Historiae

17. His dictis Narscs et militum animos erexit ct arctiorc obsidione Luceuscs pressit. Aliis veio praefectis militaribus gravitcr succensebat, quod opportunioribus locis derelictis, Faventiam scsc contulissent, et in coutraiium ipsi consilia sua ccssissent. Nam ipse circa Parmensem urbera copias, quibus illos pracfccerat, pro vallo ac propugnaculo collocari oportcre ccusucrat, ut hae quidcm hostes, uc ulterius procedcrent, prohiberent; ipse vcro, rcbus omnibus in Tuscia quam optimc constitutis, ita tandem ad ipsos sc transferret. Nuuc Vero cum illi procul inde discessissent, ficbat, ut quac circa Narsctcm erant copiae, primae hostibus expositac essent. Quod quidcm cum minimc ferendum existimaret, confcstim ad pracfectos illos pcrquam idoneum virum misit, cui Stcphano quidcm nomen erat, patria vero EpidamnuSjOppidum ’ricum, qui cos acribus verbis timiditatis insimularet publicique boui descrtores, nisi rursus ad priora loca se rccipercnt. Stcphanus itaque, ducentis cquitibus bellicosissimis optimacque armaturae viris secum ductis, quam celerrime iter fecit,

idquc maximo cum labore maximisque vigiliis, Francici enim exercitus pars quaedam campos late omnes pervagabatur, partim pabulandi, partim praedae ex agris agendae causa. Noctu itaque ut plurimum Romani iter faciebant, couglobati iuter sc mutuoque sibi tergum municntes, ne, si pugnandum esset, imparati deprehenderentur. Eiulatus itaque agrestium exaudiebantur, et boum abactorum mugitus, eque lignatione, quam in silvis faciebaut, fragor; et talibus quidem borroribus omni ex parte eorum aures personantibus, aegre tandem Faventiam et ad exercitum pervenerunt. Tum itaque cum in praefectorum conspcctum venisset, Ecquid mali, inquit Stephanus, vos cepit, o viri? ubi vero nunc praeteritorum factorum gloria, et tot victoriarum iactantia? Quonam vero pacto Narses et Lucam capere et quae intra Alpes sunt, omnia in suam potestatem redigere possit, vobis tantum non vcluti ex pacto transitum hosti dantibus, ct quocunque velit eundi potcstatem facicntibus? Atque ego quidem acerbius nihil in vos dicam; alius vero forsitan aliquis mollitiem iguaviamque factum vestrum interpretabitur, et quae ad publicum bonum spectcnt, ncglectum. Nisi enim quam primum Parmam vos receperitis, Narses quidem indignationem, quam

animo suo concepit, non deponet, ncque desinet Vobis imputarc, si quicl advetsi ei accitlerit. Cavctc vero, viri optimi, ne et Imperator vobis succcnscat.

18. His auditis praefecti, et a Narsete haec profieisci non ignorantes, iuiuste quidcm sesc insimulari diccrc non potcrant, scd excusationes quasdum practcndcbaut ct causas, quod vidclicet necessitate coacti stationc sua cessissent; quippe qui ex circuniicctis Parmae locis non satis commeatus militilnis nancisci potuissent; neque Antiochum praesidem, cui ea cura commissa crat, ipsis adfuisse; sedneque stipendia eousuela ipsis persoluta. Stcphanns itaijuc summa celeritate tate Ravennam reversus, et praesidem illinc ad praefectos perduxit, ct difficullalibus omnibns, quoad ficri poterate, sublatis, peromnibus, omuibus, ut revocato itincrc rursum ad Parmam castra transanimo ferrcnt. His ycio ita pcractis, Lucam reversus, Narseti dixit, bono ut csset, alaeriterque institutum suum urgcret. Neque enim ipsi obfuturos hostes, scd Romauorum legioucs opportuna rursum loca insidenles ipsorum impetus rcprcssuras. Narscs itaque dcinccps nequaquam quaquain iercndum ratus, Luccnscs diutissime rcsistcre remissius

obscssos, muro intrcpidc appropinquavit, statimque machiuae oppidis capicndis accoinmodatae admovebantur, et in pinuas interioremque ambitum murorum ignita tcla emittebautur; quique in turrium internallis comparebant, saxis ct sagittis petcbantur: quadam etiam ex parte moenia iam erant diruta, atque adeo omne mali genus urbem premebat. Tum itaque qui antea obsides fucrant, obnixius pto Rimanis apud suos agebant; neque pcr ipsos stetit, quo minus universa civitas ad deditioncm inclinarot: riunc vero Francorum moderatores qui intus crant ad praesidium custodiamque urbis constiluti, infestis aniniis eos ad pugnandum concitabant, utque armis obsidionem propulsarent. Statim itaque apertis portis repentinam in Romanos eruptionem feccruntj existimantes se bac ratione fore superiores. Sed re ipsa visi sunt hi quam miuimum hostibus profuissc, immo potius maxinio dainno cos atfocisse. Plerique enim Lucenses persuasi iam ab iis, qui intus cos ad dcdilionein sollicitabant, dc industria mimis streuuc pugnabant. Postquam vero re frcqiicuter tcntata irriti esscnt conatus, et multis suorum desideratis turpitcr parumque generose pcdcm rctro ferre cogerentur, denuoque intra muros repulsi, acrius obsessi clausique teucrcatur, pcrindc ac si iain ipsis omuis exeundi

potestas esset adempta: tum vero omnes tamquam nulla alia salutis spe reliqua, ad tranquilliora consilia animum adiecerunt, et praesenti rerum statui recte consulendum statuerunt Confestim itaque fide a Narsete accepta, quod nequaquam ipsis praeteritarum rerum causa esset infensus, urbem dediderunt, exorcitumque libentes in cam admisoiunt, tribus iam mensibus in obsidione consumtis: sicque iterato Lucenses Romanorum regi paruerunt.

19. Narses vero expugnata Luca, cum iam nihil hostile reliquum esset, longiorem ibi moram trahendam minime censebat, et ne tantillum quidem respirandum a laboribus. Relicto itaque ibi Bono praefecto ex Moesia ad Istrum fluvium porrecta, viro eximie prudente, et tam civilium quam bellicarum rerum peritissimo, iustisque copiis ei adinnctis, quibus videbatur, si forte novis rebus stnderent qui ibi erant barbari, facile superior eis evasurus et coniprossurus: his inquam rebus ita compositis, Ravennam recta contendit, ut exorcitum illic morantem hibernatum mitteret. Vergente enim iam autumno, solstitio hiberno imminente, belligerandum sibi per id tempus nequaquam videbatur. Revera enim hoc pro Francis futurum, videbatur, quibus aestus valde est inimicus et gra-

vis; ncquc libentes acstatc bellum gerunt; brumac vcro tempore validioresque fiunt, ct tunc commodissimc laborcs ferunt. Naturaliter cnim ob patriae algiditaicm ita affecti sunt, ut cis cognatum quodammodo sit frigcrc. His itaque de causis protralicndum bellum ct in proximum ver diffcrcndum ccnscbat. Dissipato itaque cxcrcitu ct per centurioncs ct tribunos partito, ut in proximis oppidis pidis ct castellis hibernarent, iussit; statim vcro ineunte vcre Romam omncs vcnirc ct congrcgari, ut ibi omnibus copiis coniunctis cxcrcitum instruercnt. Atquc Iii quidcm quo mandatum crat concesserunt. Narses vcro Ravcnnam se reccpit, famulitio tantum satellitioque suo sccum sumto, et iis, qui ipsius aulam administrabant, quibus ulique archiva curae crant, idquc tum ornatus apparatusque causa, tum nc promiscuc cuivis volenti ingrediundi potcstas cssct. llos vero moris est Romanis a canccllis appeilare et ab opera, rruam in iis praestant. Duxcrat etiam secum Zandalcm, domestici comitatus praefcctum, cum rcliqua omni scrvorum et spadonum cubiculariorum turba. Duccns itaque secum iu univcrsum viros quadringentos, Ravennam vcnit.