Historia Ecclesiastica

Theodoret, Bishop of Cyrus

Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.

Ἐν Ἀντιοχείᾳ δὲ Μελετίου τοῦ μεγάλου τὶ, προεδρίαν Φλαβιανὸς διεδέξατο, ὁ σὺν Διοδώρῳ τοὺς πολλοὺς ἐκείνους ὑπὲρ τῆς τῶν προβάτων σωτηρίας ὑπομείνας ἀγῶνας. ἐβουλήθη μὲν γὰρ ὁ Παυλῖνος τὴν τῆς ἐκκλησίας ἡγεμονίαν λαβεῖν, ὁ δὲ τῶν ἱερέων ἀντεῖπε χορός, οὐ χρῆναι λέγων τὸν Μελετίου τὰς συμβουλὰς μὴ δεξάμενον μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν τὸν ἐκείνου θρόνον λαβεῖν· ἀλλὰ τὸν πολλοῖς λαμπρυνόμενον πόνοις καὶ ἐπὶ πλεῖστον ὑπὲρ τῶν προβάτων προκινδυνεύσαντα, προσήκει γενέσθαι ποιμένα.

Τοῦτο καὶ Ῥωμαίοις καὶ Αἰγυπτίοις δυσμένειαν πρὸς τὴν Ἑῴαν μακροτάτην εἰργάσατο· οὐδὲ γὰρ τῷ Παυλίνου θανάτω συγκατελύθη [*](1/2 vgl. Sozomen. VII 15, 3 — 1—15 vgl. Rufin. H. Ε. XI 23 S. 10—28 Georg. Mon. (cod. Coisl. 305) in Mommsens Rufin. 1029, 26 — 17—26 vgl. Sozomen. VII 11. Socrat. V 9, 4 — 18/19 ob. S. 263, 8f — 21/22 ob. S. 281, 19f — 26—S. 322, 2 vgl. Sozomen. YII 15, 1. Socrat. V 15, 1) [*](* 17 — S. 324, 5 Niceph. H. Ε. XII 24. Cass. IX 44 — 19—S. 324, 3 Michael Syr. VII 8 S. 321) [*](B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](2 κατάφασιν τινάς B ι 5 ἅπαντα A, cunctos Cass. ι 12 σμικρὰ SL ι 13 παρέδωσαν BG ι τῶ As ι 14 ἄστεοσ Vry ι 16 τὰ nach θαλάττης ~ ΒΗ. Ν, vgl. Ζ. 1 ι δαιμόνων] εἰδώλων n ι 17 κδ am Rand HSS ι 17/18 Φλαβιανὸς vor 17 τὴν ~ B, Cass. wie im Text ι 20 παυλίνοσ B u. immer ι 23 ὑπὲρ nur in B ι 24 προσήκειν Sirmond ι 26 σὺν κατελύθη B)

322
τὸ ἔχθος, ἀλλὰ καὶ μετ’ ἐκεῖνον Εὐαγρίου τὸν ἐκείνου παρειληφότος θρόνον διέμειναν τῷ μεγάλῳ Φλαβιανῷ χαλεπαίνοντες, καὶ ταῦτα τοῦ Εὐαγρίου παρὰ τὸν ἐκκλησιαστικὸν προβεβλημένου θεσμόν.

μόνος γὰρ αὐτὸν ὁ Παυλῖνος προὐβάλετο, πολλοὺς κανόνας κατὰ ταὐτὸν παραβάς. οὔτε γὰρ ἀνθ’ ἑαυτοῦ τῷ τελευτῶντι χειροτονεῖν ἐπιτρέπουσι, καὶ πάντας συγκαλεῖσθαι τῆς ἐπαρχίας τοὺς ἐπισκόπους κελεύουσι, καὶ αὖ πόλιν δίχα τριῶν ἐπισκόπων ἐπισκόπου χειροτονίαν ἀπαγορεύουσι γίγνεσθαι.

ἀλλ’ ὅμως τούτων οὐδὲν εἰδέναι θελήσαντες τὴν Εὐαγρίου μὲν κοινωνίαν ἠσπάζοντο, κατὰ Φλαβιανοῦ δὲ τὰς βασιλικὰς ἐκίνησαν ἀκοάς.

Ἐνοχληθεὶς γὰρ πολλάκις ἤγαγέ τε αὐτὸν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ καταλαβεῖν τὴν Ῥώμην ἐκέλευσεν· ὁ δὲ Φλαβιανὸς χειμῶνά τε εἶναι φήσας καὶ ὑποσχόμενος τοῦ ἀέρος ὑπολάμποντος τὸ προστεταγμένον πληρώσειν ἐπανῆκεν εἰς τὴν πατρίδα.

ἐπεὶ δὲ οἱ τῆς Ῥώμης ἐπίσκοποι (οὐ γὰρ μόνον ὁ θαυμάσιος Δάμασος καὶ ὁ μετ’ ἐκεῖνον Σιρίκιος καὶ Ἀναστάσιος ὁ Σιρικίου διάδοχος) σφοδρότερον τοῦ εὐσεβοῦς βασιλέως καθήψαντο, τοὺς μὲν οἰκείους αὐτὸν φήσαντες καταλύειν τυράννους, τοὺς δὲ κατὰ τῶν Χριστοῦ νόμων θρασυνομένους ἐπὶ τῆς τυραννίδος ἐᾶν, πάλιν αὐτὸν μεταπεμφάμενος ἀπαίρειν ἐις τὴν Ῥώμην ἠνάγκαζε.

τότε Φλαβιανὸς ὁ σοφώτατος τῇ ἀξιεπαίνῳ παρρησίᾳ χρησάμενος ἔφη· »εἰ μὲν τῆς πίστεως, ὢ βασιλεῦ τῆς ἐμῆς ὡς οὐκ ὀρθῆς κατηγοροῦσί τινες ἢ τὸν βίον φασὶν ἱερωσύνης ἀνάξιον, καὶ αὐτοῖς χρήσομαι τοῖς κατηγόροις κριταῖς καὶ τὴν παρ’ ἐκείνων ἐκφερομένην ἀγαπήσω ψῆφον· εἰ δὲ περὶ θρόνου καὶ προεδρίας ζυγομαχοῦσιν, οὔτε δικάσομαι οὔτε τοῖς λαβεῖν βουλομένοις ἀντιμαχέσομαι, ἀλλ’ ἐκστήσομαι καὶ τῆς προεδρίας ἀφέξομαι.

μαί. τοιγάρτοι δὸς ᾧτ’ βούλει τὸν Ἀντιοχέων θρόνον, ὦ βασιλεῦ‘. ταύτην αὐτοῦ καὶ τὴν ἀνδρείαν καὶ τὴν σοφίαν θαυμάσας ὁ βασιλεὺς τὴν [*](5—8 Can. 23 u. 19 Conc. Antioch., 4 Conc. Nie. [Mansi II 1317. 1316. 669]) [*](B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](4 vor πολλούς + καὶ V, καὶ fehlt bei Cass. ι καταυτὸν BG ι 5 τῶ As 7 ἐπισκόπου] ἐπισκόπω n ι 8 οὐδὲν ἰδεῖν ἐθελήσαντες B, nihil horum respieientes Cass. ι 11 τε BL ι 13 nach ὑποσχόμενος + ὡσ L ι ἀέρος BVFr ἔαρος y Nic. (vgl. ἦρος S. 324, 21), tempore opportuno Cass. »au mois de « Michael ι ὑπολάμποντος] ὑποθάλποντοσ H ι 14 πληρώσειεν y ι ἐπεὶ] ἐπειδὴ V ι 18 τῶν] τῶν τοῦ VNsL ι 20 nach ἀπαίρειν + αὐτὸν Fry ι 22 ὡς > B, quasi Cass, ι 24 ἀγαπήσω ψῆφον BVF sententiam gratanter excipio Cass. ὑποίσω ψῆφον HS ψῆφον δέξομαι y ψῆφον NG ι δὲ] δὲ καὶ VF, vero Cass. ι 27 ἀντιόχαῖον (sic) B ι 28 καὶ1 > B Cass.)

323
ἐνεγκοῦσαν καταλαβεῖν καὶ τὴν ἐγχειρισθεῖσαν ποιμαίνειν ἐκκλησίαν ἐκέλευσε.

Χρόνου δὲ συχνοῦ διελθόντος εἰς τὴν Ῥωμαίων ἀφικόμενος πόλιν ὁ βασιλεὺς τὰς αὐτὰς πάλιν ὑπὸ τῶν ἐπισκόπων κατηγορίας ὑπέμεινεν, ὡς τὴν Φλαβιανοῦ τυραννίδα μὴ καταλύων. ὁ δὲ λέγειν αὐτοὺς ἐκέλευσε τῆς τυραννίδος τὸ εἶδος, αὐτὸς εἶναι Φλαβιανὸς λέγων καὶ ἐκείνου σύνδικος προβεβλῆσθαι.

ἐκείνων δὲ λεγόντων ὡς οὐ δύνανται δικάζεσθαι βασιλεῖ, παρῄνεσε λοιπὸν ὁμονοίᾳ τὰς ἐκκλησίας συνάψαι καὶ διαλῦσαι τὴν ἔριν καὶ τὴν ἀνόνητον σβέσαι φιλονεικίαν· »Παυλῖνός τε γὰρ ἐτελεύτησε πάλαι καὶ Εὐάγριος οὐκ ἐννόμως προβέβληται. καὶ τῆς Ἑῴας αἱ ἐκκλησίαι τῆς Φλαβιανοῦ προεδρίας ἀντέχονται.

πρὸς δὲ τῇ Ἑῴᾳ καὶ τὴν Ἀσιανὴν ἅπασαν καὶ τὴν Ποντικὴν καὶ μέντοι καὶ τὴν Θρᾳκικὴν κοινωνούσας ἔχει καὶ συνημμένας· καὶ τὸ Ἰλλυρικὸν δὲ ἅπαν ἐκεῖνον οἶδε τῶν κατὰ τὴν Ἀνατολὴν ἐπισκόπων ἡγούμενον«.

ταύταις εἴξαντες ταῖς παραινέσεσιν οἱ τῆς Ἐσπέρας ἐπίσκοποι καταλύσειν ὑπέσχοντο τὴν δυσμένειαν καὶ τοὺς πεμφθησομένους δέξασθαι πρεσβευτάς, δέζασθαι πρισευτάς.

Τοῦτο μαθὼν ὁ θεῖος Φλαβιανὸς ἀπέστειλεν εἰς τὴν Ῥώμην καὶ τῶν ἀξιεπαίνων ἐπισκόπων τινὰς καὶ τῶν Ἀντιοχείας πρεσβυτέρων καὶ διακόνων· ἠγεῖτο δὲ πάντων Ἀκάκιος, ὁ Βεροίας μὲν τῆς ἐν Συρίᾳ πόλεως τὴν ἐκκλησίαν ποιμαίνειν λαχών πανταχοῦ δὲ γῆς καὶ θαλάττης ᾀδόμενος.

οὗτος σὺν τοῖς ἄλλοις ἀφικόμενος εἰς τὴν Ῥώμην, [*](18—S. 324, 3 vgl. Sozomen. VII 3, 3—4. Socrat. V 15, 4 f. Pallad. de vita S. Joh. Chrys. 6 PG 47, 22 ob.) [*](* 3—S. 324,2 Theophan. 73, 31 — 18—S. 324, 5 Nicetas Thesaur. V 26 PG 139, 1383 B) [*](B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](1 ποιμαίνειν] διοικεῖν B regere Cass., vgl. Ζ. 21 u. S. 828, 12 und oft ι 3 συχνοῦ > s ι Ῥωμαίων] ῥώμην nA Nic. ι πόλιν] πόλιν NA αὖθις Nic. > mit leerem Raum H, Romain denuo veniens Cass., der aber πόλιν nach αὐτὰς äßt ι 4 ὑπέμενεν rA patiebatur Cass. ι 7 προβεβλῆσθαι] γεγενῆσθαι n ι 8 δικάζεσθαι B Nic. δικάσασθαι VFry ι τἀς ἐκκλησίας ὁμονοίᾳ ~ V ι 9/10 vor Παυλῖνός τε + καὶ B ι 12 τὴν ἑῴαν BFL ι Ἀσιανὴν] ἀσίαν B Asia Cass. 13 κοινωνοῦσαν u. συνημμένην B ι 14 οἶδε > V, novit Cass. ι 15 ἡγούμενον vor 14 τῶν ~ n ι ταῖς παραινέσεσιν εἴξαντες ~ L ι 17 πρεσβεύσασι B 18 ὁ θεῖος μαθὼν ~ B, Cass. wie im Text ι ἀπέστειλεν nach 20 διακόνων ~ B, Cass. wie im Text 1 21 τὴν ἐκκλησίαν > ry ι δὲ > B ι 22 nach οὕτος + οὖν B, fehlt bei Cass.)

324
τὴν μακρὰν καταλύσας δυσμένειαν δι’ ἑπτακαίδεκα ἐτῶν ταῖς ἐκκλησίαις ἐπρυτάνευσε τὴν εἰρήνην. τοῦτο δὲ γνόντες οἱ Αἰγύπτιοι τὴν ἀπέχθειαν σβέσαντες ἠσπάσαντο τὴν ὁμόνοιαν. ἡγεῖτο δὲ τηνικαῦτα τῆς μὲν Ῥωμαίων ἐκκλησίας Ἰννοκέντιος, διαδεξάμενος Ἀναστάσιον ἀνὴρ ἀγχινοίᾳ καὶ συνέσει κοσμούμενος· τῆς δὲ Ἀλεξανδρέων Θεόφιλος, οἱ· καὶ πρόσθεν ἐμνήσθην.