Constantini imperatoris oratio ad coetum sanctorum

Eusebius of Caesarea

Eusebius. Eusebius Werke, Volume 1. Heikel, Ivar, editor. Leizpig: Hinrichs, 1902.

τοῦ δὲ ἀεὶ κατὰ τὰ αὐτά τε καὶ ὡσαύτως ἔχειν τὸν σύμπαντα κόσμον ἀμεδὲ καὶ λιτανεῖαν πρὸς τίνα πρῶτον ἢ τελευταῖον; τίνα δὲ θεραπεύων [*](10 vgl. Plat. Tim. 27D. — 20ff.: vgl. Lact. Divin. Instit. I, 3, 18—19. — 28 Plat. Tim. 28A.) [*](1 διορθπωσθε Hkl, διορθοπυσθαι V, διορθουσθε JMAE| 3 ἀγαθοεργοῦ Hkl, καγαθοέργου V, κατ’ἐργου JMAE| φθεγγομένοις V| αὐτῶ ΜΑΕ| 4 φράση, η auf Ras. J, φράσει Α| προσάψη VMA, η auf Ras. J, προσάψοι Ε| 5 ἱκανῶς| ἀκριβῶς J| ἀπείληφεν V1, ὑ über ἀ von V2 | 6 ἐφοράθη V1, ω über ο V2| οὐδὲ μελλητέον V, οὐδ’ἀμελητέον JMAE| 8 παραβολῆς V1, ἀνα über der Zeile V2| οὐδὲ σκοπὸν τελειοῦν Hkl| 9 ὁ ὑπὲρ VAE, ὅπερ J, οὖπερ Μ| 10 γάρ VJ, δ’ΜΑΕ| 13 γιγνομένης Α| 14 τὰ auf Ras. J| 15 σωτῆρα < Hkl| 16 μηχανωμένης J, μηχανωμένοις VMAE|20 ὑποτετάχθαι V, ὑποτέτακται JMAE| 22 κυρία VM, κυρεία JAE| 24 katakrat;hsanta JMBE| 26 τοῦ Wil., τὸ HSS| 27 ἀμελούντων V, ἀμελῶς ἔχειν JMAE| 28 πάσης V| 29 δὲ] τε V.)

v.1.p.157.
ἐξαιρέτως οὐκ ἂν περὶ τοὺς λοιποὺς ἠσέβησα; ἢ τάχα δ’ ἂν καὶ δεόμενος τῶν βιωτικῶν τινος τῷ μὲν συναραμένῳ χάριν ἔγνων, τῷ δ’ ἀντιπράξαντι ἐμεμψάμην. τίνι δὲ προσευξάμενος τὴν αἰτίαν ἄν τῆς περιστάσεως γνῶναι τῆς τ’ἀπαλλαγῆς τυχεῖν ἠξίουν;

θῶμεν δὴ λογίοις καὶ χρησμοῖς Ἡμῖν ἀποκεκρίσθαι, μὴ εἶναι δὲ τῆς ἑαυτῶν ἐξουσίας ἄλλῳ τε ταῦτα ἀνήκειν θεῷ· τίς οὖν ἔλεος, ποία δὲ θεοῦ εἰς ἄνθρωπον πρόνοια; εἰ μὴ ἄρα βιαίως ὁ φιλανθρωπότερον πρὸς τὸν μηδεμίαν ἔχοντα σχέσιν διατεθεὶς ἐπεκούρησεν. ὀργὴ δὲ καὶ στάσις καὶ ὄνειδος, ὡς μὴ ἰδιοπραγούντων μηδ’ἀρκουμένων τοῖς ἐπιβάλλουσι διὰ πλεονεξίαν, καὶ τὸ τελευταῖον ἡ πάντων σύγχυσις ἐπηκολούθησεν ἄν.

τί οὖν τὰ μετὰ ταῦτα; δῆλον ὡς ἡ τῶν οὐρανίων στάσις τὰ ὑὸ τὸν οὐρανὸν καὶ τὰ ἐπίγεια διελυμήνατο ἄν, ἀφανισθείσης μὲν τῆς τῶν ὡρῶν διατάξεως καιρῶν τε μεταβολῆς καὶ τῆς κατὰ τοὺς καιροὺς τῶν φυομένων καρπῶν τε μεταβολῆς καὶ νισθείσης δ’ἡμέρας καὶ τῆς διαδεχομένης αὐτὴν νυκτερινῆς ἀνα΄αύσεως. καὶ τούτων μὲν ἅλις, πάλιν δ’ἐπὶ τὸν ἀνεξέλεγκτον ἐπανήκωμεν λόγον.