De Resurrectione

καὶ τό· »ἐρεῖ δέ πῶς ἐγείρονται οἱ νεκροί; ποίῳ δὲ σώματι ἔρχονται;« γυμνῶς παρίστησιν, ὅτι τὸ πρῶτον ὑποκείμενον οὐκ ἀναστήσεται. εἰ γὰρ καλῶς ἐλάβομεν τὸ παράδειγμα, τηρητέον ὅτι ὁ σπερματικὸς λόγος ἐν τῷ κόκκῳ τοῦ [*](1 Mt. 10 28 — 4 De res. I, 22f — 5 Röm. 8, 11 —7 De res. I, 22, 3ff. 23, 2f — 8 Kol. 3, 4 — 9 Joh. 6, 63 — 10 I Kor. 15, 35 — 13 Orig. De princ. II, 10, 3. c. Cels. V, 23 VII, 32. Pamphilus Apol. pro Orig. c. 7. 24, 382 Lomm. Hieron. C. Ioann. Hieros. 26. PGr 23, 393 13 τὴν < U | τὸ σῶμα: »das Fleisch« S 2 Γεέννῃ: »Feuer« S | διδάσκει] υčit: ust S | τάχα μὲν .. τάχα δὲ wie καὶ .. καὶ πάλιν übersetzt S | δὲ καὶ δηλοῖ Holl 3 φυσι|ολογ. U 116 | τὰ: »über die Form, das heißt« S 4 καὶ2 < S | τὸ — δέ Ζ. 5: »das vom Apostel Gesagte« S 5 ἡμῶν: ὑμῶν S 6 ζωῆς S 65v 7 ὅτι: ὅπου U 7f θνητὸν ὄν wohl auch S, nicht θανατηφόρῳ, smertjno sy nicht smertjnosnym wie HSS: θνητὸν V 8 ὁ <U 9 εἶναι σ. θανάτου] »Sterblichkeit« S | τοῦ πνεύματος S 9f τὸ ζῴοποιοῦν <S 10 ἐκ τοῦ: »wegen dessen« S | σάρκ. + Holl | γεγονέναι] γίνεται oder γέγονε S | τὸ] »was er sagt; dann aber sagt der Apostel« S 11 δὲ] hier und III, 10, 2 τις + S 12 ὑποκείμενον: »Leib« S | ἀ|ναστ. V 348v | εἰ: οὐ V 13 τηρητέον] nach d. 1. τ ein Raum für etwa 6 Buchst., dann ρητεον V, ῥητέον U: »so sollen wir beachten« S | κόκκῳ] σπέρματι .. καὶ ἐν τῷ κόκκῳ S | Orig. C. Cels. V, 23 ὥσπερ ἐπὶ τοῦ κόκκου τοῦ σίτου ἐγείρεται στάχυς, οὕτω λόγος τις ἐγκεῖται τῷ σώματι, ἀφ᾿ οὗ μὴ φθειρομένου ἐγείρεται τὸ σῶμα ἐν ἀφθαρσίᾳ. VII, 32 insita ratio ea quae substantiam continet corporalem, λόγος σπερματικός. Pamph. »sed rationis illius virtus quae est insita in interioribus eius medullis, ipsa rationis virtus assumta adiacentem sibi terram vel aquae humorem sed et aëris circumstantem temperiem, caloris quoque sufficientem recipiens fomitem, per divinam potentiam in corpus culmi vel spicae consurgit«, entsprechend I Kor. 15, 36f. Hier. C. Ioann. »Est, inquit, singulis seminibus ratio quaedam a Deo artifice insita, quae futuras materias in medullo principiis tenet ... et in grano frumenti est intrinsecus vel medulla vel venula, quae cum in terra fuerit dissoluta, trahit ad se vicina materias et in stipulam folia aristasque consurgit, aliudque moritur aliud resurgit. Greg. Nyss. vgl. zu De res. III, 10)

ΠΡΟΚΛΟΥ.

Ἃ μὲν οὖν Ὠριγένης εἰς τὴν περὶ τῆς ἀναστάσεως ἐγχειρῶν πραγματείαν ἐσπούδασε, ποικιλωτάτην ἐπιδεικνύ;μενος εἰς αὐτὴν θεωρίαν, τοσαῦτα ὡς ἐν ἐπιτομῇ· ἐνθυμοῦ δὲ καὶ τὰ τούτοις ἀναθεωρῶν ἐφεξῆς. λείπεται γὰρ τὰς ἀπὸ τῶν γραφῶν ἔτι πρὸς τοῖς εἰρημένοις μαρτθρίας παραλαβεῖν, ἵν᾿ ὥσπερ ἀνδριὰς πάντα τὰ μέρη συμμέτρως ὁ λόγος ἑαυτοῦ λαβὼν ὅλος ἐκ πλήρους ᾖ κατεσκευασμένος, ἀλλὰ μηδὲν ἔχων ἐνδεὲς τῶν εἰς σχῆμα καὶ κάλλος συναγομένων.

τί οὖν αἱ γραφαὶ συνᾴδουσι τούτοις, ἐπικρατύνουσαι πρὸς συμπλή- [*](11 De res. I, 5. Symp. S. 12, 13f. 42, 3f. Plato Symp. 196 D — 12 Plato Pol. II, 361 D. De res. I, 58, 1; vgl. auch Method. bei Anton. Mel. PGr 136, 805 C) [*](12 Greg. Naz. Or. 27, 7 S. 492 B) [*](1 αὐτῆς <S 2 καὶ περιδραξάμενος S | αὐτοῦ] ὅλου? Holl 3 ἀέρει w. e. sch. V | καὶ U 4 ἐστιν αὐτὸς]e sݲ sam: esm S 7 πρόκλου τοῦ αὐτοῦ V U, »Die Worte des Proklus« S 8 εἰς τὴν—ἐσπούδασε Ζ. 9] »an Reden über die Auferstehung sehr brauchte« S | τῆς < U 9 πραγμ. U 116v | εἰς αὐτὴν <US 9f ποικιλωτάτας .. θεωρίας las schwerl. S (»reiche Verständnisse« übers. S) 10 εἰσὶ τοσαῦτα U: »seiende« ὄντα od. τὰ ὄντα S | ἐπιτ.] εἰπεῖν oder λέγειν + S 10f ἀναθεωρῶν] »Folgende (ἀκόλουθα?) wieder« S 11 γὰρ αὐτῷ S 11f πρὸς τοῖς εἰρημένοις < S 12 ἵνα V | ἀνδριάς τις S 12f πάντα τὰ μέρη .. ἑαυτοῦ λαβὼν: »von allen Seiten .. seiend« S; ἔχουσα + Holl 13 οὕτως ὁ λόγος οὗτος mit S Holl, u. vor λαβὼν + συμμετρίαν ὅλος ἐκ πλήρους] »ganz« S | ὅλως U 14 ἀλλὰ < Holl | εἰς σχῆμα] »zur Güte und zur Gestalt« S | τῶν .. συναγομένων] »bei nichts von dem, was .. ist« S, schwerl. aber las S ὄντων od. ὑπαρχόντων statt συναγομένων 15f συμπλ. διαγ. κρείττ.] διαγωγὴν κρείττονα S)

οὕτω γὰρ ἐκεῖνος ἔσεσθαι τίθεται τὴν ἀνάστασιν. ῥευστοῦ γὰρ ὄντος τοῦ σώματος τοῦ ὑλικοῦ καὶ μηδέποτε μένοντος ἐφ᾿ ἑαυτῷ κἂν τὸ βραχύ, ἀλλὰ προσγινομένου καὶ ἀπογινομένου περὶ τὸ εἶδος τὸ χαρακτηρίζον τὸν ἄνθρωπον, ὑφ᾿ οὗ καὶ συγκρατεῖται τὸ σχῆμα, ἀνάγκη, φησί, τὴν ἀνάστασιν ἐπὶ μόνου τοῦ εἴδους σῴζεσθαι δεῖν προσδοκᾶν.

καὶἵνα μὴ εἴπῃς ὅτι Οὐ μανθάνω (σκοτεινῶς ἐκεῖνος γὰρ τοῦτο διέλαβεν), ἐγὼ δή σοι σαφέστερον ὧδε τὸν νοῦν τούτων ἐξηγήσομαι. ἤδη γὰρ πάντως ἑώρακας δέρμα ζῴου ἢ ἄλλο τι τοιοῦτο γεμισθὲν ὕδατος, ὅπως, ἐὰν πρὸς ὀλίγον κενούμενον πρὸς ὀλίγον πληροῖτο, ἀεὶ τὸ εἶδος τὸ αὐτὸ δείκνυσιν. οἷον γὰρ ἂν ᾖ τὸ περιέχον, ἀνάγκη πρὸς αὐτὸ καὶ τὸ ἐντὸς σχηματίζεσθαι. φέρε γάρ, ὑπεκρέοντος τοῦ ὕδατος εἴ τις [*](8 De res. III. 3,5 — 12 Plato Phaed. 93 A. 100 A — 14 vgl. De res. III, 3. 6. De res. I, 16. 1 S. 239, 6f 1 φραστέον] πλαστέον] V | ταύτας U 2 τ. δέοντος] »das Verständnis« S | ἀκριβῶς viell. < S 4 ἅτε U S: ἀπ᾿ V 5 ὁ vor αὐτὸς < U καὶ νῦν las wohl auch S (i nyne): iziti A B | ἐν τούτῳ S 66v 6 ἕκαστος] ἔκδετος V 7 ὠριγένη V | ἐκεῖνος onŭ: »jenes« ono S 8 τὴν ἀναστ. V 349 ῥευστοῦ — σῴζεσθαι Ζ. 12 vgl. III, 3,5 aus Ph | ὄντος] ὑπάρχοντος ΙΙΙ, 3, 5 | τοῦ ὑλικοῦ τούτου τοῦ σώματος S; τοῦ ὑλικοῦ σώματος ΙΙΙ, 3, 5 9 κἂν τὸ βραχύ < ΙΙΙ<; 3,5 | τὸ] τῷ V 9f ἀπογινομένου κ. ἐπιγινομένου ΙΙΙ, 3,5 10 χαρακτηριάζον U | τ. ἄνθρ.] τὴν μορφὴν ΙΙΙ, 3,5 11 nach ἀνάγκη eine Umstellung in U 133 ed. Petav. 540 B—560 D ἀνοικείως ἐκτιθεμένῳ; verbessert aus V (Bl. 349 2, Z. 8 ἀνάγκην φησὶ) u. S | φησί U 133: δὴ ΙΙΙ, 3, 5 12 τοῦ < ΙΙΙ, 3, 5 | σῴζεσθαι < S; ἔσεσθαι ΙΙΙ, 3, 5 u. endet | δεῖν < S, wie c. 49, 1 V: δεῖ U (in Correctur) 12f Οὐ μανθ. Bo Holl vgl. S. 260, 23: οὐ καταμανθάνω Jh; Pl 93 A οὐ μανθάνω ἔφη u. 100 A βούλομαι δέ σοι σαφέστερον εἰπεῖν ἃ λέγω· οἶμαι γάρ σε νῦν οὐ μανθάνειν: καὶ λανθάνεις V, οὐκ ἀεὶ μανθάνει U: < S: καὶ λανθάνει Oehler Dd 13 σκοτεινῶς] σκοπεῖν ὡς V; tjmně: tomně S | γὰρ < S | διέλαβεν] δὲ ἔλαθεν V | δή Kl: δὲ VU; < S 14 ὧδε < S | τοῦτον U | ἤδη] ἰδὲ S, vgl. III, 3, 6 |παντὸς S | 15 ἄλλο ino: nina S | τι < V | τοιοῦτον U: < S | ὅπως ἐὰν < S)