Declamatio 34

Libanius

Libanius, Declamatio 34, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

ἀρρω- στήσας δ’ ἔναγχος καὶ νόσῳ τινὶ χρησάμενος, τίς γὰρ ἀνθρώπων νόσου κρείττων ἢ συμφορᾶς; ἄλλος [*](12 cf. p. 107, 10 sq.) [*](1 ἐγὼ — πάτταλον ad versuin comoediae Atticae ἐγὼ δ’ ἐνενόουν σχοινίον καὶ πάτταλον revocabat Kockius Com. Att. ὀλίγον fr. III 673 2 λέγων τούτοις M | τοσοῦτον Va 5 θείημεν scripsi e CrHVVaLaB ἐκθείημεν M edd | ἡ δ’ scripsi ἥδ’ libri edd 6 γὰρ post σου insenii e CrHVVaLa coU p. 127,1, post κοινωνὸς edd om MB | σοι LaB | λέγουσα post ἐπιθυ- μίας B 9 ὦ ἄνδρες αὐτὸν B 10 πολλὰς — πόσους inserui e LaB om CrHVMVa edd sed „post ἐτρέφομεν videtur καὶ ποίους “ Re, τίνας δὲ οἴεσθε lacobs Lect | ὑπ᾿ εμείναντες La | πρότερον om B | δαπάνας om La 11 λόγους inser My om Va 12 co παῖ, ἔλεγον scripsi ὦ παῖ λέγων CrHVLaB λέγων ὦ παῖ MVa edd sed deesse aliquid aut ἔλεγον esse scriben- dum coni Re | ἡ inserui e libris sed scriptura in Cr incerta om edd) [*](13 προστρέχουσιν ὥσπερ B 15 διεξείην CrH 17 τίς — 127, 2 πταίσματα citat Macarius fol 80 v | τίς γὰρ] οὐδεὶς Macar) [*](18 ἀνθρώπων scripsi e CrHVLaB Macar ἄνθρωπος MVa edd | ἀλλ’ ante ἄλλος Macar | ἄλλος — 127, 2 πταίσματα ad versus comoediae Atticae ἄλλος κατ’ ἄλλην γὰρ μερίζεται τύχην· | πολύτροπα γὰρ τὰ πταίσματ’ revocabat Kockius Com. Att. fr. III 673)

127
κατ’ ἄλλην γὰρ δαιμονίζεται τύχην. πολύτροπα γὰρ τὰ πταίσματα, ἐκείμην καὶ αὐτὸς ταύτην ἐννοῶν τὴν τύχην. εἴπω τι, βούλεσθε, τῶν ἀπορρήτων; ἔφερέ μοι καὶ κέρδος ἡ νόσος. οὐ γὰρ εἰς κόρον ἐδείπνουν οὐδὲ παντοίοις ὄψοις ἐχρώμην οὐδ’ ἀναλίσκειν ἐχρῆν.

τί δεῖ τὰ πολλὰ λέγειν; θεῶν δωρεὰν τὴν νόσον ὑπελάμβανον. ἐβόων κατ’ ἐμαυτὸν πολλάκις· εὐδαι- μονέστεροι τῶν ὑγιαινόντων οἶ κάμνοντες. οἱ μὲν γὰρ ταῖς ἀγοραῖς παραβάλλουσιν, ὠνοῦν- ται πλέονα, ἐγὼ δὲ οἴκοι μένω οὐδὲν ὑπ’ οὐδε- νὸς ἐνοχλούμενος, ὀλίγα προσομιλῶν μόνον τοῖς δεομένοις χρυσίου. μίαν εἶχον φιλονεικίαν ἀεὶ ἐπιθεῖναί τι πλέον ἐφιλονείκουν] τῷ τόκῳ.

ἐν- τεῦθεν οἱ προσιόντες λυπεῖσθαι μάτην πως ἐδόκουν ἐμοὶ ἀγνοοῦντες τὸ ἐκ τούτου κέρδος ἡμῖν. ἐφθέγγετό [*](1 Philem. com. IV 62, 198 M (II 630, 191 K)) [*](1 κατάλλην La | γὰρ om Macar | δαιμονίζεται scripsi e Phi- lemone μερίζεται libri edd χειμάζεται Nauck Mèkabges Greco- Rom. V 239 3 τί HVVaLaB edd | ἔφερέ — 5 ἐχρῆν ad ver- sus comoediae Atticae ἀλλ’ ἔφερέ μοι καὶ κέρδος ἡ νόσος· οὔτε γὰρ | εἰς κόρον ἐδείπνουν οὔτε παντοίοις τότε | ὄψοις ἐχρώμην οὐδ’ ἀναλίσκειν ἐχρῆν revocabat Kockias 1. 1. 6 τὰ om MVa Ferr et γρ in marg Mor 7 ὑπελάμβανον scripsi ex HVLaB et γρ in marg Mor ἐνόμιζον MVa edd scriptura in Cr in- certa 9 παραβάλλοντες HV scriptura in Cr incerta 10 δ’ La | μένων M sed v(2) eras 13 ἐκθεῖναί Mor | ἐφιλο- νείκουν HVLaB om MVa edd scriptura in Cr incerta can- cellavi 14 εἰσιόντες post προσιόντες HVVaLaB et γρ in marg Mor om M edd scriptura in Cr incerta | συλλυπεῖσθαι M | μάτην inserui om libri edd sed „fort. μάτην πως aut την- άλλως“ Re | πῶς Jja 15 γρ τοῦ κέρδους in marg Mor „num τὸ ἐκ τοῦ κέρδους ἡδὺ id est ἐκ τοῦ κέρδους ἡδονήν?“ Re | τού- των Va)

128
τι καὶ οὗτος ὑπολαμβάνων τι χρηστὸν ἰατροῦ μνήμην ποιούμενος καὶ λέγων· εἰπέ μοι, βούλει, πάτερ, ἰατρὸν ἄξω σοι διαδραμών; μικροῦ μὲν οὖν αὐτὸν ἀπεκήρυξα καὶ παρὰ τὴν νόσον αὐτήν, ἐλογιζόμην δ’ [*](RIV 661) αὐτοῦ τὸ πταῖσμα τῷ χρόνῳ.

τί ταῦτα, | ἔφην, ὦ παῖ; τί τὴν ἐκείνων ἡμῖν ἀπάτην ἀπει- λεῖς ἡμᾶς σώζειν ἐθέλων; οὐδὲν τῆς ἐκείνων ἡμεῖς δεόμεθα τέχνης. μαγγανείαι καὶ φλήνα- φοι. καὶ λόγῳ τὴν ὑγείαν, οὐ τῇ τέχνῃ πιστοῦν- τᾶι. μισθὸς ἐπὶ τούτοις πολύς. ἂν ἐπ’ ὀλίγον μελλήσῃ τις, οὐ διαφεύγει τὸν ἐκ τῆς ἀπειλῆς θάνατον. φθάνουσι γὰρ τὴν μοῖραν τῇ τέχνῃ. ἐμοὶ παντὸς ἰατροῦ ἀμείνων ἡ νόσος. ταύτῃ μᾶλλον πεπίστευκα. αὕτη με ἀναστήσει ταχὺ τῷ τῆς ἐνδείας λογισμῷ. ὁρᾷς ὡς τὸ τάλαντον αὔξεται, ὡς οὐδαμοῦ δαπανᾶται; τὸ τάλαντον ἀκέραιον ἡμῖν διὰ τὴν νόσον τετήρηται.

ἔλε- γον, ἔπειθον. καὶ τῶν μὲν Ἀσκληπιαδῶν ὑπερεώρα, ἐλάλει δὲ παρακαθήμενος, τί τὸν Ἀσκληπιόν, ὦ πάτερ, καταλελοίπαμεν; πολλοὺς πολλάκις ὁ θεὸς οὗτος ἀνέστησεν. ἐδόκει τί μοι λέγειν, νὴ [*](4 Psalm. 32, 2 5 Soph. Ant. 729 15 Greg. Cypr. antil. p. 150,14sq. 20 cf. t. II 77,21; 424,20. Schol. Pind. Pyth. III 96) [*](1 οὗτος scripsi cum lacobsio Lect αὐτὸς libri edd sed „fort. καὶ αὐτὸς οὗτος“ Re | τί HLa | χρηστὸν] „φθέγξεσθαι aut ποιή- σειν additum mallem“ a Re 2 γρ πάτερ βούλει in marg Mor βούλει om Β 3 διαδραμών scripsi ex HVLaB προσδραμών MVa edd scriptura in Cr incerta 4 περὶ Va 5 αὐτοῦ scripsi ut coni Re αὐτῷ libri edd 9 ὑγίειαν La sed εἰ inser) [*](10 ὧν ἂν ἐπ’ ὀλίγον μέλη τις, οὐ διαφεύγει τὸν ἐκ τῆς ἀπάτης θάνατον; coni lacobs Lect 11 μελλήσῃ Η sed λ(1) eras | τίς HLa Mor 12 τὴν μοῖραν τῇ τέχνη scripsi e B cum lacobsio Lect τῇ μοίρᾳ τὴν τέχνην HVMVaLa edd scriptura in Cr in- certa 13 ἄμεινον CrHV 17 ἡμῖν ἀκέραιον Va 18 voce καὶ des Cr fol 73r, denuo inc voce οὐδὲν p. 132, 17 | μὲν om V)

129
τοὺς θεούς, φιλάνθρωπον. ἐσκόπουν γὰρ κατ’ ἐμαυτὸν ὅτι προῖκα τὰ παρὰ τῶν θεῶν ἡμῖν ἀγαθὰ γίνεται.

καὶ πρὸς αὐτὸν ἔλεγον· νῦν ἡμῖν τὸν ἰατρὸν ἀποδέδωκας, ὦ παῖ, νῦν τὸν ἰασόμενον εὕρη- κας. αὐτόματοι πρὸς εὐποιίαν οἱ θεοί, παρακα- λούμενοι δὲ βελτίονες. οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων ἐπιζητοῦσιν. οὐ πλοῦτος αὐτοῖς προσφιλής, οὐ κέρδος ἕτερον. μόνην τὴν εὐποιίαν ἔχουσιν. ἐν ταύτῃ πλουτοῦσιν οἱ θεοί. ἴθι γοῦν ἡμῖν αἰ- τήσων ὑγείαν, ὦ παῖ. εὐχὴν εὖξαι τὴν πρέπου- ’σαν. πρόσθες τῇ τῆς ὑγείας εὐχῇ πλοῦτον πο- λὺν καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ κέρδους εὐδαιμονίαν τῇ μετὰ τῆς ὑγείας καὶ χρήστας εὐγνώμονας, μᾶλ- λον δὲ τοῦτο μόνον, εἰ δοκεῖ, πρόσευξαι, τό- κους πλέονας. ἀπὸ γὰρ τούτων ἡ σωτηρία, μᾶλ- λον δέ, τοῦτό μοι ζωή, τοῦτο φῶς. ἂν δ’ ἄρω τὸ τάλαντον μετὰ τῆς ὑγείας, ἄμεινον.

οὕτω μὲν καὶ φρονεῖν καὶ λαλεῖν ὑπελάμβανον, ὁ δὲ | [*](RIV 662) τὸν νεὼν καταλαβὼν ἀπλοῦν μὲν οὐδὲν οὐδὲ δίκαιον [*](5 Cratin. Πλουτ. II 110 M (I 62, 160 K) 11 sq. cf. p. 104, 6 sq.) [*](2 γίγνεται La 4 (??)οικας B | ἰασόμενον scripsi ex HV MVa sed in his duobus ὁ ex α ras corr, B ἰασάμενον La edd I ἐξεύρηκας La 8 ἔχουσι La ἔχουσιν ἐν ἔθει ταύτῃ πλου- τοῦσιν coni Re 9 ἡμῖν inserui ex UVLaB om MVa edd) [*](10 ὑγίειαν La 11 πολύ H 12 γρ τὴν in marg Mor) [*](13 τῆς Va sed ς add m 2 | ὑγιείας La | χρήστας Mor Re) [*](14 εἰ δοκεῖ μόνον La 15 πλείονας VaB 16 ἂν — 17 ἄμεινον praemissis verbis αἴρω τὸ ἀπλῶς λαμβάνω. Λιβάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 17,17 ed. Nauck | ἂν Va sed γρ ἐὰν in marg m 2 | δ’ ἄρω scripsi ἄρω HB Lopad ἄρα VMVa sed in hoc α(2) in ras m 2, La edd sed ἂν δ’ ἄρα „sin autem talentum scil. ὑπάρχῃ vel παραγίγνηται praesto “) coni Re αὔξηται lacobs 17 ὑγιείας La 19 ἀπλοῦν — 130, 1 εὔχεται ad versum comoediae Atticae ἀπλοῦν μὲν οὐδὲν ἢ δίκαιον εὔχεται revocabat Kockius Com. Att. fr. III 673 | οὐδὲ δίκαιον οὐδὲν La)

130
εὔχεται οὐδὲ ψιλὴν ὑγείαν ᾔτησε, ταλάντου δέ μοι ταύτην ὠνήσατο. ταῦτα γὰρ νυνὶ μανθάνω ὅτι πωλοῦσι τὴν ὑγείαν οἶ θεοὶ καὶ διὰ ταύτης ὁ Ἀσκληπιὸς πλου- τεῖν ἐσπούδακε καινότερον εὐπορίας τρόπον τὴν ἰα- τρείαν εὑρόμενος.

26. Ὡς δ’ οὖν πάντα καθ’ ἡμῶν εὐξάμενος ἐπανῄει, ἐγὼ δ’ ἤδη τῆς ὑγείας, μᾶλλον δὲ τῆς πενίας ἠρχόμην, ἐλάνθανον γὰρ κατ’ ἐμαυτοῦ τούτῳ τὴν εὐχὴν ἐπι- τρέπων, ὧς δ’ οὖν ἄμεινον ἐδόκουν ἔχειν, προσελθὼν οὗτος ἔφη· τί μὴ τοὺς ἱερέας εὐγνωμονοῦμεν, ὦ πάτερ; τί μὴ τὸ τάλαντον οἱ προφῆται λαμβά- νουσιν; ὁρᾷς ὡς τὴν ὑγείαν ἀπείληφας. γενώ- μεθα καὶ ἡμεῖς περὶ τὸν θεὸν εὐγνώμονες. οὕτω γὰρ συνεθέμην.

μικροῦ μὲν οὖν παρ’ αὐ- τοὺς τοὺς λόγους διαρραγεὶς ᾠχόμην καὶ τὴν ψυχὴν ἐπαφῆκα τοῖς τούτου ῥήμασι καὶ εἴθε γε, ὦ πάντες θεοί, πρὸ τῆς τοῦ ταλάντου καταβολῆς ἐκείμην. μεῖζον γὰρ ἂν εὐτυχῶν ἀπωλλύμην. ἐκέρδησά γε ἂν τῇ τε- λευτῇ τὴν ἀπὸ τῆς εὐχῆς ζημίαν. ὅμως δ’ οὖν ἀνενεγ- κὼν καὶ μόλις ἐν ἐμαυτῷ γενόμενος τί ἄρα, ἔφην, g) [*](2 cf. ad t. VI 246, 20) [*](1 ὑγίειαν La | γὰρ La 2 νῦν B 3 ὑγίειαν La | οἱ om Va 4 τρόπον om HV | ἰατρικὴν La 7 δὲ scripsi e VM VaLaB et γρ in marg Mor δὲ ἤδη H δ’ ἤδη edd 10 οὗ- τος ἔφη in marg Va 2 | ἔφη non post οὗτος, sed post πάτερ B 12 ὧς om B | ὑγίειαν La 15 διαταραχθεὶς B 16 τού- του] τοιούτοις B 17 εἶπον ante θεοὶ B 18 „num ἄν ἄνευ εὐχῶν ἀπωλλύμην an ἂν εὐχῆς ἀποτυχὼν vel ἂν εὐχῶν οὐ τυχὼν ἀπωλλύμην“ Re ἄμεινον γὰρ ἂν ἄνευ τῶν εὐχῶν ἀπωλλύμην lacobs Lect 19 ἀνενεγκὼν scripsi ex HVVaLa ut e Par 3017 scribendum coni Boissonadius Eunap. II 342 ἐνενεγκὼν Β ἐνεγκὼν Μ sed ἀν’ ante ἑ inser et ὑπομείνας suprascr et γρ ἀν- ενεγκὼν αὐτὸν ἐπανακληθεὶς in marg y, edd 20 ἐπ’ Va | ἑαυτῷ HV et e Par 3017 Boissonade l. l. ἐμαυτοῦ Cobet Misc 146)

131
παῖ; πόθεν οἱ μῦθοι; οἱ ἱερεῖς δὲ τίνες; οὐδὲν γὰρ παρ’ οὐδενὸς κεκομίσμεθα οὐδ’ ἔχει τις καθ’ ἡμῶν συμβόλαιον οὐδὲ ἕν. εἰ δ’ ἀπονοίᾳ σφαλεὶς ἐπηγγείλω τῷ θεῷ τὸ τάλαντον, οὐδὲν ἐμοὶ τούτου μέτεστιν. οὐδὲν παρὰ τὴν νόσον ηὐξάμην ἐγὼ οὐδ’ ὑπεσχόμην τῷ θεῷ οὐδὲ πρὸς τὴν ὑγείαν αὐτὸν παρεκάλεσα, ἀλλ’ ἁπλῶς κατ’ ἐμαυτὸν ἐκείμην τῷ τῆς ἐνδείας ὑγιάνας τρόπῳ.

Ἐγὼ μὲν οὕτω πως ἀποσείεσθαι τοὺς ἱερέας ἐδόκουν διὰ τῶν πρὸς τοῦτον ῥημάτων, οἱ δὲ ἰταμώ- τερον ἐχώρουν. καί πού τις αὐτῶν ἀνεβόησεν· ἱερό- συλε καὶ μαστιγία, οὐ καταβαλεῖς τὰ τοῦ θεοῦ; οὐκ ἀποδώσεις τὸ τάλαντον; | πλέον, πλέον, ὦ ἄν- [*](RIV 663) δρες, τῆς ζημίας ἐφοβήθην τὰ ῥήματα καὶ κατέβαλον, ὦ θεοί, ὀδυρόμενος, στένων, πολλάκις τὸ τάλαντον περιπτυσσόμενος, μόλις ἀριθμῶν, ὀκνῶν ἀποδοῦναι. τὸ σκότος μετὰ τὴν καταβολὴν ἑώρων. νὺξ ἦν ἐν ἡμέρᾳ μοι μέση. ὁ γὰρ τοῦ ταλάντου ζόφος ἐνίκα τὸ φῶς τοῦ ἡλίου.

εἰ μὲν οὗν ταῦτα παρ’ αὐτὴν ἐπυθό- μην τὴν νόσον, τάχ’ ἂν ἀποκαρτερήσας ᾠχόμην. ἄνθρωπος ὑπ’ ἀγρυπνίαις πολλαῖς, φροντίσιν ἀπείροις καὶ πόνοις πλείοσι καὶ μερίμναις καὶ μόχθοις καὶ [*](1 οἱ(2) inserui ex HV om MVaLaB edd 2 οὐδ’ — 3 οὐ- δὲ ἕν praemissis verbis συμβόλαιον τὸ συμβιβαστικὸν γράμμα Λι- βάνιος citat Lopad. lex. Vind. p. 167,9 ed. Nauck | | οὐδὲ Β edd | τίς HLa Lopad 3 οὐδὲ ἔν scripsi e LaB coll p. 132, 8 οὐδέν HVMVa Lopad edd | ἀπονοίᾳ scripsi ὑπονοία HVVa La ὑπονοίας Μ ὑπ’ ἀπονοίας Β edd sed γρ ὑπονοίᾳ in marg Mor ὐπ’ ἀνοίας Cobet Coll 299 5 περὶ VaLa 6 γρ ἐγὼ τῷ in marg Mor 7 τὴν om Β 14 κατέβαλλον Va sed λ(1) eras 17 καταβολὴν Va sed ταβολὴν in ras m 2 19 τοῦ om La | ταῦτα scripsi ex HLa πάντα VMVaB edd | ἐπειθόμην HV 20 τάχα HVVaLa edd | ἀποκαρτερήσας scripsi auctori- bus Re et Cobeto Misc 158 καρτερήσας libri edd)

132
πολλῷ πόνῳ συναγαγὼν τὸ τάλαντον ἀθρόως ἀφῄρημαι ὑπὸ τοῦ θεοῦ, μᾶλλον δὲ τοῦ τὸν ἐμὸν βίον ἐξ εὐχῆς προδεδωκότος. εἶτ’ ἐπὶ τούτοις ἀγανακτεῖ ὧς οὐ δεόν- τως ἐκβάλλεται.