Historia Ecclesiastica

οὐχ οὕτως δὲ πιστεύομεν ὡς ἀν- >θρώπους ἀθέοις δύνασθαι κρατῆσαι πώποτε τοῦ θείου. κἂν γὰρ >πάλιν ἰσχύσωσι, πάλιν ἡττηθήσονται, κατὰ τὸν σεμνόφωνον προφήτην Ἡσαΐαν.«

Ταῦτα μὲν οὑν ὁ μέγας Εὐστάθιος. ὁ δὲ τούτου συναγωνιστὴς καὶ τῆς ἀληθείας πρόβολος Ἀθανάσιος, ὁ τῆς Ἀλεξάνδρου τοῦ πανευ- [*](21/22 Jes. 8, 9) [*](* 24— S. 37, 14 Cass. II 7 [= T]) [*](A HN(n) GS(s) DL + FV (v) = z T W) [*](1 διακοσίων — 3 ἀνίχνευον > T*Cass., wohl weil Theod. Lect. nachher die Liste der Nikän. Väter einschieben wird ι 2 τοὺς . . . ὄχλων A τοὺς . . . ι3 πάντη, η auf Rasur, A ι δὲ = et Cass. > T ι 5 ἐπὶ πάντων δὲ AnsW ἐπὶ πάντων Τ ὃ ἐπὶ πόντων z ι 6 μὲν > L ι ἐκτοπῆσ L ι 9 ἐπ’ ὄψεσι Τ ι 11 ἅπαντας] ἅπαντες τὰς T ι nach ἄριστα + μὲν T ι 12 μή πη Az μή πὼς Τ μή τι ns μή ποτε W ι κεκροτημένησ DT ι 13 ἀναθεματίζουσι μὲν = Cass.] ἀπαγορεύουσι μὲν καὶ ἀναθεματίζουσι n ι 14 αὐτοχειρία szW ι προεδριῶν] προέδρων nT praeszililms Cass. ι 16 τοτὲ δὲ] ποτὲ δὲ Τ ι 17 διαφόρωσ φόρωσ GLv ι 19 vor ἐκκλίνουσι + καὶ nsz ι 21 πώποτε] ποτε T ι 22 ι2 = Jes.] καὶ πάλιν nW ι 24 ὁ übergeschrieben Ac ι 25 ἀληθείκς = Cass.] εὐσεβεία\σ LVW ι ὁ > nsv)

»Τῶν γὰρ συνελθόντων ἐπισκόπων βουλομένων τὰς μὲν παρὰ >τῶν Ἀρεικῶν ἐφευρεθείσας τῆς ἀσεβείας λέξεις ἀνελεῖν, τὸ ἐξ οὐκ >ὄντων καὶ τὸ λέγειν κτίσμα καὶ ποίημα τὸν υἱὸν καὶ τὸ ἢν ποτε >ὅτε οὐκ ἢν καὶ ὅτι τρεπτῆς ἐστι φύσεως, τὰς δὲ τῶν γραφῶν ὁμολογουμένας >γράψαι, ὅτι τε ἐκ τοῦ θεοῦ ὁ υἱὸς φύσει μονογενής ἐστι, >λόγος, δύναμις, σοφία μόνη τοῦ πατρός, »θεὸς ἀληθινός«, ὡς >εἶπεν ὁ Ἰωάννης, καὶ ὡς ἔγραψεν ὁ Παῦλος »ἀληθινός«, τῆς >δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς τοῦ πατρὸς ὑποστάσεως«, οἱ περὶ >Εὐσέβιον ὑπὸ τῆς ἰδίας κακοδοξίας ἑλκόμενοι διελάλουν ἀλλήλοις·

»συνθώμεθα» καὶ γὰρ καὶ ἡμεῖς ἐκ τοῦ θεοῦ ἐσμεν· »εἷς γὰρ θεὸς >ἐξ οὑ τὰ πάντα, Λαὶ τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδού, γέγονε τὰ πάντα καινά. τὰ δὲ πάντα ἐκ τοῦ θεοῦ«. Ἐλογίζοντο δὲ καὶ >τὸ ἐν τῷ Ποιμένι γραφέν· »πρῶτον πόντων πίστ’ πίστευσον ὅτι εἷς >ἐστιν ὁ θεός, ὁ τὰ πάντα κτίσας καὶ καταρτίσας, καὶ ποιήσας >ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι«.

ἀλλ’ οἱ ἐπίσκοποι, θεωρή- >σαντες τὴν κακουργίαν ἐκείνων καὶ τὴν τῆς ἀσεβείας κακοτεχνίαν, >λευκότερον εἰρήκασι τὸ ἐκ τοῦ θεοῦ καὶ ἔγραψαν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ >θεοῦ εἶναι τὸν υἱόν, ἵνα τὰ μὲν κτίσματα, διὰ τὸ μὴ ἀφ’ ἑαυτῶν >χωρὶς αἰτίου εἶναι ἀλλ’ ἀρχὴν ἔχειν τοῦ γίνεσθαι, λέγηται ἐκ τοῦ >θεοῦ, ὁ δὲ υἱὸς μόνος ἴδιος ἐκ τῆς τοῦ πατρὸς οὐσίας.

τοῦτο γὰρ >ἴδιον μονογενοῦς καὶ ἀληθινοῦ λόγου τοῦ πατρός. καὶ περὶ μὲν τοῦ γεγράφθαι ἐκ τῆς οὐσίας ἡ πρόφασις αὕτη.

>Πáλιν δὲ τῶν ἐπισκόπων ἐρωτώντων τοὺς δοκοῦντας ὀλίγους εἰ >λέγοιεν τὸν υἱὸν οὐ κτίσμα, ἀλλὰ δύναμιν σοφίαν τε μόνην τοῦ >πατρὸς καὶ εἰκόνα ἀίδιόν τε καὶ ἀπαράλλακτον κατὰ πάντα τοῦ >πατροὸς καὶ θεὸν ἀληθινόν, κατελήφθησαν οἱ περὶ Εὐσέβιον δια- >νεύοντες ἀλλήλοις ὅτι· καὶ ταῦτα φθάνει καὶ εἰς ἡμᾶς· καὶ γὰρ καὶ >ἡμεῖς »εἰκὼν καὶ δόξα θεοῦ« λεγόμεθα. καὶ περὶ ἡμῶν εἴρηται >»ἀεὶ γὰρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες«·

καὶ δυνάμεις πολλαί εἰσιν, καὶ >»ἐξῆλθε μὲν πᾶσα ἡ δύναμις τοῦ θεοῦ ἐκ γῆς Αἰγύπτου, >»ἡ δὲ κάμπη καὶ ἡ ἀκρὶς λέγεται »δύναμις μεγάλη, καὶ >»κύριος τῶν δυνάμεων μεθ’ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ θεὸς Ἰακώβ«. ἀλλὰ καὶ τὸ ἰδίους ἡμᾶς εἶναι τοῦ θεοῦ ἔχομεν οὐχ

>ἁπλῶς, ἀλλ’ ὅτι καὶ ἀδελφοὺς ἡμᾶς ἐκάλεσεν. εἰ δὲ καὶ θεὸν >ἀληθινὸν λέγουσι τὸν υἱόν, οὐ λυπεῖ ἡμᾶς· γενόμενος γὰρ ἀληθινός εστιν«.

>Αὕτη τῶν Ἀρειανῶν ἡ διεφθαρμένη διάνοια. ἀλλὰ καὶ ἐν- >ταῦθα οἱ ἐπίσκοποι, θεωρήσαντες ἐκείνων τὸ δόλιον, συνήγαγον >ἐκ τῶν γραφῶν τὸ ἀπαύγασμα τήν τε πηγὴν καὶ ποταμὸν καὶ >χαρακτῆρα πρὸς τὴν ὑπόστασιν , καὶ τὸ »ἐν τῷ φωτί σου >ὀψόμεθα φῶς«, καὶ τὸ ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν«.

καὶ ευκό- >τερον λοιπὸν χαἰ συντόμως ἔγραψαν ὁμοούσιον τῷ πατρὶ τὸν υἱόν.

>Kτὰ γὰρ προειρημένα πάντα ταύτην ἔχει τὴν σημασίαν.