Historia Ecclesiastica

ἀλλ’ >ἐν αὐτῇ τῇ ἀρχῇ ἀπ᾿ αὐτῶν τούτων, οἵτινες ἐν Ἀριμήνῳ >σασθαι ἢ ψηλαφῆσαι ἠναγκάζοντο, μέχρι τούτου διωρθώθη, ὡς [*](Α HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR (v) = z T) [*](1/2 ἧ κακία > Τ ι 2 ὑφέρπει AnT coepit obrcpere Λ ὑπεραπηίει F ὑπεραπήει LR am Rand γρ. ὑπεραπήει Ac (oder A?) ὑπεραπίοι V ὅπερ ἀπείη (alte Randbemerkung?) sSozom. und, nach Ἀρειανῶν ~, aber ὅ aus v corr., B3 patet Cass. ι 3 ἡ As ι τριακόσιοι δέκα καὶ καὶ > B3) ὀκτὼ AnB3 τιη sLvT ι 3/4 ἐπίσκοποι καὶ οἱ ἐκ τῆς Ῥωμαίων <τοῦ> ἁγιωτάτου ἐπισκόπου ἐπίλεκτοι Parm.] episcopi ex urhe sanctissimi epnscopi urbis Bomae directi (delecti?) Λ ἐπίσκοποι καὶ οἱ ἐκ τῆς ῥωμαίων ἁγιωτάτησ ἐπίσκοποι n ἐπίλεκτοι (das übrige ) szTSozom. = electi Cass. ἐπίσκοποι (das übrige ) A, aber in A nach ἐπίσκοποι + εἰσ’ τὸν τοῦ ἐπισκόπου ῥώμης ἐπιλεχθέντεσ gestrichen, ursprünglich wohl εἰς τὸν τόπον τοῦ usw., Randbemerkung zu ἐπίλεκτοι ι 5 γενόμενοι Τ ι σκέμματος ArTSozom. tractatu Cass. σκάμματος zAc, concilio Λ wie vielleicht im Urtext: „consilio ßverstanden“ (Schwartz) ι τὸ > s ι 6 ὅπλων = Sozom. arma Cass. Λ] ὅρων Η ὅρων πλ Ac) A ι 7 ὥστε ArLv Sozom. Cass. Λ ὥστε καὶ B3T ι τὸν υἱὸν καὶ τὸν πατέρα ~ T ι 7/8 μιᾶς οὐσίασ μιᾶσ θεότητος μιᾶς ἀρετῆς μιᾶς δυνάμεως An μιᾶσ θεότητοσ μιᾶσ ἀρετῆσ szTSozom. Cass. Λ ι 8 χαρακτῆρος An σχήματος B3 Sozom. Cod. V χρήματοσ sLvT Sozom. Cod. b magnitudinis Cass. Λ; hier wie Ζ. 7/8, 9 wahrscheinlich Spuren von Varianten im Urtext ι 9 χρῆναι n χρὴ ///// A χρὴ zT > s ι ὑποστάσεωσ A Sozom. snbstantiae Λ οὐσίασ Τ ὑποσάσεωσ καὶ οὐσίας rz und καὶ οὐσίασ übergeschrieben Ac essentiae sive substantiae Cass. 11 κρίναντες ANzT iudicantes Λ ἔκριναν H iudicaverunt Cass. ἐκρίναμεν Sozom. > s ι 13/14 ἀνανεώσασθαι Τ Sozom. ἀνανεῶσαι (aber ’σαι auf Rasur Ac) Arz ι 14 μέχρι τούτου AB3LT nsque ad hoc Cass. μέχρι τούτων r μέχρι τοῦ v ι διορθωθῆναι V)

οὐδὲ >γὰρ πρόκριμά τι ἠδυνήθη γενέσθαι ὑπὸ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἐν >συναχθέντων, ὁπότε συνέστηκε μήτε τὸν Ρωμαίων ἐπίσκοπον, >πρὸ πάντων ἔδει τὴν γνώμην ἐκδέξασθαι, οὔτε Οὐικεντίου, ὃς >τοσούτοις ἔτεσι τὴν ἐπισκοπὴν ἀσπίλως ἐφύλαξεν, οὔτε τῶν >τοῖς τοιούτοις συγκαταθεμένων, ὁπότε μάλιστα, καθὰ >αὐτοὶ οὗτοι οἵτινες κατὰ σουκευὴν ὑποκλίνεσθαι ἔδοξαν, οἱ >καλλίονι γνώμῃ χρησάμενοι ἀπαρέσκειν αὐτοῖς ταῦτα >Συνορᾷ οὖν ἡ ὑμετέρα καθαρότης ταύτην μόνην τὴν πίστιν,

>ἥτις ἐν Νικαίᾳ κατὰ τὴν αὐθεντίαν τῶν ἀποστόλων ἐθεμελιώθη >διηνεκεῖ βεβαιότητι καθεκτέαν εἶναι, καὶ μεθ’ ἡμῶν τοὺς >Ἀνατολικούς, οἵτινες ἑαυτοὺς τῆς καθολικῆς ἐπιγινώσκουσι, τοὺς δὲ >Δυτικοὺς καυχᾶσθαι·

πιστεύομεν δὲ οὐκ εἰς μακρὰν τοὺς ἄλλα νοσοῦντας αὐτῇ τῇ ἐπιχειρήσει ἀπὸ τῆς ἡμετέρας κοινωνίας χωρισθήσεσθαι [*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z Τ) [*](1 ὑφηρπάσθαι ArLSozom. ὑφηρπάσθαι Τ ὑφαρπᾶσθαι B3 ὑφηρπάχθαι v ἧ Π aid Cass. > Sozom. Λ ι ἐνόησαν A ἐνόησαν Τ ι 3 ὑπὸ Π ἀπὸ Sozom. ex Λ ι 4 τὸν ῥωμαίων ἐπίσκοπον AnT τῶ; ῥωμαίων ἐπίσκοπον GL Romanum episeopum Cass. τῶν ῥωμαίων ἐπισκόπων B3v τοῦ ῥωμαίων ἐπισκόπου S Sozom. ι 5 ἐκδέξασθαι rB3T Sozom. exspectare Cass. εἰσδέξασθαι εἰσ’ auf Rasur Ac) ALv ι οὐικεντίου sB3v Βικεντίου Soz. ικεντίου T ἰουκεντίου n οὐικέντιον AL Vincentium Cass. ι 6/7 τῶν ἄλλων ἄλλων > T) . . . συγκαταθεμένων Π Sozom., neque aiios . . . praebuisse consensum Cass.; nach dem Accusativ ἐπίσκοπον und Cass. möchte verbessern: Οὐικέντιον . . . τοὺς ἄλλους . . . συγκαταθέσθαι, aber Λ Cod. Veron. beweist wie alt unser Text ist: cum constet nequc i-omanwn epm cuius ante omnes fuit expectanda sententia, neque vincentii qui . . . . . neque alioj-um huiusinodi statiitis consensum aliquem commodasse ι 7 ὁπότε ArLT Sozom. Cass. Λ ὁπότε καὶ B3v ι 8 κατὰ συσκευὴν] κατασκευὴν L ι 9 κάλλιον v ι 10 ὑμετέρα ArLv Sozom. Cass. Λ ἡμετέρα B3T ι 12 καθεκτέαν ArT καθεκτέον B3LVcAc Sozom. καθεκταῖον v ι 12/13 Ἀνατολικοὺς] ἀποστολικοὺς B3 ι 13 οἵτινες — καθολικῆσ rzTCass. Soz. Λ > A ι ἑαυτοὺς = Cass. Soz. Λ] καθ’ ἑαυτοῦσ B3 ι nach καθολικῆς + ἐκκλησίας Christoph. ι vor ἐπιγινώσκουσι + εἶναι Sozom. = Cass., fehlt in Α ι 13/14 δυσικοῖς B3 ι 14 μακρὰν ///// A ι νοσοῦντας Π languentes Cass. νοοῦντας Sozom.; qui seeus sentiunt Α ι 15 ἐπιχειρήσει AnzT Sozom. conamine Cass. conutu Λ ἐπιχρήσει s; ückenhafte Stelle? vgl. Λ: non longe autem fieriposse credimits ut qui secus sentiunt, licet hoc ipso conatu a nostra communione exui possint, plebesque eorum erroribus liberate respirent; die Correctur licet] ilicet [Schwartz] genügt nicht ι ἀπὸ > Τ ι χωρισθήσεσθαι κοινωνία ~ Τ)

οὐδενὶ γὰρ >τρόπῳ διορθοῦσθαι δυνήσονται τὴν πλάνην τῶν ὄχλων, ὁπότε >ὑπὸ τῆς πλάνης κατέχονται. συμφωνείτω τοίνυν μετὰ πάντων >τοῦ θεοῦ ἱερέων καὶ τῆς ὑμετέρας τιμιότητος ἡ γνώμη, ἐν ἡ >παγίους καὶ βεβαίους εἶναι πιστεύομεν· οὕτω καὶ ἡμεῖς μεθ’ >ὀρθῶς πιστεύειν ὀφείλομεν. τοῖς ἀμοιβαίοις τῆς ὑμετέρας >εὐφράνατε ἡμᾶς. ἔρρωσθε, ἀδελφοὶ.«

Καὶ Ἀθανάσιος δὲ ὁ μέγας ἐν τῇ πρὸς τοὺς Ἄφρους Ἐπιστολῇ τοιαῦτα περὶ τῆς ἐν Ἀριμήνῳ συνόδου διέξεισι·

»Τούτων δὲ οὕτως δεικνυμένων, τίς ἀποδέξεται τοὺς τὴν Ἀρίμη- >νον ἢ ἄλλην σύνοδον παρὰ τὴν ἐν Νικαίᾳ ὀνομάζοντας; ἢ τίς οὐκ >μισήσειε τοὺς ἀθετοῦντας μὲν τὰ τῶν πατέρων, τὰ δὲ νεώτερα >τῇ Ἀριμήνῳ κατὰ φιλονεικίαν καὶ βίαν συντεθέντα >τίς δὲ τούτοις συνελθεῖν ἐθελήσει, ἀνθρώποις μηδὲ τὰ ἑαυτῶν >δεχομένοις; οἱ γὰρ ἐν ταῖς ἑαυτῶν δέκα που καὶ πλέον, καθὰ >είπαμεν, συνόδοις ἄλλοτε ἄλλα γράφοντες, δῆλοί εἰσιν ἑκάστης >κατήγοροι γινόμενοι πάσχουσι δὲ τοῦτο,

οἷον καὶ οἱ τότε τῶν [*](11—S. 152, 17 Athanas. Epist. ad Afros 3—4 PG 26, 1033 — 16 ebd. 2) [*](* 11— S. 151, 19 Cass.) [*](A HN (nj + GS (s) = r B3L + FVR (v) = z Τ) [*](1 καὶ περιαιρεθήσεσθαι rB3vT Cass. καὶ περιαιρεθήσεσ am Rand und θαι im Text νευ auf Rasur Ac > AL Sozom., s. zu 149, 15 ι ἀπ’ rT > Az Sozom. ι 2 ἀναπαῦσαι A I 5 ὑμετέρας AnLv Sozom. Cass. Λ ἡμετέρας sB3T ι 7 ὀρθώς AGLvT ὀρθίως B3 reete Cass. Λ > nSSozom. ι τοῖσ’ ἀμοιβαίοις ArB3TSozom. ταῖς ἀμοιβαῖς Lv ’ 9 τοὺς > ANLv ι 10 συνόδω A ι 11 κὴ am Rand HSS ι ἀποδέξεται rzT Athan. ἀποδέξηται A recijnat Cass. ι 12 τὴν AHB3L Athan. τοὺς Nsv τῶν Τ, aliud eoncilium praeter Nicaemim Cass. ι 13 μισήσαιεν Τ ι μὲν > ι 14 προκρίνοντας AB3L Athan. Cod. Bas. Cass. προκρίναντας rv Athan. Cod. Par. προκρίναντεσ T ι 15 ἐθελήσει AT ἐθελήσοι Athan. Codd. Par. Bas. concordabit Cass. ἐθελήσειε rz ι μήτε Τ ι τὰ] τἀς s ι 16 ταῖς] τοῖσ’ sLv ο aus α corr. Ac πλέον A Athan. πλεῖον rzT ι καθὰ Arz Athan. καθόπερ Τ ι 16/17 προείπαμεν = Athan.] προείπομεν AS προειρήκαμεν Τ ι 17 ἄλλα AT Athan. ἄλλο rzAc Cass. ι αὐτοὶ rB3T Athan. αὐτῆς Lv, ἧσ’ auf Rasur Ac ι 18 γινόμενοι κατήγοροι A ι γινόμενοι ArLv Athan. γενόμενοι B3T ι τοῦτο II Cass. τι τοιοῦτον Athan.)

μὴ τοίνυν ἀνεχώμεθα >τῶν τὴν Ἀρίμηνον ἢ ἄλλην ὀνομαζόντων σύνοδον παρὰ τὴν >Νικαίᾳ γενομένην. καὶ γὰρ καὶ αὐτοὶ οἱ τὴν Ἀρίμηνον >ἐοίκασι μὴ εἰδέναι τὰ ἐν αὐτῇ πραχθέντα, ἢ γὰρ ἂν ἐσιώπησαν.

>Οἴδατε γάρ, ἀγαπητοί, μαθόντες καὶ ὑμεῖς παρὰ τῶν ἐλθόντων >ἐξ ὑμῶν εἰς τὴν Ἀρίμηνον, ὡς Οὐρσάκιος καὶ Οὐάλης >καὶ Αὐξέντιος (ἐκεῖ δὲ ἢν σὺν αὐτοῖς καὶ Δημόφιλος) >θελήσαντες ἕτερα παρὰ τὰ ἐν Νικαίᾳ γράφειν, ὅτε >ἀναθεματίσαι τὴν Ἀρειανὴν αἵρεσιν παρῃτήσαντο καὶ μᾶλλον ἠθέλησαν εἶναι προστάται.

οἱ δέ γε ἐπίσκοποι, οἱ ἀληθῶς δοῦλοι δοῦ κυρίου καὶ ὀρθῶς πιστεύοντες (ἠσαν δὲ ἐγγύς που διακόσιοι), >ἔγραψαν ἀρκεῖσθαι τῇ ἐν Νικαίᾳ μόνῃ καὶ μηδὲν πλέον ἢ >παρ᾿ ἐκείνην ζητεῖν ἢ φρονεῖν. ταῦτα καὶ Κωνσταντίῳ >τῷ καὶ τὴν σύνοδον γενέσθαι κελεύσαντι.

ἀλλ’ οἱ ἐν τῇ Ἀριμήνῳ >καθαιρεθέντες, ἀπελθόντες πρὸς Κωνστάντιον, πεποιήκασιν [*](1—3 Jerem. 2, 13 — 6 Hos. 8, 7 — 15 vgl. II Tim. 2, 24 und oft) [*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR (v) z z T) [*](1 γὰρ AzTCass. Athan. > r ι 2 ὕδατος übergeschrieben Ae ι am Rand B 3 ι λάκκους — 5 ἑαυτοῖς > ι λάκκοις Asz Cass. λάκκουσ συντετριμμένουσ T Athan. Jerem. ι 2 οἱ οὐ — 4 ίερεμία Asz Cass. Athan. > Τ 3 δὲ τοῦτο Α Athan. τοῦτο gestrichen in A) δὲ Gz γὰρ S quod Cass. ι 4 οὗτοι AGz Cass. Athan. > ST ι 5 vor συνόδοις + καὶ οὔτοι T ι 6 ὡς rzT Athan. ὡς A 1 δράγμα μὴ ἔχον A Athan. δράγμα μὴ ἔχων Τ δράγμα οὐκ ἔχον δράγματα μὴ ἔχοντα rLv und, τὰ übergeschrieben, Ac δράματα μὴ ἔχοντα μὴ ἔχοντα 3 ἀνεχόμεθα AT ι 7 σύνοδον vor ἧ ἄλλην ~ T, Cass. Athan wie im 8 γινομένην z ι καὶ2 As ι 10 μσ/////θόντεσ A ι καὶ ὑμεῖς = Cass. > Β3 I παρὰ An Athan, τὰ παρὰ szT ι 11 vor Εὐδόξός + καὶ expungiert ι 13 θελήσαντες nach Νικαίᾳ ~ Lv, Cass. Athan, wie im Text ι ὅτε] ὁπότε Lv quando Cass. ὅτε καὶ Athan. ι 14 ἀρειανὴν Arz Cass. Athan. ἀρειανῶν T 15 012 > n ι 15/ 16 τοῦ κυρίου δοῦλοι~ L ι 17 ἔγραψαν = Athan.] οἱ B3 ι τῇ] τὴν A ι 18 ἧ rzT Cass. Athan. Cod. Bas. καὶ A Athan. Cod. Par. I 19 γενέσθαι rzT Athan. Cod. Bas. γεγενῆσθαι AAthan. Cod Par. ι 20 f ὑβρισθῆναι μὲν T Athan. μὲν ὑβρισθῆναι μὲν auf Rasur Ac) Anz ὑβρισθῆναι αἰ s)

>Εἴπερ οὖν τινες τὴν Ἀρίμηνον ὀνομάζουσι, δεικνύτωσαν πρῶτον >τὴν καθαίρεσιν τῶν προειρημένων καὶ ἅπερ ἔγραψαν οἱ >λέγοντες μηδὲν πλέον ζητεῖν τῶν ἐν Νικαίᾳ παρὰ τῶν >ὁμολογηθέντων μηδὲ ὀνομάζειν ἄλλην σύνοδον παρ’ ἐκείνην. ἀλλὰ >ταῦτα μὲν κρύπτουσι, τὰ δὲ ἐν τῇ Θρᾴκῃ κατὰ βίαν πραχθέντα >λονται.

ἐξ ὢν δείκνυνται τῆς μὲν Ἀρειανῆς αἱρέσεως ὄντες, ἀλλότριοι >δὲ τῆς ὑγιαινούσης πίστεως. καὶ αὐτὴν δὲ τὴν μεγάλην σύνοδον τὰς παρ’ ἐκείνων ἐάν τις ἀντεξετάξειν ἐκ παραλλήλου ἐθέλοι, εὕροι >ἂν τῶν μὲν τὴν θεοσέβειαν, τούτων δὲ τὴν ἀλογίαν.

οἱ ἐν Νικαίᾳ >συνελθόντες οὐ καθαιρεθέντες συνῆλθον, ἀλλὰ καὶ ὡμολόγησαν οὐσίας τοῦ πατρὸς εἶναι τὸν υἱόν· οὔτοι δέ καὶ ἅπαξ καὶ δεύτερον >καθαιρεθέντες καὶ τρίτον ἐν αὐτῇ τῇ Ἀριμήνῳ, γράφειν >μὴ χρῆναι λέγειν οὐσίαν ἧ ὑπόστασιν ἔχειν τὸν θεόν.«

Κατὰ μὲν δὴ τὴν Ἑσπέραν παρὰ τῶν Ἀρείου θιασωτῶν τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα κατὰ τῶν τῆς ἀληθείας δογμάτων κατεσκευάσθη σοφίσματά τε καὶ μηχανήματα.