Historia Ecclesiastica

καὶ λαμπροτάτην ὑπελάμβανεν ἑορτὴν τῆς ἐκκλησίας τὴν ζάλην. Πέτρος μὲν οὖν ὁ θαυμάσιος, τὸν ἀδόκητον θεασάμενος πόλεμον, λαθὼν ἐξελήλυθε καὶ σκάφους ἐπιβὰς εἰς τὴν Ῥώμην ἀπῆρεν.

Ὀλίγων δὲ διελθουσῶν ἡμερῶν. Εὐζώϊος ἀπὸ Ἀντιοχείας Λούκίον κίον ἄγων ἀφίκετο καὶ τὰς ἐκκλησίας ἐκείνῳ παρέδωκεν, οὐ τῆς δυσσεβείας καὶ παρανομίας καὶ τὰ Σαμόσατα πεῖραν ἔλαβε. τὸ δὲ πλῆθος ταῖς Ἀθανασίου διδασκαλίαις ἐντεθραμμένον εἶτα ἐναντίαν τροφὴν θεασάμενον, τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἱκών ἀπέστη συλλόγων.

ὁ δὲ Λούκιος, δορυφόροις κεχρημένος τοῖς τῶν εἰδώλων θεραπευταῖς τοὺς μὲν ᾐκίζετο, τοὺς δὲ καθεῖργε, τοὶ δὲ δραπετεύειν ἠνάγκαζεν ἄλλων δέ, βαρβάρων δίκην, ἐπόρθει τὰς οἰκίας. ἀλλὰ ταῦτα ἄμεινον ὁ ἀξιάγαστος Πέτρος ἐν ἐπιστολῇ διηγήσατο· ἐγὼ δὲ μίαν ἀνοσιουργίαν τοῦ Λουκίου διηγηοάμενος ἐκείνην ἐνθήσω τῇ συγγραφῇ τὴν ἐπιστολήν.

Ανδρες ἐν Αἰγύπτῳ τὴν τῶν ἀγγέλων πολιτείαν ζηλώσαντες [*](5) [*]([κα]) τοὺς μὲν πολιτικοὺς θορύβους ἀπέδρασαν, τὴν ἐν ἐρήμῳ δὲ προείλαντο βιοτὴν καὶ τὴν ψαμμώδη καὶ ἄκαρπον καρποφόρον ἀπέφηναν, καρπὸν τῷ θεῷ ἥδιστόν τε καὶ κάλλιστον φέροντες ἣν ἐνομοθέτησεν ἀρετήν.

ταύτης πολλοὶ μὲν ἦρξαν καὶ ἄλλοι τῆς πολιτείας, παιδοτρίβης δὲ ἄριστος τῶν ἀσκητικῶν ἐγένετο συνταγμάτων Ἀντώνιος ἐκεῖνος ὁ πολυύμνητος, ἀρετῆς παλαίστραν τοῖς ἀσκηταῖς ἀποφήνας τὴν ἔρημον.

τοὺς ἐκείνου οὑν θιασώτας αὐτὸς γὰρ μετὰ τῶν με- [*](10 ob. S. 236, 16 f —19 —26 vgl. Rutin. H. E. XI 4 [Georg. Mon. 552, 24]) [*](* 8—26 Cass. VII 38 —26 — S. 249, 12 Cass. VII 39) [*](B V2 HN (n) + GSP (s) = r AL (y) F) [*](1 ἄκοντασ B, yiolentem Cass. ι ἐποίησε V2 faciebat Cass. I 2 μὲν > F δῆθεν > L ι 3 ἀναπιμπλᾶν B ι 4 ἐξήρητο P ι 5 ἑορτὴν ὑπελάμβανεν ~ L ι Ttjv τῆς ἐκκλησίας ζάλην ~ ryF ι 8 Ὀλίγων: κἄ am Rand ry ι ἡμερῶν διελθουσῶν ~ s ι 12 vor τῶν + καὶ GS, fehlt bei Cass. ι 14 ᾐκίζετο BV2 ᾔκιζε ryF ι 17/18 τὴν ἐπιστολὴν τό συγγραφῇ ~ B ι 19 Ἄνδρες: κἄ am Rand BV2 κݲβݲ F ι 20 δὲ vor ἐν ~ B ι 20/21 προείλοντο HSL, ο auf Rasur V2 ι 21 nach τὴν + μὲν B ι 22 καρπὸν > L ι ἐνομοθέτησεν HSS ἐνομοθέτησαν Ausgaben, unrichtig ι 23 ἀρετή //// V2 ι 26 οὖν > BnGSF, nach úbergeschrieben V2)

τοῦ δὲ πορθμείου τῇ γῇ τῆς νήσου πελάσαντος, ὁ δαίμων ὁ παρ’ ἐκείνοις τιμώμενος τὸ ἱδρυμένον καταλιπὼν εἴδωλον, ὅπερ εἶχε παλαιὸν οἰκη- τήριον, τὴν τοῦ ἱερέως ἐξέμηνε θυγατέρα καὶ βακχευομένην πρὸς τὴν ἀκτὴν ἐξήγαγεν, ᾗ τὸ πορθμεῖον οἱ ἐρέται προσώρμισαν· ὀργάνῳ δὲ τῇ γλώττῃ χρησάμενος τῆς κόρης, ἐβόα δι’ αὐτῆς ἅπερ ἐν Φιλίπποις ἡ τὸ πνεῦμα τοῦ Πύθωνος ἔχουσα.

ἤκουον δὲ ἅπαντες, καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ἐκείνου τοῦ δαίμονος λέγοντος· ὢ τῆς ὑμετέρας δυναστείας, ὢ θεράποντες τοῦ Χριστοῦ, πανταχόθεν παρ’ ὑμῶν ἐληλάμέθᾳ ἀπὸ πόλεων καὶ κωμῶν ἀπὸ ὀρέων καὶ βουνῶν, ἀπὸ τῆς οἱκητόρων ἐστερημένης ἐρήμου.

ἠλπίσαμεν ἐν τῷδε τῷ νησυδρίῳ διάγοντες τῶν ὑμετέρων ἀπηλλάχθαι βελῶν, καὶ τῆς ἐλπίδος ἐψεύσθημεν· ἐνταῦθα γὰρ ὑμᾶς ἐξέπεμψαν οἱ διώκοντες, οὐχ ἵνα ὑμᾶς ἀνιάσωσιν, ἀλλ’ ἵνα ἡμᾶς δι’ ὑμῶν ἐξελάσωσιν. ἀφιστάμεθα καὶ τῆς νησῖδος· ταῖς γὰρ τῆς ἀρετῆς ὑμῶν ἀκτῖσι βαλλόμεθα«.

ταῦτα λέγοντες καὶ τὰ τούτοις προσόμοια, εἰς μὲν τὸ ἔδαφος τὴν κόρην κατέβαλον, αὐτοὶ δὲ φροῦδοι πάμπαν ἐγένοντο. ὁ δὲ θεῖος ἐκεῖνος χορὸς προσευξάμενος τὴν κόρην ἀνέστησεν, καὶ τῷ γεγεννηκότι σωφρο- [*](2—S. 249, 10 vgl. Rufin. ebd. 1007, 5 [Georg. Mon. 554, 15]. Sozomen. VI 20, 6—10. q Socrat. IV 24, 12—17 — 11/12 Act. 16, 16—17) [*](B V2 HN(n) + GSP [P bis18 ὑμᾶς ἐξέ] (s) = r AL (y) F) [*](1 τε > nGS ι 1/2 nach καθώρμιστο + ὃν r ι 2 ὁ δύστηνος ἐθήλασεν καὶ τρισάθλιος BN2F ὁ δύστηνος καὶ τρισάθλιος ἐδίωξε r ὁ δύστηνος ἐκεῖνος καὶ τρισάθλιος ἐδίωξε j infelix Lucius expulit Cass. ι 3 ἡγούμενος P ι τε > GS ι 4 γε] δὲ s > ny ι καὶ1 > V2Cass. ι ἠρίδωρον V2 Isidorum Cass. ι 5 ἐξαγαγών] ἐξήγαγον καὶ B, eiieiens Cass. ι 6 δεξαμένην zweimal, das erste expungiert V2 ι 7 πορθμείου nPyF πορθμίου BN2GS ι προσπελάσαντος GS ι ἐκείνων yF ι 10 ἀκτὴν] αὐτὴν Ρ ι ᾗ τὸ πορθμεῖον] πρὸς τὸ πορθμεῖον ἔνθαF ι ἦ BV2 εἰσ’ ἥν ry ι πορθμεῖον nPyF πορθμίον ΒV2GS ι 11 γλώσση y ι κεχρημένος B ι χρησάμενος τῆς κόρης τῇ γλώττῃ ~ V2 ι δι’ αὐτῆς BV2A διὰ ταύτης rAsLF ι > y ι 15 ὀρέων ὀρῶν ΒV2 ι 18 γὰρ > Ρ ι 22 κατέβαλεν, ε auf Rasur, V2 ι 23 ἀνέστησεν Bn suscitavit Cass. ἀνέστησαν V2syF)

καὶ τὸ μὲν τῶν εἰδώλων κατέλυσαν τέμενος, ταῖς δὲ τῆς διδασκαλίας ἀκτῖσι καταυγασθέντες τῆς τοῦ παναγίου βαπτίσματος ἠξιώθησαν χάριτος.

τούτων ἐν τῶ ἄστει δήλων γεγενημένων, πανδημεὶ συνῆλθον ἅπαντες, τῷ Λουκίῳ λοιδορούμενοι καὶ θεήλατον σφὰς ὀργὴν καταλήψεσθαι λέγοντες εἰ μὴ τῶν ἁγίων ἐκείνων ὁ θεῖος ἀφεθείη χορός· οὕτω δείοας ὁ Λούκιος τὸν τῆς πόλεως θόρυβον ἐπανελθεῖν τοῖς θεσπεσίοις ἀνδράσιν ἐπέτρεψεν εἰς τὰ σπήλαια.

Ἱκανὰ μὲν δὴ καὶ ταῦτα δεῖξαι τὴν ἐκείνου βδελυρίαν τε καὶ ἀσέβειαν· σαφέστερον δὲ τὰς τολμηθείσας διδάξει παρανομίας τοῦ θαυμασίου Πέτρου τὰ γράμματα. ἐγὼ δὲ τὸ μῆκος φεύγων τὰ ἐν μέσω, κείμενα τῆς ἐπιστολῆς ἐνθήσω τῇ συγγραφῇ.

»Ὁ τοῦ ἔθνους ἡγεμονεύων Παλλάδιος ἐθνικὸς ὢν τὴν αἵρεσιν καὶ τῶν εἰδώλων ἀεὶ προκυλινδούμενος, κατὰ Χριστοῦ στρατεύεσθαι πολλάκις μελετήσας, τὰ προειρημένα συναθροίσας πλήθη, ὁρμᾷ κατὰ τῆς ἐκκλησίας ὡς ὑποτάξαι βαρβάρους ἐπειγόμενος. τότε δὴ τὰ χείριστα γέγονεν. ἀλλὰ καὶ μόνον ὑπαγορεῦσαι θέλων, τῆς μνήμης ὀδύνην μοι παρασχούσης, ἐπαφῆκα δακρύων ἄμετρον φοράν· καὶ ἐπὶ πολὺ ἔμεινα ἂν τοῦτο πάσχων, εἰ μὴ θείῳ λογισμῷ λωφῆσαι παρεσκεύασα.

ἐν γὰρ τῇ καλουμένῃ ἐκκλησίᾳ Θεωνᾶ ἐπεισελθόντα τὰ [*](* 12— S. 260, 22 Cass. VII 40 —15 —S. 251, 7 Cod. syriac. Br. 14, 725 (= Σ) —15 —S. 252, 7 Michael Syr. VH 7 p. 301 —15 —S. 260 H. E. XI 28 —22 — S. 252, 2 Polydeukes 406, 19. Theophan. 60, 34 Bar. 220r) [*](B V2 F HN(n) + GS(s) =r AL (y) W[von 15 an]) [*](1 ἀπέδωκεν V2n restituit Cass. ἀπέδωκαν BsyF ι 2 ποδῶν ἐκείνων ~ L κυλινδούμενοι B καλινδούμενοι V2ryF ι 7 nach σφὰς + αὐτοὺς n ι vor τῶν + ὁ F, übergeschrieben Ac ι 8 ὀ θεῖος> FCass. ι 11 ἱκανὰ] εἰκόνα 15 κβ am Kand HSS ι ἐθνηκὁσ BG, ι aus η corr. V2 ι 16 προκυλινδούμενος = Σ) προ////καλινδούμενοσ, α aus Corr., V2 προσκυλινδοίμενοσ F, adoraret I nach κατὰ + τοῦ F ι 18 βαρβάρους ὑποτάξαι ~ n ι τότε δὴ τὰ B τότε δὴ τότε die übr. HSS, τότε nur einmal auch bei Cass. Σ Michael ι 19 ἀλλὰ = Σ] ἃ δὴ W quae Cass. > F ι μόνον ὑπαγορεῦσαι θέλων V2FryW = Cass. Σ θέλων μόνον ὑπαγορεῦσαι B ι 20 παρασχοĺσησ B dolore . . . sum cotnmotus Cass. Σ παρεχούσης die übr. HSS ι ἀμέτρων nW ι 21 ἔμεινα ἂν τοῦτο] ἐκείνα τοῦτο ἂν B I λοφῖσαι B)

καὶ γὰρ μόνον τις τῶν εὖ φρονούντων ταῦτα ἀκούσας ἔβυσε τὰς >ἀκοάς, καὶ μᾶλλον ηὔξατο ἂν γενέσθαι κωφὸς ἢ αὐτήκοος γεμέσιαι τῆς αἰσχρολογίας αὐτῷ,.

Ἀλλ’ εἴθε λόγοις ἀρκούμενοι μόνον ἐξημάρτανον καὶ μὴ πράξει τὴν τῶν λόγων ἐνίκων ἀσέλγειαν· εὐύποιστος γὰρ ἡ λοιδορία, κἂν οἳα δή ποτ’ οὖν τυγχάνῃ, παρ’ οἷς οἰκεῖ Χριστοῦ φρόνησις καὶ θεῖα διδάγματα.

αὐτοὶ τοίνυν οὔτοι ὀργῆς σκεύη τυγχάνοντες »κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν‘, τὴν ῥῖνα σιμώσαντες, ψόφον ἀσελγῆ ἀπὸ τῶν μυκτήρων μακρόν, καὶ ἵν οὕτως εἴπω, ὡς ἀπὸ κρουνοῦ προχέοντες, τὴν μὲν ἐσθῆτα διέρρησσον τῶν ἁγίων τοῦ Χριστοῦ παρθένων, ὧν ἡ ἄσκησις τύπον ἁγίων 〈ἀγγέλων> ἐχαρακτήριξεν, ὡς δ’ ἡ φύοις ἔχει γυμνὰς πᾶσαν τὴν πόλιν ἐθριάμβευον, διαπαίζοντες μετὰ ἀσελγείας ὃν τρόπον ἐβούλοντο, καὶ ὅλως ὠμὰ καὶ ξένα τὰ γενόμενα.