέρων δὲ θεαμάτων ἀνίαις κατατεινόμενοι τὰς ψυχὰς ἀπαγορεύσουσιν· ὄψονται γὰρ ὧν συνῳκοδόμησαν ἢ κατεφύτευσαν ἢ περιεποιήσαντο κληρονόμους γεγονότας ἐχθρούς, ἀλλοτρίων ἀπολαύοντας ἀγαθῶν καὶ ἑτοίμων· ὄψονται καὶ τὰ πίονα τῶν ἰδίων θρεμμάτων εὐωχουμένους, ἱερεύοντας καὶ παραρτύοντας εἰς ἀπόλαυσιν ἡδίστην, οἱ στερόμενοι τοὺς ἀφελομένους· ὄψονται καὶ γυναῖκας, ἃς ἠγάγοντο κουριδίας ἐπὶ γνησίων παίδων σπορᾷ, [*](1 δοκούντων κακῶν H κακῶν] ἀρῶν A 2 ῥῖγος suspectum; πνῖγος conicio 3 γένοιντ’ A μόνην A 4 ἐργάσοιτο om. Α; ἐργάσαιτο conicio 5 βαρύτερα Mang.: βαρύτατα codd. (βαρύτατον ν) 7 ἀφορητότατος 7.8 σπουδάζουσιν ἀποθνήσκειν ΑΗΡ: σπουδάζουσιν om. L ἀποθνήσκουσιν Τurn., ἀποθνήσκειν σπουδάζουσιν Mang.) 9 δεσποτείαν HP: δεσπότας Α ἀφόρητος Α 11 τὸν addidi μηδὲν Α: μηδενὶ HP (v) 12 περιπεποιημένον Μang.: περιπεποιημένος codd. 13 ἀνηλεὲς AHP: ἀνηλεὲς in ἀνηλεῶς corr. L (ἀνηλεῶς v) ; καὶ τοῖς ἀνηλεέσι coni. Mang. χρήσεσθαι v: χρήσασθαι codd. 14 ἐπιθεσίας (sic) Α γνώμαις scripsi: νόμοις codd.; σπονδαῖς coni. Mang. 15 αὐτοὺς H1P ἕνεκα codd. (Mang.): ἕνεκεν v ἃ λιμός Α: d καὶ λιμὸς II P (v) 17 γάρ add. Mang. 22 ἱερεύοντας Mang.: ἱεροῦντας codd. 23 01 στερόμενοι AP (Mang.): ὑστερούμενοι H (v) τοὺς ἀφελομένους Mang.: τοῖς ἀφελομένοις codd. τῆς ἀφελομένης v) 24 ἅς] οὓς P κουριδίας H: κουριδίοις AP; scribondum fortasse κουριδίους σπορὰ Α: σπορὰν ΗΡ (Turn.)) [*](13 Deut. 28,48. 20 Deut. 28,30. 22 Deut. 28,31. 51. 24 Deut. 28,30.)

ἔξω δὲ τοῦ σφαδᾴζειν οὐδὲν ἐργάσασθαι δυνήσονται πᾶσαν ἰσχὺν ἐκτετμημένοι καὶ ἐκνενευρισμένοι· προκείσονται γὰρ σκοποὶ τοῖς ἐθέλουσιν ἄγειν, φέρειν, ἁρπάζειν, ὑβρίζειν, τιτρώσκειν, εἰς βλάβας, εἰς αἰκίας, εἰς πανωλεθρίαν, ὡς μηδὲν ἀφεθῆναι τῶν βλημάτων κωφόν, ἀλλ’ εὔσκοπα καὶ εὔστοχα πάντα.