De Sacrificiis Abelis Et Caini

φυτὰ γάρ ἐστιν ἐν τοῖς λεχθεῖσι θησαυροῖς ἀειθαλῆ, βλαστάνοντα καὶ τίκτοντα καρποὺς ἐπαλλήλους, ὡς τὴν τῶν ὡραίων καὶ νέων ἀκμὴν ἐπιτρέχειν καὶ καταλαμβάνειν τοὺς ἤδη πεπανθέντας· πόλεμος οὐδὲ εἷς ἐμφύλιος ἢ ξενικὸς τὰ φυτὰ ταῦτα πώποτε ἔτεμεν, ἀλλ’ ἀφ’ οὗ τὸ πρῶτον αὐτὰ γῆ παρέλαβεν, ὥσπερ ἀγαθὴ τροφὸς τιθηνεῖται, ῥίζας μὲν οἱονεὶ θεμελίους εἰς τὸ κάτω βαλλομένη κραταιοτάτας, τὸ δὲ ὑπὲρ γῆς ἔρνος οὐρανόμηκες [*](2 εἰσαεὶ] σοι MA1G1 προσειπεῖν P 3 κἄν prius om. MA1G1 συναινέσας MA1G1, αἴνης Pap ἀσμενίζῃ MA1, ἀσμενίζεις FH ἀποστραφῆς MA1G2 4 ἐστιν Pap ἐκκεχειρία MA2BHPF, εκεχηρεια Pap 5 χρημάτων A2G2BHPF 6 σιτία Pap MA1G1: σιτία τε ceteri ὀσμῶν] ἀρωμάτων MA1G1 7 παίδειά Pap, παιδεῖαί G1 παιδεῖαι legit Ambros.) ἡ ἀφρόντιστος Pap MA1G1: ἄφροντις ceteri 9 ἀπλήρωτος] ἀπαραίτητος MA1G1 θελήσης A-BF 10 εὐπορήσασα καὶ εὐτρεπίσασα F εὐτρεπίσασα Pap et codd.: ὧν εὐτρέπισα v ἀρμόποντα MA1 11 ἢ τί πιὼν HPUF ἢ τί τοῖς ὠσὶν Α2Β ὦσι et μυκτῆρσι Pap 12 ὀσφρόμενος Pap: ὀσφραινόμενος codd. δ’ A2G2BHPUF ἐπιθυμήσειε Α1 13 τὰ γεννώμενα Pap MA1G1: γεγενημένα (om. τὰ) ceteri 14 ἀειθαλεῖς Α1 καὶ τίκτοντα om. MA1G1 16 τοὺς om. G1 πόλεμος δὲ D, πόλεμος δ’ HP οὐδεὶς MA1G1 ἡ] καὶ Α1 17 ταῦτα τὰ φυτὰ H οὐπώποτε MA1 ἀπέτεμεν MA1G1, ἐπέτεμεν G2U, ἐξέτεμεν Α2Β τὸ om. Pap (?) Α1 18 ταῦτα τιθηνεῖται MA1G1 οἷον εἰς U 19 τὰ κάτω A2B βαλομένη Α2Β, βαλλομένης F τὸ] τὰ Pap A2G2BPUF δ’ A2G2BHPUF) [*](2 sqq. ibid. . . . spargit odores suos voluptas, . . . thesauros demonstrat, regna promittit, amores spondet continuos, inexploratos concubitus poUicetur, sine paedagogo disciplinas, sine monitore sermones, vitam sine sollicitudine, mollem somnum, inexplebilem cupiditatem.)

τούτων ἀκούσασα ἢ ἑτέρα — καὶ γὰρ ἐν ἀποκρύφῳ μὲν ἐν ἐπηκόῳ δὲ εἱστήκει —, δείσασα μή ποτε λαθὼν ὁ νοῦς αἰχμάλωτος ἀνδραποδισθεὶς ἀπαχθῇ τοσαύταις δωρεαῖς καὶ ὑποσχέσεσιν, ἔτι καὶ πρὸς τὴν ὄψιν ἐνδοὺς εὖ καὶ ποικίλως ἐπὶ ἀπάτῃ τετεχνιτευμένην — διὰ γὰρ τῶν περιάπτων καὶ μαγγανειῶν ἔνυττεν, ἐκήλει, γαργαλισμοὺς ἐνειργάζετο —, παρελθοῦσα ἐξαίφνης ἐπιφαίνεται ἐλευθέρας καὶ ἀστῆς προσφερομένη πάντα, σταθερὸν βάδισμα, ἠρεμαιοτάτην ὄψιν, χρῶμα καὶ τὸ αἰδοῦς καὶ τὸ σώματος ἀκιβδήλευτον, ἀψευδὲς ἦθος, ἀνόθευτον βίον, ἀποίκιλον γνώμην, λόγον οὐ φένακα, διανοίας ὑγιοῦς ἀληθέστατον μίμημα, σχέσιν ἄπλαστον, οὐ σεσοβημένην κίνησιν, μετρίαν ἐσθῆτα, τὸν χρυσοῦ τιμιώτερον φρονήσεως καὶ ἀρετῆς κόσμον.

συνείποντο δὲ αὐτῇ εὐσέβεια ὁσιότης ἀλήθεια θέμις ἁγιστεία εὐορκία δικαιοσύνη ἰσότης εὐσυνθεσία κοινωνία ἐχεθυμία σωφροσύνη κοσμιότης ἐγκράτεια πρᾳότης ὀλιγοδεΐα εὐκολία αἰδὼς ἀπραγμοσύνη ἀνδρεία γενναιότης εὐβουλία προμήθεια φρόνησις προσοχὴ διόρθωσις εὐθυμία χρηστότης ἡμερότης ἠπιότης [*](1 δ’ A2G2HPUF, δὲ om. B ἐκφύσασα Pap G1: ἐκφύσας Α1, ἐκφῦσα ceteri 1. 2 ἀναλογῦντα] ἐπάγοντα Pap, ἀναλογοῦντας L 2 μιμεῖται G2HPUF πετάλῳ Pap HP δὲ καὶ B σκέπειν L 3 παρασκευάσασα] παρεσκεύασά σοι Η corr. L δὲ Pap MG1: δ’ ceteri 4 ἡ om. N ὑπηκόῳ Α1 5 δ’ Α2Β λαβὼν UN, παθὼν Β ὁ νοῦς λαθὼν transp. MA1G1 7 ἐνδιδοὺς HP τεχνιτευμένην (sic) U: τετεχνιτευμένη MA1GN, τεχνιτευμένη HPF, τετεχνευμενη Pap, τεχνιτευόμενος Α2Β 8 ἐκήλει] ἐκίνει Α1 γαργαλισμὸς A1, γαργαλισμὸν G2HU 9 προφερομένη A2BP, προφερομένους N, ἐπιφερομένη MA1G1 10 πάντα] παν Pap σταθηρὸν A2 ἠρεμαίαν τὴν MA1G1 αἰδοῦς] αἰδοῦς] A2BP 11 τὸ] τοῦ A1 12 φαίνακα A1G2 ὑγιοῦς] ἀληθοῦς FN ἀληθέστατον ὑγιοῦς transp. B 13 ἄπλαστον] ἁπλῆν F σεσοβημένη Pap 14 κόσμον] πλοῦτον G1 δὲ Pap MG1FN: δ’ ceteri 15 ἀλήθεια — ἰσότης om. Pap post ἁγιστεία add. θεοσέβεια ’G’ καὶ εὐορκία HP ἰσότης] ὁσιότης Β ἀσυνθεσία G1 16 κοινωνία om. FN ἐχεθυμία Pap F: εὐθυμία MA1G1, ἐχεμυθία ceteri πραϋτης Pap ὀλιγοδέεια Pap GP, ὀλιγόδεια F 17 αἰδὼς — προσοχὴ (18) om. Pap ἀνδρία ABG προμηθία A1) [*](4 — 216,7 N fol. 162v: τούτων ἀκούσασα — εὐφραίνεται. 4 sqq. Ambros. de Cain et Abel 1 5, 15 His auditis . . . haeret saucius. quem miserans virtus et casurum cito videns improviso occurrit, verita ne inter moras illecebris demulcentibus mens capiatur bumana.)

αὗται παρ’ ἑκάτερα στᾶσαι μέσην αὐτὴν ἐδορυφόρουν· ἡ δὲ σχῆμα τὸ σύνηθες ἑαυτῇ λαβοῦσα λόγων ἤρξατο τοιῶνδε· „τὴν τερατουργὸν καὶ μάχλον καὶ μυθολόγον εἶδον ἡδονὴν τραγικώτερον ἐνεσκευασμένην καὶ λιπαρῶς θαμινά σοι προσομιλοῦσαν, ὥστε — εἰμὶ γὰρ μισοπόνηρος φύσει —, δείσασα μὴ λάθῃς ἀπατηθεὶς καὶ συναινέσας κακοῖς μεγίστοις ὡς ὑπερβάλλουσιν ἀγαθοῖς, ἠξίωσα τὰ προσόντα τῇ γυναικὶ μετὰ πάσης ἀληθείας προειπεῖν, ἵνα μηδὲν ἀγνοίᾳ τῶν συμφερόντων ἀπωσάμενος ἀβούλητον ἐμπορεύσῃ κακοπραγίαν.

τὴν μὲν οὖν σκευὴν ᾗ κέχρηται πᾶσαν ἀλλοτρίαν ἴσθι· τῶν γὰρ εἰς γνήσιον κάλλος οὐδὲν οἰκεῖον ἐξ ἑαυτῆς ἐπιφέρεται, περιῆπται δὲ δίκτυα καὶ πάγας ἐπὶ τῇ σῇ θήρᾳ, νόθην καὶ κίβδηλον εὐμορφίαν, ἃ προϊδόμενος, ἢν εὖ φρονήσῃς, ἀτελῆ τὴν ἄγραν αὐτῇ παρασκευάσεις· ὀφθαλμοὺς μὲν γὰρ φανεῖσα ἡδύνει, ὦτα δὲ φθεγξαμένη λιγαίνει, ψυχὴν δὲ τὸ πλείστων ἄξιον κτῆμα καὶ διὰ τούτων καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων μερῶν πέφυκε λυμαίνεσθαι. τῶν δὲ περὶ αὑτὴν ἃ μὲν ἔμελλεν ἀκούσαντί σοι προσηνῆ γενήσεσθαι διεξῆλθε, τὰ δὲ ἄλλα ὅσα μὴ ῥᾳστώνην εἶχεν ἀμύθητα ὄντα ἐθελοκακοῦσα ἐπεκρύψατο, οἷς οὐκ [*](1 post μεγαλοφροσύνη add. μεγαλειότης A1G1 μακαριωσύνη Α1 ἡ om. Pap 2 τὰ om. MA1G1UN τὰ ὀνόματα MA1G1 3 στᾶσα F, πᾶσαι MG2 ἑαυτῇ] αὐτὴ MA1G1 4. 5 καὶ μυθολόγον om. FN 5 τραγικωτέραν G2HPFN, τραγικωτέρως Α2Β ἐσκευασμένην U, ἀνεσκευασμένην N 6 ὥστε Pap MG1: ὥστ’ ceteri 8 τῆ γυναικὶ om. Α2Β, ἐν τῆ γυναικὶ N 9 μηδὲ A-B 9. 10 ἐμπορήση A2B 10 τὴν κακοπραγίαν G1 πᾶσαν ᾗ κέχρηται trausp. A2B ἀλλοτρία πᾶσα MA1G1 11 ἴστε G2P ἴσθι· τῶν] αἰσθητῶν ’, αἰσθητὸν M ἑαυτῆς Pap Α1: αὑτῆς MA2BG1, αὐτῆς G-HPUFN φέρεται MA1G1, περιφέρεται B πάγας] πάσας N 13 προειδόμενος Pap et codd. εὖ φρονήσῃς MA1G1, ἐυφροσύνης (sic) Pap: εὖ φρονῇς ceteri αὐτῇ om. G 14 γὰρ om. G2 ηδυνη Pap δὲ om. Pap 15 πλείστων U: πλεῖστον G1, πλείστου ceteri (et Pap) 16 πάντων U αὑτὴν] αὐτὴν codd., ἑαυτοῦ Pap 17 προσηνεῖ HF γενέσθαι ’ διεξελθὸν Pap δὲ Pap ’: δ’ ceteri 18 ἀπεκρύψατο MABG1P) [*](6 sqq. ibid. palam, inquit, apparui tibi non quaefrenti me, ne fallat imprudentem et circumveniat te mulier effrenata et luxuriosa quae non novit pudorem. 10 sqq. ibid. . . . non te vincat formae concupiscentia: adulterina est, fucis illita, nequaquam vero ac sincero fulgens decore . . . mala sunt voluptatis vincula: oculos delectat, lectat, demulcet aures, sed mentem inquinat; multa mentitur, falsa adiungit, vera subducit.)

ἐγὼ δὲ καὶ ταῦτα ἀπαμφιάσασα ἀναδείξω καὶ οὐ μιμήσομαι τρόπους ἡδονῆς, ὡς ὅσα μὲν ἐπαγωγά ἐστιν ἐν ἐμοὶ μόνα ἐπιδείξασθαι, τὰ δὲ ἔχοντα δυσκολίαν συσκιάσαι καὶ περιστεῖλαι, ἀλλὰ τοὐναντίον τὰ μὲν τέρψιν ἐξ ἑαυτῶν καὶ χαρὰν ἐνδιδόντα ἡσυχάσω, εἰδυῖα ὅτι φωνὴν ῥήξει τὴν δι’ ἔργων, τὰ δ’ ἐπαχθῆ καὶ δυσυπομόνητα κυρίως ἑρμηνεύσω τοῖς ὀνόμασι γυμνοῖς κἀν μέσῳ τιθεῖσα αὐτά, ὡς ἔκδηλον τὴν ἑκάστου φύσιν καὶ τοῖς ἀμυδρῶς ὁρῶσι προφαίνεσθαι· τῶν γὰρ ἡδονῆς μεγίστων ἀγαθῶν τὰ παρ’ ἐμοὶ μέγιστα δοκοῦντα εἶναι κακὰ καλλίω καὶ τιμιώτερα τοῖς χρωμένοις ἐξελεγχθήσεται.