De Sacrificiis Abelis Et Caini

ὅσοι μὲν οὖν μαθήσει καὶ διδασκαλίᾳ προκόψαντες ἐτελειώθησαν, προσκληροῦνται πλείοσιν· οὐ γὰρ ὀλίγος ἐστὶν ἀριθμὸς τῶν ἐξ ἀκοῆς καὶ ὑφηγήσεως μανθανόντων, οὓς λαὸν ὠνόμασεν· [*](2 διαλαλήσονται Η ἡ ἴασις Pap U, ἣ ἴασις F: ἡ om. ceteri ἥδε] δὲ U, δεῖ δὲ F χωρισθπηναι] διακριθῆναι UF ταῦτ’ Α ἀπ’ om. Pap 4 ἀυτὴ Pap τὸν alterum om. UF Καϊνα Pap 5 λαῷ] λόγω UF 7 εἰσιν Pap, om. UF 8 λέγεται προστίθεσθαι Pap UF: προστίθεται ceteri 9 ὅτι GU ἐξέλιπεν Pap, ἐξέλειπε HP δ’ AUF 10 ἐκλίπῃ Α, ἐκλιπεῖν Pap συνυφανται Pap, συνύφαστο FL2 11 προτέρω G λαοὶ HP 12 δέ] γὰρ UF φησιν Pap τὸ] τῶ Pap Α 14 οὐ Pap UF: οὐδὲ ceteri 15 καὶ om. UF ἀφηγήσεως U ὠνόμακεν UF) [*](figuram bonitatis gerebat), easque exsilire intra uterum sentiret suum, mirata quidnam illud esset quod discordiam quandam concepti cerneret fetus, consuluit Deum, ut passionem proderet, medelam daret. itaque precanti est responsum redditum: duae gentes in utero tuo sunt, et duo populi de ventre tuo exibunt. quod si ad animam referas, eandem generatricem boni et mali intelleges, quia ex eodem fonte animae utrumque dimanat, sed hoc sobrii solet esse verique iudicii, ut repudiato malo enutriat quod bonum est atque confirmet. . ., adiiciens ergo Deus bonum animae dogma Abel sustulit improbum dogma Cain. 9 sqq. ibid. 12, ὅ Denique de Isaac non perfunctorie scriptum putatur, quod relinquens (requirens vulg.) corporis istius speciem quae animae suae attexebatur appositus sit ad genus suum, eo quod patris sui moribus adhaeserit. pulchre autem ad genus ait, non ad populum, sicut alibi: nam legimus aliis locis appositos fuisse ad populum suum, sed isti non tam praestautes: praestantior autem qui paucorum similis fuerit et nou plurimorum; . . . etenim ubi labor doctrina meditatio, illic cum pluribus commune collegium et quoddam populare consortium est; audiendo enim plerique proficiunt, quos nominavit populum; ubi autem non humana traditionc, sed ingeuiosa collectiono sino usu laboris disciplina percipitur, illic sublimis generis incorrupta sinceritas est.)

δηλοῖ δὲ καὶ ἕτερον τοιοῦτον * * * νοῦν ἀθάνατον. εἰσὶ δὲ οὓς ἀνωτέρω προαγαγὼν εἴδη μὲν καὶ γένη πάντα ὑπερπτῆναι παρεσκεύασεν, ἵδρυσε δὲ πλησίον ἑαυτοῦ, καθὰ καὶ Μωυσῆς ᾧ φησι· „σὺ δὲ αὐτοῦ στῆθι μετ’ ἐμοῦ“ (Deut. 5, 31). ἡνίκα γοῦν τελευτᾶν ἔμελλεν οὗτος, οὐκ ἐκλιπὼν προστίθεται ὥσπερ οἱ πρότεροι μήτε πρόσθεσιν μήτε ἀφαίρεσιν κεχωρηκώς, ἀλλὰ „διὰ ῥήματος“ τοῦ αἰτίου μετανίσταται (Deut. 34, 5), δι’ οὗ καὶ ὁ σύμπας κόσμος ἐδημιουργεῖτο· ἵνα μάθῃς, ὅτι τὸν σοφὸν ἰσότιμον κόσμῳ ὁ θεὸς ἡγεῖται τῷ αὐτῷ λόγῳ καὶ τὸ πᾶν ἐργαζόμενος καὶ τὸν τέλειον ἀπὸ τῶν περιγείων ἀνάγων ὡς ἑαυτόν.

οὐ μὴν οὐδέ, ὅτε τοῖς περιγείοις χρήσας αὐτὸν εἴασεν ἐνομιλεῖν, ἄρχοντος ἢ βασιλέως κοινήν τινα ἀρετὴν ἀνῆπτεν αὐτῷ, καθ’ ἣν ἀνὰ κράτος ἡγεμονεύσει τῶν τῆς ψυχῆς παθῶν, ἀλλ’ εἰς θεὸν αὐτὸν ἐχειροτόνει πᾶσαν τὴν περὶ τὸ σῶμα [*](1 μὲν om. Pap ὑφηγήσει F δ’ U, καὶ G 1.2 εὐφυεῖς θεοῦ codd. et Pap: θεοῦ εὐφυεῖς V 3 τελειότατον UF κλῆρον] καθα ολων Pap, καὶ καθαρὸν UF τῶν προτέρων Pap MUF: τῶν προτέρων ἐν γενέσει βίον G, τὸν τῶν προτέρων ἐν γενέσει βίο, τὸν ἐν γενέσει βίον PH1, τῶν ἐν γενέσει βίων Η2 4 ἐνδεδειγμένοι UFG ὁ om. H 4.5 δηλοῖ—ἀθάνατον om. UF 5 post τοιοῦτον in Pap quattuor lineae vacuae relictae; lacunam indicavi νοῦν ἀθάνατον] ην θανατον Pap εισιν Pap δ’ UF προαγαγὼν Pap UF: προάγων ceteri 6 πάνθ᾿ UF ἵδρυσε δὲ UF, ιδρυσεν δε Pap: ἱδρύσας ceteri 7 Μωϋσης ωι Pap: Μωυσῆν ὧ UF, Mωϋσῆς (om. ᾧ) ceteri, Μωϋσῇ Mang. φησιν Pap 8 ἔμελλεν οὗτος Pap UF: οὗτος om. ceteri ἐκλιπὼν Pap UF: ἐκλείπων ceteri 8. 9 προτίθεται Α 9 πρότερον F μήτ᾿ ἀφαίρεσιν μήτε πρόσθεσιν transp. UF πρόθεσιν F κεχωρικὼς FG 12 τῶ κόσμω P ἡγεῖται Pap UF: ἤγαγε ceteri 13 οὐδ’ AUF, δὲ L 14 χρήσας] χώροις coni. Markland ἀνομιλεῖν P 15 τιν᾿ Α ἀρετὴν om. UF, ἀρχὴν coni. Mang. αναπτεν Pap ἡγεμονεύσειν UF τῆς om. UF 16 ἀλλὰ F) [*](5 ibid. § 7 Beata et iila mens quae species et ipsum genus supergrediens meretur audire quod dictum est ad Moysen, cum separaretur a populo: Tu autem sta mecum. 8 ibid. § 8 Et ideo non legimus de eo sicut de ceteris, quia deficiens mortuus est, sed per verbum Dei mortuus est . . . per quod facta sunt omnia; verbo autem Dei caeli firmati sunt. 16 sqq. ibid. § 7 ita etiam in Moyse venturi doctoris figura . . . humanae dignitatem condicionis excessit eo usque, ut Dei donaretur nomine, sicut habemus scriptum dicente Domino: posui te in deum Pharaoni. etenim victor passionum omnium . . . mentem regens, carnem subiiciens, et regia qua-)

παρὸ καὶ τὴν ταφὴν λέγεται μηδὲ εἷς εἰδέναι τούτου (Deut. 34, 6)· τίς γὰρ ἂν γένοιτο ἱκανὸς τὴν πρὸς τὸν ὄντα μετανάστασιν ψυχῆς τελείας κατανοῆσαι; οὐδὲ αὐτὴν οἶμαι τὴν τοῦθ’ ὑπομένουσαν εἰδέναι τὴν βελτίωσιν αὑτῆς, ἅτε κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐπιθειάζουσαν· τῷ γὰρ εὖ πάσχοντι συμβούλῳ ὁ θεὸς περὶ ὧν μέλλει χαρίζεσθαι οὐ χρῆται, μὴ προλαβόντι δὲ τὰς εὐεργεσίας ἀφθόνους εἴωθεν ὀρέγειν. τοιοῦτόν ἐστι τὸ προσθεῖναι θεὸν γένεσιν ἀγαθοῦ τελείου διανοίᾳ· τὸ δὲ ἀγαθὸν ὁσιότης ἐστίν, ἧς ὄνομα Ἄβελ.

„Καὶ ἐγένετο Ἄβελ ποιμὴν προβάτων, Κάιν δὲ ἦν ἐργαζόμενος τὴν γῆν“ (Gen. 4, 2). τί δήποτε πρεσβύτερον εἰσαγαγὼν τοῦ Ἄβελ τὸν Κάιν νυνὶ τὴν τάξιν μετατέθεικεν, ὡς τοῦ νεωτέρου μεμνῆσθαι πρότερον κατὰ τὴν τῶν βίων προαίρεσιν; εἰκὸς γὰρ ἦν τὸν μὲν πρεσβύτατον πρότερον ἐπὶ γεωργίαν ἐλθεῖν, τὸν δὲ νεώτερον αὖθις ἐπὶ τὴν τῶν θρεμμάτων ἐπιμέλειαν.

ἀλλὰ γὰρ οὐ τὰ εἰκότα καὶ πιθανὰ Μωυσῆς ἀσπάζεται, τὴν δὲ ἀλήθειαν ἀκραιφνῆ μεταδιώκει· καὶ ὅταν γε μόνος ἰδίᾳ τῷ θεῷ προσέρχηται, μετὰ παρρησίας φησὶ μὴ εἶναι εὔλογος — ἴσον [*](2 φησιν Pap Φάρω M 3 πρόθεσιν F 5 μετανάστην Pap 6 οὐδ’ ADF τοῦθ’] τόθ’ HP, τοῦτο Pap αὑτῆς H corr.: αὐτῆς ceteri 8 συμβόλω M ὁ θεὸς post χαρίζεσθαι transp. UF 9 ἀφθόνους εἴωθεν Pap: ἀφθόνως εἴωθεν UF, εἴωθεν ἀφθόνους ceteri ὀρέγειν] παρέχειν Α ἐστιν Pap 10 τελείου Pap MAGF: τελεία UH, τελείαν P δ’ AUF 13. 14 πρεσβύτερον εἰσαγαγὼν τοῦ Ἄβελ τὸν Κάϊν Pap UFL2: πρεσβυτάτου τοῦ Κάϊν τὸν Ἄβελ (om. εἰσαγαγὼν) ceteri 14 νυνὶ UF (Pap?): νῦν ceteri τὴν τάξιν UF (Pap?): τῆ τάξει ceteri διαμεμνῆσθαι Η (Pap?) 15 προτέρου F προερεσιν Pap: αἵρεσιν codd. μὲν om. Pap UF 15. 16 πρεσβύτερον UF 16 ἐπὶ γεωργίαν Pap UF: εἰς γ. ceteri 17 εοικοτα Pap 18 ἀσπάζεται — μόνος om. F γε μόνος] γενόμενος Pap 19 ἰδίω G τῶ θεῶ UF: τῷ om. ceteri προσέρχηται om. HP φησιν Pap) [*](dam auctoritatc castigans, nomine Dei vocatus est, ad cuius similitudinem se perfectae virtiitis ubertate formaverat. (8.) . . . Deus enim neque defectionem aut diminutionem patitur neque adiectionem capit. unde et addidit Scriptura: quia nemo scit sepulturam eius usque in hodiernum diem, ut tianslationem magis quam interitum eius intellegas. 12 sqq. ibid. I 3, 11 Et factus est, inquit, Abel pastor ovium, Cain autem operabatur terram. Non est otiosum quod cum ante generatus sit Cain, ut lectio docet, praelatus sit hoc loco Abel nec idem sit ordo nominum, num, qui est ordo naturae. quid sibi vult mutatio ordinis, ut prius iunioris meminerit, ubi describitur vitae status operisquc usus?)