De Virtutibus

πίστις δὲ τῆς ἐκ θεοῦ συμμαχίας τό τε ὑπ’ ὀλίγων πολλὰς μυριάδας ἁλῶναι καὶ τὸ μηδένα μὲν τῶν ἐχθρῶν διαφυγεῖν, μηδένα δὲ τῶν φίλων ἀναιρεθῆναι μήτε [*](1 δυνηθέντες] δυνηθῆναι BEMHP1 (Tuni.), μὴ δυνηθῆναι AP2, διασωθῆναι Κ πολλοὺς F 3 ἔκαστος ἕκαστος transp. Α, ἕκαστος om. BKM καταφορικῶς V2OF πυκναῖς SGH2: πυκνῶς VO, πικρῶς F, oni. ceteri ἐπιτρέχων V-OK-F 3.4 ταῖς φάλαγξι—ἀναιροῦντες SGH2: om. ceteri 4 ἠρήμουν A (coui. Mang.): οὐκ ἠρέμουν V2OK2F, ἠρέμουν ceteri βύζην] χύδην Α mg P2, κύκλω V-OK-F συνεστηκότα SAG: οὖν ἑστηκότα ceteri (Turn.) 5 ἐφέδρευε Turn. kainoymqenvn G post τάξεων add. ἄρδην διώλεσεν V-OK-F 6 post ὡς add. καὶ v, om. codd. αὐτοβοῒ in textu S, αὐτοβοεὶ mg S 7 ἀπολείπεσθαι VOFG καὶ τἀς γυναῖκας BEKM ἐπιγραψαμένας V1, ἐπιδραξαμένας V2OF 3 ἀνοσίοις SGV2OFH2: ἀνοσίαις ceteri παρθένους om. Α καὶ ἄκακον V2OK2F 8.9 οἱκτησάμενοι (sic) A 9 ἀπέβαλλον Η (Turn.), βάλον ἀπέλαβον S (βαλον ss. S2), προσαπέβαλον P 10 προῆλθον VOFA: συνῆλθον K, προσῆλθον ceteri (Turn.) ἐπανίεσαν SHP, ἀνήεσαν K 11 δ’ BEKMHP εἰπεῖν εἰ χρὴ τἀληθές transp. M ῥώμης] σώματος P 12 προτέρας] πρότερον Η (v) ἀπειργάσατο SVOK2FG: ἐχρίσατο ceteri (v) τούτων ἣν transp. HP (v) 14 ἐν ᾧ Mang.: ἐν ἦ codd. 1.5 ἀηττήτῳ V2OK2F ἀφηγούμενος 16 pr. δὲ oin. II tiu σώματι VOF ἐπιθείς S πίστιν VOF 16. 17 τὴν . . . συμμαχίαν VOF 17 συμμαχείας G ὑπὸ SF ὀλίγων ἐχθρῶν M πολλὰς: hic desinit Κ alt. τὸ] τὸ] G 18 μήτε SVOFG: μήτ’ ceteri) [*](13. 14 Clem. Alex. Strom. ΙΙ 18 p. 472 P. 472 P. αὐτίκα οἱ περιλειφθέντες φιλοκινδύνως τὸν ὑπὲρ εὐσεβείας ἀγῶνα ἀράμενοι κύριοι κατέστησαν τῶν πολεμίων.)

ὅθεν ἐν τοῖς προτρεπτικοῖς φησιν· ἐὰν δικαιοσύνην καὶ ὁσιότητα καὶ τὰς ἄλλας ἀρετὰς ἐπιτηδεύῃς, βίον ἀπόλεμον βιώσῃ καὶ εἰς ἅπαν εἰρηνικόν, ἢ ἐνστάντος πολέμου ῥᾳδίως τῶν ἐχθρῶν περικρατήσεις, θεοῦ στραταρχοῦντος ἀοράτως, ᾧ δι’ ἐπιμελείας ἐστὶ τοὺς ἀγαθοὺς σῴζειν ἀνὰ κράτος.

μήτ’ οὖν ἐὰν πολλαῖς μυριάσιν ἐπιτρέχωσιν ὁ πεζὸς ὁμοῦ καὶ ἱππότης στρατὸς εὐοπλοῦντες μήτε ἐὰν ἐρυμνὰ καὶ ἐπίμαχα προκαταλαβόμενοι χωρία τοποκρατῶσι μήτε ἐὰν ἀφθόνοις παρασκευαῖς χορηγῶνται, καταπλαγεὶς δείσῃς, κἂν ἁπάντων ἀπορῇς ὧν ἄγουσι περιουσίαν ἐκεῖνοι, συμμάχων, ὅπλων, τόπων εὐκαιρίας, παρασκευῶν·

ἐκεῖνα γὰρ ὥσπερ ὁλκάδα πεπληρωμένην παντοίων ἀγαθῶν πολλάκις ἐπιπεσὼν ἄνεμος ἐξαίφνης ἀνέτρεψε καὶ κατέλυσε, τοῖς δ’ εὐτελέσι καὶ λυπροῖς ὥσπερ ἀστάχυσιν ἤδη μεμυκόσιν ἐξ αὐχμοῦ καὶ ἀνομβρίας ἐπιψεκάζων καὶ ἐπινίφων ὁ θεὸς τὰς σωτηρίους δυνάμεις ἐμπαρέσχεν ἀνεγερθῆναί τε καὶ τελειογονῆσαι.

ἐξ οὗ δῆλον, ὅτι δεῖ τοῦ δικαίου καὶ ὁσίου περιέχεσθαι· οἷς μὲν γὰρ τὸ θεῖον ἔνσπονδον, ἄκρως εὐδαίμονες, οἷς δὲ ἐχθρόν, ἐσχάτως κακοδαίμονες. τοσαῦτα καὶ περὶ ἀνδρείας εἰς τὸ παρὸν ἀποχρώντως λελέχθω.

Τὴν δ’ εὐσεβείας συγγενεστάτην καὶ ἀδελφὴν καὶ δίδυμον ὄντως ἑξῆς ἐπισκεπτέον φιλανθρωπίαν, ἧς ἐρασθεὶς ὡς οὐκ οἶδ’ εἴ τις [*](1 ἐλαττωθέντων scripsi: ἐλαττωθέντες S, ἐλαττωθέντος G, ἐλαττωθῆναι VOF (v), ἐλαττωθεῖσαν ceteri ἐν om. VOF 1. 2 προτρεπτικοῖς] προτρεπτικοῖς] Α 2 καὶ ὁσιότητα om. Tnrn. 2. 3 ἐπιτηδεύεις G 4 διακρατήσεις BEM 5 δι] μετ’ SVOF 7 μήτε SVOFA; μήτ’ ceteri ἐρυμνά om. F ἀπόμαχα V2OF προκαταλαβόμενοι S: προκαταλαμβανόμενοι ceteri (v) 8 μήτε SVOFA: μήτ’ ceteri χορηγῶνται] χρῶνται P 9 ἀπάντων S: om. ceteri (v) ἄγωσι F 10 τόπων ora. Α εὐκαιρίας] εὐχερείας Turn. II ἀνέστρεψε A 11.12 κατέδυσε coni. Mang. 12 εὐτελέσι] ἀτελέσι H (v) μεμυκόσιν VOFGH-: μεμεθυκόσιν ceteri ἐξ αὐχμοῦ— δυνάμεις (14) ora Α 13 ἐπινείφων BEMHP τὰς om. VOF 15 δεῖ . . . περιέχεσθαι scripsi: ἀεὶ αἰεὶ VOFGH-) . . . περιέχεται codd. (v) ἔνσπονδον om. F Ifi δέ SG: δ’ ccteri 17 ἀνδρίας AEFG ἀποχρῶντος G, ἀποχρώντως om. P περὶ ἀνδρείας καὶ εὐσεβείας subscr. G, φίλωνος περὶ ἀνδρείας siibscr. Η periit sectio περὶ εὐσεβείας 18 περὶ φανθρωπίας SCG2: τοῦ αὐτοῦ λόγος περὶ εὐσεβείας F, περὶ εὐσεβείας καὶ φιλανθρωπίας HP, tit. om. AG1 19 δ’ SCG2: om. ceteri εὐσεβείας SCG2: εὐσεβεία ceteri συγγενέτην S, συγγενέτιν CG2 (Turn.) 20 ὡς om. S) [*](2 sqq. Deut. 28,1. 2.7.)

τὰ μὲν οὖν ἐκ πρώτης ἡλικίας ἄχρι γήρως εἰς ἐπιμέλειαν καὶ κηδεμονίαν ἑνὸς ἑκάστου καὶ πάντων ἀνθρώπων πεπραγμένα αὐτῷ δεδήλωται πρότερον ἐν δυσὶ συντάξεσιν, ἃς ἀνέγραψα περὶ τοῦ βίου Μωυσέως. ἑνὸς δὲ ἢ δυοῖν ὧν ἐπὶ τελευτῇ κατώρθωσεν ἄξιόν ἐστιν ἐπιμνησθῆναι· δείγματα γάρ ἐστι τῆς συνεχοῦς καὶ ἀδιαστάτου καλοκἀγαθίας, ἣν ἀσύγχυτον ἐνεσφραγίσατο τῇ ψυχῇ χαρακτῆρι θείῳ τυπωθείσῃ.