Panarion (Adversus Haereses)

ἑπτὰ γὰρ οὐρανοὺς κατεσκευακέναι, ὧν ἐπάνω τὸν Δημιουργὸν εἶναι λέγουσιν. καὶ διὰ τοῦτο Ἐβδομάδα καλοῦσιν αὐτόν, τὴν δὲ Μητέρα τὴν Ἀχαμὼθ Ὀγδοάδα, ἀποσῴζουσαν τὸν ἀριθμὸν τῆς ἀρχεγόνου καὶ πρώτης τοῦ Πληρώματος Ὀγδαάδος.

τοὺς δὲ ἑπτὰ οὐρανοὺς οὐκ] εἶναι νοητούς φασιν, ἀγγέλους δὲ αὐτοὺς ὑποτίθενται, καὶ τὸν Δημιουργὸν δὲ καὶ αὐτὸν ἄγγελον , θεῷ δὲ ἐοικότα, ὡς καὶ τὸν παράδεισον, [*](V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](1f οὕτως — πνευματικὸν < > Μ, vgl. Z. 3 3 nach ὐπῆρχεν folgt in M ἐτράπη ἐπὶ τὴν μόρφωσιν αὐτῶν· ἀλλὰ τὸ μὲν πνευματικὸν μὴ δεδυνῆσθαι αὐτὴν μορφῶσαι ἐπειδὴ ὁμοούσιον ὑπῆρχεν αὐτῆ | τῆς γενομένης < > M 5 Ε; quidem lat. (5 τὸν Πατέρα] deuut patrem et salvatorem, lat. τὸν θεὸν καὶ πατέρα Theodoret haeret. fab. comp. I 7; darnach lies wohl τὸν 〈θεὸν γαὶ〉 Πατέρα *, vgl. Ζ. 18 | τε < > lat. | αὐτῶ///, ν weggeschabt Vcorr αὐτῶν M 8 λέγουσι] V | μετ’] κατ’ N | Ε; *] eum lat. 11 τῶν1 < > M 12 τῶν < 15 † ἐν εἰκόνι] in imagine lat.; alter Fehler ür τὸν εἰκόνα * 17 τούτου Ausgg.] τούτων VM (ab) kor lat. 18 τῶν] τὸν M 19 ὄντα] esse lat. 22 vor ἀριστερῶν em δι᾿ weggekratzt Vcorr 23 γὰρ] quoque lat. 24 λέγουσιν εἶναι M 25 τῆς] τοὺς V 26 πρώτης] πρὸ τῆς V 27 οὐκ] Ausgg.] quos (= οὕς, Doppelschreibung; daraus οὐκ verderbt) lat. < > Tert. 28 δὲ 1 <)

Ταῦτα δὲ τὸν Δημιουργὸν φάσκουσιν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ μὲν ᾠῆσθαι <κατὰ Ε; κατασκευάζειν, πεποιηκέναι δ᾿ αὐτὰ τῆς Ἀχαμὼθ προβαλλούσης. οὐρανὸν Ε; πεποιηκέναι μὴ εἰδότα οὐρανόν· καὶ ἄνθρωπον πεπλακέναι, ἀγνοοῦντα τὸν] ἄνθρωπον· γῆν τε δεδειχέναι, μὴ ἐπιστάμενον τὴν] γῆν·

καὶ ἐπὶ πάντων οὔτως λέγουσιν ἠγνοηκέναι αὐτὸν τὰς ἰδέας ὧν ἐπολίει καὶ αὐτὴν τὴν Μητέρα, αὐτὸν Τε μόνον ᾠῆσθαι πάντα εἶναι.

αὐτίαν δ᾿ αὐτῷ γεγονέναι τὴν Μητέρα τῆς ποιήσεως ταύτης φάσκουσι, τὴν σὕτω βουληθεῖσαν προαγαγεῖν αὐτόν, κεφαλὴν με) καὶ ἀρχὴν τῆς ἰδίας οὐσίας, κύριον δὲ τῆς ὅλης πραγματείας.

ταύτην δὲ τὴν Μητέρα καὶ Ὁγδοάδα καλοῦσι καὶ Σοφίαν καὶ Γῆν καὶ Ἱερουσαλὴμ καὶ ὅγιον Πνεῦμα καὶ Κύριον ἀρσενικῶς· ἔχειν ἴε τὸν τῆς Μεσότητος τόπον αὐτὴν καὶ εἶναι ὑπεράνω μὲν τοῦ Δημιουργοῦ , ὑποκάτω δὲ ἤ ἔξω τοῦ Πληρώματος μέχρι συντελείας.

19. Ἐπεὶ οὖν τὴν ὑλικὴν οὐσίαν ἐκ τριῶν παθῶν συστῆναι λέγουσι, φόβου τε καὶ λύπης καὶ ἀπορίας, ἐκ μὲν τοῦφόβου φόβου καὶ τῆς ἐπιστροφῆς τὰ ψυχικὰ τὴν σύστασιν εἰληφέναι·

ἐκ μὲν τῆς ἐπιστροφῆς τὸν Δημιουργὸν βούλονται τὴν γένεσιν ἐσχηκέναι, ἐκ δὲ τοῦ φόβου τὴν λοιπῆν πᾶσαν ψυχικὴν ὑπόστασιν ὡς ψυχὰς ἀλόγων ζῴων καὶ θηρίων καὶ ἀνθρώπων.

Ε; διὰ τοῦτο ἀτονώτερον αὐτὸν ὑπάρχοντα πρὸς τὸ γινώσκειν τὰ πνευματικὰ αὐτὸν νενομικέναι μόνον εἶναι θεὸν καὶ διὰ τῶν προφητῶν εἰρηκέναι »ἐγὼ θεός, πλὴν ἐμοῦ οὐδείς«.

ἐκ δὲ τῆς λύπης τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας διδάσκουσι γεγονέαι· ὅθεν Ε; τὸν Διάβολον τὴν γένεσιν ἐσχηκέναι, ὅν καὶ Κοσμοκράτορα καλοῦσι , καὶ τὰ δαιμόνια καὶ τοὺς ἀγ- [*](23 Jes. 45, 5; 46, 9 — 23f vgl. Eplies. 6, 12 V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](1 ἄγγελον V δυνάμει] viriutem lat. 3 μὲν ῳῆσθαι] μὴ νενοῆσθαι M 3f κατὰ Ε; *] in fottim lat. 4 τῆς Ἀχαμὼθ προβαλλούσης] Achamoth lat. 5 <γὰρ> Dind.] enim lat. 5f πεπλακέναι — ἄνθρωπον am Rande nachgetragen V corr 6 τὸν] *| δεδειχέναι] ostendisse lat. ; wohl alter Fehler ür Ε; δεδειχέναι *, τετευχέναι ül. | τὴν] * 7 ἰδέας aus εἰδέας Vcorr εἰδέας M 8f αὐτὸν δὲ — τὴν μητέρα < Μ 9 ποιήσεως *] οἰήσεως TM operationis lat. 10 προαγαγεῖν M 14 τοῦ2] τούτου M 19 λύπην M 20 ὡς ψυχὰς < > lat. | καὶ θηρίων < > lat. 21 Ε; *] | ἀτονώτερον] superiorem ἀνώτερον) lat. | πρὸς τὸ γινώσκεν] pracscire lat. | τα *] τινὰ VM 22 vor αὑτὸν + et lat. 22f αὑτὸν νενομικέναι — τὰ πνευματικὰ < > M 22 εἶναι < > lat. 23 λοιπῆς aus λύπης V 24 Ε; *] 25f ἰαὶ τοὺς ἀγγέλους] < > lat. angelorurn)

ἀλλὰ τὸν μὲν Δημιουργὸν υἱὸν ψυχικὸν τῆς Μητρὸς αὐτῶν λέγουσι, τὸν δὲ Κοσμοκράτορα κτίσμα τοῦ Δημιουργοῦ. καὶ τὸν μὲν Κοσμοκράτορα γινώσκειν τὰ ὑπὲρ αὐτόν, ὅτι πενῦμά ἐστι τῆς πονηρίας, τὸν δὲ Δημιουργὸν ἀγνοεῖν, ἅτε Ψυχικὸν ὑπάρχοντα.

οἰκεῖν δὲ τὴν Μητέρα αὐτῶν εἰς τὸν ὑπερουράνιον τόποι τουτέστιν ἐν τῇ Μεσότητι, τὸν Δημιουργὸν δὲ εἰς τὸν ἐπουράνιον τόποv τουτέστιν ἐν τῇ Ἐβδομάδι, τὸν > Κοσμοδράτορα ἐν τῷ καθ' ἡμᾶς κόσμῳ.

ἐκ δὲ τῆς ἐκπλήξεως καὶ ἀμηχανίας ὡς ἐκ τοῦ > στασιμωτέρου τὰ σωματικὰ καθὼς προείπαμεν τοῦ κόσμου στοιχεῖα γεγονέναι. γῆν μὲν κατὰ τὴν ἐκπλήξεως στάσιν, ὕδωρ δὲ κατὰ τὴν φόβου κίνησιν, ἀέρα δὲ κατὰ τὴν λύπης πῆξιν. τὸ δὲ πῦρ ἅπασιν αὐτοῖς ἐμπεφυκέναι θάνατον καὶ φθοράν, ὡς καὶ τὴν ἄγνοιαν τοῖς τρισὶ πάθεσιν ἐγεκρύφθαι οιοασκουσι.

Δημιουργήσαντα δὴ τὸν κόσμον πεποιηκέναι καὶ τὸν ἄνθρωπον τὸν χϊκόν, οὐκ ἀπὸ ταύτης δὲ τῆς ξηρᾶς Τῆς, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς ἀοράτου οὐσίας, ἀπὸ τοῦ κεχυμένου καὶ ῥευστοῦ τῆς ὕλης λαβόντα. καὶ εἰς τοῦτον ἐμφυσῆσαι τὸν ψυχικὸν διορίζονται.