Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
οὐδὲ γὰρ Λεοντίῳ παραπλησίως τὴν κακοήθειαν συνεκαλυπτεν, ἀλλ’ ἄντικρυς κατὰ τῶν ἀποστολικῶν ἐλύττα δογμάτων καὶ τοὺς ἀντιλέγειν τολμῶντας παντοδαπαῖς περιέβαλλε συμφοραῖς.
κατὰ τοῦτον δὲ τὸν χρόνον Ἀγκύρας μὲν τῆς Γαλατῶν μητροπόλεως Βασίλειος κατεῖχε τὰ τῆς ἐκκλησίας πηδάλια, Μάρκελλον διαδεξάμενος, Εὐστάθιος δὲ Σεβαστείας ἡγεῖτο, ἣ τῆς Ἀρμενίας ἐπρώτευεν. οὑτοι τὴν Εὐδοξίου παρανομίαν καὶ λύτταν μεμαθηκότες Κωνσταντίῳ τῷ βασιλεῖ τὰ τολμηθέντα διὰ γραμμάτων ἐδήλωσαν.
ἔτι δὲ οὗτος ἐν τῶ πρὸς δυόμενον ἥλιον διέτριβε τμήματι, τὴν παρὰ τῶν τυράννων γεγενημένην βλάβην ἰώμενος μετὰ τὴν ἐκείνων ἀναίρεσιν. συνήθεις δὲ ἤσαν οὗτοι τῷ βασιλεῖ καὶ πλείστης ὅσης διὰ τὴν ἀξιέπαινον βιοτὴν ἀπήλαυον παρρησίας.
Ταῦτα μαθὼν ὁ Κωνστάντιος Ἀντιοχεῦσι μὲν ἐπέστειλεν ὡς οὐκ αὐτὸς Εὐδοξίῳ τὴν τῆς ἐκκλησίας ἐκείνης ἐπέτρεψε προεδρίαν τοῦτο γὰρ ἐκεῖνος ἐθρύλησεν)· Εὐδόξιον δὲ τῆς μὲν πόλεως δοῦναι δὲ δίκας ὤν ἔδρασεν ἐν Νικαίᾳ τῆς Βιθυνίας προσέταξεν, ἐκεῖ συνδραμεῖν παρεγγυήσας τὴν σύνοδον. τὴν δὲ Νικαίαν αὐτὸς Εὐδόξιος ἀφορίσαι τῷ συνεδρίῳ τοὺς τὰ βασίλεια πεπιστευμένοις οἰκονομεῖν ἔπεισεν.
ἀλλ’ ὁ τῶν ὅλων πρύτανις τὰ ἐσόμενα ἐπιστάνενος ὡς ἤδη γεγενημένα, σεισμῷ τινι παραδόξῳ κεκώλυκε τὸ συνέδριον· δριον· τὰ γὰρ πλεῖστα τῆς πόλεως ὁ σεισμὸς ἐκεῖνος κατήνεγκε καὶ τῶν οἰκητόρων τοὺς πλείστους διέφθειρε.
τοῦτο μεμαθηκότες οἱ συνελθόντες καὶ κομιδῇ δείσαντες, εἰς τὰς οἰκείας ἐκκλησίας ἀνέστρεψαν. τῆς δὲ τοῦ θεοῦ σοφίας ἡγοῦμαι τοῦτο μηχάνημα. ἐπειδὴ γὰρ ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει παρὰ τῶν ἁγίων πατέρων ἡ τῆς ἀποστολικῆς πίστεως ἐγράφη διδασκαλία, ἐναντία δὲ γράφειν ἐν αὐτῇ ἔμελλον οἱ ὕστερον ἀθροιζόμενοι, ἀφορμὴ δὲ τοῖς Ἀρείου θιασώταις ἐξαπάτης ἡ τῆς ἐπωνυμίας [*](1 vgl. Psal. 79, 14 — —5 vgl. Sozomen. IV 12, 5. Theodoret. Haeret. Fabul. IV 2 — —13 vgl. Philostorg. IV 6 und 8 — 8/9 vgl. Sozomen. IV 13, 4f — 14—16 vgl. Sozomen. IV 14 — 17/18 vgl. Philostorg. IV 11. Socrat. II 39, 3 Sozomen. IV 16, 1 u. 16 — 21/22 vgl. Sozomen. IV 16, 3 u. 18) [*](B A HN (n) + GS (s) = r L + FVR (v) = z Τ [bis 17 ἔδρασεν]) [*](8 καὶ λύτταν nach μεμαθηκότες ~ z, Cass. wie im Text ι 12 οὗτοι ἦσαν ~ B ι ὅσης As ι 13 ἀπέλαυον z ι 14 κς am Rand HSS ι 15 τὴν ausradiert A ι 16 δὲ τῆς μὲν] μὲν τῆσ B ι 18 τὴν σύνοδον παρεγγυήσασ A ι 20/21 ὥς ἤδη γεγενημένα ἐπιστάμενος A ι 23 24 συνελθόντες (ελθόν auf Rasur Ac) A B, qui convenerant Cass. ι 25 τοῦτο] τοῦτο τὸ B ι 27 > L ι 28 τοῖς] τῆς A I θειασότεσ A ι 28f ἐξαπάτης nach ἐγίνετο ~ n)
Χρόνου δὲ διελθόντος ὑπὸ τῶν Εύδοξίου κατηγόρων ὑπομνησθεὶς [*](4) [*]([χζ']) ὁ Κωνστάντιος εἰς Σελεύκειαν τὴν σύνοδον γενέσθαι προσέταξε· πόλις δὲ αὕτη τῆς Ἰσαυρίας πρὸς τῇ θαλάττῃ κειμένη καὶ τῶν ὁμοφύλων πόλεων ἡγουμένη. εἰς ταύτην ἀθροισθῆναι τοὺς τῆς Κώας ἐπισκόπους καὶ μὲν δὴ καὶ τοὺς τῆς Ποντικῆς καὶ τοὺς τῆς Ἀσιανῆς παρηγγύησε.
κατὰ τοῦτον δὲ τὸν καιρὸν Καισαρείας μὲν τῆς Παλαιστίνων μητροπόλεως Ἀκάκιος ἡγεῖτο, διαδεξάμενος τὸν Εὐσέβιον. τοῦτον δὲ τὸν Ἀκάκιον ἡ ἐν τῇ Σαρδικῇ σύνοδος ἀπεκήρυξεν, ἀλλὰ τὴν ἐξενεχθεῖσαν οὐκ ἐδέξατο ψῆφον τοσούτου πλήθους ἀρχιερέων καταφρονήσας.
τῶν δέ γε Ἱεροσολύμων μετὰ Μακάριον ἐκεῖνον, οὗ πολλάκις ἐμνήσθην, Μάξιμος τὴν παρέλαβεν, ἀνὴρ ἐν τοῖς ὑπὲρ εὐσεβείας διαπρέψας ἀγῶσι· τόν τε γὰρ δεξιὸν ὀφθαλμὸν ἀφῄρητο καὶ τῆς ἀγκύλης ἐστέρητο τῆς δεξιὰς. τούτου δὲ εἰς τὸν ἀγήρω μεταστάντος βίον, Κύριλλος τῆς ἐπισκοπικῆς χάριτος ἠξιώθη, τῶν ἀποστολικῶν δογμάτων προθύμως ὑπερμαχῶν. μαχῶν οὑτοι πρὸς ἀλλήλους περὶ πρωτείων φιλονεικοῦντες μεγίστων κακῶν τοῖς κοινοῖς ἐγένοντο πρόξενοι.
ὁ μὲν γὰρ Ἀκάκιος μικράς τινας εὑρὼν ἀφορμὰς καθεῖλε τὸν Κύριλλον καὶ τῶν Ἱεροσολύμων ἐξήλασεν. ὁ δὲ Κύριλλος τὴν μὲν Ἀντιόχειαν παρελήλυθε ποιμένος αὐτὴν ἐστερημένην εὑρών, εἰς δὲ Ταρσὸν ἀφικόμενος τῷ θαυμασίῳ συνῆν [*](1—3 vgl. Socrat. II 37, 90. Sozomen. IV 19, 8 — 16/17 vgl.Rufin. H. E. Sozomen. 1 10, 2. IV 20, 1. Socrat. ιι 38, 2 — 19—22 vgl. Sozomen. IV 25, 2—3) [*](* 17— S. 158, 1 Synax. 545, 6 — 20— S. 158, 1 Polydeukes 348, 20) [*](B A HN (n) + GS (s) = r L + FVR [R bis 1 κεχρη] (v) = z Τ [von 9 κατὰ an]) [*](1 ταὐτότης ἐγίνετο] ταύτης ἐγένετο L ι ἤμελλον AL ι τοὺς ἁπλοῖς] τοῖσ’ ἀπαλοῖσ’ B, simpliciores Cass. ι 2 παλαιὰν] μαλακίαν B, veterem Cass. ι nach ἐκείνην Raum von 2 Buchstaben A ι 3 προσφέροντες AF, proferentes Cass. ι 4 κζ am Rand HSS ι 5 ὁ > B ι 6 διακειμένη L ι 7 πόλεων Am ι 8 ποντηκῆσ B ι Ποντικῆς und 9 Ἀσιανῆς ~ sv ι 9 Ἀσιανῆς] ἀσίας B ι παρεγγύησε A παρεγγύησεν B ι κατὰ γὰρ τὸν αὐτὸν καιρὸν Τ* ι 10 παλαιστινῶν BcAc ι τὸν > Τ ι H τῆ BnGv > ASLT ι συναθροισθεῖσα am Rand Ac συνελθοῦσα L > Τ ι 12 ἀπεκήρυξεν — 17 βίον] καθεῖλε· κἀν τῆς ἐξενεχθείσησ κατ’ αὐτοῦ ψήφου ἠλόγησεν ἱεροσολύμων δὲ μετὰ μακάριον μάξιμοσ ὁ ἐν ἀγῶσι διαπρέψας προέστη· οὗ μεταστάντοσ T* ι 20 κοινοῖς] κοινωνοῖς AL ι 23 ταρσοὺσ Τ, ἐν τάρσω Cod. Polyd.)