Ancoratus

69. Ἀλλὰ καὶ τὴν δικαίωσιν ἐξ ἀμφοῖν λέγει καὶ τὴν χάριν· »δικαιωθέντες δὲ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ καὶ ἐν τῷ πνεύματι τοῦ θεοῦ ἡμῶν« ὅμοιον τῷ εἰπεῖν »δικαιωθέντες δὲ ἐκ πίστεως εἰρήνην ἔχομεν πρὸς τὸν θεὸν διὰ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ‘ «·

οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν κύριον Ἰησοῦν, εἰ μὴ ἐν πνεύματι ἁγίῳ‘ καὶ οὐδεὶς δύναται πνεῦμα πνεῦμα ἅγιον ἢ παρὰ κυρίου »διαιρέσεις δὲ χαρισμάτων εἰσί, τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦμα, καὶ διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν, ὁ δὲ αὐτὸς κύριος, καὶ διαιρέσεις ἐνεργημάτων εἰσίν, ὁ δὲ αὐτὸς θεὸς ὁ ἐνεργῶν τὰ πάντα ἐν πᾶσι« καί »ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ κυρίου πνεύματος«·

καί μὴ λυπεῖτε τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἐν ᾡ ἐσφραγίσθητε εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώσεως« ὅμοιον τῷ εἰπεῖν »ἢ παραζηλοῦμεν τὸν κύριον, μὴ ἰσχυρότεροι αὐτοῦ ἐσμεν‘·

»τὸ δὲ πνεῦμα ῥητῶς λέγει« ὅμοιον τῷ εἰπεῖν »τάδε λέγει κύριος παντοκράτωρ«·

καί »τὸ πνεῦμά μου ἐφέστηκεν ἐν μέσῳ ὑμῶν « ἐάν τις ἐμοὶ ἀνοίξῃ, εἰσέλθω ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ καὶ μονὴν παρ’ αὐτῷ ποιησόμεθα«·

Ησαΐας δέ καὶ ἐπ' αὐτὸν πνεῦμα θεοῦ«, ὁ δὲ Χριστός πνεῦμα κυρίου ἐπ' ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με« καί Ἰησοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ, ὃν ἔχρισεν ὁ θεὸς πνεύματι ἁγίῳ« ἤ κύριος ἀπέσταλκέ με καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ‘.

φανερὰ δὲ καὶ ἡ φωνὴ τῶν Σεραφίμ, κράζουσα »ἅγιος ἅγιος ἅγιος κύριος Σαβαώθ«.

ἐὰν δὲ ἀκούσῃς ὅτι »τῇ δεξιᾷ τοῦ θεοῦ ὑψωθεὶς τήν τε ἐπαγγελίαν τοῦ πνεύματος λαβὼν παρὰ τοῦ πατρός‘ ἤ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸς ἣν ἠκούσατε« ἢ ὅτι τὸ πνεῦμα αὐτὸν ἐκβάλλει εἰς τὴν ἔρημον« ἢ ὅτι αὐτὸς [*](4 f I Kor. G, 11 — –7 Rom. 5, 1 — 7 f I Kor. 12, 3 — –11 I Kor. 12, –6 — 12 11 Kor. 3, 18 — –14 Ephes. 4, 30 — 14 I Kor. 10, 22 — 15 I Tim. 4, 1 — 16 Hagg. 2, 11 — 16 f Hagg. 2, 5 — 17 f Apok. Joh. 3, 20 Job. 14, 23 — 19 Jes. 11, 2 — 19 f Luk. 4, 18 — 20 f Act. 10, 38 — 21 f Jes. 48, 16 — 23 Jes. 6, 3 — –25 Act. 2, 33 — 25 Act. 1, 4 — 26 Mark. 1, 12 L J pan. — S. 80, 13 Joh. Scotus de divis. naturae IV p. 162 Gale 1681) [*](3 δικαιοσύνην L J 4 Ἰησοῦ Χριστοῦ vor τοῦ κυρίου ἡμῶν J 5 τῷ 1 x003C; L J S λαβεῖν πνεῦμα ἅγιον L | ἢ pan.] εἰ μὴ L J d δὲ] γὰρ ? * 10 εἰσιν — ἐνεργημάτων Ζ. 10 f) > pan. 13 λυπῆτε L 14 ἢ] εἰ pan. μὴ L J ἀρρή- τως J 17 <ὅμοιον τῶ εἰπεῖν> * 18 ποιήσομεν pan. 20 ἐπ’ ἐμέ x003C; L J 21 ὁ θεὸς x003C; L J | ἤ] εἰ L J 23 ἀκούσῃς] audieritis Joh. Scot. 24 ὑψύθη 3 τήν τε] καὶ τὴν pan. | λαβὼν τοῦ πνεύματος L 25 περιμένει L J | πατρὸς + μου Joh. Scot.)

θεὸς δὲ > ὁ υἱός· »ἐξ ὧν« φησίν »ὁ Χριστὸς τὸ κατὰ σάρκα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντων θεός‘, πίστευσον‘, φησίν. »εἰς τὸν κύριον Ἰησοῦν καὶ σωθήσῃ‘ καί »ἐλάλησε«, φησίν, »ασὐτοῖς τὸν λόγον τοῦ κυρίου«, »ἀναγαγών τε αὐτοὺς εἰς τὸν οἶκον παρέθηκεν αὐτοῖς τράπεξαν καὶ ἠγαλλιάσατο πανοικὶ πεπιστευκὼς τῷ θεῷ« ἢ ὅτι ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ Λόγος« ἤ »ἵνα τὴν διδασκαλίαν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ κοσμήσωσιν« ἤ ἐπεφάνη γὰρ ἡ χάρις τοῦ θεοῦ καὶ σωτῆρος πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς‘ ἤ »προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ [*](1 f Matth. 10, 19 – 2 Matth. 12, 28 — 3 Mark. 3, 29 — 4 Luk. 23, 46 — 5 Luk. 1, 80 — 6 Luk. 4, 1 — 7 Luk. 4, 13 — 7 f Job. 3, 6 — 8 f Joh. 1, 3. 4 — 9 f Joh. 14, 16 f — –142 Act. 5, 3 — 12 f Act. 5, 4 — 14 f ITirn. 3, 16 — 16 f Rom. 9, 5 — 17 f Act. 16, 31 — –20 Act. 16, 82. 34 — 21 f Joh. 1, 1 — 22 f Tit. 2, 10 — 23 f Tit. 2, 11 — 24 f Tit. 2, 13 L J pan. Joh. Scot. (bis Ζ. 13 τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον)) [*](1 τοι ·πατρός μου x003C; pan. 2 ἐκβάλω pan. 4 f ἤ πάτερ — τὰ ἑξῆς x003C; J | ἤ ·πάτερ] ἤπερ L 5 καὶ τὰ ἑξῆς] * | τῷ x003C; L J 6 δὲ x003C; L J | πλη- σθεὶς pan. 8 f ὅμ·οιον τῷ — ζωὴ ἦν x003C; Joh. Scot. 8 τῷ] πῆ L 9 ἐν ἑαυτῷ L Ι πατέρα + μου LJ 11 Πέτρος] λέγων pan. 13 τῷ (vor θεῷ) x003C; pan. καὶ θεὸς x003C; J 14 ὃς <καὶ> * | τὸ x003C; pau. 17 φησίν x003C; 22 ἤ x003C; L J | σωτῆρος] πατρὸς LJ | θεοῦ x003C; pan. 22 f κοσμήσωμεν L J 23 γὰρ x003C; L J | θεοῖ] κυρίου pan. | καὶ σωτῆρος] ἡ σωτήριος J | σωτῆρος + ἡμῶν Χριστοῦ pan. 24 παιδεύουσα] διδάσκουσα pan. | δεχόμενοι pan.)

ή αὐτὴ δὲ ή διακονία τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ Λόγου· »προσέχετε«, φησίν, »ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ, ἐν ᾠ ὑμᾶς ἔθετο τὸ πνεῦμα τὸ ἄγιον ἐπισκόπους ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ« ὃμοιον τᾠ εἰπεῖν »χάριν ἔχω τῷ ἐνδυναμώσαντί με Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἠμῶν, ὃτι πιστόν με ἡγήσατο θέμενος εἰς διακονίαν«.

70. Συνεργεῖ τοίνυν, ὡς ἀποδέδεικται, τᾠ πατρὶ ὁ μἱὸς καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἃγιον· »τᾠ λόγω γὰρ κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν«. προσκυνητὸν δὲ τὸ | πνεῦμα τὸ ἅγιον· »τοὺς γὰρ προσκυνοῦντας D169 θεῷ ἐν πνεύματι δεῖ προσκυνεῖν καὶ ἀληθείᾳ.«

εἰ δὲ συνεργεῖ ταῦτα, κτίσις κτίσιν οὐκ ἐργάζεται οὐδὲ κτιστὴ ἡ θεότης γίνεται οὐδὲ ἐν μέτρῳ ἢ περιοχῇ θεὸς γινώσκεται. ἔστι γὰρ ἀπερίγραφος ἀχώρητος ἀπερινόητος, πάντα περιέχων τὰ ποιήματα τοῦ θεοῦ.

οὐδὲ λατρευτὴ ἡ κτίσις· »ἐλάτρευσαν, γάρ <φησιν>, τῇ κτίσει παρὰ τὸν καὶ ἐμςράνθησαν«. πῶς γὰρ οὐ μωρὸν κτίσιν θεολογεῖν ἀθετεῖν τε <τὴν> πρώτην ἐντολὴν τὴν λέγουσαν »ἄκουε Ισραήλ, κύριος θεός σου κύριος εἶς ἰστιν«· »οὐκ ἔσται ἐν σοὶ θεὸς πρόσφατος«.

ἐν γραφαῖς δὲ ἀγίαις διάφορα ὀνόματα καλεῖται πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ 20 αγίου πνεύματος, πατρὸς μὲν πατὴρ παντοκράτωρ πατὴρ ἁπάντων πατὴρ Χριστοῦ· υἱοῦ δὲ Λόγος Χριστὸς φῶς ἀληθινόν· τοῦ δὲ ἁγίου πνεύματος παράκλητος πνεῦμα ἀληθείας πνεῦμα θεοῦ πνεῦμα Χριστοῦ.

ἔτι τοίνυν ὸ θεὸς νοεῖται καὶ πατὴρ φῶς, ἀλλ᾿ ὡς ὺπέρλαμπρον, δύναμις σοφία <ζωή> εὶ δὲ φῶς ό θεὸς καὶ πατήρ, φῶς ἐκ φωτὸς ὸ υὁὸς καὶ τοῦτο τοῦτο »φῶς οἰκῶν τὸ ἀπρόσιτον«.

δύναμις [*](3 f Act. 20, 28 — 5 f I Tim. 1, 12 — 8 f Psal. 32, 6 — 10 f Job. 4, 24 — 15f öm. 1, 25 vgl. 22 — 17 f Deut. 6, 4 — 18 Psal. 80, 10 — 25 I Tim. 6, 16 L J pan.) [*](1 μεγάλου θεοῦ] κυρίου L J 2 ἡ αὐτὴ δὲ η ἡ δὲ αὐτὴ ἡ L ἡ αὐτὴ ἤ αὐτὴ ἡ pan. 3 προσέχετε + δὲ L J | ἔθετο ἡμᾶς pan. 4 ποιμαίνειν + ἡμᾶς pan. 5 ἐνδυναμοῦντι pan. 6 εἰς διακονίαν θέμενος pan. 8 τῷ γὰρ λόγῳ LJ 9 αὐτῶν] αὐτοῦ pan. 11 θεὸν L | ἐν <pan. | δεῖ προσκυνεῖν hinter καὶ ἀληθείᾳ L | ταῦτα] ἠ ἀλήθεια pan. 12 vor κτίσις + ἡ L I ἡ < L J 13 θεὸς < L J 14 περιεχόμενος pan. | τοῦ θεοῦ] ό | οὐδὲ λατρευτὴ] οὐ λατρευτέα δὲ pan. 15 ή < L J | > * 17 τε *] LJpan. | <τὴν> * | πρώτην] πατρὸς τὴν pan. 18 κύριος < pan. | θεὸς < 19 ὀνόματα διάφορα pan. 21 υἰοῦ] κυρίου pan. | hinter Χριστὸς + υἱός pan. 23 ἔτι Pet.] τί LJ pan. | ό < L pan. | ἄλλως L ἄλλον J 24 ζωή nach S. SS, 3 < 25 διὰ τοῦτο] διὰ τοῦ φωτὸς L J | οἰκῶν φῶς LJ)

τὸ δὲ ἃγιον πνεῦμα παρὰ ἀμφοτέρων, πνεῦμα ἐκ πνεύματος. πνεῦμα γὰρ ὁ θεός‘, † θεότης χαρισμάτων ἐστὶ δοτήρ, ἀληθέστατον φωτιστικὸν παράκλητον βουλευμάτων τοῦ πατρὸς ἀγγελτικόν.

ὡς γὰρ ὁ υἱός »μεγίλης βουλῆς ἄΠελος‘, οὓτω καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἃγιον. ἀλλ’ ἐλάβομεν« φησἰ πνεῦμα Νοῦ, ἳνα ἴδωμεν τὰ χαρισθέντα ἠμῖν ὑπὸ θεοῦ, ἃ καὶ λαλοῦμεν, οὐκ ἐν πειθοῖ σοφίας λόγοις, ἀλλ’ ἐν ἀποδείξει πνεύματος θεοῦ, πνευματικοῖς πνευματικὰ συγκρίνοντες«.