Panarion (Adversus Haereses)

οὕτως καὶ τὰ ἡμέτερα σώματα μεταβάλλονται ἐν τοῖς σαρκοβόροις οἰωνοῖς καὶ θηρίοις καὶ γίγνεται μέρη ζᾠων ἐσθιόμενα ἀντιμεταβάλλεται καὶ γίγνεται ἀνθρώπων ἢ ἑτέρων ζᾠων σώματα.

καὶ τούτου ἐπὶ πολὺ γιγνομένου ἀνάγκη τὸ αὐτὸ σῶμα πλειόνων ἀνθρώπων πολλάκις γίγνεσθαι μέρος. τίνος οὖν ἔσται σῶμα ἐν τῇ ἀναστάσει; καὶ οὕτως εἰς βυθὸν ἡμᾶς φλυαρίας ἀλόγου συμβήσεται ἐμπίπτειν.

13. Kαὶ μετὰ ταύτας τὰς ἀπορίας ἐπὶ τὸ πάντα εἶναι δυνατὰ τῷ θεῷ καταφεύγουσι καὶ λέξεις τῶν γραφῶν δυναμένας κατὰ τὴν πρόχειρον ἐκδοχὴν ὑποβάλλειν τὸ νοούμενον αὐτοῖς προφέρονται·

οἷον ἐν τῷ Ἰεζεκιήλ »καὶ ἐγένετο ἐπ᾿ ἐμὲ χεὶρ κυρίου καὶ ἐξήγαγέ με ἐν πνεύματι καὶ ἔθηκέ με ἐν μέσῳ τοῦ πεδίου καὶ τοῦτο ἦν μεστὸν ὀστέων ἀνθρωπίνων. καὶ περιήγαγέ με ἐπ᾿ αὐτὰ κυκλόθεν κύκλῳ. καὶ ἱδού, πολλὰ σφόδρα ἐπὶ προσώπου τοῦ πεδίου, καὶ ἱδού, αὐτὰ ξηρὰ λίαν. καὶ εἶπεν πρός με.

υἰὲ ἀνθρώπου, εἰ ζήσεται τὰ ὁστᾶ ταῦτα; καὶ εἶπον. κύριε ὁ θεός, σὺ ἐπίστασαι ταῦτα. καὶ εἶπε πρός με. προφήτευσον, υἱὲ ἀνθρώπου.

καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτά· τὰ ὀστέα τὰ ξηρὰ ταῦτα, ἀκούσατε λόγον κυρίου. τάδε λέγει Ἀδωαΐ κύριος τοῖς ὀστέοις τούτοις· ἰδού, ἐγὼ εἰσάγω εἰς ὐμᾶς πνεῦμα ζωῆς καὶ δώσω ἐφ᾿ ὑμᾶς νεῦρα καὶ ἐπάξω ἐφ᾿ ὑμᾶς σάρακας καὶ ἐκτενῶ ἐφ᾿ ὑμᾶς δέρμα καὶ δώσω τὸ πνεῦμά μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καὶ ζήσεσθαε, καὶ θήσομαι ὑμᾶς ἐπὶ τὴν γῆν ὑμῶν, καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος«.

τούτῳ μὲν οὖν <ὡς> πιθανωτέρῳ χρῶνται τῷ ῥητῷ. καὶ ἄλλα δὲ <συλ>λέγουσιν [*](14-21 Ezech. 37,1-6 M U S Epiph. 1 (bis Z. 1 σῶμα)) [*](1 * <καὶ τὰς μεταβαλλούσας σάρκας ἐν νόσοις <εἰς> ἰδρῶτας ἢ οἵαν δήποτε ὕλην> Εpiph.1 | τὸ] τῶ Μ τὰ Epiph.1 (U) | ἠμῶν <S | ἀνίστασθαι Epiph.1 | ἠπορήσαμεν Μ προηπορήσαμεν S 2f εἰς τὸ ἠμέτερον] oben gesagt S 4 vor ἐν τοῖς + καὶ U 4f οἰωνοῖς καὶ<S 5 καὶ2 <M U | γίγνονται U 6 ἐτέρων ζᾠων ἢ ἀνθρώπων S | ἀντιμεταβάλλει U 7 γίνεται Μ | ἐτέρων ζᾠων ἢ ἀνθρώπων S | καὶ] aber S 7f γινομένου Μ 8 πολλάκις <S | γενέσθαι Μ γίνεσθαι U 9 μέρος] Leib S 9f φλυαρίας ἡμᾶς U 10 ἀλόγους U 11 ταύτας + πάσας S | δυνατὰ εἶναι U 13 oἶον<S 15 ἀνθρώπων U 16—23 καὶ περιήγαγε—ἐφ᾿ ὐμᾶς δέρμα <S 16 κύκλωθεν U 17 σφόδρα Μ 18 ὀστέα U 19 ἐρεῖς] εἶπον U 22 ἐφ᾿ ὑμᾶς1]εἰς ὑμᾶς U 24 εἰμὶ<Μ 25 <ὡς>* | πιθανοτέρω Μ 25 <συλ>λέγουσιν*, nach S fügen sie diesen bei] λέγουσιν ΜU)

14.Χρὴ δὲ πάντα τὸν φιλαλήθη κατὰ ταὐτὸν τούτοις τὸν νοῦν ἐπιστήσαντα περὶ τῆς ἀναστάσεως ἀγωνίσασθαι, σῶσαί τε καὶ τὴν τῶν ἀρχρίων παράδοσιν καὶ φυλάξασθαι μὴ ἐμπεσεῖν εἰς φλυαρίαν πτωχῶν νοημάτων, παδυνάτων τε ἅμα καὶ θεοῦ ἀναξίων.

τοῦτο οὖν εἰς τὸν τόπον τοῦτον διαληπτέον, ὅτι πᾶν σῶμα ὑπὸ φύσεως συνεχόμενον τῆς καταταττούσης ἔξωθέν τινα δίκην τροφῆς εἰς αὐτὸ καὶ ἀπεκκρινούσης ἀντὶ τῶν ἐπεισαγομένων ἕτερα, ὤςπερ τὰ τῶν ζᾠων, τὸ ὑλικὸν ὑποκείμενον οὑδέποτε ἔχει ταυτόν.

διάπερ οὐ κακῶς ποταμὸς ὡνόμασται τὸ σῶμα, διότι ὡς πρὸς τὸ ἀκριβὲς τάχα οὐδὲ δύο ἠμερῶν τὸ πρῶτον ὑποκείμενον ταὐτόν ἐστιν ἐν τῷ σώματι ἡμῶν, καίτοι γε τοῦ οἱονεὶ Παύλου ἣ Πέτρου ἀεὶ τοῦ αὐτοῦ ὅντος, (οὐ[τοῦ] κατὰ ψυχὴν μόνον, ἦς ἡ οὐσία οὔτε ῥεῖ καθ᾿ ἡμᾶς οὕτ᾿ ἐπεισαγόμενόν τι ἔχει ποτέ), κἂν ῥευστὴ ᾖ ἡ φύσθς τοῦ σώματος, τῷ τὸ εἶδος τὸ εἶδος τὸ χαρακτηρίζον τὸ σῶμα ταὐτὸν εἶνα,

ὡς καὶ τοὺς τύπους μένειν τοὺς αὐτοὺς τοὺς τὴν ποιότητα Πέτρου καὶ Παύλου τὴν σωματικὴν παριστήνοντας, καθ᾿ ἣν ποτότητα καὶ οὐλαὶ ἐκ παίδων παραμένουσι τοῖς σὡμασι καὶ ἄλλα τινὰ ἰδιώματα, <ὡς> φακοὶ καὶ ἑπὶ τούτοις εἴ τί ἐστιν ὅμοιον·

τοῦτο τὸ εἶδος, καθ᾿ ὃ εἰδοποιεῖται ὁ Πέτρος καὶ ὁ Παῦλος, τὸ σωματικόν, [ὃ]ἐν τῇ ἀναστάσει περιτίθεται πάλιν τῇ ψυχῇ, ἐπὶ τὸ πρεῖττον μεταβάλλον, οὐ πάντως τόδε τὸ ἐκτεταγμένον τὸ κατὰ τὴν πρώτην ὑποκείμενον.

ὥσπερ δὲ τὸ εἶδος <ταὐτόν> ἐστιν ἐκ βρέ- [*](1 Μatth. 8, 12-2 Matth. 10,28 - Röm. 8,11 M U S) [*](1 [ὠς]* 2 τό]das er sagte S | ἀπωλέσαι U 3 τὸ] τῶ U | ἐν τῷ Παύλῳ] im Sendschreiben des Faulus S | ἡμῶν U 3f διὰ τὸ ἐνοικοῦν αὐτοῦ πνεῦμα U 4 ἐν ἡμῖν U 5 κατὰ ταὐτὸν] κατ᾿ αὐτὸν U diesem gemäß S | τούτοις <S 6 τε <Μ 7 μὴ<U 9 τοῦτον <ΜU 10 ἀποκρινούσης u 11 τῶν ζᾠων] der übrigen Geschöpfe S 12 κακὸς U 13 διότι] διὸ Μ 14 οἶον ἢ U 15 [τοῦ] * |μόνον Jahn] μόνου Μu | ἦς<Μ 16 οὔτε ῥεῖ]ὑστερεῖ Μ<S | ποτέ] μήποτε δὲ (nach vorher gesetztem Punkt) M uann aber nun S | ᾖ Jahn] ἦν ΜU 17 τὸ χρρακτηρίζον τὸ σῶμα] τοῦ χαρακτηρίζοντος σῶμα Μ 18 τοὺς τύπους] αὐτὸς τύπους Μ | τοὺς τὴν] εἰς τὴν u 20 <ὡς>* |φάσκοι Μ 21 εἴ τι<Μ 21f ὁ Παῦλος καὶ ὁ Πέτρος Μ 22 [ὅ] Μendelssohn | πάλιν <S 23 τόδε τὸ Βοnwetsch nach S] τόδε τι Μ τόδε ἔτι u | ἐκτεταγμένον] ἐντεταγμένον U 24 ὐποκίμενον] Αlter S; vgl. zu S. 424, 12 | <τάὐτὸν> Rufin)