Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
ἀλλὰ τῆς ἐξαπάτης αἰσθόμενοι τοὺς μὲν ταῦτα λέγοντας ἀπεκήρυξαν, αὐτοὶ δὲ τῷ βασιλεῖ τὴν οἰκείαν γνώμην διὰ γραμμάτων ἐδήλωσαν. Παῖδες γὰρ ἔφασαν εἶναι καὶ κληρονόμοι τῶν ἐν Νικαίᾳ συνεληλυθότων πατέρων· »εἰ δέ τι τῶν παρ’ ἐκίνων γραφέντων ἀφελεῖν ἢ προσθεῖναί τι τοῖς ἄριστα κειμένοις τολμήσαιμεν, νόθους ἑαυτοὺς ἀποφανοῦμεν, κατήγοροι τῶν γεγεννηκότων γιγνόμενοι. «
Σαφέστερον δὲ αὐτῶν τὸν ἀκριβῆ κανόνα τῆς πίστεως τὰ παρ’ αὐτῶν γραφέντα πρὸς Κωνστάντιον ἐπιδείξει. [*](12/13 vgl. Athanas. De synod. 8. Socrat. II 37, 23–24. Sozomen. IV 17, 5. unten S. 146, 2 f – 15/16 vgl. Röm. 8, 17 – 17 vgl. Apok. 22, 18–19) [*](* 7–16 u. 19/20 Cass. V 20 ) [*](A HN (n) + GS (s) = r B 3 l + FVR (v) = z T) [*](1 ἐβούλοντο —3 διδασκαλίαν] ἐβούλοντο τὴν μὲν πατέρων εὐπετῶσ μάλαάλα καταδύσαι διδασκαλίαν, τὴν δὲ τοῦ ἀρείου βεβαιῶσαι V | 2 καταλύσειν — πίστιν] καταδύσειν διδασκαλίαν LFR | αὐτοῖς nur in A | καὶ>Lv, ausradiert A | 4 ἀγαγεῖν L | 5 τὰ A s | τῆσ übergeschrieben B 3 | 6 κακοτεχνίας ArT am Rand B 3 μανίας z | 7 γὰρ] ἐκεῖνοι r | 10 κεχρημένοις ν | μὴ δὲ ∾ L | δυεῖν Β 3 | 12 μὲν A s übergeschrieben nach ὅμοιον Β 3 | 13/14 ἀλλὰ — αἰσθόμενοι = Cass.] καί Τ | 13 ἀλλὰ γὰρ z γὰρ übergeschrieben Α c | 15 ἔφασαν] ἔφασκον Α | 16 ἐν νικαία Α m | προπατέρων nS, partum Cass. | 17 γραφέντων — 21 αὐτῶν > s | 19 γιγνόμενοι ΑΗΤ γενόμενοι Νz | 20 αὐτὸν Lv | τὰ > v | 21 ἐπιδεῖξαι ν)
>Ἔχ >Ἔκ τε τῆς τοῦ θεοῦ κελεύσεως καὶ τοῦ τῆς σῆς εὐσεβείας >τάγματος τὰ πάλαι δογματισθέντα γεγενῆσθαι πιστεύομεν.
εἰς γὰρ ἐπὶ >Ἀρίμηνον ἐκ πασῶν τῶν πρὸς δύσιν πόλεων εἰς τὸ αὐτὸ πάντες >ἐπίσκοποι συνήλθομεν, ἵνα καὶ ἡ πίστις τῆς καθολικῆς >γνωρισθῇ καὶ οἱ τἀναντία φρονοῦντες ἔκδηλοι γένωνται. ὡς γὰρ ἐπὶ >πλεῖστον διασκοποῦντες εὑρήκαμεν, ἄριστον ἐφάνη τὴν πίστιν >ἔκπαλαι διαμένουσαν,
ἣν καὶ οἱ προφῆται καὶ τὰ εὐαγγέλια καὶ >ἀπόστολοι διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμῶν ἐκήρυξαν, τοῦ τῆς σῆς βασιλείας φρουροῦ καὶ τῆς σῆς ῥώσεως προστάτου, ἵνα ταύτην κατέχοντες φυλάξωμεν καὶ φυλάττοντες μέχρι τέλους διατη- >ρήσωμεν.
ἄτοπον γὰρ καὶ ἀθέμιτον ἐφάνη τῶν ὀρθῶς καὶ δικαίω >ὡρισμένων τι μεταλλάξαι καὶ τῶν ἐν Νικαίᾳ κοινῇ μετὰ τοῦ >Κωνσταντίνου τοῦ σοῦ πατρὸς καὶ βασιλέως ἐσκεμμένων· ὣν ἡ >σκαλία καὶ τὸ φρόνημα διῆλθέ τε καὶ ἐκηρύχθη εἰς πάσας >ἀκοάς τε καὶ διανοίας, ἥτις ἀντίπαλος μόνη καὶ ὀλετὴρ τῆς αἱρέσεως ὑπῆρξε, δι’ ἧς οὐ μόνον αὕτη, ἀλλὰ καὶ αἱ λοιπαὶ αἱρέσεις >καθῃρέθησαν, ἐν ᾖ ὄντως καὶ τὸ προσθεῖναί τι σφαλερὸν καὶ >ἀφελέσθαι ἐπικίνδυνον ὑπάρχει, ὡς εἴπερ θάτερον γένοιτο, ἔσται >ἐχθροῖς ἄδεια τοῦ ποιεῖν ἅπερ βούλονται.
[*](1— S. 143, 6 bei Athanas. De synod. 10. Socrat. II 37, 54. Sozomen. IV vgl. Hilar. Fragm. VIII)[*](* 1— S. 143, 6 Cass. V)[*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z T)[*](1 ιθ am Rand HSS ι 1/2 Ἐπιστολὴ — συνόδου > AV ι 3 ἔκ τε 3 Athan. Socr. ἐκ //// A ἐκ rLv Cass. ι τοῦ2 As ι 4 πάλαι /// Α ι γεγενῆσθαι πιστεύομεν rT Athan. Socr. πιστεύομεν γεγενῆσθαι z πιστεύομεν ACass. γενέσθαι πιστεύομεν Sozom. ι 5 πρὸς δύσιν πόλεων] πόλεων τῶν πρὸς δύσιν T ι εἰσ’ ArT Athan. Socr. ἐπὶ zSozoui. ι 6 ἐπισκοποῦντες Β3 ι 8 ἄριστον II Cass. ἀρεστὸν Athan. Socr. Sozom. placuit Hil. ι 11 σῆς1 > LV ι σῆσ2 ALCass. Athan. Socr. Sozom. Hil. > rB3vT ι 12 κατέχοντες] κατασχόντες S Athan. Socr. Sozom. ι 13 Λαὶ ἀθέμιτον > Lv ι ἐφάνη καὶ ἀθέμιτον ~ A, Cass. Athan. Socr. Sozom. -wie im Text ι 15 ὧν > ALFR ι 16 διῆλθόν L ι ἀνθρώπων] ἀνθρωπίνασ Τ ι 17 τε AAthan. Socr. Sozom. rzT Socr. Cod. A ι διανοίας καὶ ἀκοὰς ~ L μόνησ Τ 118 δι’ As ι αὕτη AvT TAthan. Codd. Par. Bas. Sozom. illa Cass. αὐτὴ rB3L ι τὸ1 A s ι vor σφαλερὸν + χαλεπὸν καὶ n, fehlt in Cass. Athan. Socr. Sozom. ι τὸ2 > Nv ι 20 ἔσται] εἶναι v ι 21 τοῦ] τοῦτο L ι ὅπερ Lv)>Ὅθεν Οὐρσάκιός τε καὶ Οὐάλης, ἐπειδὴ μέτοχοί τε καὶ σύμφωνοι >τοῦ Ἀρειανοῦ δόγματος ἦσαν καθεστηκότες, τῆς ἡμετέρας >χωρισθέντες ἀπεφάνθησαν. ἦς ἵνα μετάσχωσιν, ἐφ’ οἷς ἑαυτοῖς >γνώκεισαν πλημμελήσαντες, μετανοίας τε καὶ συγγνώμης >τυχεῖν, ὡς καὶ τὰ ἀντίγραφα τὰ ὑπ’ ἐκείνων γεγενημένα μαρτυρεῖ, δι’ >ὡν ἁπάντων φειδὼ γεγένηται καὶ τῶν ἐγκλημάτων συγγνώμη
(ἦν δὲ ὁ καιρὸς καθ’ ὃν ταῦτα ἐπράττετο ὅτε ἐν Μεδιολάνῳ τὸ συνέδριον τῆς συνόδου συνεκροτεῖτο, συμπαρόντων δὲ καὶ τῶν πρεσβυτέρων τῆς >τῶν ῾Ρωμαίων ἐκκλησίας), ἐγνωκότες δὲ ἅμα καὶ τὸν μετὰ >ἄξιον μνήμης Κωνσταντῖνον μετὰ πάσης ἀκριβείας καὶ ἐξετάσεως >συγγραφεῖσαν πίστιν ἐκτεθεικότα, ἐπειδὴ δὲ ὡς ἐξ ἀνθρώπων >βαπτισθεὶς καὶ πρὸς τὴν ὀφειλομένην εἰρήνην ἀνεχώρησεν, εἶναι μετ’ ἐκεῖνόν τι καινοτομεῖν καὶ τοσούτους ἁγίους ὁμολογητὰς ναὶ μάρτυρας τοὺς καὶ τοῦδε τοῦ δόγματος συγγραφεῖς τε καὶ ἐφευ- >ρετὰς παριδεῖν , οἵτινες κατὰ τὸν παλαιὸν τῆς ἐκκλησίας ἅπαντα φρονοῦντες διαμεμενήκασιν.
ὧν ὁ θεὸς τὴν πίστιν καὶ εἰς τοὺς σοὺς χρόνοις τῆς βασιλείας μετέδωκε διὰ τοῦ δεσπότου ἡμῶν >Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι’ οὑ σοι καὶ τὸ βασιλεύειν οὕτως ὑπῆρξεν ὡς >τῆς καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένης σρατεῖν.
[*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z Τ)[*](1 τε rB3 Athan. Socr. Sozom. > ALvT ι ἐπειδὴ Πω Rand B3 > v ι nach ἐπειδὴ + ἔκπαλαι Athan. Socr. πάλαι Sozom. aliquando Hil. ; Cass. wie im Text ι τε2] δὲ V ι 2 ἀρειανοῦ Athan. Sozom. Socr. Cod. M Cass. Hil. ἀρείου ///// in A, οὐ von Ac ἀρριανοῦ T ἀρειανικοῦ rSocr. ἀρείου zSozom. Cod. B ι καθεστηκότες rB3LT Athan. Socr. Sozom. καθεστῶτες v καθε///στό///τεσ στο auf Rasur Ac) A ι vor τῆς + καὶ Athan. Socr. Sozom., fehlt bei Cass. ι 3 nach ἵνα + μῆ L ι ὁ ὥς R Athan. Socr. Sozom. am Rand B3 sicut Hil. > die übr. HSS, et rescripta eorum ita se habere testantur Cass. ι ἀντίγραφα Π rescripia Cass. ἔγγραφα Athan. Socr. Sozom. scripta Hil. ι 6 γένηται B3 ι 7 ὅτε > v ι 8 ἐκροτεῖτο Lv und (aber σὺν gestrichen) A ι δὲ Arv (gestrichen AHR) AHR) Socr. Sozom. δ’, ἧ auf Rasur, B3 τε L > Τ ι 9 f Wiederholung, in anderer Fassung, von S. 139, 13 f? 9 καἰ > Τ ι τελευτὴν rT Athan. Socr. Sozom, τὴν τελείην Az ι 11 δὲ ὥς = Athan. Socr. Sozom. > mit leerem Raum H ι 12 nach ἄτοπον + ἐνομίσαμεν H; Athan. Socr. Sozom. wie im Text; incongriium esse iiidicamus Cass., Umarbeitung; nefas pufamus Hil., der aber die Stelle in sehr abweichender Fassung gibt ι 13 //// μετ’ ἐκεῖνον τὶ /// A ι τι > v 14 τοὺς καὶ] καὶ τοὺσ καὶ in A, das erste καὶ gestrichen und dahinter übergeschrieben Ac ι 14/15 ἐφευρετὰς] εὐεργέτασ A, εὑρετὰς Athan. Socr. Sozom. ι 15 παριδεῖν II ὑπεριδεῖν ὑπεριδεῖν Socr. Sozom. despicere Cass. ἅπαντασ Τ ι A ι 17 διὰ HT = Cass. Athan. Socr. Sozom. καὶ διὰ die übr. HSS ι 18 δι’ οὖ σοι] δι’ ἧσ’ B3 ι 19 vor κρατεῖν + οὕτω L)Πάλιν γοῦν οἱ ἐλεεινοὶ καὶ οἰκτροὶ τῶ φρονήματι ἀθεμίτῳ >μήματι τῆς δυσσεβοῦς φρονήσεως κήρυκας ἑαυτοὺς ἀνήγγειλαν ἐπιχειροῦσιν ἀνατρέπειν πᾶν ἀληθείας σύνταγμα.
ὡς γὰρ κατὰ τὸ σὸν πρόσταγμα συνέδριον τῆς συνόδου συνεκροτεῖτο, κἀκεῖνοι τῆς 5>ἰδίας ἀπάτης ἐγύμνουν τὴν σκέψιν. ἐπειρῶντο γὰρ πανουργίᾳ τινί >καὶ ταραχῇ προσφέροντές τι καινοτομεῖν, τῆς τοιαύτης ἑταιρίας >λισκομένους εὑρόντες Γερμάνιόν τινα καὶ Αὐξέντιον καὶ >τοὺς τὴν αἵρεσιν καὶ διχοστασίαν ἐμποιοῦντας·