De Resurrectione

ἐπεὶ τί παραδοξότερον ἢ πλέον ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ τῆς παρουσίας τί δὲ καὶ ὁ ἀπόστολος ὅλως, ὡς διὰ τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ δυνάμενος ἐκ τοῦ θανάτου ὑπὸ θεοῦ ἐλευθερωθῆναι, τοῦτο ἐφθέγγετο, ὁπότε πᾶσι καὶ πρὸ τοῦ τὸν Χριστὸν ἐλθεῖν εἰς τὸν κόσμον συνέβαινε θνῄσκειν; ἐρρύοντο γὰρ χωριζόμενοι πάντες τῶν σωμάτων κατὰ τὴν ἀπὸ τοῦ βίου ταύτην ἔξοδον. ἀλλὰ καὶ ὡσαύτως δὲ πᾶσαι αἱ ψυχαί, καὶ αἱ τῶν ἀπίστων καὶ πιστῶν καὶ τῶν ἀδίκων καὶ δικαίων, ἐχωρίζοντο τῶν σωμάτων κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς τελευτῆς. τί οὖν ὁ ἀπό- [*](7 Röm. 7) [*](3–5 f Nilus Ep. I, 249 PGr 79, 173 D) [*](2 ῥύσηται V | σώματος τ. ἁμαρτίας τοῦ θαν. S 3 οὐ] οὐχὶ Nilus | ἀποφηνάμενος VU, aber auch Nilus ὑπάρχειν ἀποφαίνεται | τῆς ἁμαρτ.] τοῦ θανάτου S 4 τοῦ σώματος S Nilus: < VUPh: ὄντα + Nilus | τ. έν τῷ Ἀδὰμ παραβάσεως Nilus 4f φωλεύοντα ἐν ἡμῖν Nilus | ἐμφολεύοντα V 5 πρ. τὸν θάν. Nilus | ἀεὶ τὸν < Nilus, τὸν < Phb | τὴν V, aber hat auch Nilus 5f ἐμφ.] ἐπισπεύδοντα Nilus u. endet 6 ἐπιφέρων S | εὐθ. ἀμ. διαλ.] »macht er « S | διαλεγόμενος V U | ἀπὸ π] όποίου U Ph | μὲν θαν. Dd 7 ἦν ἐστίν S) χάρις δὲ + Ph) τῶ UPhS: ἦν εὐχαριστῶν Dd: εὐχαριστῶ V | θεῷ] φησίν + S 7f διὰ τοῦ Ἰησοῦ Ph 8 προσεκτ.] »wir verstehen« S: U 156 | γὰρ ὅτι] δὲ Ph | τοῦτο < S 9 ὠ V | ὑπείληφας (razumja aus razume) S 10 αὐτὸν S 107v 11 παράδοξον Ph | ἢ πλέον < Ph | τῆς χρ. παρουσίας U 12 διὰ τὴν παρουσίαν S 13 δυναμούμενος Ph | ἐκ < Ph | τ. θαν. τούτου S | τοῦ θεοῦ Ph | ὐπεφθέγγετο U | τοῦτο < S 14 εἰς τ. κόσμον < S 15 ἐρρύοντο — ὑπετίθετο S. 344, 5 < Ph | ἐρρ. Dd: ἐρύοντο VU | γὰρ < S | πάντες < S 16 τούτου S 17 πιστῶν κ. ἀπίστων κ. τ. δικ. κ. τ. ἀδίκων S | πισταὶ V 18 κατὰ — τελευτῆς übersetzt S »am Ende des « Labena»)

ὥστε οὐ τὸ σῶμα τοῦτο, ὦ Ἀγλαοφῶν, θάνατον, ἀλλὰ τὴν ἁμαρτίαν τὴν κατοικήσασαν διὰ τῆς ἐπιθυμίας ἐν τῷ σώματι λέγει, ἦς ὁ θεὸς αὐτὸν διὰ τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ ἐρρύσατο.

ὁ γὰρ νόμος τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἠλευθέρωσεν« ἡμᾶς »ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου«, ὅπως ὁ ἐγείρας »Ἰησοῦν ἐκ νεκρῶν« »διὰ τὸ αὐτοῦ πνεῦμα ἐν ἡμῖν« ζῳοποιήσῃ »καὶ τὰ θνητὰ σώματα ἡμῶν«, τῆς »ἁμαρτίας« τῆς ἐν τῷ σώματι κατακριθείσης πρὸς ἀναίρεσιν, »ἵνα τὸ δικαίωμα τοῦ« κατὰ τὴν ἐντολὴν πρὸς τὸ άγαθὸν ὴμᾶς ἐφελκομένου φυσικοῦ »νόμου« φανερωθῇ ἐξαφθέν, ὅ ἀσθενῆσαν τῆς σαρκὸς κεκρατη- μένης τῇ ἁμαρτίᾳ πρὸ τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ ταῖς ὺλικαῖς φροντίσιν ἐπεχώννυτο.

»τὸ γὰρ ἀδύνατον« τοῦ ἐν ἡμῖν φυσικοῦ ἀγαθοῦ, »ἐν ᾡ ἠσθένει« ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας ἡττώμενον τῆς ἐν τῷ σώματι, »ὁ θεὸς‘ ἀνερρώσατο, »πέμψας τὸν υἱὸν ἑαυτοῦ, τὴν ὁμοίαν τῇ σαρκὶ τῆς ἁμαρτίας σάρκα ἀνειληφότα« (ἀληθείᾳ γὰρ οὐ δοκήσει ἠν ὅ ἐφάνη), ἴνα τῆς ἁμαρτίας κατακεκριμένης πρὸς ἀναίρεσιν, »εἰς τὸ‘ μηκέτι »καρποφορῆσαι« ἐν τῇ σαρκί, τὸ δικαίωμα τοῦ« φυσικοῦ »νόμου πληρωθῇ«, πλεονάσαν τῇ ὑπακοῇ τοῖς μὴ [*](8 Röm. 8, 2. 11. 3. 4 — 16 Röm. 8, 3 — 19 De res. II, 18, 8. Ign., Ad (Pseudoignat., Ad Philipp. 3). Tert., De carne 1. 5 — 20 Rom. 8, 3. 7, 5. 8, 4) [*](1 π. τ. ἄ . . . τ. ἐν ἀπιστίᾳ διατρ.] »als die Ungläubigen« S 2 ἤ fünfhundert auf einmal 5 andern —, wie sie ihn sehen konnten, auferstehen, nicht mit dem Leibe seiner Herrlichkeit, wie er auf dem Berge erschien, nachdem er verklärt worden, sondern wie sie ihn vor dem Leiden gesehen. — Auch 3 der Apostel aber, indem er einen andern Leib der Ηerrlichkeit< des Leibes der Niedrigkeit< Christi kennt —, einen andern aber, 10 ich, nicht der Substanz nach, sondern von der Verklärungäning des Leibes der Niedrigkeit< —, sagt, daß die Auferstehenden sie verwandelt worden sind. Und da or nun behauptet, daß Christus den Aposteln nicht mit jenem Leib erschienen sei, mit dem er der Welt erschien von der 15 Jungfrau geboren, sondern mit einem andern, in jenen ersteren dem Schein nach verwandelt, damit die »Fünfhundert« und die Apostel, welche ihn gesehen, gedenken, daß er im Leib der Niedrigkeit aber nicht im Leib der Herrlichkeit, so gebührt es sich, zu fragen, hat etwa Bedenken tragend der Sohn Gottes den Jüngern 20 den wirklichen (Leib) nicht gezeigt, sondern vor ihnen verborgen, während sie doch die ganze Erde durchgehen sollten, die Auferstehung der Toten, und gewiß machen sollten über Hoffnung alle Länder? AVas also denkend hat er nicht vielmehr wahren der Welt gezeigt? 25 Aber niemals hat er gelogen, die Wahrheit seiend und die Weisheit 5 des Vaters. Daher hat er nicht gelogen den Aposteln, noch zum Schein in einem andern Leib sich gezeigt, und nicht in dem, in welchem 2 Luk. 24, 39. Joh. 20, 25 ff; vgl. Iren. Adv. haer. V, 7, 1. 31, 2. Tert. De carne 5 — 4 I Kor. 15, 6 — 6 vgl. Mt. 17, 1ff. Mark. 9, 2 ff. Luk. 9, ff — 8 Phil. 3, 21 — 11 I Kor. 15, 51. 52 — 16 vgl. I Kor. 15, 6. 7 — 17 Phil. 3, 21 — 20 vgl. z. B. Tert. De praescr. 20. 22 — 25 De res. I, 52, 3. II, 18, 8. III, 5, 4 S. 308, 11ff. 370, 7ff. 395, 4ff. Tert. De carne Chr. 5 2 vgl. Dial. Adam. V, 3 S. 178, 4ff — 25 vgl. Dial. Adam. Y, 4 S. 178, 28ff 5 »auferstehen, nicht« vuskresnuti ne: vuskrsene S 13 »daß« S 14 Pamph. Orig. cum . . certum esset, quod salvator noster cum ipso corpore resurrexit quod susceperat ex Maria 26 D εἰ ἀληθείας διδάσκαλος ἦν δῆλον ὅτι πρῶτος αὐτὸς ἦν ἀληθεύων. Tert. totus veritas fuit 26 f »zum Schein« po mectu κατὰ φαντασίαν; vgl. Justin De res. (S. Parall. 107, 61 f Holl) 27 »sich gezeigt« S)

»ὁ γὰρ νόμος τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς«, ὅ δή ἐστι τὸ εὐαγγίλιον, ἕτερος ὥν τῶν προ- ειρημένων νόμων, διὰ τοῦ κηρύγματος πρὸς ὑπακοὴν τεθεὶς καὶ ἄφεσιν ἁμαρτημάτων, »ἠλευθέρωσεν ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρ- τίας καὶ τοῦ θανάτον«, νικήσας ἐκ παντὸς τῆν ἁμαρτίαν βασιλεύουσαν τῆς σαρκός.

Ἅ μὲν οὖν δὴ προβάλλονται καὶ ἐκ τῶν τοῦ ἀποστόλου ῥητῶν, οὐκ ὀρθῶς αὐτὰ ἐξηγούμενοι, σαφηνίσας ἔφην, ὦ Θεόφιλε. τρέψομαι δὲ καὶ πρὸς τὰ ἕτερα, ἀάνπερ τὸν βοηθήσοντα ἡμῖν πρὸς τὴν διέξοδον εὕ ρωμεν τοῦ λόγου. ἄπορα γὰρ καὶ οὐ πάνυ ῥᾀδια πρὸς καθαίρεσιν τὰ ἁξῆς.