Panarion (Adversus Haereses)

55. Ὅθεν ἵνα μὴ παραλειφθῇ τῶν προταθέντων μηδὲ ἔν, ὅπως τε- λε<ί>ως ως ἐκτέμνωμεν <τὴν> ὕδραν, εἰς τὸ προκείμενον ἐφεξῆς γάρ, καθάπερ ὑπεσχόμην, καὶ τὰ ἄλλα ἃ προσαποροῦσι κεφάλαια θεὶς καὶ ἃ χρὴ πρὸς αὐτὰ λέγεσθαι ἀποδείξας, ἀκόλουθα παραστήσω αὐτὸν καὶ σύμφωνα εἰς τὴν περὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς σαρκὸς πίστιν καὶ αὐτὰ εἰρηκότα.

ἴδωμεν δὴ οὖν ἃ τὸ πρῶτον εἰς τὸν ἀπόστολον προήχθημεν εἰπεῖν. τὸ γάρ »ἐγὼ δὲ ἔζων« λεχθὲν αὐτῷ »χωρὶς νόμου ποτέ« ἄνω τὴν ἐν τῷ παραδείσῳ, καθάπερ ἐξ ἀρχῆς ὑπεθέμεθα, πρὸ τῆς ἐντολῆς, οὐκ ἐκτὸς σώματος, ἀλλὰ μετὰ σώματος ἡμῶν ἐν τοῖς πρωτοπλάστοις διαγωγὴν παρεγγυᾷ,

ἐπειδὴ πρὸ τοῦ δοθῆναι τὴν ἐντολὴν »χοῦν ὁ θεὸς [*](2f II Kor. 10, 10 — 3–5 II Kor. 12, 2 — 5f Ephes. 5, 28 — 69 5, 23 — 20 Röm. 7, 9 — 23 Gen. 2, 7) [*](M U S 19–S. 499, 15 Photius bibl. 234 S. 294a, 23 ff (=Phot.)) [*](2—5 καὶ πάλιν — σώματος οὐκ οἶδα < S 6 — 9 καὶ πόλιν — Χριστοῦ < S 7 ὁλοτελῶς U 9 ἀσφαλῶς < S 10f ὡς στάσιν — σας] und als ob er nicht eine Ordnung den Worten habe S 10 στάσιν] στασιά- ζειν S 11 ἀναπνεούσας Μ seinen Gang nehme S 12 καὶ ὁμιλούσας παλίμφημα] καἰ ὁμολογούσας πάλιν φημὶ M < S 12 f ὁτὲ δὲ οὐκ ἀνίστασθαι < S προταθέντων < S 14 f ὅπως — ὕδραν < S τελε<ί>ως * 15 < * Ι ἐπανελεύσομαι] kehren wir ück S 16 καὶ τὰ ἄλλα < S Ι ἃ < 17 θεὶς] αὖθις οὖν U 1 7 f θεὶς — παραστήσω αὐτὸν] eile ich zu zeigen S 1 8 f καὶ αὐτὰ Μότα] εἰρηκότα] werde reden nach meinem ögen S 19 ἵωμεν U Ι δὴ οὖν ἄ τὸ] δὲ τί ὲν ὅπερ Phot. 20 δὲ < S Ι λεχθὲν αὐτῷ hinter ποτὲ 21 ἄνω < S 22 ἀλλὰ μετὰ σώματος < M 23f ἐπειδὴ—ἄνθρωπον< Phot.)

τὸ γὰρ μὴ ἔχον διορισμὸν καθ’ ὃν δεῖ πολιτεύεσθαι μηδὲ ἐξουσίαν αὐτοδέσποτον λογισμοῦ, ποίῳ χρῆσθαι αἱρεῖται πολιτεύματι, ἵνα δικαίως ἢ τιμηθῇ ἢ ψεχθῇ, ἀνυτπεύθυνον παντὸς λεκτέον ὑπάρχειν τοῦτο ἐγκηήματος, ὅτί μὴ δύναται τούτων ἐπιθυμῆσαι ὦν μὴ κεκώλυται. κἂν ἐπιθυμήσῃ δέ, οὐκ αἰτιαθήσεται.

τὸ γὰρ ἐπιθυμῆσαι οὐκ ἐπὶ τῶν παρόντων καὶ ὑποκειμένων ἐν ἐξουσίᾳ πίπτει, ἀλλ’ ἐπὶ τῶν παρόντων μέν, μὴ ὄντων δὲ ἐν ἐξουσίᾳ. πῶς γὰρ οὖ μὴ κεκώλυταί τις μηδὲ ἐνδεής ἐστι, τούτου ἐπιθυμεῖ καὶ ἐρᾷ; ὅθεν διὰ τοῦτο »τὴν ἐπιθυμίαν οὔκ ᾔδειν«, <ἔφη,> »εἰ μὴ ὁ νόμος ἔλεγεν, οὐκ ἑπιθυμήδεις«.

ἀκούσαντες γάρ »ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ’ αὐτοῦ· ᾗ δ’ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ’ αὐτοῦ, θανάτῳ νάτῳ ἀποθανεῖσθε«, τίτε τὸ ἐπιθυμῆσαι συνέλαβον καὶ ἐνεκίσσησαν. οὑ γὰρ ὦν ἔχει καὶ ὦν ἐξουσιάζει καὶ κέχρηται αὐτοῖς, ὁ ἐπιθυμῶν ἐπιθυμεῖ, ἀλλὰ ὦν κεκώλυται καὶ ἀφῄρηται καὶ οὐκ ἔχει.

διὸ δὴ καλῶς »τὴν ἐπιθυμίαν οὐκ ᾔδειν« ἐλέχθη, »εἰ μὴ ὁ νόμος ἐλεγεν, οὐκ ἐπιθυμήσεις«, ὃ δή ἐστιν, εἰ μὴ εἴρητο »οὐ φάγεσθε ἀπ’ αὐτοῦ«. ἐντεῦθεν γὰρ ἐκτήσατο τόπον καὶ ἀφορμὴν εἰδελθεῖν εἰς τὸ διαπαῖξαί με καὶ παρατέψασθαι ἡ ἀμαρτία.