Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

περὶ τούτου, φησί, γέγραπται, ὡς Νεβρὼδ γίγας κυνηγὸς ἔναντι κυρίου«. εἰσὶ δέ, φησί, τούτου ἀντίμιμοι πολλοί, τοσοῦτοι ὅσοι ὤφθησαν ἐν τῇ ἐρήμῳ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ δάκνοντες, ἀφ’ ὡν ἐρρύσατο τοὺς δακνομένους ὁ τέλειος ἐκεῖνος, ὃν ἔστησε Μωυσῆς. τοῦτό ἐστι, φησί, τὸ εἰρημενον· »καὶ ὃν τρόπον ὕψωδε Μωυσῆς τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου«.

τούτου κατ᾿ εἰκόνα γέγονεν ὁ ὄφις ἐν τῇ ἐρήμῳ <ὁ> χαλκοῦς, ὃν ἔστησε Μωυσῆς. τούτου, φησί, μόνου τὸ ὁμοίωμα τῷ οὐρανῷ διὰ παντός ἐστι φωτὶ ὁρώμενον. οὗτος, φησίν, ἐστὶν ἡ μεγάλη ἀρχή, περὶ ἠς γέγραπται. περὶ τούτου, φησίν, εἴρηται· »ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος. οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν, πάντα δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν· ὃ γέγονεν ἐν αὐτῷ, ζωή ἐστιν«.

ἐν αὐτῷ δέ, φησίν, ἡ Εὔα γέγονεν, ἡ Εὔα ζωή. αὕτη δέ, φησίν, ἐστὶν ἡ Εὔα μήτηρ πάντων τῶν ζώντων«, κοινὴ φύσις, τουτέστι Νῶν ἀγγέλων, ἀθανάτων θνητῶν, ἀλλόγων λογικῶν· ὁ γὰρ πάντων, φησίν, εἰπὼν εἴρηκε πάντων·

καὶ εἴ τινος, φησίν, »οἱ ὀφθαλμοὶ μακάριοι«, οὗτος ὄψεται ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν τοῦ ὄφεως τὴν καλὴν εἰκόνα ἐν τῇ μεγάλῃ ἀρχῇ τοῦ οὐρανοῦ στρεφομένην καίγιονμένην ἀρχὴν πάσης κινήσεως πᾶσι τοῖς γινομένοις, <καὶ> ὅτι χωρὶς αὐτοῦ <οὐδὲν> οὔτε τῶν οὐρανίων οὔτε τῶν ἐπιγείων τῶν καταχθονίων συνέστηκεν, οὐ νύξ, οὐ σελήνη, οὐ καρποί, οὐ γένεσις, οὐ πλοῦτος, οὐχ ὁδοιπορία, οὐδ’ ὅλως τι τῶν ὄντων ἐστὶ δίχα σημαίνοντος ἐκείνου.

ἐπὶ τούτου, φησίν, ἐστὶ τὸ »μέγα θαῦμα« ὁρώμενον ἐν τῷ οὐρανῷ τοῖς δυναμένοις ἰδεῖν. κατὰ γάρ, φησί, ταύτην τὴν ἄκραν αὐτοῦ τὴν κεφαλήν, ὅπερ πάντων ἀπιστότερον τοῖς οὐκ [*](1f Gea. 33, 10 εἶδον τὸ πρόσωπόν σου, ὡς ἂν τις ἴδοι πρόσωπον θεοῦ — 2f Gen. 10, 9 — 6 Jon. 3, 14 καὶ καθὼς Μωυσῆς ὕψωσεν κτλ. — 11 zu dieser Auslegung von Job. 1, 1 vgl. Iren. I 8, 5 Clemens Esc. 6 S. 107, 18. 19 St. 11—14 Joh. 1, 1 —4 — 15f Gen. 3, 20 καὶ ἐκάλεσεν Ἀδὰμ τὸ ὄνομα τῆς Ζωή, ὅτι αἵτη μήτηρ πάντων τῶν ζώντων, s. zu S. 88, 22. Harnack, Alt- christi. Lit. 1 168 denkt an Evang. Evae — 18 Matth. 13, 16. Luk. 10, 23 — 22 fvgl. Phil. 2, 10 — 25-S. 114, 10 vgl. IV 47. 48, 1—6 — 27f Arat V. 61. 62 (o. IV 47, 3)) [*](3 ἐναντίον Var. LXX 4 ὤφθησαν] ὄφεις ὤφθησαν oder ὄφεις ἦσαν Cruice 5 ἐρύσατο Ρ 6 εἰρημένον· καθ’ ὃν Miller 9 + ὁ We. 10 οὐ· ρανίῳ Diels vgl. IV 47 ὁρώμενον δψντὶ Ρ (es sollte wohl β, α ßen) 14 über die Interpunction s. zu S. 89, 27 18 πάντων] τούτων? Miller, πάντῃ Cruice 20 ἀρχῇ] ἄκρᾳ Cruice 21 + καὶ ó. γνώσετε Ρ 22 + οὐδὲν Miller 27 τὴν2 >)