Fragmenta In Evangelium Joannis (In Catenis)

Ἔστι δέ, φηοίν, ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις καὶ τὰ ἑξῆς. Τὸ μὲν περιιέναι καὶ τοὺς ὁποιδήποτε ὄντας τῶν ἀρρώστων θεραπεύειν οὐκ ἀναγκαῖον ἔκρινεν, ἕστε μὴ φιλαυτίας ἀπενέγκασθαι δόξαν, ἕνα δὲ θεραπεύσας δἱ ἐκείνου καταφανῆ τοῖς πᾶσιν ἑαυτὸν καθίστησι. ταύ- [*](1 Vgl. Ι Kön. 17, 6. — 5 Vgl. Joh. 4, 6. — 6 Vgl. Joh. 4, 8. — 14 Joh. 4, 44. — 16 Mark. 6, 4. — 19 Luk. 13, 34. — 24 Joh. 5, 2.) [*](LIX. I ℵ] 2 ὑπενόησαν] + εἶναι ἐκ τῶνδε (expungiert) V | 4 εἰπὼν ℵ, corr. We | 5 ἡμέρας <RV | στοχαζομένης ℵ, corr. We | τὴν ἡμέραν ℵ, corr. We | 8 μὴ+ We) [*](LX. Ι Κ] 15 φέρεται — 19 εἰπεῖν] καὶ οἱ ἄλλοι δὲ εὐαγγελισταὶ φασιν· ℵ, cf. II | ἀποκτέννουσα < ℵ | 21 ἀποσταλμένους ℵ | πρὸς αὐτὴν] προφήτας ℵ.) [*](Π Ρ fCord. ρ. 138)] (15 φέρεται — Schluss) 15 καὶ + Pr | ἑτέροις] προτέροις Cord | 17 συγγενεῦσι Cord | γοῦν] γὰρ Cord | 20 ἀποκτείνουσα Cord.) [*](LXI. Ι Κ] 26 ὥστε] ὅς τε SV.)

Corderius p. 217. ört Orig. nicht an.

Inc. Ποῖον δέ πνεῦμa οὔπω ἦν; Expl. ἐπ' οὐδενὸς ὤφθη τῶν προφητῶν, ἐθαυμτούργουν.

Νομίςω τοῦτο λελέχθαι πρὸς παράστασιν τοῦ ποιότητα δυνάμεως ἰατρικῆς ἐσχηκέναι τὸν σίελον τοῦ χριστοῦ. εἰ καὶ μὴ αὐτὸς [*](2 Vgl. Theodor. Μοps. bei Corder. p. 142. — 10 Vgl. Joh. 5, 3. - 22 Joh. 5, 8.) [*](LXI. I ℵ] 2 ἔχουσα S 1 Ι μέσην] μέστιν R Ι 3 προσαγόμενα] πρόθυρα ἀγόμενα S 1 Ι 12 κατὰ ταὐτὸν] κατ' αὐτῶν SV 1, κατὰ ταύτων V 2 R | 17 ἔχει SV 1 Ι 23 αὐτῶν RV. LXIII. Ι ℵ])

Ὁ προσαίτης δι' ἀπορίαν τῶν ἀναγκαίων καὶ ἀδυναμίαν τοῦ εὐσχημονέστερον πορίζειν πορίζειν ἐπαιτεῖ. τοιούτους δ’ ἂν εὕροις τοὺς ἀπὸ τῶν ἐπαγγελλομένων τὴν ἀλήθειαν Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων οἱονεὶ αἰτοῦντας ὠφέλειαν , ἀπορίᾳ πρέποντος πορισμοῦ † τῷ λογικῷ τῆς ἀληθείας ἀπεριστάτως πλουσίων θεωρημάτων. ἀλλ ἀπαγορεύων τὴν τοιαύτην διαζήτησιν ὁ λόγος φησί που· Τέκνον, ζωὴν ἐπαιτήσεως † μὴ βιώσῃ, ὡς κρεῖττον ἀποθανεῖν ἢ ἐπαιτεῖν«. ἐπαιτεῖν δὲ αἰσχύνεται ὁ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις οἰκονόμος τῆς ἀδικίας, καὶ διὰ τοῦτο τῷ μὲν ὀφείλοντι ἑκατὸν κόρους σίτου ἔλεγε· » Δάξαι σου τὸ γράμμα καὶ γράφε ἑξήκοντα«, τῷ δὲ ἑκατὸν βάτους ἐλαίου· »Δέξαι σου τὸ γράμμα καὶ ποίησον ὀγδοήκοντα«, προκρίνας τοῦ μετ αἰσχύνης ἐπαιτεῖν τὸ λαβεῖν ἀπὸ τοῦ ὀφείλοντος τῷ κυρίῳ , καὶ διὰ τοῦτο ἐπαινεθείς. οὐ μόνον τοίνυν ὁ Ἰησοῦς ἀπήλλαξε τὸν ἀπὸ γενετῆς τῆς τυφλότητος, ἀλλὰ καὶ τοῦ προσαιτεῖν. ἐχαρίσατο γὰρ αὐτῷ ἅμα τῷ βλέπειν καὶ θεωρίαν πῶς ποριστέον αὐτῷ ἔσται τὰ πρὸς σωτηρίαν ψθχῆς ἀναγκαῖα. ἐνταῦθα μὲν οὐν ἡ τυφλότης τοῦ προσαιτεῖν αἰτία, ἐν δὲ ταῖς Πεάξεσιν ἡ χωλότης, ὡν ὁ ἀπαλλαγεὶς οὐ προσαιτήσει ἔτι.

Εἵπερ δὲ ὡς ὑπελάμβανον οἱ Φαρισαῖοι, ὁ μὴ τηρῶν ὃ ἐκεῖνοι ἐνόμιζον εἶναι σάββατον οὐκ ἔστι παρὰ θεοῦ, οἱ δὲ ἐν τῷ ἱερῷ [*](6 Vgl. Joh. 5, 8f. — 18 Sir. 40, 28 (29). — 21 Luk. 16, 6f. — 26 Vgl. Joh. 9, 1. — 29 Vgl. Act. 3, 2.) [*](LXIII. I ℵ] 15 ἀπὸ We] ἁπάντων ℵ Ι 19 βιώσῃ ὡς] lies βιώσῃς Ι 24 τοῦ κυρίου ℵ corr. Br.) [*](LXV. I ℵ] 34 δὲ] + οῖ ℵ.)

Παρατηρητέον δὲ τὸ πρόσωπον τοῦ εὐαγγελιστοῦ ὅτι φησὶ καὶ ἀωεῴχθαι τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ καὶ βεβλεφέναι αὐτόν· ἀνεῴχθαι μὲν διὰ τοῦ »Ἠν δὲ σάββατον ἐν ᾗ ἡμέρᾳ τὸν πηλὸν » ἐποίησε καὶ ἤνοιξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς‘· βεβλεφέναι δὲ διὰ τοῦ » Καὶ ἐνίψατο καὶ ἠλθε βλέπων«. τῶν δὲ λεγομένων τὴν διαφορὰν παραθσόμεθα ἀπὸ τοῦ Τωβήθ, περὶ οὑ, ἐπείπερ λευκώματα ἐγεγόνει ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, οὐκ ἀναγέγραφεν ὅτι ἀνεῴχθησαν αὐτοῦ οἱ ὀφθαλμοί, ἀλλ' ὅτι ἐνέβλεψε. δι’ ὅλου δὲ τοῦ περὶ τοῦ τυφλοῦ τόπου τηρήσεις ἀμφότερα, τῶν μὲν τοῦτο λεγόντων τῶν δὲ ἐκεῖνο, καὶ σχίσματος γενομένου. τηρήσεις δὲ καὶ ἐν τῷ Ἡσαίᾳ προφητεύοντι περὶ Χριστοῦ ἐπιδημίας ὅτι ἐρχεται ὀφθαλμοὺς τυφλῶν [*](1 Vgl. Matth. 12, — 4 Vgl. Joh. 9, 16. — 7 Vgl. I Kor. 9, 21. — Vgl. ΙΙ Thess. 2, 8 ff. — 11 Vgl. Hiob 1, 3. — 12 Joh. 9, 16. — 21 Joh. 9, 14. — 23 Joh. 9, 7. — 24 Vgl. Tobit 11, 13 (14). — 26 Vgl. Mark. 8, 25. — 29 Vgl. Jes. 61, 1.) [*](LXV. I ℵ] 7 τὸν 1] τῶν ℵ, covr. Br Ι τῶν ἀνόμων ℵ, corr. Br Ι 9 τῷ We] τὸ ℵ 10 ὑπερβαινόντων ℵ, corr. Br Ι γεγεννημένα R 1, corr. R 2 Ι τῷ] τὸ RV Ι 12 ücke ez. We Ι 13 ἀναγινώσκοντας ℵ, corr. Br Ι 14 γινόμενα R.) [*](LXVI. I ℵ] 19 ὅτι] τὸ ℵ, corr. Br Ι 20 x003E; + Br Ι 21 διὰ τοῦ] δι' αὐτοῦ ℵ, corr. Br Ι 24 Τωβήθ] βηθ RV Ι 27 τούτων ℵ Ι τῶν] τὸν SVR, corr. R 2 | ἐκεῖνο S 2 ἐκείνη S 1 ἐκείνω RV Ι 29 ἔρχετα] † ὁ R.)

Πρὸς τῷ διεψεῦσθαι καὶ ἄλλο ἥμαρτον εἰς προῦπτον κακὸν περιβάλλοντες ἑαυτῶν τὸν υἱόν. οἶμαι δὲ καὶ τοῦτο λόγον ἔχειν, ὅτι τυφλοῦ τυφλοῦ ἀνοίγων χριστὸς τοὺς ὀφθαλμοὺς οὐ παιδίου ἀνέῳξεν ἀλλ' ἡλικίαν ἔχοντος, ἕνα βλέπῃ ὡς ἀνήρ. τοιοῦτοι δὲ ἦσαν καὶ οἱ λοιποὶ ἀναβλέψαντες τυφλοί. ἀληθὲς δὲ ὅτι καὶ ἡλικίαν ἔχων αὐτὸς περὶ ἑαυτοῦ λαλῆσαι δύναται, καὶ μάλιστα ὅτε Ἰησοῦς αὐτὸν ἀναβλέψαι ποιεῖ. οὐδὲ γὰρ δεῖται οὑτος ἑτέρου πρεσβεύοντος ὑπὲρ ἑαυτοῦ.

Νῦν τὸ μὲν » Oὐκ ἠκούσατε « ἴσον ἐστὶ τῷ » Οὐ παρεδέξασθε, οὐκ ἠθελήσατε τὸ . τὸ δὲ »Τί οὖν πάλιν θέλετε ἀκούειν;« ἰσοόυναμεῖ τῷ Τί δὲ, ὠ οὑτοι, ἄρα νῦν ἀκούειν < μάτην γὰρ θέλετε ἀκούειν, εἰ μὴ πιστεύετέ μοι ἀληθεύοντι, προσκαλεσα- [*](3 Vgl. Joh. 9, 8. 11. — 4 Vgl. Joh. 9, 15. — 22 Joh. 9, 27.) [*](LXVI. I ℵ] 7 ἐρχομένων S, ἐχομένων RV, cf. II.) [*](ΙΙ Ρ (Cord. 252)] (1 ἔστιν — 8 ἀποκρίνεται) 1 καὶ < Ρ Cord Ι Cord Ι μὲν < Ρ Ι 2 πῶς — προτέροις 2 < Cord Ι δὲ < Ρ Ι 5 ( + τὸν σωτὴρ Ρ Cord Ι οὔθ 2] οὐχ Ρ Ι 7 ἐρχομένων Cord.) [*](LXVII. 1 ℵ] 11 τῷ] τὸ ℵ] Ι 14 βλέπει καὶ ℵ (aus βλέπει korrumpiert) Ι ἀνήρ] + ὅρα ℵ Ι 15 δὲ] + καὶ ℵ.) [*](II Ρ (Cord. p. 256)] 11 πρὸς — 13 ὅτι < Cord Ι τῷ] τὸ Ρ Ι διεψεύσθαι] δὲ ψεύσασθαι Ρ Ι 13 ὅτι)] + τοῦ Cord Ι ὁ σωτὴρ ἀνοίγων Cord Ι χριστὸς σωτὴρ Ρ 14 βλέπῃ] + καὶ Ρ Ι ἀνὴρ] ἀνεβλέπει Ρ Ι 15 λοιποὶ] + οἱ Cord Ι καὶ ὅτι Ρ (cf. Ι S) ὅτι < Cord Ι καὶ] + ὁ Cord Ι 16 αὐτοῦ Ρ Ι ὅταν Ρ Cord Ι αὐτὸν Ἰησοῦς Ρ Ι 17 Ρ Cord Ι οὔτε V Cord Ι ἑτέρου <Cord.) [*](LXVIII. Ι ℵ] 23 προσκαλεσαμένου ℵ, corr. We.)

Ἐχεταί τινος ἀξιολόγου ὑπονοίας τὸ » Ἐν τούτω θαυμαστόν »ἐστι «. θαυμαστὸν γάρ ἐστιν εἰ Ἰησοῦς πόθεν ἐστὶν ὑπὸ τῶν τυχόντων γινώσκεται· οὐ γὰρ ὁρῶσιν αὐτοῦ τὴν ῥίζαν καὶ τὴν πη- γήν, τὸν πατέρα.

Οὐκ ἂν δὲ τηλικοῦτο δόγμα τι εἰ ἦν ἀληθές, τὸ μὴ ἀκούεσθαι τὸν ἁμαρτωλὸν ὑπὸ τοῦ θεοῦ, ἀποσεσιώπητο , ἀλλ' εἴρητο ἂν ὑπό τινος ἀξίου πιστεύεσθαι, φέρε εἰπεῖν ἢ τοῦ θεράποντος ἤ τινος τῶν προφητῶν. πῶς δὲ εἰ ἁμαρτωλὸν οὐκ ἤκουσεν ὁ θεός, ἐδιδάσκοντο οἱ ἁμαρτωλοὶ λέγειν· »Ἄφες ἡμὶν τὰ παραπτώματα ἡμῶν, »ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν«; τίνων οὖν ἀκούει θεός; τῶν νευόντων εἰς μετάνοιαν , κἂν μήπω ἐπαύσαντο τοῦ εἶναι ἁμαρτωλοί. εἰ μὴ ἤκουεν ὁ θεὸς ἁμαρτωλῶν, οὐκ ἂν μετὰ τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ὁ σωτὴρ ἡμῶν ἤσθιεν καὶ ἔπινεν. ἀλλὰ μὴ ἐπακουομένων τῶν διὰ τὸ κακῶς ἔχειν χρῃζόντων ἰατρῶν, οὐκ ἂν ἐθεράπευσεν αὐτούς.]] διόπερ ὡς ἀνυοήσης τῆς εὐχῆς τῶν ἡμαρτηκότων μὲν οὐ πάντως δὲ ἀπιστούντων ἔτι λέγεται τὸ » Ἐὰν ἐνομίας »παρατηρήσῃς, Κύριε, Κύριε τίς ὑποστήσεται;« ἴσως δὲ οὐ περὶ οὑ [*](6 Joh. 9, 30. — 16 Matth. 6, 12. — 20 Vgl. Matth. 9, 11 f. — 23 Ps. 129, 3.) [*](LXVIII. I ℵ] 1 συμβεβηγὼς ℵ, corr. Br Ι τὸ] τῶ ℵ, corr. Br Ι 2 διδάξαντα RV.) [*](LXIX. I ℵ] 8 γινωσκόμενος ℵ, corr. Br.) [*](LXX. I ℵ] 12 τὸ < ℵ, cf. II Ι 13 ἀποσεσιώπηται . . . εἴρηται ℵ, cf. II Ι 14 θεραπεύοντος RV Ι 15 εἰ] ἡ RV Ι 16 παραπτώματα är Ι 17 ἀκούει] + ὁ V Ι 19 ἤκουσεν ℵ Ι 20 ἔσθιεν ℵ Ι 21 καλῶς ἔ. μὴ ℵ, cf. II Ι 21 οὐκ — 22 αὐτούς < ℵ, cf. II Ι 22 ἀνιούσης RV.) [*](ΙΙ Ρ (Cord. p. 258; Gramer p. 294)] (12 οὐκ ἂν — 24 υιποστήσεται) Ι 12 δὲ < Ρ Cord Cr Ι τὶ < Ρ Cord Cr Ι εἰ < Cord Ι τὸ] ὡς Ρ 1 13 τῶν ἀποσεσιώπηται — 15 προφητῶν < Cord Ι σεσιώπητο Ρ Cr Ι 14 ἤ 1] ἤτοι Ρ Cr θεραπεύοντος Ρ Cr Ι 15 δέ] γὰρ Cord Ι ἁμαρτωλὸν < Ρ Cr Ι ἤκουεν Ρ Cr Ι εἰς] ἐπὶ Ρ Cord Cr Ι κἂν] εἰ καὶ Ρ Cord Cr Ι 19 οὐκ — 20 ἁμαρτωλῶν < Ρ Ι ἐθεράπευεν Ρ Cr | ὡς ἄν οὔσης Ρ Cr Ι ἡμαρτημένων Ρ Cord Cr Ι 24 παρατηρήσῃ Ρ Cord Cr Ι ἴσως — 539, 3 ἀκούει < Ρ Cord)

Ἤκουσεν ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐξέβαλον αὐτὸν ἔφω, καὶ εὑρὼν αὐτὸν εἶπεν αὐτῷ· Σὺ πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου; Ἐπεὶ ἐξέβαλον αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι ἔξω ἀπ᾿ αὐτῶν διὰ τὴν ἐπὶ τῷ σωτῆρι παρρησίαν, διὰ τοῦτο εὑρεν αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς. εἰ ἐπὶ τὸ ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλὸς ἐλήλυθεν ὁ σωτήρ, τέλος δὲ τῷ ζητοῦντί ἐστιν ἡ εὕρεσις τοῦ ζητουμένου, δῆλον ὅτι οὐχ ἁπλῶς γε ἀκουστέον τὸ »Εὑρὼν αὐτόν«. καὶ γὰρ αὐτὸν τότε μάλιστα ἐχρῆν εὑρίσκεσθαι ὅτε ἐξεβλήθη ὑπὸ τῶν μὴ παραδεξαμενων τὴν περὶ Ἰησοῦ μαρτυρίαν. ἐκείνων γὰρ ἔξω γενόμενος ἐπιτήδειος πρὸς τὸ εὑρεθῆναι γεγένηται. συνετώτερον δὲ ἀκουστέον καὶ τὸ »Ἤκουσεν ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω«. ἐπεὶ ἀκούσας τὸ τοιοῦτον τῆς ἀκοῆς αὐτοῦ ἄξιον εὑρίσκει τὸν περὶ οὗ ἤκουσεν. εὑρὼν δὲ αὐτὸν ἠρώτα τὸν εὑρεθέντα Σὺ πιστεύεις εἰς τὸν εὑρόντα υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου; καὶ τάχα ὁ μὲν ἀρχόμενος πιστεύει εἰς τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ὁ δὲ διαβαίνων ἀναβαίνει καὶ ἐπὶ τὸ πιστεῦσαι εἰς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ· ὥστ᾿ ἂν εἰπεῖν αὐτόν· Εἰ καὶ Χριστόν ποτε κατὰ σάρκα ἔγωνμεν, ἀλλὰ νῦν αὐτὸν οὐκέτι γινώσκομεν κατὰ σάρκα μόνον, ἀλλὰ καὶ υἱὸν τοῦ θεοῦ. πῶς δὲ ἐρωτᾷ ὁ πάντα εἰδώς; καὶ ὅρα εἰ πρὸς τοῦτο φήσεις, παρατιθέμενος τὸ »Ἔγνω Κύριος τοὺς ὄντας αὐτοῦ« καὶ τὸ »Οὐκ οἶδα ὑμᾶς«; οὐ γὰρ ἅμα τῷ εὑρεθῆναί τις ἄξιός ἐστι τοῦ γινώσκεσθαι κατὰ τὸ Νῦν δὲ γνόντες θεόν, μᾶλλον δὲ γνωσθέντες »ὑπ᾿ αἰτοῦ‘. ἀλλὰ μετὰ τὴν εἰσαγωγήν προκοπῆς δεῖ, ἱν ὀφθῇ τις καὶ γνωσθῇ τῷ θεῷ. διὰ τοῦτο ἐρωτῶν αὐτὸν ὁ σωτήρ φησι· »Σὺ »πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;« ἐπεὶ δὲ οὐδέπω ἐδύνατο λέγειν ὅτι Πιστεύω, ἀλλ’ ὡς ἀγνοῶν ἀποκριθεὶς εἶπε τὸ Τίς ἐστι, Κύριε, ἵνα πιστεύω εἰς αὐτόν;« ἐν μεθορίῳ τοίνυν ὑπῆρχεν, ἵν [*](3 Vgl. Joh. 9, 31. — 6 Joh. 9, 35. — 10 Vgl. Luk. 19, 10. — 21 Vgl. II Kor. 5, 16. - 24 II Tim. 2, 19; (vgl. Num. 16, 5). — 25 Matth. 25, 12. — 26 Gal. 4, 9. — 28 Joh. 9, 35. — 30 Joh. 9, 36.) [*](LXXI. I ℵ] 7 ἀνθρώπου] θεοῦ RV | 10 τῷ] τὸ RV | 11 γε] δὲ R, δὴ V | 13 εὑρίσκεσθαι] + ἢ ℵ | 18 Σὺ Pr] εἰ ℵ | 20 τὸ] τώ RV | 21 ἔγων SV, R1, ἐγνώριζεν R2 | 25 τῷ] τὸ RV | 29 ἀνθρώπου] θεοῦ ℵ, corr. Br.)

Τοιαύτη γὰρ παράδοσις καὶ δόξα παρὰ Ἰουδαίοις ἐκράτει· ὅθεν καὶ οἱ μαθηταὶ ἠρώτων τὸν Ἰησοῦν· »Οὗτος ἥμαρτεν ἢ οἱ γονεῖς αύτοῦ;« ἀλλ᾿ ἀπεφήνατο λέγων ὁ κύριος ὅτι »Οὔτε οὗτος οὔτε οἱ »γονεῖς αὐτοῦ«, περὶ οὑ έν τοῖς ἔμπροσθεν εἴρηται.

Οὐ παρέργως ἀκουστέον τοῦ μὲν »Ἑώρακας« ἐπὶ τὸν παρελθόντα χρόνον ἀναφερομένου, τοῦ δὲ »Ὁ λαλῶν μετά σου« ἐπὶ τὸν ἐνεστηκότα, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ἑωραμένος ὁ αὐτός ἐστι τῷ νῦν λαλοῦντι μεταὐτοῦ, παρατιθέμενον· »Τοσούτῳ χρόνῳ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι καὶ οὐκ »ἔγνωκάς με, Φίλιππε; ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα( πολλοὶ γὰρ ἑωρακότες αὐτὸν οὐκ ἔγνωσαν αὐτόν. ἑώρακεν οὖν κυρίως αὐτὸν ὁ τοῖς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ τοῦ θεοῦ φωτιζόμενος. ἀπὸ ἀμφοτέρων τοίνυν ὠφεληθεὶς ὁ ποτὲ τυφλός, ἀπό τε τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀπὸ τοῦ λόγου, οὐ μόνον εἶπε· »Πιστεύω, Κύριε«, ἀλλὰ καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ.

LXXIII a.

Aus Eustathius, de enfiastrim. 21 [p. 60 ed. Jahn].

Οὐκ ἔλαττον δὲ καὶ τὸ τῆς λιθοβολίας δρᾶμα θεωρῶν, ἐπειδὴ καὶ τοῦτο πειρᾶται (d. h. Origenes) τροπολογῆσαι τοῦ εὐαγγελικοῦ καταψεύδεται γράμματος Οὐ πάνυ τι, λέγων, εὕραμεν ζητήσαντες ἐν τοῖς πρὸ τούτου ὅτι ἐβάστασαν οἱ Ἰουδαῖοι λίθους, [*](2 Joh. 9, 37. — 6 Joh. 9, 2. — 11 Joh. 9, 37. — 14 Joh. 14, 9. — 19 Joh. 9, 38.) [*](LXXII. I ℵ] 5 τοιαύτην V2 | παράδοσιν R1V1, corr. R2V2 | δόξαν RV | 7 ἀλλ’ ἀπεφήνατο] ἀλλὰ πεφήνατε RV | οὔτε1 < R1, ν. späterer Hd. zugefügt.) [*](LXXIII. I ℵ] 12 ἑστηκότα R | 14 παρατιθέμενος ℵ, corr. We 1 τώ τοσούτω S, τοσούτω RV; τοσούτῳ χρόνῳ mit DQL; ebenso C. Cels. VII, 43 [II, 194, 18 K] | 16 ἔγνων S | 18 καὶ < R | ἀπὸ] + τε RV.)

Εἰ πάλιν ἐβάστασαν πρότερον ἐβάστασαν. εἴπερ οὖν μὴ λανθάνει ἡμᾶς τοῦτο γεγραμμένον, ἀναγκαῖον ζητῆσαι τὴν αἰτίαν τῆς προσθήκης τοῦ Πάλιν‘. οἶμαι δὲ ὅτι ὁ κακῶς λέγων τινὰ λίθον ἐπὶ τὸν κακολογούμενον βάλλει. κακῶς δὲ αὐτὸν ἔλεγον έν τοῖς ἀωντέρω, ὅτε καὶ σχίσμα ἐγένετο ἐν τοῖς Ἰουδαίοις διὰ τοὺς λόγους αοὐτοῦ«. πάλιν οὖν τὸ βάρος τῶν δυσφήμων βαστάσαντες λόγων τρόπον ἀφιεμένων ἐπ᾿ αὐτὸν λίθων ὥρμησαν ἐπὶ τὸ Μάσαι αὐτὸν τῇ κακολογίᾳ. διὰ τοῦτό φησιν ἡ σοφία· »Ὁ βάλλων λίθον εἰς ὕψος ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ βάλλει«. βάλλειν γὰρ λίθον εἰς ὕφος λέγεται ὁ ἀδικίαν εἰς ὕψος λαλῶν. εὑρήσεις δὲ ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ μίγμα τοῦ ὡσὰν ἱστορικοῦ πρὸς τὸ γυμναστικόν, καὶ μάλιστα παρὰ Ἰωάννῃ. τήρει γὰρ ἐν τῇ πρὸς τὴν Σαμαρεῖτιν διαλέξει πῶς τὸ μὲν »Ἐκαθέζετο ἐπὶ πηγῆς ὁ Ἰησοῦς« ἀπαγγελία ἐστὶν ὡς περὶ σωματικῆς τπηγῆς καὶ σώματος αἰσθητοῦ· οὐκέτι δὲ δυνατὸν περὶ τοῦ σωματικοῦ ποτοῦ ἀκούειν ὅτε »Ἀπεκρίθη ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· Εἰ ᾔδεις τὴν »δωρεὰν τοῦ θεοῦ καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι· Δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτη- σας αὐτὸν καὶ ἔδωκέ σοι ὕδωρ ζῶν«. καὶ τὰ παραπλήσια· Πολλὰ »ἔργα ἔδειξα ὑμῖν· διὰ ποῖον αὐτῶν ἔργον λιθάζετέ με;« εἴ τις ἐπανελθὼν συναγάγοι ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ εὐαγγελίου τὰ ἔργα Ἰησοῦ, ἀναγαγὼν αὐτὰ ἐπὶ τὰς πνευματικὰς ἐργασίας, οὗτος μάλιστα ὄψεται ποῖα πολλὰ ἔργα ἔδειξε τοῖς βαστάσασι λίθους, ἵνα λιθάσωσι τὸν Ιησοῦν· οἷον ἔν τῶν καλῶν ἔργων ἠν τὸ ἐν Κανὰ σημεῖον, ὅτε ὑστέρησεν ὁ πρότερος οἶνος διὰ τὸ »Ὀ νόμος καὶ οἱ προφῆται μέχρι Ἰωάννου, τὸ καλόν οἴνου εὐπορηκέναι ἡμᾶς, οἷς συνανάκειται Ἰησοῦς. καὶ αὕτη γε ἀρχὴ τῶν σημείων ἐστὶν αὐτοῦ έν τῇ κλήσει τοῦ ἀπὸ τῶν Μνῶν λαοῦ· ἐπεὶ καὶ γέγραπται· Ταύτην τὴν ἀρχὴν τῶν ση- [*](9 Joh. 10, 19. — 12 Sir. 27, 25 (28). — 16 Joh. 4, 6. — 19 Joh. 4, 10. — 21 Joh. 10, 32. — 23 Vgl. Mark. 1, 1. — 25 Vgl. Joh. 10, 31. — 26 Vgl. Joh. 2, 3. — 27 Luk. 16, 16. — 30 Joh. 2, 11.) [*](LXXIII a. 1 Zu diesem Satz vgl. den Anfang v. Frgm. LXXIV.) [*](LXXIV. I ℵ] 5 πάλιν] πρότερον ℵ, cf. LXXX a | πρότερον] πάλιν ℵ, cf. LXXIII a | 10 τρόπων RV | 11 λίθον ℵ, corr. We | τὸ] τῶ RV | τῆς κακολογίας S | 14 λαλῶν] βαλ.ών RV | ὡς ἀνιστορικοῦ Br | 16 τὸ Pr] τὸν ℵ | 17 πηγῆς] τῆς γῆς RV | 20 πιεῖν] ποιεῖν R1, corr. R2 | 22 ποίων αὐτὸν ἔργων RV | 25 λιθάσουσι ℵ, corr. We | 28 τὸ < RV.)

Ἰνα μὴ ἐκφανῆ σφόδρα τὴν θεότητα καταστήσῃ, συνὼν ἐπὶ πλέον τοῖς κατέχειν ἐπειγομένοις καὶ μὴ κατεχόμενος, καὶ τῆς ἀνθρωπίνης τάξεως παραχαράξει τὸν ῥυθμόν. πρόσχες δὲ εἰ δύναταί τινα λόγον ἔχειν τὸ μὴ ἁπλῶς γεγράφθαι τὸ >Ἀπῆλθεν εἰς τὸν , ἀλλ᾿ ἐπέκεινα καὶ »πέραν« αὐτοῦ. ὥσπερ καὶ οἱ διὰ Μωσέως κληροδοτούμενοι τὴν γῆν, ἥττους ὄντες τῶν διὰ τοῦ Ἰησοῦ κληροδοτουμένων, ἐν τῷ πέραν τοῦ Ἰορδάνου ἐκληρώθησαν· ἔνθα βωμὸν μέν, σύμβολον τοῦ ἐν τῇ ἁγίᾳ γῇ θυσιαστηρίου, κατεσκεύασαν, θυσίαν θυσίαν ἢ ὁλοκαυτώματα ἐπ᾿ αὐτοῦ οὐκ ἀνέφερον. ἀλλ᾿ ἤδη τροπικώτερον ἀκούομεν τοῦ· »Ἀπῆλθεν πέραν τοῦ Ἰορδάνου εἰς τὸν τόπον ὅπου ἦν »ὁ Ἰωάννης τὸ πρότερον βαπτίζων«. καὶ ὁ τοῦ Ναυῆ μέντοιγε Ἰησοῦς ἀπὸ τοῦ πέραν τοῦ Ἰορδάνου μετὰ τεραστίων δυνάμεων διαβιβάζει τὸν λαόν. ἀλλὰ καὶ Ἡλίας μέλλων ἀναλαμβάνεσθαι ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν ἅρματι πυρὸς καὶ ἵπποις πυρὸς ἀπὸ τοῦ πέραν τοῦ Ἰορδάνου τῇ μηλωτῇ διασχίσας τὸ ῥεῦμα τοῦ ποταμοῦ διέρχεται.

Ἐςήτουν πάλιν αὐτὸν πιάσαι· καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τῆς χειρὸς αὐτῶν. Κατὰ δὲ ἀναγωγὴν εἰσί τινες βουλόμενοι θηρεῦσαι τὸν κατὰ Χριστιανισμὸν λόγον λόγον τὸ ἀνατρέψαι καὶ ἀνελεῖν αὐτόν οὗτοι νῦν λέγοιντ᾿ ἂν ζητοῦντες πιάσαι τὸν Ἰησοῦν. ἀλλ᾿ ἐπεὶ »Εἰς κακότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία« καὶ »Δοκιμαζομένη ἡ ἐν τῷ λόγῳ δύναμις ἐλέγχει τοὺς ἄφρονας«, διὰ τοῦτο ἐξέρχεται, ὅτε δοκεῖ τοῖς κρατοῦσιν εἶναι ἐν τῇ χειρὶ αὐτῶν ὁ τῆς ἀληθείας λόγος, καὶ ἔξω γίνεται τῆς χειρὸς αὐτῶν, οὐ δυναμένων αὐτὸν κατασχεῖν. [*](2 Vgl. Joh. 2, 16. — 10 Joh. 10, 40. - 11 Vgl. Jos. 22. — 16 Joh. 10, 40. — 17 Vgl. Jos. 3. — 19 Vgl. II Kön. 2, 6 ff. — 24 Joh. 10, 39. — 27 Weish. 1, 4. — 28 Weish. Sal. 1, 3.) [*](LXXIV. I ℵ] 1 τούτῳ τὸ We] τοῦτο N.) [*](LXXV. ℵ] 9 παραχαράξη SV τοπικώτερον ℵ, corr. we | πυρὸς1] πυρίων R.) [*](LXXVI. I ℵ] 25 αὐτοῦ SR | ἀγωγὴν R | 26 τὸ] τώ RV | 31 αὐτὸν We] αὐτοῦ ℵ.)

Τὸ ὄνομα τοῦ Λαζάρου δὶς ἐν τοῖς εὐαγγελίοις εὕρομεν· πρότερον μὲν ἐν τῷ κατὰ λουκᾶν ἐν τῇ παραβολῇ τοῦ πλουσίου καὶ [*](3 S. 151, S. 151, 11. — 4 Vgl. Matth. 3, 17. — 8 Vgl. Matth. 3, 11. — 9 Vgl. Exod. 3, 2. — 10 Joh. 10, 40. — 12 Vgl. Joh. I, 28. — 13 Joh. 3, 23. - 22 Vgl. Lagarde, Onom. s. p. 66, 8 Aenon oculus aut fons eorum (p. 166, 57 als πηγὴ δυνάμεως ärt, wie im Armen. Onom.). — 23 Die Onom. bieten ür nichts Entsprechendes. — 30 Vgl. Luk. 16, 19 ff.) [*](LXXVI. I ℵ] 5 κἂν] καὶ R | τυγχάνει ℵ | 10 τῶ] τὸ RV | 14 πρῶτον ℵ, corr. We 1 23 διορατικώτερον V | 24 πολῆς RV | βασάνου] βαστάνου S, βαστάνουσι RV, corr. Br | 25 παρακατάβασις RV.) [*](LXXVII. I ℵ] 30 μὲν <R)

Ὅτι Μαρία ἡ οὐτή ἐστι καὶ παρὰ τῷ Λουκᾷ ἡ ἀλείψασα τὸν κύριον μύρῳ δῆλον. ἀλλ᾿ ἐκεῖνος μὲν αὐτῆς ἀπεσιώπησεν τοὔνομα· Ἰωάννης δὲ καὶ τὸ ἐκείνῳ παραλειφθὲν ἀνεπλήρωσεν. τίς Δ’ ἂν μὴ παρατραπείη ἐκ τῆς τοιαύτης τοῦ Ἰησοῦ μαρτυρίας περὶ Μαρίας [*](5 Vgl. Job. 11, 39; Luk. 16, 22. — 7 Luk. 16, 27 f. — 10 Luk. 16, 29. — 14 Vgl. Luk. 16, 20. — 17 Joh. 11, 2. — 19 Vgl. Luk. 16, 21. — H Vgl. ο. S. 149, 25. — 28 Vgl. Luk. 7, 38.) [*](LXXVII. Ι ℵ] καὶ1 < V 19 ἠλέησας SR | 22 ἐπειδὴ RV | 23 ασθενήση ἀσθενήσαι] ἀσθενήσοι RV | 25 ἀσθενήση V, ἀσθενήσει R | ἀποθάνη RV.) [*](LXXVIII. I ℵ] 28 ὅτι] + ἡ 8 | 29 ἐσιώπησεν RV | τοὔνομα τοῦ νόμου S.)

Ὡς μὲν ἐν συμβόλῳ δηλούτω τὸν κατὰ τὴν ἱστορίαν θάνατον· ὡς δὲ πρὸς ἀναγωγὴν παριστάτω θάνατον ὃν ἔσθ᾿ ὅτε ὑπνοῦσιν οἱ μὴ ὑπὸ θεοῦ τοὺς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοὺς πεφωτισμένοι. οὐ πάντως δὲ οἱ μὴ πεφωτισμένοι κοιμῶνται εἰς θάνατον, ἀλλὰ τῶν ἐνδεχομένων ἐστί * * καὶ διὰ τοῦτό φησιν ὁ ψαλμῳδός· »Φώτισον τοὺς »ὀφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον( καὶ πρόσεχε ἐπιμελῶς τῷ »Μήποτε«. εἶπε τοίνυν τοῖς μαθηταῖς παρρησίᾳ, τὸ πρῶτον γὰρ ἐν παροιμίαις εἴρηκεν· »Λάζαρος κεκοίμηται«, »Καὶ χαίρω δι’ »ὑμᾶς ὅτι οὐκ ἤμην ἐκεῖ‘· εἰ γὰρ ἠν ἐκεῖ οὐκ ἂν τεθνήκει Λάζαρος· ἀδύνατον γὰρ ἀποθανεῖν τινα παρόντος Ἰησοῦ. ἵνα δὲ ἀναστῇ ἐκ νεκρῶν ὁ ἀποθανών, ἐλθεῖν δεῖ τὸν Ἰησοῦν πρὸς τὸν ἀποθανόντα.

δι’ ὑμᾶς μέν. φησί, χαίρω, πιστεύοντας ἐκ τοῦ μαθεῖν, ὅτι ἀπέθανεν ἐκεῖνος οὐκ ὄντος μου παρ’ αὐτῷ, καὶ ἵνα βεβαιωθῆτε ἐν τῇ πίστει. αὐτὸς μὲν οὖν μόνος ἐξυπνίζει τὸν Λάςαρον, τῶν δὲ μαθητῶν ἔργον ἦν τεθνηκότα δεδεμένον τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας κειρίαις, καὶ τῆς ὄψεως αὐτοῦ σουδαρίῳ περιδεδεμένης, λῦσαι αὐτὸν δεσμοῖς νεκρῶν δεδεμένον καὶ ἀφιέναι αὐτὸν ὑπάγειν κατὰ τὴν τοῦ Ἰησοῦ κέλευσιν· φησὶ δὲ ὁ Θωμᾶς· »Ἄγωμεν ἴνα συναποθάνωμεν αὐτῷ‘. ἀναγνοὺς ὁ Θωμᾶς τὰς περὶ τοῦ σωτῆρος προφητείας· εἰκὸς δὲ ὅτι καὶ ἠκηκόει λείπεσθαι οἰκονομίαν τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ τὴν περὶ ψυχῶν, ἣν ἔμελλε ποιεῖν καταβὰς εἰς τὸ χωρίον αὐτῶν ἵνα τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι κηρύξῃ, πορευθεὶς πρὸς αὐτά, ἀπειθήσασί ποτε. ἀκούσας ὅτι »Πορεύομαι ἕνα ἐξυπνίσω αὐτὸν« ᾤετο οὐκ ἄλλως ἂν ἐξυπνισθήσεσθαι καὶ ἐκ νεκρῶν ἀναστήσεσθαι τὸν Λάζαρον ἢ τοῦ Ἰησοῦ καταβάντος εἰς τὸ τῶν ψυχῶν χωρίον. τὰ δὲ καὶ τοῦ σωτῆρος εἰπόντος· »Οὐδεὶς αἴρει τὴν ψυχήν μου ἀπ’ ἐμοῦ ἀλλ’ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ᾿ »ἐμοῦ« καὶ τὰ ὅμοια, εἶτα ὡς γνήσιος αὐτοῦ μαθητής, κρίνας αὐτῷ ἀκολουθεῖν ὅποι ποτ’ ἂν ἀπίῃ, ἐβούλετο αὐτῷ καὶ τοὺς λοιποὺς μαθητὰς χάριτι τοῦ Ἰησοῦ συναποθέσθαι τὸ σῶμα. μήποτε δὲ καὶ τοῦτο ἠπίστατο ὅτι οὐκ ἄλλως ἔσται συζῆσαι τῷ Ἰησοῦ μὴ συναποθανόντα αὐτῶ, καθὰ καὶ Παῦλος δοκεῖ. οἱ δὲ μὴ βουλόμενοι διὰ τοῦτο αὐτὸν λέγειν φήσουσιν ὅτι ὑποπτεύων τὸν ἐσόμενον φθόνον τῶν Ἰουδαίων ἐκ τοῦ ἀναστῆναι τὸν Λάζαρον καὶ τὸν ἑπόμενον κίνδυνον τοῦτο αὐτὸν αὐτὸν εἰρηκέναι. Ἐλθὼν οὖν ὁ Ἰησοῦς εὗρεν αὐτὸν τέσσαρας ἡμέρας ἔχοντα. ὁ τέταρτος ἀριθμὸς ὑλικός τις καὶ σωματικὸς ὢν κακωτικός ἐστιν, ἐπεὶ τὰ γενικὰ σώματα τέσσαρά ἐστιν· ὅθεν οἱ δουλούμενοι καὶ οἱ κακούμενοι τέσσαρσιν ἑκατοντάσιν ἐτῶν πάσχουσι κατὰ τὸ εἰρημένον· Κακώσουσιν αὐτοὺς καὶ ταπεινώ- »σουσιν αὐτοὺς ἴτη τετρακόσια( τάχα δὲ κατὰ τοῦτο εἰς καθαίρεσιν τῶν τῇ φύσει τοῦ σώματος ἀκολουθησάντων ἁμαρτημάτων τεσσαράχοντα νηστεύει Μωσῆς ἡμέρας, ὁμοίας δὲ καὶ Ἡλίας, καὶ ὑπὲρ τῶν ἡμέτέρων ἁμαρτημάτων ὁ σωτήρ. καὶ νῦν οὐν ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς [*](3 Vgl. Joh. 11. 44. — 7 Joh. 11, 16. — 10 Vgl. I Petr. 3, 19 f. — 12 Joh. 11, 11. — 15 Joh. 10, 18. - 17 Vgl. Apok. 14, 4. — 20 Vgl. II Tim. 2, 11. — 23 Joh. 11, 17. — 27 Gen. 15, 13.) [*](LXXIX. I ℵ] 3 οὖν] οὐ R | 10 ἣν] + καὶ R | 12 ἂν < ℵ. cf. II | SR | 16 ἐμαυτοῦ V | 17 ἀκολουθῆσαι RV | αὐτῷ < ℵ | 18 ἀποθέσθαι ℵ, cf. II | καὶ ταπεινώσουσιν αὐτοὺς < RV | 28 κατὰ We] καὶ) [*](II ΑΒΒREV (Cord. p. 282. Cramer p. 316)] (8 ἀναγνοὺς — 18 σῶμα) 11 αὐτοὺς Μ | ἀΛ.ούσας] + οὖν Cord | 12 ἐξυπνώσεσθαι Μ Cord | 14 τὰ] τὸ 3 Cr, ἔτι Cord | 15 αὐτὴν < Ρ | 1(3 ἐμαυτοῦ ΑBBREV Cr | αὐτοῦ] τοῦ σωτῆρος Ρ Cord Cr, σωτῆρος Μ κρίνας] + καὶ ABBREV Cord Cr | 18 τὰ σώματα αὐτῶν Cord.)

Inc. Ἡ βραδυτὴς τοῦ ἀρθῆναι τὸν ἐπικείμενον . . Expl. ἦραν τὸν λίθον. Cat. Nicetae (BC); s. ο. Ζ. XXVIII, 3 S. 391, 13.