Historia Ecclesiastica

Τὰ δὴ τοιαῦτα καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια λέγοντας καθεῖρξεν ὴμερῶν πολλῶν οἰόμενος τῆς εὐσεβοῦς μετακινήσειν γνώμης. οἱ δὲ ψάλλον, ὥσπερ ἐν σταδίῳ τῶν ἀθλητῶν οἱ γενναιότατοι, δειλίαν πᾶσαν ἀποσβέσαντες, ἐπαλείφοντες ἑαυτοὺς τοῖς τῶν πατέρων διὰ [*](1 Psal. 80, 10) [*](B V2 F HN (n) + GSP (s) = r AL (y) W) [*](1 οὔτε νέηλυν > Ρ I σέβοντες] σέβομεν H colimus Cass. ι ἐπαφρίζεισ ΒG ι 2 προσρήσσεισ BN προσρήσεις V2 ι 3 ἐνπολιτευόμεθα B ι 5 Ἀρειανόν] ἄρειον F ἄριον B Arii Cass. ι 6 nach γὰρ + Λαὶ P ι 6/7 ἀρειανοὺσ L ι 7 ὁ1] ἴσθ’ ὁ V2 ι ὁ va, οὐχ ὑπάρχων ’πι εἰσ’ τὸ εἶναι συστήσεται BV2FW ὁ va, οὐχ ὑπάρχων ’πι ὁμοούσιος εἰσ’ τὸ μὴ εἶναι συστήσεται mit Interpolation ry, am Rand ’Wi, ὁμοούσιος fehlt auch bei Cass.; der Sinn ist: »si enim creatura ... est filius, non existens patri (ob οὐχ ὑπάρχων <ἀεὶ σὺν> oder <ἀεὶ vgl. verwandte Stellen Hahn, Bibliothek der Symbole 309, 10 f. 353, 25 f, Marcells Fragm. 129, S. 215, 5 ed. Klostermann und oben S. 114, 1 f), ita ut sit creabitur etiam pater« ι 7, 8. 15 οὐχ] οὐκ B ι 8 ὑπεστώτοσ B ι τοῦ > y ι ποτε κατ’ αὐτοὺς πατήρ] πατὴρ κατὰ τούτους ποτέ V2 ι 9 ἐστιν > B, est Cass. 11 ὁ] τὸ B ι 11/12 τὰ πάντα εἰς τὸ εἶναι] τὸ εἶναι τὰ πάντα B, omnia ut sint — constituta sunt Cass. ι 14 ἀναθεματίζοντες GS ι 16 εἰπεῖν nach καταναγκάζεις ~ GS > B, fateri nos cogis Cass. ι 17 ὃ > V2 quod Cass. 18 nach πολλῆς + τῆς V2 ι 19 τὰ2 > V2FPL ι καθῆρξεν B)

οὕτω τοίνυν ἀγωνιζομένων καὶ θέατρον‘ ὡς ὁ μακάριος ἀπόστολος γράφει γενομένων καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώπος«, ἐπέτρεχεν ἡ πολις ἅπασα, ἀθλητὰς θεασαμένη Χριστοῦ καρτερίᾳ τοῦ βασανίζοντος άσεβείας νικῶντας τὰς μάστιγας καὶ τρόπαια δί’ ὑπομονῆς κατὰ άσεβείας ἐπαίροντας καὶ θριάμβους κατὰ Ἀρειανῶν ἐπιδεικνυμένους· οὃς ὑποτάξας ὁ πικρὸς οὗτος πολέμιος δι’ ἀπειλῶν καὶ ἀπάτης τοῖς εἰς Χριστὸν ἀσεβοῦσιν ἐκδώσειν ἐνόμιζεν.

Αποκακήσας τοιγαροῦν ταῖς τῶν βασάνων δι’ ἐπινοίας χαλεπῆς προσβολαῖς, ἁπάντων τῶν λαῶν ὀδυρομένων ποικίλως διὰ πολλὰ τῶ θρήνῳ, ὁ πικρὸς καὶ πάσης ἀποδέων φιλανθρωπίας, τὰ συνήθη πάλιν πρὸς ἀταξίαν συναθροίσας πλήθη, ἐπὶ κρίσιν αὐτούς, μᾶλλον δὲ ἕωλον κατάκρισιν, καλεῖ πρὸς τῷ θαλάσσης λιμένι, πολυωνήτων συνήθως κατ΄ αὐτῶν ἐπαφιεμένων τῶν βοῶν παρὰ τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ τῶν Ἰουδαίων.

καὶ μὴ θελησάντων εἶξαι τῇ προφανεῖ δυσσεβείᾳ τῶν Ἀρειομανιτῶν, ἀποφαίνεται, τῶν λαῶν πρὸ τοῦ δικαστηρίου πάντων ὀδυρομένων, τῆς Ἀλεξανδρείας μεταναστάντας τὴν Ἡλιούπολιν τῆς Φοινίκης οἰκῆσαι, ἔνθα τῶν ἐνοικούντων οὐδεὶς κἂν ἀκοῦσαι τὸ τοῦ Χριστοῦ ἀνέχεται ὄνομα· εἰδωλικοὶ γὰρ οἱ πάντες.

παραυτὰ σκάφους ἐπιβῆναι προστάξας αὐτὸς ἑστηκὼς ἐπὶ τοῦ λιμένος (πλησίον γὰρ ἐν δημοσίῳ λουτρῷ τὴν κατάχρισιν κατ’ αὐτῶν ὥρισε) γυμνὸν ἐπιδεικνύ- μενος τὸ ξίφος, νομίσας ἐκ τούτου φοβεῖν τοὺς τῇ διστόμῳ μαχαίρᾳ τοὺς πολεμίους δαίμονας πολλάκις κατατρώσαντας, οὕτω δὴ οὐ, άποπλεῖν αὐτοὺς κελεύει, οὐκ ἐμβαλλομένους ἐπιτήδεια, οὐ παραμύθιόν ἧι τὸ σύνολον τῆς ἐξορίας ἔχοντας, καὶ τὸ θαυμαστὸν καὶ ἄπιστον, [*](3/4 ι Kor. 4, 9 — 23 vgl. Hebr. 4, 12) [*](B V2 F HN (n) + GSP (s) = r AL (y) W) [*](3 ἀπόστολος BFsyWCass. παῦλοσ V2n ι 5 θεασαμένη Π contemplatura Cass, θεασομένη Val. besser ι 7 ἀσεβείας — κατὰ > s ι 8 οὓς ὑποτάξασ BN2FW οἷσ’ ὑπόταξαι nPy οἷσ’ ὑποτάξαι τούτουσ GS ι οἶτος > GS ι δι’ ἀπειλῶν — 9 ἐκδώσειν] διαπείσειν GS ι ἀπάτης] ἀπὸ τῆς V2 βασάνων H, nicht übersetzt von Cass. ι 10 ἀποκακίσασ B ι χαλεπαῖς B ι 13 αὐτοὺς nach 14 κατάκρισιν ~ V2F, Cass. wie im Text ι αἴωλον B ι 15 ἀφιεμένων B, s. S. 250, 1; 251, 18 I βοών] βοώντων GP ι 16 δυσσεβείᾳ] αἱρέσει H > N, impietatibus Cass. ι 20 παραυτὰ FryW corr. V2 πάραυτα B, s. S. 258, 19 vor σκάφους + δὴ H ι 22 κατ’ αὐτῶν > L ι 22/23 ἐπιδεικνύμενον BV2 ι 24 καταστρώσαντας GS καταστρατώσαντασ P ι 25 ἐμβαλομένουσ B ἐμβαλλόμενοσ Ρ)

Ἕστι γοῦν ἀληθῶς εἰπεῖν· »ἐξέστη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ‘. ἐστέναξε γὰρ ἡ πόλις ἅπασα καὶ μέχρι δὲ νῦν θρηνεῖ καὶ οἱ μὲν ἀλλεπάλλῃ τῇ χειρὶ κτύπον ἐκ στηθῶν μακρὸν ἀπέπεμπον, οἱ δὲ τὰς χεῖρας ὁμοῦ καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς οὐρανὸν ἀνέτεινον τὴν βίαν διαμαρτυρόμενοι, μόνον οὐχὶ λέγοντες· ἄκουε, οὐρανέ, καὶ ἐνω- τίζου, γῆ«, ὅτι παράνομα τὰ γιγνόμενα. καὶ ὅλως οἰμωγῆς τὸ πᾶν ἐπεπλήρωτο, καὶ μέλη καὶ θρῆνος ἦν ἐν πάσῃ τῇ πόλει χορεύων, τοῖς ποταμὸς ἐκ δακρύων σχεδὸν καλύπτων πλημμύρᾳ τὴν θάλατταν τοῖς ἅπασιν ἄφνω προσεγίνετο.