In Libros Aristotelis De Caelo Paraphrasis

Quoniam autem in Octavo Physicorum Libro declaratum fuit ratioui consonum esse, ut corpus, quod in circulum fertur, sempiternun inveniatur — eteuini aequum est, ut motus ac motor sempiternus sit, et hie motus ei tantum inesse potet, quod in orbem fertur — cumque in eo, qui proxime huuc pracedit, Libro dictum sit congruum esse, ut quintum corpus ingenitum immortaleque existat. ac tandem monstratum fuerit mundum ingenitum esse ae immortalem, illuc modo regrediendum nobis erit, ut praefatae disputationis principia coJligamus ac ita ea repetamus. Aristoteles inquit: 003C;omen quidem 003E; nec ortum esse nee interire posse, et reliqua — per baec autem nee interire posse non solum aboutsolute non interire intellegit, sed neque habere potentiam, ut possit interire — sed unum esse atque aeternum, omnis aeteruitatis principium et statum non habeus — durationis nempe, non autem magnitudinis; magnitudine enira finitum existit — habens autem et continens in se ipso infinitum tempus cum ex iis, quae dicta sunt, perspiei potest, tum ex sententia illorum, qui oppositum dixerunt. dixit habens autem et eontinens in se ipso infinitum tempus, quoniam duo diversa haec respiciunt; siquidem dixit habens, quoniam cum universo tempore distrahitur, et continens in se ipso, etenim causa est, ut tempus proferatur, quandoquidem in eius circumvolutione tempus eonsistit. cuius Veritas cum ex iis, quae a nobis diceuda sunt, tum ex sententia illorum, qui aliter dicunt, intellegi potest. Etenim si eo modo, quern illi iuducunt, esse potest et eo etiam [*](5 Octavo] cap. 9 18 statum] lege finem 27 dicenda] exspectes ex sententia] propvie: tum ex eo, quod iis maiorem vim attribuimus quam sententiis)

Itaque praeclare uobiscum agetur, si hoc sibi quisque nostrum persuadeat veterum sapientium, maximeque Graecorum, de hoc veras esse sententias. hi enim supremum corpustamquam divinum animadvertentes, siquidem convenit, ut divina in sublimioribus locis collocentur, caelum versus, dum deos praecabantur, manus extollebant. videtur autem Aristoteles non huic, sed illorum sententiae adstipulari, qui deum immortale animal esse pronuntiabant et, si animal est, sine duhio corpus motu praeditum, qui omnino cessare noti potest finemque non hahet, sed ceterorum motuum ortuumque principium est, cum sempiternus deus sit omnium rerum causa, cum itaque id de eo corpore sentiret, quod in eirculum vertitur, in postulati modum inquit: motus fiuem motus principium esse, quod a dec eraanat. illud namque finem ceterorum motuum, videlicet globosum corpus, appellabcmt, quia finis quoque ex qo finis dicitur, quod continet. et circulatio ac corpus, quod in orbem fertur, perfectum existit — circulus enim incrementum non sascipit — et imperfectum motum eumque, qui finem habet, continet. etenim is motus, (pii recto ordine instituitur, finem habet, haec autem uec prin- cipium habet uec fiuem, siquidem | unumquodque puuctum, [*](f. 25r) quod in circulo desiguetur, et finis et principium existit.

Caelum autem summumque locum (etc.). haec est una ratio de sphaerici corporis dispositione a veteribus desumpta. veteres enim supremum locum, in quo est illud corpus, quod in eirculum torquetur, diis quidem attribuerunt.

Quae vero nos de eo diximus, assertionis illorum vim conlirinant; ostensum enim est corpus, quod in circiduni torquetur, interitus et ortus expers esse, quodque affectiones non admittit; praetera liberum est a molestiis, quae mortalibus accidunt, sed non penitus absoluteque; forte enim eas admittit vel ea ratione, qua lumen recipit, quemadmodum lunare corpus; dum vero de ceteris affectionibus loquitur, sane verum est. ubi vero corpus meminit, [*](1 non—sit] affirmare quis non poteril Al 11 cf. Ar. 270 bG 19 in postulati modum Al: fort, per abusionem 21 illud einendavi: illi codd. Al 39 corpus] exspectes caelum; fort, taiueii suppleuduin (corpus) quod in eirculum torquetur)