Declamatio 6

Libanius

Libanius, Declamatio 6, Libanii Opera, Vol V, Declamationes I-XII, Teubner, Foerster, 1909

21. Ταῦτα λογιζόμενος ἐδάκρυον μὲν τὸν πατέρα, τῆς δὲ μητρὸς ἐφειδόμην καὶ οὔτε παριδεῖν ἐκεῖνον οὔτε ταύτην ἀμύνασθαι παρεῖχεν ἡ φύσις· μέσος δὴ γίνομαι τοῖν κακοῖν καὶ ἠπόρουν καί μοι πάντα πρὸς τὴν γνώμην εἰσῄει· παρίδω τὸν πατέρα; τῆς μητρὸς ἅψωμαι; ἐμαυτὸν ἀνέλω; τίς δὴ καὶ γένωμαι; ὢ κρί- σεως ἐκείνης δυστυχοῦς καὶ πανταχόθεν λυπούσης. ἐδόκει δή μοι τὸ πρᾶγμα κρείττονος δεῖσθαι βουλῆς. ἔλεγον γὰρ ὧς ὅσα τῶν βουλευμάτων τὴν τῶν ἀνθρώ- πων γνώμην νικᾷ, ταῦτα τοῖς θεοῖς ἐπιτρέπειν προσή- κει.

ἐζήτουν δὴ περὶ τούτων οὐ συμβόλοις, οὐ φήμαις, οὐ μαντείαις ἀνθρώπων, καίτοι καὶ διὰ τού- [*](1 Od. δ’ 630 7 cf. t. II 485, 7) [*](1 πράξει scripsi ex HV et Mon. 96 cum Iacobsio τραπέζῃ re- liqui libri sed πράξει in marg Vi 2, edd 2 signum interrogationis post πεσεῖν Vi I ὑπὸ corr Ma 3 ἐκ Cl 3 ἐξῆς La | εἶχεν scripsi, ut in marg Mor οἶδεν Va εἶδεν reliqui libri edd Ι signa interro- gationis inserui e ViMa, 4 ex HLa ViMa 6 παριδεῖν La et e Bav Re παρὸν HVVa sed in hoc παρὼν in marg m 2, Μ παρὼν BViMa sed in hoc παριδεῖν suprascr m 2, Cl Mor 1 δὲ H 8 γίγνομαι LaM Ι τοῖν κακοῖν scripsi coll. t. II 18,15; 342,12; 485, 7 et t. IV 392, 21 R τοῖς κακοῖς libri edd | καί — 9 εἰσῄει citat Plan fol 105 Ι πάντα] τόδε καὶ τόδε Plan 9 παρίδω scripsi ex HVVaLaMViMa περιδῶ Β edd περείδω Cl 10 ἅψομαι τῆς μητρὸς MaCl | ἅψομαι HVVa sed in hoc ο in ω corr, LaBViMaCl Ι τί Μ Schmidt Philol. X 617 auctore Cobeto Var. Lect. 106 cf. p. 399, 14 | γίνομαι LaMa 12 δέ Πα 13 ὧς om LaM Ι ὅσα — 14 προσήκει citat Macar fol 84 I ὧν La I τῶν om MaCl 15 συμβούλοις HVVaLaVi συμ- βούλους MaCl 16 φήμας MaCl φοίβαις HV | μαντείας Ma Cl I καὶ inserui ex HVBMaCl om VaLaMVi edd)

388
τῶν οἱ θεοὶ σημαίνουσι τὰ δοκοῦντα, ἀλλ’ οὐκ ἐκ τούτων ἠξίουν εἰδέναι, ἀλλ’ εἰς Δελφοὺς ἀφικόμενος, ὦ Ἄπολλον, ἐγὼ μὲν ἠρώτων, σὺ δὲ προὔτρεπες, καὶ ἐτιμώρησα τῷ πατρὶ τηλικαῦτα δυστυχοῦντι. δεινὸν γάρ, δεινὸν καὶ καθ’ αὑτὴν ἡ μοιχεία τῷ τῶν ἀνθρώ- πων βίῳ λυμαινομένη, χωροῦσα δὲ καὶ διὰ φόνου τῶν οἰκειοτάτων πάντων δὴ κακῶν εἰς ἓν συνελθόντων οὐκ ἂν ἔχοι ὅ μεῖζον, ἥ γε δι’ ὑποψίας ἄγει τοὺς βίους καὶ διασπᾷ τὰ γένη καὶ νόθα δείκνυσι καὶ με- [*](R IV 121) ’ρίζει τὰς γνώμας ἐκπολεμοῦσα Ι τὰ φίλτατα κατ’ ἀλλήλων.

ὢ πόσων οἴκων εὐδαιμονίας διέλυσεν. ὢ πόσαι διὰ ταύτης μετέβαλον εὐτυχεῖς παστάδες εἰς θρῆνον. τί δὴ καὶ. μέγιστον ἄπαντες νομίζομεν ὧν ἂν ἐργάσαιντο κρείττους γεγονότες οἱ δυσμενεῖς; τὰς τῶν γυναικῶν ὕβρεις καὶ τὰς κατὰ τῶν προσηκόντων σφα- γὰς οἶδ’ ὅτι πάντες ἂν εἴποιτε. τίνος δὲ χάριν ὅπλα φέρουσι καὶ πολέμων ἀνέχονται καὶ προκινδυνεύειν ἐθέλουσιν ἄνθρωποι; ὅπως ἔχωσι σώφρονας τὰς γυναῖ- [*](6 Eur. Or. 566 sq. 15 Isocr. Paneg. p. 64 d) [*](2 ἀφικόμην Ma sed ἀφικόμενος in marg m 3, Cl 3 κἀγὼ MaCl I δὲ προὔτρεπες scripsi δ’ δὲ H) ἐπέτρεπες libri edd 4 ἐτιμώρησα Ma sed ἐτ in ras m 3 | δεινὸν — 11 ἀλλήλων omissa γὰρ particula citant Plan fol 105 et Macar fol 84 | μὲν post δεινὸν Macar et in marg add La 5 ἡ μοιχεία καὶ καθ’ αὑτὴν Mor | ἑαυτὴν Va αὑτὸ Vi sed αὐτὴν in marg m 2, MaCl) [*](6 δὲ om HV δὴ Ma Ι διαφόνου Μ 1 δὴ Mor δὲ HV VaVi om LaBMMaCl Plan Macar Ι τῶν ante κακῶν Cl et in marg La 8 ἔχοι ὃ scripsi ἔχοι ἔχοιμι Κα) τὸ libri Re ἔχοιτο Mor I ἄλλο ante ὃ Vi Ι ἥ γε Ma sed εἴ supra ἥ m 3 10 ἐκπολε- μῶσα VaMViMa sed in hoc ω in ου corr m 3, Cl | κατ’ ἀλλή- λων τὰ φίλτατα HVVa Re 12 ὢ — 13 θρῆνον citat Plan 1. 1. | μετέβαλλον HVVaLa 15 κατὰ inserui ex HVVaLa sed in hoc in marg, BMaCl om ΜVὶ edd 16 οἷδ’ Ma sed οἱ in ras m 3 εἶδ’ Cl | ἂν in ras La 2 17 καὶ προκινδυνεύειν ἐθέ- λουσιν om Mor 18 οἱ ante ἄνθρωποι Vi Ι ἂν ante ἔχωσι Ma Cl et in marg La Ι ἔχουσι HV)

389
κἀς καὶ διωρισμένους τοὺς παῖδας καὶ πατέρες γνη- σίως καὶ σύνοικοι καλῶνται.

πῶς οὖν οὐκ ἄτο- πον, τοὺς μὲν ἔξω πολεμίους ὅπως ἀμυνώμεθα, πάντα κινεῖν καὶ χρήματα διδόναι καὶ σωμάτων ὑπερορᾶν, τοὺς δ’ ἐν μέσῃ τῇ πόλει τὰ τῶν πολεμίων ποιοῦντας τοσούτῳ δεινοτέρους ὅσῳ λανθάνοντας οὐδ’ ἂν φυλά- ξασθαι δύναιτό τις, τοὺς δὲ τοιούτους εἴ τις καταλα- βὼν ἀμύνοιτο, δικαστήριον ὁρᾶν καὶ κατηγόρου πει- ρᾶσθαι, ὥσπερ ἐγκαλούμενον , ὅτι, τὸ ἐφ’ ἑαυτῶι φυ- λάττει μὲν τὴν σωφροσύνην τῇ πόλει οὐ μόνον τοὺς νῦν ὄντας, ἀλλὰ καὶ τοὺς μέλλοντας ἀσελγεῖς προανα- στέλλων τῷ παραδείγματι, ἀπαλλάττει δὲ καὶ αὑτὸν ὀνείδους συνεῖναι τοῖς τοιούτοις εἶναι δόξας οὐκ ἀνε- κτόν, ἤδη δὲ καὶ τοὺς πεπονθότας αὐτοὺς εὐεργετεῖ ἐπονειδίστου βίου πέρας αὐτοῖς ἐπιθεὶς καὶ τῆς ἐπὶ τοῖς πεπραγμένοις ἀδοξίας ἀναισθήτους ποιῶν;

ἂν δ’ ἄρα τις αὐτοῖς ποτε αἴσθησίς τε καὶ μεταμέλεια τοῦ τολμήματος γίνηται, καὶ τῷ βάρει τῆς διαβολῆς ὁ θάνατος τῆς ζωῆς αἱρετώτερος. τίς γὰρ ἐν Ι τῇ [*](R IV 122) [*](11 cf. p. 356, 11) [*](1 διωρισμένους] ἐγνωσμένους καὶ κεχωρισμένους suprascr My) [*](2 καλοῦνται HV καλοῖντο La sed οῖντο in ras m 2, Ma sed ῶν supra οιν m 2, Cl 6 τοσοῦτο Cl | ὅσον LaMaCl 8 καὶ om V 9 ἐγκαλούμενος Ma sed νος in ras m 3 10 τὴν σωφροσύνην τῇ πόλει reposui e libris τῇ σωφροσύνῃ τὴν πόλιν edd 12 αὐτὸν scripsi e VaViMa sed in hoc ‘ e ' corr m 3 αὐτὸν reliqui libri edd 14 πεποιθότας Mor 15 voce ἐπονειδίστου rursus inc man. saec. X fol 54 in La 16 ἂν — 19 αἱρετώτερος om LaMViMaCl Mor 17 δ’ om VaB | τίς HB τὶς Va I ποτὲ αὐτοῖς Va Ι αὐτοῖς om Β 18 γίνηται scripsi γίνοιτο HVVa Re γένοιτο Β 19 τῆς ζωῆς om Β)

390
πόλει τούτους ἰδὼν οὐκ ἀγανακτήσει; καὶ ὁ μὲν <ἂν> ἀποστραφείη τὴν θέαν, ὁ δὲ τοῖς ἀγνοοῦσι δεικνὺς ἐπ’ αὐτοῖς ἐνέγκοι τὴν γλῶτταν ἐκεῖνα δήπου λέγων· ἥδε τοῦ δεῖνος ἡ σωφρονεῖν οὐκ ἐπισταμένη, ἡ Ἀγαμέμνονος, φήσει, σύνοικος, τυχὸν γὰρ ἐκ τῶν ἡμετέρων κακῶν τὸ παράδειγμα, ἡ παριδοῦσα τοὺς παῖδας, ἡ ἀνελοῦσα τὸν Ἀγαμέμνονα ὄντος Ὀρέστου παιδός, ὦ θεοί, καὶ παρορῶντος τὰ πεπραγμένα. ταῦτα λέγοντος οὐκ ἂν ἕλοιτό τις ἀπο- θανεῖν πολλάκις ἢ τούτων ἀκούειν; οὐκ ἂν εὔξαιτο τὴν γῆν αὑτῷ διαστῆναι; τοιούτων ἀπήλλαξα συμφο- ρῶν ἐμαυτὸν ὁμοῦ καὶ τὴν πατρίδα καὶ τὴν ἡνίκα ἐσωφρόνει μητέρα.

26. Ἀλλὰ δίκαιος ἦν, φησίν, Ἀγαμέμνων ταῦτα παθεῖν αἰτούσῃ τῇ Ἀρτέμιδι τὴν Ἰφιγένειαν ἐπιδοὺς καὶ περὶ τὴν Τροίαν βοῶν ὡς τὴν Χρύ- σου παῖδα προτέραν ἄγει τῆς Κλυταιμνήστρας καί, ἐπειδὴ τῆς Τροίας ἐπανῆλθε, παλλακὴν ἄγων τὴν Κασάνδραν ἐφ’ ὕβρει τῆς γυναικός.

ἔδει καὶ τοῦτο προστεθῆναι ταῖς Ἀγαμέμνονος συμφοραῖς καὶ πικροτέραν γενέσθαι τοῦ πάθους τὴν [*](11 cf. ad t. II 328, 20; t. III 215, 14 16 II. α 113. Aesch. Ag. 1393 19 Aesch. Ag. 1395) [*](1 ἂν inserui om libri edd 3 αὐτοὺς? Ι γλῶτταν scripsi ex HVaBMaCl γλῶσσαν VLaMVi edd 4 ἡ δὲ Cl Ι ἡ reposui ex HVaLaMaCl ἢ reliqui libri edd 5 φύσει Cl et e Mon. 96 lacobs Ach Τ 997 | τυχὼν ἁ 8 ὦ θεοὶ ὀρέστου παιδὸς MVi 10 πολλάκις Ma sed ἀκὶς in ras m 3 πολλῶν Cl Ι ἀκούειν Ma sed γρ ἀκούων in marg m 2 11 γυναῖκα Cl | αὐτῷ scripsi τῷ Cl αὐτῷ reliqui libri edd | τούτων HV 14 ὁ ante ἀγαμέμνων Β I τοῦτο MVi 15 τε ante ἀρτέμιδι Β 16 περὶ scripsi ex HVVaLaMaCl παρὰ BMVi edd 17 ποτέραν Η | ἄγοι Vi Ma 18 ἐπειδὰν Re | ἐπανῆλθεν Va 19 ἐπὶ Ma)

391
τοῦ κατηγόρου φωνήν. ἀφαιρεῖται γὰρ τηλικαῦτα δυσ- τυχοῦντα καὶ τὸ δοκεῖν ἀδίκως αὐτὸν πεπονθέναι καὶ ἐπιχαίρει κειμένῳ καὶ γίνεται μετ’ Αἰγίσθου τῇ γνώμῃ.

ἀλλ’ οὐ πείσει σωφρονοῦντας, οἶμαι, δικαστὰς ἀδίκοις λόγοις θαρρῶν. δῶμεν γάρ, πρὸς Ἀπόλλωνος, εἰ δοκεῖ, ἡμαρτηκέναι τὸν πατέρα καὶ τοσοῦτον αὐτῷ περιεῖναι δυνάμεως ὡς αἰτοῦσι τοῖς κρείττοσιν ἀντι- λέγειν ἐξεῖναι καὶ μὴ τῇ τῶν θεῶν ὑπηρετῆσαι βουλῇ, ἀλλ’ ἑκόντα καὶ καθ’ αὑτὸν ἐπιδοῦναι τὴν θυγατέρα ἢν ἔτικτεν, ὦ θεοί, καὶ παῖδα προσεῖπε, καὶ προσα- γαγεῖν τῷ βωμῷ καὶ πρὸς σφαγὴν ἐπιθεῖναι τὸ ξίφος. ἔστω δὴ ταῦτα καὶ τὰ ἐντεῦθεν σκοπῶμεν.

τί οὖν ἔδει τὴν μητέρα ἀνθ’ ὧν ἐνεκάλει μείζοσι περι- πεπτωκέναι ταῖς ἀτοπίαις ὥσπερ δεινοτέροις κακοῖς τὰ προλαβόντα διορθουμένην; καὶ τίς ὕβρεως τινα κρίνων καὶ διορθοῦσθαι | βουλόμενος τοῦτον αὐτὸς τοῦ [*](RIV 123) λοιποῦ τὸν προσιόντα πάντα ῥᾳδίως πατάξει; τίς δὲ κλοπῆς κατηγορῶν φόνου κοινωνεῖν αὐτὸς ἂν ἐθέλοι; ἀλλ’ οὐδὲ μοιχείαν τις ἐπάγων ἑτέρῳ καὶ τοῦτον τι- [*](11 cf. t. I 316, 2; IV 492, 4; Rel. acad. Berol. 1885, 917 13 Eur. Or. 576 sq.) [*](1 τοῦ om Μ 2 καὶ oin M | αὐτὸν ἀδίκως Mor 3 ἐπιχαίρειν Β | γίγνεται M 7 „malim ὥστ᾿“ Re 8 τῶν omM | ὑπηρετῆσαι scripsi ὑπηρετεῖσθαι ὑπηρετῆσθαι La) La) libri edd 9 ἑαυτὸν Β) [*](10 ἔτεκεν HVVa | TcatSaom Cl mser Μα2 παῖδα coni Porson Adv 255 ed Lips ex Eur. Iph. A. 1229 11 προσαγα- γεῖν scripsi πρόσαγε ἱν libri edd 12 ἐνταῦθα Β προσλα- βόντα Mor siffnum interrogationis reposui e libris om edd | τίς Ma sed ἲς in ras 16 διορθοῦσθαι βουλόμενος] διορθού- μενος Va | τουλοιποῦ VaB ViMa sed in hoc e τοῦ λοιποῦ corr 17 „malim πατάξειε“ Re obloquitur lacobs Lect 95 | τις Ma sed dd ίς ιν ras m3 τῆς Cl | δὲ om HV φόνος φωρίου Philol. X 612 I ἂν αὐτὸς MCl | ἐθέλοι Va θέλοι La 19 ἐπά- γων τίς B | τίς HVaBMViMaCl)

392
μωρεῖσθαι νομίζων ἐπὶ πολλαῖς τοιαύταις αὐτὸς ἂν ἁλίσκοιτο.

πῶς οὖν κακώσεως ἡ μήτηρ ἢ καὶ ὕβρεως κρίνειν ἔχουσα τὸν πατέρα αὐτὴ μᾶλλον τὰ μὴ προσήκοντα διεπράττετο; οὕτω γὰρ εὔφημον ἴσως εἰ- πεῖν. πῶς δὲ μιᾶς φειδομένη παιδός, οἷα μήτηρ ἀγαθή, τοὺς ἄλλους ᾔσχυνε παῖδας; εἰ γὰρ ἐγκαλεῖν εἶχεν Ἀγαμέμνονι καὶ οἷα πέπονθε λέγειν, ἀλλ’ οὐ δήπου καὶ ἡμεῖς αὐτὴν ἠδικοῦμεν ὥστε τῆς τοσαύτης ἀπο- λαύειν αἰσχύνης καὶ μηδ’ ἐλευθέρως ἔχειν εἰς τοὺς ἀπαντῶντας ὁρᾶν. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν ἥτις ὑπὲρ παιδὸς ἀμύνασθαι βουλομένη τὸν ἀδικοῦντα τραπείη πρὸς μοιχείαν, ἐξ ἧς ἡ τῶν παίδων γονὴ διαφθείρεται.

καλήν γε παρὰ τῆς μητρὸς Ἰφιγένεια τὴν χάριν ἔσχεν, εἰ ὑπὲρ ὧν συγγινώσκειν ἐχρῆν τῷ πατρὶ πρὸς ἀνάγκην αὐτὴν ἐπιδόντι, ἐκεῖνον μὲν ἀνεῖλεν οἰκτρῶς, δέον δὲ θρηνεῖν ἀεὶ τὴν ἀπελθοῦσαν, ὁπωσοῦν ᾤχετο, καὶ τοῦ γάμου λοιπὸν μηδὲ προσίεσθαι τοὔνομα τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίει, ἀλλ’ ἅπερ ἐγὼ μὲν οὐκ ἂν εἴποιμι, [*](1 cf. p. 402, 12) [*](1 νομίζων Ma sed γρ θέλων in marg m2 θέλων M | om HVVa 2 ἢ om MaCl 4 διεπράττετο Vi sed διεπρά- ξατο in marg m2 6 εἶχεν in ras ὒ εἷ H 7 Mor 8 ἀδικοῦμεν HVVaLa | τῆς inserui e VVaLaViMaCl om HBM edd | αἰσχύνης ἀπολαύειν MaCl 9 μὴ δ’ VaLa ViMaCl μὴ δὲ B | ’λευθέρως Β ἐλευθέρας La sed ἃς ex ὡς ras corr s 10 γὰρ ἔστιν scripsi e VaCl γάρ ἐστιν reliqui libri edd | εἴ τις MVi Re 11 ἀμύνεσθαι MaCl 12 πρὸς] τὴν Mor 13 παρὰ La sed ἁ bis in ras f, Vi sed περὶ in marg m 2, Ma sed ex ὑπὲρ corr m 2, Cl περὶ HV sed in hoc in παρὰ corr m2, Va 14 εἶχεν HV 15 ἐπιδιδόντι B | om MaCl 16 ἀεὶ θρηνεῖν MVi Mor | ὁπωσοῦν scripsi ὅπως ἂν libri edd sed „malim ὅπως ἀπώλετο ὁδ’ miserabile mortis genus quo sublata“ Re 17 μὴ δὲ HVaBViMaCl 18 μὲν(2) om MaCl)

393
ἄλλος δέ τις ἴσως, ὧς δι’ ἐκείνην οὐκ ἐσωφρόνει. ἆρ’ οὖν ἀχθομένης ταῦτα καὶ ζητούσης τὴν παῖδα;

32. Τί οὖν αἰσχροῖς πράγμασιν αἰτίας οὐ προσ- ηκούσας ἁρμόζεις καὶ τὸν σύλλογον ἡμῖν αὗθις τὸν ἐπὶ Τροίας προφέρεις καὶ τὴν αἰχμάλωτον κόρην; ἐχρῆν γὰρ ἐκεῖνο δήπουθεν ἐνθυμεῖσθαι, ὡς θυμοῦ καιρὸς ἦν ἐκεῖνος καὶ φιλονεικίας οἱ λόγοι, | ὅτε [*](RIV 124) τις καὶ τῶν ἄγαν έν λόγοις μετρίων ἔφθασέ τι τῶν μὴ προσηκόντων εἰπὼν καί τι προήκατο ῥῆμα παρὰ γνώμην οὕτω κελεύοντος τοῦ θυμοῦ, ὅς γε καὶ τὸ σμικρὸν ἄγαν ἐπαίρει καὶ τὰ μεγάλα ποιεῖ τοῖς λόγοις ἐλάττω.

οὐ μὴν ἀλλ’ εἰ κἀκεῖνά τις ἐπ’ ἀληθείας σκοπεῖν ἐθέλοι, εὑρήσει πρὸς ἐπαίνου μᾶλλον ἢ λοιδο- ρίας. ἴστε γὰρ δήπου πάντες ὡς τὰ τῶν ἀγαθῶν φαῦλα καὶ μικρὰ τῇ τῶν μειζόνων ἀντεξετάσει λαμπρότερα δείκνυται. καὶ διὰ τοῦτο πάντες ἄνθρωποι πρὸς τὰς [*](5 II. ἁ 54 12 Dem. p. 323,25; 384, 27; 538,4) [*](1 ἄλλο Ma | ὧς om Va 2 τὸν Mor | signum interro- gationis posui ex HVaLaViMa colon reliqui libri edd 3 αἰσχροῖς Ma sed αἴσχρ’ in ras m3 4 ἁρμόζεις reposui libris ἁρμόττεις edd 5 προσφέρεις HVa sed in hoc σ eras, LaCl φέρεις Mor 6 δὲ Ma | δήπουθεν ἐκεῖνο Va | δήπου MVi 8 τίς VaLaVi | ἄγων Vi sed ἄγαν in marg m2 | Ma sed λό’ in ras ’ 9 καί τι scripsi e V sed τι in ras m2 καί μὴν HVa καὶ μὴ La καὶ BMViMaCl edd | προσήκατο La sed 0(2) in ras s | παρὰ Vi sed κατὰ in marg m2 περὶ M 10 ὅς γε scripsi auctore lacobsio Lect 95 ὅτε libri edd sed „malim ὃς aut ὅστις“ Re 11 μικρὸν M | τοῖς λόγοις V sed οἶς λόγοις in ras 3 litt m2 λόγοις om H 12 Va sed ἐλάττω in ras et σιν del m2 | κἀκεῖνα τὶς MaCl I ἀληθείας reposui e libris ἀληθεία edd 13 λόγοις ante ἐθέλοι HV sed in hoc del, Va sed eras | ἐθέλει VaCl | ἔπαινον HVVa 14 ἴστε — 16 δείκνυται citat floril. Neap. fol 285, — 394, 7 κόσμον Plan fol 109 | τὰ — 394, 7 κόσμον citat Macar fol 84v 15 σμικρὰ M 16 δείκνυνται γίνεται Ma γίνονται Cl | δία τοῦτο H διατοῦτο VaBViMa)

394
ὑπερβολὰς τῶν πραγμάτων χωροῦσι τῇ πρὸς ἐκεῖνα παραθέσει τὰ παρόντα σεμνύνειν βουλόμενοι. οἶον πᾶς τις ἂν εἴποι τὸν τεταγμένον τῷ βίῳ καὶ σώφρονα καὶ βδελυττόμενον τοὺς αἰσχροὺς ὥσπερ τινὰ τῶν θεῶν ἐν ἀνθρώποις ἐνδιαιτᾶσθαι οὔτε τούτους καθυβρίζων, εἰ μὴ καὶ μᾶλλον σέβοιτο, κἀκείνῳ συμπληρῶν διὰ τῆς πρὸς τούτους ὁμοιότητος τὸν δέοντα κόσμον.

ὁ τοίνυν ἐμὸς πατὴρ τὴν Χρύσου παῖδα κοσμεῖν τῷ λόγῳ ζητῶν γυναικὸς ἀρίστης παράδειγμα τὴν καλὴν μητέρα προὐβάλλετο μὴ χείρω ταύτης ἐκείνην εἰπών, ὥστε καὶ σεμνοτέραν ἐπὶ τῶν Ἑλλήνων ἐποίει. εἰ γὰρ τὴν ὁμοίαν οὕτως ἐθαύμαζε, πόσῳ γε μᾶλλον ἐκείνην πρὸς ἣν ἀπεικάζετο. εἰ δὲ δὴ καὶ πρὸς ὕβριν ἦσαν οἱ λόγοι, δῶμεν γάρ, δῶμεν τούτου χάριν εἰρῆσθαι, ἆρα συμ- βαλεῖν ἄξιον ἀντὶ τῶν ψιλῶν ἐκείνων ῥημάτων ὅσα πάθη τὴν Ἀγαμέμνονος οἰκίαν ἐπλήρου;

35. Θαυμάζω δὲ τοῦ κατηγόρου μὴ συνιέντος ὅτι [*](RIV 125) διὰ τούτων I τῶν λόγων μείζω τῇ μητρὶ τὴν κατηγορίαν προσάπτει. τίς γὰρ γυνὴ σωφρονοῦσα τοσ- [*](9 II. ἁ 113 cf. p. 390, 16) [*](2 πᾶς Ma aed ag in ras m3 πῶς Plan 3 τις Ma 4 αἰσχροὺς Vi sed ἐχθροὺς in marg m2 Ma sed αἰσχροὺς suprascr m3, Cl 5 ἐν inserui e ViMaCl Plan Macar om HV edd | τοῖς ante ἀνθρώποις MVi | διαιτᾶσθαι HVB Plan Macar | οὔτε V sed οὐ in ras m2 6 μὴ om Cl inser Ma3 | κἀκείνους Va κἀκεῖνο Vi Plan 7 ὁμοιότητος om Οἶ’ inser Ma3 8 τοῦ ante edd delevi coU p. 390, 16; 395,14 9 „aut ante ζητῶν deest βουλόμενος, aut pone ζητῶν addendum est sive ὡς sive εἰς“ Re | μητέρα Ma sed γρ καὶ γυναῖκα suprascr m2 10 HBM | μὴ] οὐ Ma καὶ Οἶ’ οὐ μὴν lacobs Lect 95 | ταύτην ἐκείνης M | „cirea ὥστε videtur aliquid deesse, e. c. τοσούτου δεῖ“ Re 12 πόσῳ] tm Ma 13 δὴ om B δεῖ Cl 14 δῶμεν(2) V sed μὲν suprascr m2 | ἄραHVa | συμβαλεῖν sed συμ in lac m2)

395
ἀύτης ἐστὶν ἀλαζονείας μεστὴ ὧς μηδ’ ἂν ἑτέραν οἴεσθαί που κρείττω γενέσθαι, ἀλλὰ τοσοῦτον ἀγανα- κτεῖν, εἴ τις καλὴν ἑτέραν ἐξ ἴσου προσαγορεύει; πρέ- πων γὰρ γυναικὶ κόσμος οὐ τὸ κάλλος, ἀλλ’ ἡ σω- φροσύνη. περὶ ἧς ὁ πατὴρ οὐδένα πεποίηται λόγον, ἀλλ’ ὥσπερ τι γέρας ἐξαίρετον ἀπέλιπε τῇ μητρί. τοῦτο γὰρ ᾤετο. οὐ γὰρ εἶπε σωφρονεστέραν ἐκείνην ἢ κατ’ αὐτό γε τοῦτο παραπλησίαν, ἀλλ’ ἐξ ὧν ἄν τις καὶ θεράπαιναν καὶ τὴν τυχοῦσαν ῥᾳδίως θαυμάζοι τὸν ἔπαινον ἐποιεῖτο ἰδέαν λέγων καὶ κάλλος καὶ ὅσα ταῖς χερσὶ διαπράξαιτο.

σὺ δὲ ὡς ἐν ἐπαίνου μέρει ζηλοτυποῦσαν ἡμῖν τὴν μητέρα πρὸς αἰχμαλώτους καὶ δυστυχεῖς ἀποφαίνεις νῦν μὲν τὴν Χρύσου, νῦν δὲ τὴν Πριάμου παῖδα προφέρων ὥσπερ ἐγκαλῶν τῷ πατρὶ ὅτι Τροίαν εἷλε καὶ λαφύρων μετείληφε Τρωι- γῶν. τοῦτο γὰρ δεῖγμα τῆς τῶν ἀγαθῶν ἀρετῆς αἰχμα- λώτους ἄγειν καὶ θεραπαίνας τῶν λελυπηκότων τοὺς [*](12 cf. t. IV 134, 20) [*](1 ἀλαζονείας reposui e libris ἀλαζονίας edd | μὴ δ’ HVa BViMaCl 2 που scripsi ex HVVaMaCl ποι La sed οὐ suprascr ’ν, BMVi edd 3 ἑτέραν V sed τέραν inser m2 ἐξίσου VaLaMViMa | προσαγορεύοι MaCl „malim προσαγο- ρεύῃ aut προσαγορεύοι“ Re, cui oblocutus est lacobs Add 147 Lect 95 I πρέπων — 6 σωφροσύνη omissa γὰρ particula citat Macar fol 84v | τρόπων H 4 γυναικὶ Ma sed αικὶ in m3 γυνὴ Cl 5 ὁ om Re 6 ὥσπερ τι scripsi cum Lect 96 ὧσπέρ τι libri ὧσπερ τὸ edd 9 ἂν ante καὶ La | καὶ τὴν τυχοῦσαν Vi sed κατὰ τὴν τύχην in marg m 2 | δυστυ- χοῦσαν e Wolf Re | θαυμάζοι in marg V 2 θαυμάζει HV θαυμάζῃ Va om Mor 10 ἰδίαν Mor sed εἰδυῖαν coni 11 διαπράξαιτο Vi sed ατο suprascr m 2 | ἐν om Vi Mor sed hic iuserendum coni 13 τοῦ HVVa 14 τοῦ HV | προσφέρων La φέρων Β I τῷ om Re 15 τὴν ante τροίαν Β | εἴληφε Μ κατ’ εἴληφε Mor | λαφύρων — τρωικῶν citat Plan fol 105 r | μετείληφε Vi μετείληχε La sed φ supra χ2)

396
παῖδας. οὑμὸς δὲ πατὴρ ἀντὶ τῶν ἀριστείων ἔγκλημα φέρει, καὶ ξίφη τοῦτον ἐδέξατο μετὰ τροπαίων ἐπαν- ελθόντα.

τίς τῶν ἀπὸ Τροίας Ἑλλήνων τοιούτων ἐπιβατηρίων ἀπήλαυσε χρόνῳ καὶ μόλις τὴν πατρίδα, τὸ γύναιον, τοὺς παῖδας τεθεαμένος; οὐκ ἔστιν οὐδείς. ἀλλ’ οἱ μὲν ἄλλοι πανηγυρίζουσιν, αἱ μὲν γυναῖκες διὰ τοὺς ἄνδρας, διὰ δὲ τοὺς πατέρας οἱ παῖδες, καὶ πλείονος ἡδονῆς πρόφασιν τῶν λαφύρων ποιοῦνται τὸ RIV 126 πλῆθος· ἡμεῖς δὲ μόνοι | ξίφει τὸν Ἀτρέως δε- δέγμεθα.

οὕτως ἐθαυμάσαμεν ἐκεῖνον ἐπανελθόντα, καὶ εἰς μόνην ταύτην τὴν οἰκίαν τὰ τῆς Τροίας μετ- ῆλθε κακά. εἰ γάρ τι καὶ τῶν λυπούντων ὁ πατὴρ ἐτύγχανε πράξας, οὐ συμβουλεύειν μᾶλλον ἐχρῆν; οὐ μεταπείθειν πειρᾶσθαι καὶ τῶν παίδων ἀναμιμνήσκειν; πάντως ἂν ἐπεκάμφθη καὶ οἶκτος αὐτὸν ὑπεισῆλθε τῶν λόγων καὶ μετεβέβλητο. νῦν δὲ πρότερον ἄνη [*](2 Aesch. Eum. 592 4 Synes. ep. 57 p. 196 b. Et. M. s. v. Βουτρωτός p. 210, 23 16 cf. t. IV 605, 6 R) [*](1 οὑμὸς scripsi cum lacobsio Ach Tat 912 (e Mon. 96) οὑμὸς Ma οὑμὸς HVVaLaCl ὁ ἐμὸς BMVi edd | ἀριστειῶν VaMViMa sed in hoc in ἀριστείων corr m 3, Cl 2 ἐδέξατο scripsi cum lacobsio Add 228 ἐδέξαντο libri edd | τῶν ante τροπαίων MaCl 3 τῶν om Va | ἀπὸ Vi sed ἐπὶ in marg m 2) [*](4 ἀπήλαυσε scripsi ex HVVaLaBViMaCl coU. p. 406, 14 et t. IV 168, 7 ἀπέλαυσε M edd 7 τοῦτο (1 et 2) Mor 8 τὸ ante πλῆθος posui ex HVVaMaCl, ante τῶν LaBMVi edd 9 ἡμᾶς δὲ μόνον Mor | τὸν ἀτρέως ξίφει MVi 11 καὶ — 12 κακά citat Plan fol 105 | μόνην — οἰκίαν] τόνδε Plan | μόνον Mor I οἰκείαν V | τῆς Τροίας] τοῦδε Plan 12 τοι V 15 ἐπεκάφθη Vi sed κὰμ in marg m 2 ἐκάμφθη Va | αὐτὸν om Cl inser Ma 3 | εἰσῆλθε Ma sed ὑπ antepos m 3, Cl ὑπεισῄει Va ὑπῆλθε „codex Parisinus” (3018) teste Bastio Gregor. p. 375 ed. Schaefer 16 μεταβέβλητο Vi | πρότερον La sed οὐκ ἄπορον suprascr n πότερον Va sed γρ πρότερον in marg γρ οὐκ ἄπειρον m 2 πρῶτον γα sed γρ πρότερον suprascr m 2 | ἀνθ’ ὅτου scripsi ex HVLaB ViMa ἀνθότου VaMCl edd)

397
ὅτου γέγονε ταῦτα. πρὶν γὰρ ἀφικέσθαι τὸν πατέρα καὶ τὴν αἰχμάλωτον ἄγειν ἀδήλου τοῦ μέλλοντος ὄντος Αἴγισθος ἦγεν ἡμῖν τὴν οἰκίαν καὶ πάντα ἦν αὐτὸς τῇ μητρί.

39. ’Αλλἀ κρίνειν ἴδει τὴν μητέρα καὶ δικα- στηρίῳ παραδιδόναι. τοῦτο γὰρ καὶ τὸν θεὸν δηλοῦν τιμωρεῖν λέγοντα τῷ πατρί. ἔοικεν ὁ κατήγορος ἀντιλέγειν μόνον ἐσπουδακέναι καὶ πάντα λέγειν ἑτοίμως, εἰ δὲ δικαίως ἢ ἀδίκως, οὐ πάνυ φροντίζειν. νῦν μὲν γὰρ δι’ αἰσχρᾶς ἀπολογίας ἐπει- ρᾶτο καλύπτειν τὰ πεπραγμένα, νῦν δὲ μόλις μετατί- θεται καὶ τὴν αἰτίαν ὁμολογῶν ὧν εἰργάσμεθα περὶ τοῦ τρόπου τῆς τιμωρίας ἡμῖν ἀντιλέγει.

οὐ μὴν ἀλλ’ ἐρέσθαι τοῦτον ἐναντίον ὑμῶν βούλομαι· εἰπέ, πρὸς Δῖός, πότερον ἐπ’ ἀδήλοις ἐγκλήμασιν ἡ μήτηρ ἀνῄρηται; τοῦτο μὲν οὐκ ἂν εἴποι παρ’ εἰ- δόσιν ὑμῖν. τοσοῦτον γὰρ δυστυχοῦμεν ὡς τὰς ἡμετέ- ρας δυσπραγίας πᾶσιν ἐγνῶσθαι. τῶν γὰρ ἐκ τύχης ἐπισήμων, εἴθε δὲ τούτων οὐκ ἦμεν, καὶ τὰ πάθη πᾶσι κηρύττεται.