Historia Ecclesiastica

ἀλλὰ δι᾿ ἀναφορᾶς τῶν ἐν Γαλλίᾳ καὶ Βενετίᾳ ἀδελφῶν >ἔγνωμέν τινας αἵρεσιν σπουδάζειν, ὅπερ κακὸν οὐ μόνον παραφυ- >λάττεσθαι ὀφείλουσιν οἱ ἐπίσκοποι, ἀλλὰ καὶ ὅσα ἀπειρίᾳ τινῶν ἢ >ἁπλότητι τῶν σκαιαῖς κεχρημένων ἑρμηνείαις † ἀνθίστασθαι ἀπὸ τοῦ >νῦν διαφόροις διδασκαλίαις διανοουμένους μὴ πάνυ ὀλισθαίνειν, ἀλλὰ >μᾶλλον τῶν πατέρων ἡμῶν κατέχειν τὴν γνώμην, ὁσάκις ἂν διά- >φοροι βουλαὶ ταῖς ἀκοαῖς αὐτῶν ἐπεισφέρωνται.

τοιγαροῦν Αὐξέν- >τιον τὸν Μεδιολάνου ἐξαιρέτως ἐν τούτῳ τῷ πράγματι κατακεκρί- >σθαι προσγέγραπται. δίκαιον οὖν ἐστι πάντας τοὺς ἐν τῷ ῾Ρωμαίων >κόσμῳ διδασκάλους τοῦ νόμου τὰ περὶ τοῦ νόμου φρονεῖν, καὶ μὴ [*](1—S. 150, 8 bei Sozomen. VI 23, 7. Lateinische Übersetzung Mansi III 459 (= Δ)) [*](* 1—S. 150, 10 Cass. V 20) [*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR (v) = z T) [*](1 κݲβݲ am Eand rz | θεοδ. συνοδικὸσ τόμοσ δαμάσου ῥώμησ am Rand Τ | οἱ2 ASozom. > die übr. HSS |ἐπὶ > s | ῾Ρωμαίων] ῥώμης ὧν B3 συνέδριον συνελθόντεσ rB3vSozom. συνέδριον ἐλθόντεσ L συνέδριον συνεληλυθότεσ T συνελθόντεσ συνέδριον A | 3 τῶ A s | ἐπισκόποις > T | θεῶ Π domino Cass. Λ κυρίῳ Sozom. | 4 πιστεύομεν = Cass. Sozom. Δ] πιστεύομεν εἰσ v | ἡμῶν ASozom. Cod. b ὑμῶν rzTSozom. Cod. V vestram Λ Cass. Codd. LP | 5 ὑμὰσ A > rzT Cass. Codd. LP Sozom. Λ | 7 διαφωνεῖ θεοῦ ἱερεῖσ Π dissentit Cass. διαφωνεῖ. οὐδὲ γὰρ ἄλλως ἁρμόζει διανοεῖσθαι τοὺς τοῦ θεοῦ ἱερεῖς Sozom. Λ | 8 nach ἀναφορὰς + καὶ s | γαλία HB3 |9 τινασ rzT Sozom. τινασ εἰσ A. | οὐ] μὴ B3 | 10 οἱ > B3 | τινῶν ArB3LT Sozom. Cass.] τινὶ | 11 σκαιαῖσ auf Rasur A σκιαῖσ B3 pravis Cass. seevis Λ συσκευαῖσ v | ἑρμηνείαισ (ἑρμηνείασ v) Π ἑρμηνείαις γέγονεν Ausgaben seit Christoph., was Cass. [reluctari contra ea quae gesta sunt) zu stützen scheint; aber Λ Sozom. sind auch hier verdorben und die Corruptel liegt jenseits unsers Archetypus | 11/12 ἀπὸ τοῦ νῦν und διανοουμένουσ auf Rasur A c | 12 πάνυ rvT in πάλιν corr. A c πάλιν B3L > Cass, | 13 ἡμῶν rB3T Cass. Sozom. Λ > ALv | ὁσάκις ἂν = Sozom. cum Λ] ὁσάκισ ἂν μὴ v | 14 ἐπεισφέρονται AGB3FRT | 15 μεδιολάνων L, ων auf Rasur B3 | 16 προσγέγραπται Az προγέγραπται rT Sozom. praescriptum. est Cass. perscribunt Λ)

καὶ γὰρ ἡνίκα πρῶτον ἡ >κακία τῶν αἱρετικῶν ἀκμάζειν ἤρξατο, ὡς καὶ νῦν μάλιστα ὑφέρπει τῶν >Ἀρειανῶν ἡ βλασφημία, οἱ πατέρες τριακόσιοι δέκα καἰ >σκοποι καὶ οἱ ἐκ τῆς Ῥωμαίων <τοῦ> ἁγιωτάτου >εἰς Νικαίαν γενομένου τοῦ σκέμματος, τοῦτο τὸ τεῖχος ὑπεναντίον >ὅπλων τοῦ διαβόλου ὥρισαν καὶ ταύτῃ τῇ ἀντιδότῳ τὰ θανάσιμα >μακα ἀπεώσαντο·

ὥστε τὸν πατέρα κα τὸν υἱὸν μιᾶς οὐσίας, μιᾶς θεότητος μιᾶς ἀρετῆς, μιᾶς δυνάμεως καὶ ἑνὸς χαρακτῆρος πιστεύ- εσθαι χρῆναι, καὶ τῆς αὐτῆς ὑποστάσεως καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, >τὸν δὲ ἄλλως φρονοῦντα ἀλλότριον εἶναι τῆς ἡμετέρας >κρίναντες· ὅνπερ σωτηριώδη ὅρον καὶ τὴν προσκυνητὴν σκέψιν >φθεῖραι μετὰ ταῦτα ἄλλαις σκέψεσί τινες καὶ μιᾶναι ἠθέλησαν.

ἀλλ’ >ἐν αὐτῇ τῇ ἀρχῇ ἀπ᾿ αὐτῶν τούτων, οἵτινες ἐν Ἀριμήνῳ >σασθαι ἢ ψηλαφῆσαι ἠναγκάζοντο, μέχρι τούτου διωρθώθη, ὡς [*](Α HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR (v) = z T) [*](1/2 ἧ κακία > Τ ι 2 ὑφέρπει AnT coepit obrcpere Λ ὑπεραπηίει F ὑπεραπήει LR am Rand γρ. ὑπεραπήει Ac (oder A?) ὑπεραπίοι V ὅπερ ἀπείη (alte Randbemerkung?) sSozom. und, nach Ἀρειανῶν ~, aber ὅ aus v corr., B3 patet Cass. ι 3 ἡ As ι τριακόσιοι δέκα καὶ καὶ > B3) ὀκτὼ AnB3 τιη sLvT ι 3/4 ἐπίσκοποι καὶ οἱ ἐκ τῆς Ῥωμαίων <τοῦ> ἁγιωτάτου ἐπισκόπου ἐπίλεκτοι Parm.] episcopi ex urhe sanctissimi epnscopi urbis Bomae directi (delecti?) Λ ἐπίσκοποι καὶ οἱ ἐκ τῆς ῥωμαίων ἁγιωτάτησ ἐπίσκοποι n ἐπίλεκτοι (das übrige ) szTSozom. = electi Cass. ἐπίσκοποι (das übrige ) A, aber in A nach ἐπίσκοποι + εἰσ’ τὸν τοῦ ἐπισκόπου ῥώμης ἐπιλεχθέντεσ gestrichen, ursprünglich wohl εἰς τὸν τόπον τοῦ usw., Randbemerkung zu ἐπίλεκτοι ι 5 γενόμενοι Τ ι σκέμματος ArTSozom. tractatu Cass. σκάμματος zAc, concilio Λ wie vielleicht im Urtext: „consilio ßverstanden“ (Schwartz) ι τὸ > s ι 6 ὅπλων = Sozom. arma Cass. Λ] ὅρων Η ὅρων πλ Ac) A ι 7 ὥστε ArLv Sozom. Cass. Λ ὥστε καὶ B3T ι τὸν υἱὸν καὶ τὸν πατέρα ~ T ι 7/8 μιᾶς οὐσίασ μιᾶσ θεότητος μιᾶς ἀρετῆς μιᾶς δυνάμεως An μιᾶσ θεότητοσ μιᾶσ ἀρετῆσ szTSozom. Cass. Λ ι 8 χαρακτῆρος An σχήματος B3 Sozom. Cod. V χρήματοσ sLvT Sozom. Cod. b magnitudinis Cass. Λ; hier wie Ζ. 7/8, 9 wahrscheinlich Spuren von Varianten im Urtext ι 9 χρῆναι n χρὴ ///// A χρὴ zT > s ι ὑποστάσεωσ A Sozom. snbstantiae Λ οὐσίασ Τ ὑποσάσεωσ καὶ οὐσίας rz und καὶ οὐσίασ übergeschrieben Ac essentiae sive substantiae Cass. 11 κρίναντες ANzT iudicantes Λ ἔκριναν H iudicaverunt Cass. ἐκρίναμεν Sozom. > s ι 13/14 ἀνανεώσασθαι Τ Sozom. ἀνανεῶσαι (aber ’σαι auf Rasur Ac) Arz ι 14 μέχρι τούτου AB3LT nsque ad hoc Cass. μέχρι τούτων r μέχρι τοῦ v ι διορθωθῆναι V)

οὐδὲ >γὰρ πρόκριμά τι ἠδυνήθη γενέσθαι ὑπὸ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ἐν >συναχθέντων, ὁπότε συνέστηκε μήτε τὸν Ρωμαίων ἐπίσκοπον, >πρὸ πάντων ἔδει τὴν γνώμην ἐκδέξασθαι, οὔτε Οὐικεντίου, ὃς >τοσούτοις ἔτεσι τὴν ἐπισκοπὴν ἀσπίλως ἐφύλαξεν, οὔτε τῶν >τοῖς τοιούτοις συγκαταθεμένων, ὁπότε μάλιστα, καθὰ >αὐτοὶ οὗτοι οἵτινες κατὰ σουκευὴν ὑποκλίνεσθαι ἔδοξαν, οἱ >καλλίονι γνώμῃ χρησάμενοι ἀπαρέσκειν αὐτοῖς ταῦτα >Συνορᾷ οὖν ἡ ὑμετέρα καθαρότης ταύτην μόνην τὴν πίστιν,

>ἥτις ἐν Νικαίᾳ κατὰ τὴν αὐθεντίαν τῶν ἀποστόλων ἐθεμελιώθη >διηνεκεῖ βεβαιότητι καθεκτέαν εἶναι, καὶ μεθ’ ἡμῶν τοὺς >Ἀνατολικούς, οἵτινες ἑαυτοὺς τῆς καθολικῆς ἐπιγινώσκουσι, τοὺς δὲ >Δυτικοὺς καυχᾶσθαι·

πιστεύομεν δὲ οὐκ εἰς μακρὰν τοὺς ἄλλα νοσοῦντας αὐτῇ τῇ ἐπιχειρήσει ἀπὸ τῆς ἡμετέρας κοινωνίας χωρισθήσεσθαι [*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z Τ) [*](1 ὑφηρπάσθαι ArLSozom. ὑφηρπάσθαι Τ ὑφαρπᾶσθαι B3 ὑφηρπάχθαι v ἧ Π aid Cass. > Sozom. Λ ι ἐνόησαν A ἐνόησαν Τ ι 3 ὑπὸ Π ἀπὸ Sozom. ex Λ ι 4 τὸν ῥωμαίων ἐπίσκοπον AnT τῶ; ῥωμαίων ἐπίσκοπον GL Romanum episeopum Cass. τῶν ῥωμαίων ἐπισκόπων B3v τοῦ ῥωμαίων ἐπισκόπου S Sozom. ι 5 ἐκδέξασθαι rB3T Sozom. exspectare Cass. εἰσδέξασθαι εἰσ’ auf Rasur Ac) ALv ι οὐικεντίου sB3v Βικεντίου Soz. ικεντίου T ἰουκεντίου n οὐικέντιον AL Vincentium Cass. ι 6/7 τῶν ἄλλων ἄλλων > T) . . . συγκαταθεμένων Π Sozom., neque aiios . . . praebuisse consensum Cass.; nach dem Accusativ ἐπίσκοπον und Cass. möchte verbessern: Οὐικέντιον . . . τοὺς ἄλλους . . . συγκαταθέσθαι, aber Λ Cod. Veron. beweist wie alt unser Text ist: cum constet nequc i-omanwn epm cuius ante omnes fuit expectanda sententia, neque vincentii qui . . . . . neque alioj-um huiusinodi statiitis consensum aliquem commodasse ι 7 ὁπότε ArLT Sozom. Cass. Λ ὁπότε καὶ B3v ι 8 κατὰ συσκευὴν] κατασκευὴν L ι 9 κάλλιον v ι 10 ὑμετέρα ArLv Sozom. Cass. Λ ἡμετέρα B3T ι 12 καθεκτέαν ArT καθεκτέον B3LVcAc Sozom. καθεκταῖον v ι 12/13 Ἀνατολικοὺς] ἀποστολικοὺς B3 ι 13 οἵτινες — καθολικῆσ rzTCass. Soz. Λ > A ι ἑαυτοὺς = Cass. Soz. Λ] καθ’ ἑαυτοῦσ B3 ι nach καθολικῆς + ἐκκλησίας Christoph. ι vor ἐπιγινώσκουσι + εἶναι Sozom. = Cass., fehlt in Α ι 13/14 δυσικοῖς B3 ι 14 μακρὰν ///// A ι νοσοῦντας Π languentes Cass. νοοῦντας Sozom.; qui seeus sentiunt Α ι 15 ἐπιχειρήσει AnzT Sozom. conamine Cass. conutu Λ ἐπιχρήσει s; ückenhafte Stelle? vgl. Λ: non longe autem fieriposse credimits ut qui secus sentiunt, licet hoc ipso conatu a nostra communione exui possint, plebesque eorum erroribus liberate respirent; die Correctur licet] ilicet [Schwartz] genügt nicht ι ἀπὸ > Τ ι χωρισθήσεσθαι κοινωνία ~ Τ)

οὐδενὶ γὰρ >τρόπῳ διορθοῦσθαι δυνήσονται τὴν πλάνην τῶν ὄχλων, ὁπότε >ὑπὸ τῆς πλάνης κατέχονται. συμφωνείτω τοίνυν μετὰ πάντων >τοῦ θεοῦ ἱερέων καὶ τῆς ὑμετέρας τιμιότητος ἡ γνώμη, ἐν ἡ >παγίους καὶ βεβαίους εἶναι πιστεύομεν· οὕτω καὶ ἡμεῖς μεθ’ >ὀρθῶς πιστεύειν ὀφείλομεν. τοῖς ἀμοιβαίοις τῆς ὑμετέρας >εὐφράνατε ἡμᾶς. ἔρρωσθε, ἀδελφοὶ.«